INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 9 marca 2009 r. (data wpływu 11 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 marca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni uległa wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego stała się osobą całkowicie niezdolną do samodzielnej egzystencji, potrzebującą całodobowej opieki. Wnioskodawczyni na podstawie wyroku sądu otrzymała rentę i odszkodowanie wraz z odsetkami. W postępowaniu sądowym Wnioskodawczynię reprezentował prawnik specjalizujący się w dochodzeniu odszkodowań. Przyznane odsetki od odszkodowania i renty stanowią przychód i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, natomiast odszkodowanie i renta są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym.

W uzupełnieniu wniosku podano, iż wyrokiem sądu Wnioskodawczyni została zobligowana do zapłacenia za proces sądowy (posiada pokwitowanie). Nie otrzymała zwrotu kosztów zapłaconych firmie prawniczej za reprezentowanie przed sądem (posiada faktury) - wyrok sądowy nie przewidywał takiego zwrotu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy koszty poniesione w związku z przeprowadzoną sprawą o odszkodowanie (koszty sądowe i wynagrodzenie prawnika) można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu z tytułu przyznanych odsetek...

Zdaniem Wnioskodawcy, skoro w myśl art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu uzyskania przychodu, a odsetki zostały zaliczone jako przychód, to poniesione koszty należy potraktować jako koszty uzyskania przychodu. Ponadto w art. 23 ww. ustawy nie wymieniono kosztów sądowych i wynagrodzenia prawnika jako koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r., Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z uzyskanymi przychodami. Z oceny związku z uzyskanym przychodem winno wynikać, iż poniesiony wydatek obiektywnie mógł się przyczynić do osiągnięcia przychodów z danego źródła. Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu winien, w myśl powołanego przepisu spełniać łącznie następujące warunki:

• pozostawać w związku przyczynowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania nie są wliczane do wartości odszkodowania. Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, iż nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z zadośćuczynieniem za wyrządzoną szkodę (wypłaconym odszkodowaniem i rentą). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem nie wykonania zobowiązań.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, poniesione przez dochodzącego swoich praw Wnioskodawcę koszty sądowe oraz koszty związane z opłatą prawnika w postępowaniu cywilnym miały na celu ochronę jego interesów prawnych. Wydatki te poniesione zostały w celu uzyskania zadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę w postaci odszkodowania i renty. W związku z opóźnioną wypłatą zasądzonego odszkodowania i renty (należności głównej) Wnioskodawca otrzymał odsetki za zwłokę z tytułu nienależytego wykonania świadczenia, będące świadczeniem ubocznym względem należności głównej. Świadczenie uboczne nie zaistniałoby, gdyby świadczenie główne wykonane było we właściwym terminie. Poniesione wydatki w postaci kosztów sądowych i wynagrodzenia prawnika poniesione zostały w celu osiągnięcia przychodu z tytułu zadośćuczynienia (odszkodowanie i renta) i pozostają w związku przyczynowo-skutkowym ze świadczeniem głównym i świadczeniem ubocznym w postaci odsetek.

W myśl art. 22 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu, oraz koszty związane z przychodami z innych źródeł, a nie jest możliwe ustalenie kosztów uzyskania przypadających na poszczególne źródła, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

Powyższą zasadę, zgodnie z ust. 3a tego artykułu, stosuje się również w przypadku, gdy część dochodów z tego samego źródła przychodów podlega opodatkowaniu, a część jest wolna od opodatkowania, z wyłączeniem źródeł przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 1 i 2.

Mając powyższe na uwadze, należy zauważyć, iż renta oraz kwota odszkodowania pieniężnego z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, przyznane wyrokiem sądu na podstawie art. 444 § 2 i art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego mają charakter odszkodowawczy, a zatem korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym. W przypadku renty zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast w przypadku zadośćuczynienia zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje natomiast zwolnienia z opodatkowania odsetek od ww. świadczenia odszkodowawczego i renty.

Skoro zatem odszkodowanie i renta stanowią przychody zwolnione z opodatkowania, to stosownie do cytowanego art. 22 ust. 3 i 3a ww. ustawy, poniesione i udokumentowane przez Wnioskodawcę koszty postępowania sądowego stanowiące koszty uzyskania przychodu ustalić należy w takim stosunku, w jakim pozostają przychody opodatkowane w ogólnej kwocie przychodów. Zatem do kosztów uzyskania przychodu można zaliczyć jedynie część wydatków, w wysokości odpowiadającej proporcji uzyskanych odsetek w ogólnej kwocie świadczeń otrzymanych na podstawie wyroku sądu. Tak wyliczony wskaźnik proporcji należy zastosować do poniesionych kosztów ogółem. Wynik pomnożenia wskaźnika procentowego i kosztów ogółem stanowi tę część kosztów, którą można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Pozostała część poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów jako wydatki poniesione w celu uzyskania przychodu zwolnionego nie stanowi kosztów uzyskania przychodu.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.