INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 22 kwietnia 2009r. (data wpływu do tut. Biura – 28 kwietnia 2009r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy zamiany udziałów w nieruchomości– jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 kwietnia 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy zamiany udziałów w nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 23 grudnia 2008r. w Kancelarii Notarialnej została zawarta umowa zamiany udziałów w prawie własności odrębnych lokali mieszkalnych, o numerach 9 i 10 położonych w tym samym budynku. W ramach umowy współwłaścicielka lokalu mieszkalnego nr 10 przeniosła na wnioskodawcę i drugiego współwłaściciela lokalu nr 9 udział w wysokości 1/6 w prawie własności lokalu nr 10. Z kolei wnioskodawca z drugim współwłaścicielem lokalu nr 9 przeniósł na współwłaścicielkę lokalu nr 10 udział w łącznej wysokości 1/6 w prawie własności lokalu nr 9.

Po zawarciu umowy, okazało się że właścicielka lokalu nr 10 nie posiadała w chwili zawarcia umowy informacji co do fizycznych cech lokalu nr 9. Przedmiotowy lokal, bez przeprowadzenia kosztownych prac remontowych, w szczególności dotyczących doprowadzenie koniecznych instalacji oraz lokalizacji ścian działowych, jest nieprzystosowany do zamieszkania.

Stan lokalu nr 9 przedstawia się następująco. Do lokalu nie ma doprowadzonej instalacji wodnej. W lokalu tym nie ma zarówno kuchni jak i łazienki. Układ pomieszczeń w lokalu odbiega od projektu. W lokalu zostały wzniesione ściany działowe, które aktualnie uniemożliwiają komunikację. Wnioskodawca posiadał wiedzę co do jego stanu.

W rezultacie, dnia 15 kwietnia 2009r. strona nabywająca udział w lokalu nr 9 złożyła oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych umowy zamiany, jako podjętej pod wpływem błędu co do stanu loklau. Oświadczenie zostało złożone przed notariuszem w formie z podpisem notarialnie poświadczonym. Wnioskodawca odebrał złożone oświadczenie i nie wniósł on żadnych zastrzeżeń co do oświadczenia.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w związku z zaistniałą sytuacją, udziały we własności lokali stanowią źródło przychodów w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem wnioskodawcy, w okolicznościach sprawy zamiana udziałów w prawie własności lokali nie stanowi źródła przychodu bowiem ostatecznie do tej zamiany nie doszło. Złożenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych czynności skutkuje nieważnością takiej czynności od samego początku, nieważna czynność prawna nie wywołuje skutków. Taką czynność należy traktować jako nieistniejącą. W rezultacie, udziały w prawie własności lokali nr 9 i nr 10, w ogóle nie zostały przeniesione na drugą stronę. W związku z tym, nie powstał przychód na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy rodzący obowiązek podatkowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału

w nieruchomości jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. W przypadku zamiany okres ten odnosi się do każdej z osób dokonujących zamiany.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca w dniu 23 grudnia 2008r. zawarł umowę zmiany udziałów w prawie własności odrębnych lokali mieszkalnych o nr 9 i 10. Na podstawie przedmiotowej umowy wnioskodawca zbył udział wynoszący łącznie 1/3 w prawie do lokalu nr 9, a nabył udział wynoszący 1/6 w prawie własności lokalu nr 10. Jednakże po zawarciu tejże umowy okazało się, że lokal nr 9 jest nieprzystosowany do zamieszkania o czym strona nabywająca w chwili podpisywania aktu notarialnego zamiany udziałów w przedmiotowych nieruchomościach nie wiedziała. W związku z powyższym w dniu 15 kwietnia 2009r. strona nabywająca udział w prawie do lokalu nr 9 złożyła przed notariuszem stosowne oświadczenie woli o uchyleniu się od skutków prawnych umowy zamiany zawartej w dniu 23 grudnia 2008r. Zawarcie przedmiotowej umowy nastąpiło pod wpływem błędu co do fizycznych cech lokalu nr 9.

Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, iż cytowane w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych „odpłatne zbycie” oznacza przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową.

Zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Tak więc stwierdzić należy, iż czynność taka ma charakter odpłatnej i jako taka wywołuje określone prawem skutki podatkowe.

Wobec powyższego, zamiana nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zamiana ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie oraz jeżeli umowa na podstawie, której doszło do zamiany jest umową wywołująca określone prawem skutki.

Wątpliwości wnioskodawcy budzi jednak kwestia czy zamiana udziałów w przedmiotowych nieruchomościach dokonana w dniu 23 grudnia 2008r. aktem notarialnym, a następnie odwołana w dniu 15 kwietnia 2009r. poprzez złożenie przez drugą stronę umowy stosownego oświadczenia z uwagi na istotny błąd co do cech fizycznych lokalu nr 9 stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W odniesieniu do skutków podatkowych dokonania zamiany udziałów w przedmiotowej nieruchomości stwierdza się co następuje.

Zgodnie z art. 155 § 1 ww. Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba, że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Zgodnie z art. 158 Kodeksu cywilnego, umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości.

Z treści powyższych przepisów wynika jednoznacznie, że przeniesienie własności nieruchomości następuje z chwilą zawarcia w formie aktu notarialnego umowy zamiany tej nieruchomości lub jej części.

Aby zatem można było mówić o zamianie udziałów w przedmiotowych nieruchomościach między stronami tejże umowy musi być nie tylko zawarta w odpowiedniej formie umowa przenosząca własność lecz koniecznym jest aby była ona skuteczna.

Tymczasem z treści wniosku wynika, że czynność prawna mająca na celu zamianę udziałów w nieruchomosciach została dokonana pod wpływem błędu co do fizycznych cech lokalu należącego pierwotnie do wnioskodawcy.

Wyjaśnić należy, iż w rozpatrywanym przypadku mamy do czynienia z wadliwością czynności prawnej. Oznacza to, że czynność prawna mająca na celu przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych obciążona jest wadą oświadczenia woli i jako taka pociąga za sobą określone skutki (sankcje).

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że czynność prawna mająca na celu zamianę udziałów w nieruchomościach została zawarta pod wypływem istotnego błędu.

Zgodnie z art. 84 § 2 Kodeksu cywilnego można powoływać się na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający wolę nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).

Zatem dokonana czynność prawna pod wpływem błędu jest czynnością prawną dotkniętą sankcją nieważności względnej (wzruszalności). Oznacza to, iż do czasu unieważnienia wywołuje określone skutki prawne w niej wyrażone.

Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie (art. 88 § 1 Kodeksu cywilnego).

Tak wiec, z chwilą skutecznego uchylenia się od takich skutków czynność prawna jest nieważna z moc wsteczną (ex tunc), tj. od chwili złożenia wadliwego oświadczenia woli.

Mając na uwadze powyższe zauważyć należy, że powyższy stosunek prawny pomiędzy stronami umowy zamiany wygasł ze skutkiem wstecznym, tak jakby umowa w ogóle nie została zawarta, co oznacza, że po stronie wnioskodawcy w świetle powołanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Do wniosku wnioskodawca dołączył dokumenty. Należy jednak zauważyć,

że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla wnioskodawcy. Stosownie do powyższego pozostali współwłaściciele chcąc uzyskać interpretację indywidualną winni wystąpić z odrębnym zapytaniem i uiścić stosowna opłatę.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku – Białej ul. Traugutta 2a, 43-330 Bielsko – Biała.