INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 10.01.2009 r. (data wpływu 13.01.2009 r.) oraz piśmie z dnia 26.02.2009 r. (data nadania 26.02.2009 r., data wpływu 02.03.2009 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie z dnia 16.02.2009 r. (data nadania 16.02.2009 r., data odbioru 25.02.2009 r.) Nr IPPB4/415-33/09-2/JK, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej w zeznaniu podatkowym za 2008 rok i za lata następne – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13.01.2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej w zeznaniu podatkowym za 2008 rok i za lata następne.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni zamieszkuje w lokalu wraz ze swoimi dziećmi (dwoje). W tym lokalu mieszka także Jej były mąż. Wyrok orzekający rozwód zapadł 25.05.2001 r. i zawiera zapis, iż miejscem zamieszkania dzieci będzie każdorazowo miejsce zamieszkania matki. W roku 2008 (pozew z dnia 27 marca, wyrok z dnia 23 października) Sąd Rejonowy wydał wyrok orzekający sposób korzystania z mieszkania, w taki sposób, iż Wnioskodawczyni wraz z dziećmi do wyłącznego korzystania przyznał trzy pokoje, czwarty pokój – do wyłącznego korzystania byłemu mężowi Wnioskodawczyni. Na podstawie wyroku administracja dokonała podziału opłat. W związku z tym Wnioskodawczyni ponosi wydatki związane z zajmowaną przez Nią i dzieci powierzchnią mieszkania. Wnioskodawczyni ponosi również inne wydatki związane z utrzymaniem dzieci: żywność, potrzeby ubraniowe, szkolne, zdrowotne (prywatny dentysta), kolonie i obozy. Były mąż Wnioskodawczyni z zasądzonych alimentów (po 300 zł na każde dziecko, łącznie 600 zł miesięcznie) płaci połowę, czyli 300 zł miesięcznie. W ostatnim roku kupił dziecku przedmioty za około łącznie 300 zł, nie stanowiące pierwszej potrzeby (używany rowerek, rolki oraz jedną bluzę). W dniu 6 stycznia Wnioskodawczyni otrzymała od byłego męża sms-em informację o odliczeniu ulgi na jedno dziecko w swoim rozliczeniu rocznym PIT, gdyż jest podatnikiem i mieszka wraz z dziećmi. Wnioskodawczyni podkreśla, że Ona również jest podatnikiem i rozlicza się na zasadach ogólnych. Wnioskodawczyni poinformowała byłego męża, że żadne z dzieci nie mieszka w pokoju, które sąd przyznał Jemu do wyłącznego korzystania. Wnioskodawczyni zaznacza, że w trakcie roku dzieci nie przebywają z ojcem. Wspólny adres zamieszkania zdaniem Wnioskodawczyni nie upoważnia Jej byłego męża do zastosowania ulgi.

Pismem z dnia 16.01.2009 r. Nr IPPB4/415-33/09-2/JK wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia przedmiotowego wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego.

Pismem z dnia 26.02.2009 r. (data wpływu 02.03.2009 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła powyższe w następujący sposób: zapytanie przyporządkowane do stanu faktycznego dotyczy roku 2008 i lat następnych. W wyniku wyroku rozwodowego z dnia 25 maja 2001 r., sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron, obojgu rodzicom, z tym, że miejscem zamieszkania dzieci będzie każdorazowo miejsce zamieszkania matki. Wyrok zaoczny z dnia 23 października 2008 r. wydany przez Sąd Rejonowy przyznał Wnioskodawczyni prawo do wyłącznego korzystania z pokoi o pow. 9,45 m2, 13,96 m2, 11,10 m2 wraz z małoletnimi dziećmi. Na podstawie wyroku dzieci zamieszkują wraz z Wnioskodawczynią, a także ponosi koszty związane z czynszem, opłatami za media, energią elektryczną, opłatami za telewizję kablową. Wnioskodawczyni ponosi również wszelkie opłaty związane z utrzymaniem dzieci: wyżywieniem, ubiorem, zajęciami szkolnymi, zajęciami dodatkowymi, kosztami wypoczynku zimowego oraz letniego (kolonie, obozy).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Któremu z rodziców (rozwiedzionych) w opisanym przypadku jednoznacznie przysługuje prawo do ulgi na dzieci w zeznaniu podatkowym za 2008 rok i za lata następne w świetle przepisów art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku, gdy po rozwodzie obydwoje zamieszkują w jednym lokalu, ale sposób korzystania z lokalu został podzielony sądownie...

Zdaniem Wnioskodawczyni, prawo do ulgi na dzieci powinno przysługiwać temu rodzicowi, który nie tylko zamieszkuje w lokalu wraz z dziećmi, lecz także ponosi koszty ich utrzymania. To, że były mąż Wnioskodawczyni posiada ten sam adres i prawo do korzystania jednego z pokoi w mieszkaniu, ale nie uczestniczy w bezpośrednich kosztach wychowania dzieci, nie powinno być czynnikiem decydującym do prawa ulgi na dziecko. Wnioskodawczyni uważa, że ulga winna przysługiwać rodzicowi, który sprawując władzę rodzicielską faktycznie ponosi koszty utrzymania dzieci, tym bardziej, że zamieszkują one w części mieszkania przyznanym Jej i dzieciom przez sąd do wyłącznego korzystania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz.176 ze zm.) od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć rocznie kwotę, obliczoną zgodnie z ust. 2, jeżeli w roku podatkowym wychowywał własne lub przysposobione dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4.

A zatem, mając na uwadze treść art. 6 ust. 4 ww. ustawy w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 06 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316), które to brzmienie – zgodnie z art. 14 pkt 1 tej ustawy – ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 01 stycznia 2008r., stwierdzić należy, iż uprawnienie do ulgi związane jest z wychowywaniem przez podatnika:

1. dzieci małoletnich,
2. dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. dzieci do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Stosownie do art. 27f ust. 2 ww. ustawy odliczeniu podlega kwota stanowiąca iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 27f ust. 3 ww. ustawy stanowi, iż odliczenie kwoty ww. ulgi, dotyczy łącznie obojga rodziców, z zastrzeżeniem ust. 4, a kwotę tę odlicza się od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga.

Nadto w myśl art. 27f ust. 4 cytowanej ustawy w brzmieniu obowiązującym do końca 2008 r., w przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje temu z nich, u którego dzieci faktycznie zamieszkują, o ile spełnione są warunki określone w ust. 1. Jeżeli przez część roku podatkowego dzieci faktycznie zamieszkują u każdego z rodziców (rozwiedzionych bądź będących w separacji) odliczenie przysługuje każdemu z nich, o ile spełnione są warunki uzyskania ulgi; w tym przypadku kwota odliczenia stanowi iloczyn liczby miesięcy pobytu dzieci u rodzica i 1/12 ww. kwoty odliczenia.

Ponadto przytoczone regulacje ustawowe wskazują wyraźnie, iż podstawowym kryterium skorzystania z prawa do odliczenia ulgi jest wychowanie dziecka przez podatnika w danym roku podatkowym, pod warunkiem, że istnieje między dzieckiem a podatnikiem więź prawna wynikająca z bycia biologicznym rodzicem lub stosunku przysposobienia. Ulga dotyczy zawsze obojga rodziców, niezależnie od tego czy są małżeństwem, z tym, że w przypadku małżonków rozwiedzionych ulga przysługuje temu, u którego dzieci faktycznie zamieszkują.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawczyni zamieszkuje w lokalu wraz ze swoimi dziećmi K. (ur. 10.10.2000 r.) i M. (ur. 31.12.1989 r.). W tym lokalu mieszka także Jej były mąż. Wyrok orzekający rozwód zapadł 25.05.2001 r. W dniu 23 października 2008 r. Sąd Rejonowy wydał wyrok orzekający sposób korzystania z mieszkania, w taki sposób, iż Wnioskodawczyni wraz z dziećmi do wyłącznego korzystania przyznał trzy pokoje, czwarty pokój – do wyłącznego korzystania byłemu mężowi Wnioskodawczyni.

Z powyższego wynika, iż przesłanka zamieszkiwania wspólnie z dziećmi w 2008 r. jest przez Wnioskodawczynię spełniona.

W kontekście niniejszej sprawy należy zauważyć, że przesłanka wspólnego zamieszkiwania z dziećmi nie dotyczy tylko Wnioskodawczyni, ponieważ w 2008 roku w tym samym lokalu zamieszkiwał również ojciec dzieci.

Co do przesłanki „wychowywania dzieci” należy stwierdzić – wobec braku szczegółowego określenia tegoż pojęcia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2008 r. – iż w myśl art. 87 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 Nr 9, poz. 59 ze zm.) rodzice i dzieci obowiązani są wspierać się wzajemnie. Natomiast art. 95 § 1 Kodeksu stanowi, iż władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka; natomiast wygasa ona z dniem uzyskania pełnoletności przez dziecko (art. 92). Zatem wychowanie dziecka jest jednym z atrybutów władzy rodzicielskiej. Niemniej jednak, doktryna prawa zajęła stanowisko, w świetle którego wzajemne wspieranie się rodziców i dzieci – jako obowiązek wynikający z art. 87 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jest niezależne od sprawowania lub niesprawowania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż zgodnie z wyrokiem rozwodowym z dnia 25 maja 2001 r., sąd powierzył wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi, obojgu rodzicom. Wnioskodawczyni ponosi koszty związane z czynszem, opłatami za media, energią elektryczną, opłatami za telewizję kablową. Wnioskodawczyni ponosi również wszelkie opłaty związane z utrzymaniem dzieci: wyżywieniem, ubiorem, zajęciami szkolnymi, zajęciami dodatkowymi, kosztami wypoczynku zimowego oraz letniego (kolonie,obozy).

Zatem, w przypadku, gdy obydwoje rodzice, po orzeczeniu rozwodu lub separacji, zamieszkują wraz z dziećmi, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wówczas z odliczenia skorzystać może ten z rodziców, który rzeczywiście wychowuje dziecko i oprócz kosztów jego utrzymania ponosi również konsekwencje wychowawcze.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż uprawnienie rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, do skorzystania z ulgi prorodzinnej w zeznaniu rocznym za 2008 warunkuje łączne spełnienie obu przesłanek, tj. faktyczne zamieszkiwanie dzieci u jednego z rodziców oraz wychowywanie tych dzieci w roku podatkowym, którego dotyczy rozliczenie podatku dochodowego.

Od 1 stycznia 2009 r. na podstawie art. 1 pkt 21 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r., Nr 209, poz. 1316) został zmieniony art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ww. cytowanej ustawy, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską,
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W myśl art. 27f ust. 2 odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1. na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
2. wstąpiło w związek małżeński.

Zgodnie z art. 27f ust. 3 w przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Z przepisu art. 27f ust. 4 wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka,
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą,
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Natomiast art. 27f ust. 6 stanowi, że przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej. Przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6 (art. 27f ust.7).

Mając na uwadze powyższe przepisy, należy stwierdzić, iż ulga prorodzinna w zeznaniu rocznym za 2008 i za lata następne (o ile nie zmieni się stan prawny) będzie przysługiwała tylko Wnioskodawczyni pod warunkiem, że zostaną spełnione przesłanki wskazane powyżej. Limit ulgi w 2008 r. wynosi 1173,70 zł, natomiast w 2009 r. wynosi 1112,04 zł.

Podkreślenia wymaga fakt, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Jednocześnie tutejszy organ zastrzega, iż rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie, czy dziecko jest faktycznie wychowywane przez rodzica; stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Należy nadmienić, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Z uwagi na to, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych został złożony przez Wnioskodawczynię – jednego z rodziców, zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego z rodziców – byłego męża Wnioskodawczyni.

Były mąż Wnioskodawczyni chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.