INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2008 r. (data wpływu 22 grudnia 2008 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kwot wyrównania wypłaconych z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy generalnego wykonawstwa – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2008 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kwot wyrównania wypłaconych z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy generalnego wykonawstwa.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność w zakresie rozwijania projektów elektrowni wiatrowych oraz ich budowy. Wnioskodawca nabył od „W” Sp. z o.o. (projektant) prawa do projektu parku elektrowni wiatrowych (projekt) i odprzedał te prawa dalej Spółce „W” Sp. z o. o. „I” Sp. k. (spółka projektowa). Projektant oraz Wnioskodawca na podstawie zawartych umów byli zobowiązani także pozyskać brakujące zgody, decyzje oraz prawa i zapewnić, aby przeszły na spółkę projektową.

W dniu 7 grudnia 2007 r. Spółka projektowa zawarła umowę, na mocy której Wnioskodawca zobowiązał się do zrealizowania według projektu parku elektrowni wiatrowych do stanu gotowego „pod klucz" (umowa generalnego wykonawstwa). Równolegle dotychczasowi wspólnicy spółki projektowej, tj. Wnioskodawca oraz „W” Sp. z o.o. sprzedali swoje udziały w spółce projektowej na rzecz osób trzecich. Po czasie okazało się, że nabywcy byli powiernikami podmiotów powiązanych z Grupą „V”, głównego konkurenta Grupy Wnioskodawcy.

Wstępne roboty na placu budowy parku wiatrowego Wnioskodawca rozpoczął 5 czerwca 2008 r. Wcześniej rozwijał projekt pozyskując brakujące zezwolenia, zgody i prawa niezbędne dla realizacji inwestycji. Faktycznym beneficjentem tych prac była spółka projektowa.

W dniu 9 czerwca 2008 r. nowy komplementariusz spółki projektowej wypowiedział Wnioskodawcy umowę generalnego wykonawstwa. Wypowiedzenie zostało dokonane w okolicznościach nie przewidzianych przez strony umowy generalnego wykonawstwa. Ponadto, okazało się, że nowy komplementariusz spółki projektowej de facto nie nabył skutecznie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki projektowej i dokonane wypowiedzenie było z tego powodu wadliwe. Między innymi w związku z wypowiedzeniem umowy generalnego wykonawstwa doszło do sporów prawnych pomiędzy Grupą „V” oraz Wnioskodawcą. Spory te zostały zakończone poprzez zawarcie ugody z dnia 20 sierpnia 2008 r. Strony ugody uznały, iż umowa generalnego wykonawstwa z dnia 7 grudnia 2007 r. zostaje rozwiązana ze skutkiem "wstecz" na dzień 9 czerwca 2008 r. i Grupie Wnioskodawcy, w tym Wnioskodawcy nie przysługują roszczenia wynikające z umowy generalnego wykonawstwa i jej zakończenia, które wykraczałyby poza ugodę (§ 2 ugody).

Zgodnie z ugodą Spółka „VA” zobowiązała się zapłacić Wnioskodawcy wyrównanie za prawa do projektu do inwestycji oraz z tytułu zakończenia umowy generalnego wykonawstwa jak również za wynikające z tego straty (wyrównanie).

Wypłatę wyrównania uzależniono od wycofania przez podmioty Grupy Wnioskodawcy wszystkich wniosków i środków zaskarżenia, podjęcia uchwały o zmianie umowy spółki projektowej w sposób umożliwiający zbycie przez dotychczasowych wspólników ogółu posiadanych przez nich w spółce praw i obowiązków oraz doprowadzenie do skutecznej zmiany wspólników w spółce projektowej, tj. sanowanie wadliwej sprzedaży udziałów w spółce projektowej przez podmioty z Grupy Wnioskodawcy na rzecz podmiotów z Grupy „V”.

Do długu z tytułu wyrównania mocą ugody przystąpiła także „V” Sp. zo.o. Podmioty, które zobowiązały się wypłacić wyrównanie Wnioskodawcy są podmiotami powiązanymi kapitałowo z nowymi wspólnikami spółki projektowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego wypłacane Wnioskodawcy na podstawie ugody kwoty wyrównania stanowią wynagrodzenie za usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług oraz czy kwoty wyrównania podlegają opodatkowaniu tym podatkiem...

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle art. 5 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, przez odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi odpłatnej dostawy towarów, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W analizowanej sprawie podstawowe znaczenie ma właściwe zakwalifikowanie pod kątem podatkowym transakcji polegającej na rozwiązaniu na mocy ugody umowy o generalne wykonawstwo. Zdaniem Wnioskodawcy ustalone przez strony ugody kwoty wyrównania mają charakter odszkodowania przyznanego przez „VA”, przede wszystkim za przedterminowe rozwiązanie umowy generalnego wykonawstwa i jako takie nie stanowią wynagrodzenia za usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Konsekwentnie kwoty wyrównania nie podlegają w opinii Wnioskodawcy opodatkowaniu tym podatkiem.

W podobnych sprawach do rozpatrywanej, a dotyczących opodatkowania odszkodowań określonych przez strony w porozumieniach w związku z przedterminowym rozwiązaniem: umowy najmu, umowy leasingu oraz umowy o dostawy organy podatkowe opowiedziały się za uznaniem takich transakcji jako pozostających poza zakresem przedmiotowym podatku od towarów i usług. Stanowiska takie wyrażone zostały m.in. w następujących interpretacjach przepisów podatkowych: postanowieniu Naczelnika Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 17 października 2006 r. znak: 1471/NUR2/443-293/06/ST, interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 września 2007 r. znak: IPPP1-443-6/07-4/IŻ, postanowieniu Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z dnia 5 stycznia 2007 r. znak 1472/RPP1/443-705/06/SAPI.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W przepisie art. 8 ust. 1 ustawy zdefiniowano, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Dana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Na podstawie art. 29 cyt. ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia od nabywcy. Obrót zmniejsza się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.) rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 Kc) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kc).

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wypowiedzenie przez nowego komplementariusza spółki projektowej umowy generalnego wykonawstwa zostało dokonane w okolicznościach nie przewidzianych przez strony umowy generalnego wykonawstwa. Spory (m.in. w związku z wypowiedzeniem umowy generalnego wykonawstwa) zostały zakończone poprzez zawarcie w dniu 20 sierpnia 2008 r. ugody. Strony ugody uznały, iż umowa generalnego wykonawstwa z dnia 7 grudnia 2007 r. zostaje rozwiązana ze skutkiem "wstecz" na dzień 9 czerwca 2008 r. i Grupie Wnioskodawcy, w tym Wnioskodawcy nie przysługują roszczenia wynikające z umowy generalnego wykonawstwa i jej zakończenia, które wykraczałyby poza ugodę (§ 2 ugody). Spółka „VA” zobowiązała się zapłacić Wnioskodawcy wyrównanie za prawa do projektu do inwestycji oraz z tytułu zakończenia umowy generalnego wykonawstwa jak również za wynikające z tego straty. Wypłatę wyrównania uzależniono od wycofania przez podmioty Grupy Wnioskodawcy wszystkich wniosków i środków zaskarżenia, podjęcia uchwały o zmianie umowy spółki projektowej w sposób umożliwiający zbycie przez dotychczasowych wspólników ogółu posiadanych przez nich w spółce praw i obowiązków oraz doprowadzenie do skutecznej zmiany wspólników w spółce projektowej, tj. sanowanie wadliwej sprzedaży udziałów w spółce projektowej przez podmioty z Grupy Wnioskodawcy na rzecz podmiotów z Grupy „V”.

Analizując zaistniały stan faktyczny w kontekście obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa stwierdzić należy, iż opisane przez Wnioskodawcę czynności wypełniają definicję usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i ze względu na ich odpłatny charakter podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Niezależnie bowiem od użytej przez Wnioskodawcę nomenklatury, otrzymane świadczenie odszkodowawcze (wyrównanie) jest w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę, dającą wypłacającemu je kontrahentowi Spółki wyraźne i bezpośrednie korzyści. Oprócz uzyskania zgody na przedterminowe rozwiązanie umowy generalnego wykonawstwa, korzyści te polegają także na wycofaniu przez podmioty Grupy Wnioskodawcy wszystkich wniosków i środków zaskarżenia, podjęciu uchwały o zmianie umowy spółki projektowej w sposób umożliwiający zbycie przez dotychczasowych wspólników ogółu posiadanych przez nich w spółce praw i obowiązków oraz doprowadzeniu do skutecznej zmiany wspólników w spółce projektowej, tj. sanowaniu wadliwej sprzedaży udziałów w spółce projektowej przez podmioty z Grupy Wnioskodawcy na rzecz podmiotów z Grupy „V”.

Co do zasady obowiązek pokrycia szkody powstaje z uwagi na dokonanie czynności zabronionej (ex delicto) lub w wyniku niewykonania lub nieprawidłowego wykonania postanowień umowy (ex contracto). Podkreślając, że decydujące znaczenie dla oceny skutków prawnych umów w stosunkach pomiędzy stronami ma ich treść, a nie nazwa, stwierdzić należy, iż w ocenie tut. organu, w opisanym stanie faktycznym otrzymane kwoty pieniężne nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę, gdyż nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Przekazywane kwoty są ekwiwalentem za działanie Spółki, do którego, na mocy podpisanej ugody, się zobowiązała.

Reasumując, otrzymywanych kwot nie można uznać za odszkodowanie w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, lecz należy je potraktować jako formę wynagrodzenia za świadczenie usług wynikających z umowy, podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy.

Końcowo stwierdzić należy, iż powołane przez Wnioskodawcę: interpretacja i postanowienia organów podatkowych, są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, zapadłymi w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężającymi, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.