Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-205/09/MZ
z 30 października 2009 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
IBPBII/1/436-205/09/MZ
Data
2009.10.30
Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach
Temat
Podatek od czynności cywilnoprawnych --> Przedmiot opodatkowania --> Czynności podlegające opodatkowaniu
Słowa kluczowe
cash-pooling
czynności cywilnoprawne
podatek od czynności cywilnoprawnych
umowa nienazwana
usługi finansowe
Istota interpretacji
Czy czynności wykonywane w ramach cash poolingu prowadzonego przez Bank podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?
Wniosek ORD-IN 2 MB
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 27 lipca 2009r. (data wpływu do tut. Biura – 30 lipca 2009r.), uzupełnionym w dniu 21 i 25 września 2009r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash pooling - jest prawidłowe. UZASADNIENIE W dniu 30 lipca 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash pooling. Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 16 września 2009r. Znak: IBPB II/1/436-205/09/MZ, IBPB I/2/423-884/09/BG, IBPP2/443-601/09/ICz wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 21 i 25 września 2009r. W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe: Wnioskodawca (Spółka z o.o.) jest częścią grupy kapitałowej B. z siedzibą w Niemczech działającej w ramach koncernu X. Grupa B., do której należy kilkadziesiąt spółek zlokalizowanych na całym świecie, w tym cztery spółki z siedzibą w Polsce, prowadzi działalność w zakresie różnego rodzaju usług budownictwa i inżynierii przemysłowej. Wnioskodawca jest spółką specjalizującą się w produkcji oraz montażu izolacji termicznych. Spółka prowadzi działalność produkcyjną w Polsce, w zakładzie w Polsce, natomiast usługi w zakresie montażu izolacji prowadzi w obiektach przemysłowych zlokalizowanych na terenie całej Europy m. in. w Niemczech, Austrii, Norwegii, Szwecji i in. W związku z prowadzeniem operacji gospodarczych, które wiążą się zarówno z uzyskiwaniem przychodów (w tym przede wszystkim wynagrodzenia z tytułu realizacji kontraktów) jak i kosztów (w tym głównie wynagrodzenia pracownicze) w wielu krajach i w wielu walutach konieczne jest zapewnienie spółce efektywnych instrumentów zarządzania zasobami gotówkowymi. Instrumenty takie powinny zabezpieczać w sposób maksymalnie elastyczny dostęp do środków gotówkowych przy jednoczesnym zabezpieczeniu efektywności ekonomicznej (ceny pozyskania pieniądza) danego instrumentu. Innymi słowy korzystanie z rozważanego zaawansowanego instrumentu zarządzania środkami pieniężnymi typu cash pool (dalej: „Cash Pool”) będzie umożliwiało wnioskodawcy oraz pozostałym stronom zwiększenie efektywności zarządzania środkami pieniężnymi i dostępnymi kredytami poprzez optymalizację zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, maksymalizację przychodów i minimalizację kosztów odsetkowych. Cash Pool będzie również wspomagał strony w zakresie finansowania bieżących wydatków oraz zapewni poprawę płynności finansowej poszczególnych spółek. W związku z powyższym Spółka rozważa obecnie zawarcie Umowy o Zarządzanie Środkami Pieniężnymi z bankiem, która pozwoli na realizację przedstawionych wyżej celów. Umowa określa następujące warunki przedmiotowej transakcji:
W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie: Czy dokonywane w ramach opisanej transakcji transfery wolne są od opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych... Zdaniem wnioskodawcy, zawarcie umowy ani transakcje dokonywane w jej wykonaniu nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC), ze względu na fakt, iż nie występują one w zamkniętym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. W uzasadnieniu swego stanowiska wnioskodawca wskazał, że funkcjonowanie Cash Poola jest od strony prawnej oparte na instytucji wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa), uregulowanej w art. 518 Kodeksu cywilnego. W ramach subrogacji ustawowej, przy spełnieniu wymogów określonych w powołanym wyżej przepisie Kodeksu cywilnego, wstąpienie przez Posiadacza Rachunku spłacającego zadłużenie w innym rachunku rozliczeniowym w miejsce Banku następuje z mocy samego prawa i nie wymaga dokonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności prawnych. Posiadacz Rachunku dokonujący spłaty zadłużenia innego posiadacza wobec Banku wstępuje w prawa wierzyciela - Banku - do wysokości rzeczywiście dokonanej spłaty. Tak więc, przewidziany przez umowę mechanizm rozliczeń będzie powodował skuteczne nabycie, przez Posiadacza Rachunku dokonującego spłaty cudzego długu, wierzytelności Banku wobec innego Posiadacza Rachunku, którego Kredyt jest spłacany. Wierzytelność ta, na zasadach subrogacji ustawowej, będzie nabywana do wysokości dokonanej spłaty na warunkach takich, jakie służyły Bankowi, w tym również z prawem do odsetek według stopy ustalonej pomiędzy Bankiem a Posiadaczem Rachunku, który zaciągnął Kredyt w rachunku rozliczeniowym. Według wnioskodawcy, należy jednocześnie podkreślić, że wskutek subrogacji ustawowej nie dochodzi do sprzedaży wierzytelności ani do przelewu wierzytelności pod innym tytułem, w związku z czym funkcjonowanie Cash Poola nie wiąże się i nie jest sprzedażą wierzytelności. W konsekwencji należy stwierdzić, że transferów dokonywanych pomiędzy Posiadaczami Rachunków a Bankiem, oraz pomiędzy poszczególnymi Posiadaczami Rachunków nie można uznać za pożyczki. W ocenie wnioskodawcy, transfery dokonywane w ramach Systemu nie są płatnościami dokonywanymi w wykonaniu umowy pożyczki, ze względów przedstawionych poniżej. Środki, jakie Bank udostępni Posiadaczom Rachunków na ich Rachunkach, zostaną udostępnione jako standardowe finansowanie kapitałem Banku, w formie kredytu - kredytów w rachunkach bieżących. Spłaty kredytów zaciągniętych przez jednych Uczestników, dokonywane przez innych zgodnie z opisem stanu faktycznego, również nie mogą być, z prawnego punktu widzenia, uznane za pożyczki. Wynika to z faktu, iż zgodnie z Kodeksem cywilnym (art. 720 Kodeksu cywilnego), istotą umowy pożyczki jest zobowiązanie pożyczkodawcy do przeniesienia na pożyczkobiorcę własności określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy. Natomiast w przyjętej w zastosowanym rozwiązaniu konstrukcji do opisanej czynności prawnej - umowy zobowiązującej do przeniesienia na drugiego Posiadacza Rachunku własności określonej ilości pieniędzy - pomiędzy zaangażowanymi Posiadaczami Rachunków nie dochodzi. Posiadacz Rachunku spłacający kredyt innego Posiadacza nie zobowiązuje się, bowiem do przeniesienia własności pieniędzy ani też jej nie przenosi. Przeciwnie, spłata kredytu następuje w wykonaniu udzielonego poręczenia, a spłacający wstępuje w miejsce Banku z mocy prawa, na podstawie przepisów o wstąpieniu w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja ustawowa). Ponadto, umowa zawierana jest pomiędzy więcej niż dwiema stronami: Posiadaczami Rachunków, w tym Posiadaczem Głównym oraz Bankiem. W momencie podpisywania umowy nie jest wiadome, czy i którzy z Posiadaczy Rachunków wykażą saldo ujemne, a którzy saldo dodatnie. Co więcej - ze względu na płynnościową funkcję Cash Poola - zarówno kwoty jak i znaki sald (dodatnie/ujemne) będą się zmieniały w okresie obowiązywania umowy. W konsekwencji nie są skonkretyzowane strony umowy pożyczki: który Posiadacz Rachunku jest pożyczkodawcą, który - pożyczkobiorcą. Należy podkreślić, że konkluzje powyższe pozostają w mocy niezależnie od okresów (dziennych, miesięcznych, rocznych), w których dokonywane są operacje odwrotne w stosunku do transferów polegających na przekazaniu na Rachunek Główny lub z Rachunku Głównego zsumowanych sald dziennych (pkt 10-11 dział: Stan faktyczny). Posiadacz Rachunku posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną użyte (i który Uczestnik efektywnie z nich skorzysta). Zdaniem wnioskodawcy, przedmiotowej umowy nie można także uznać za jakąkolwiek inną umowę nazwaną w tym w szczególności umowę depozytu nieprawidłowego (która łączy w sobie elementy umowy pożyczki i umowy przechowania). Na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego przechowawca jest uprawniony do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi i rzeczami oznaczonymi co do gatunku. Podstawowym obowiązkiem przechowawcy jest zwrot takiej samej ilości pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku. Umowę depozytu nieprawidłowego od umowy pożyczki różni przede wszystkim jej realny charakter (do zawarcia umowy konieczne jest wydanie pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku), oraz zasady dotyczące czasu i miejsca zwrotu przedmiotu depozytu nieprawidłowego, identyczne jak w przypadku umowy przechowania. Argumentacja dotycząca niemożności uznania umowy o zarządzanie środkami pieniężnymi (Cash Poola) za umowę nazwaną powołana w odniesieniu do umowy pożyczki, znajduje odpowiednie zastosowanie do depozytu nieprawidłowego, w związku z czym zdaniem wnioskodawcy nie można potraktować transferów dokonywanych w ramach umowy jako transferów dokonywanych na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego. W opinii wnioskodawcy, w konsekwencji powyższej konkluzji, umowy oraz transakcje dokonywane w jej wykonaniu (w szczególności udzielanie poręczeń czy nabywanie wierzytelności w drodze subrogacji) nie powinny podlegać opodatkowaniu PCC z uwagi na fakt, że ustawa o PCC w art. 1 ust. 1 zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających temu podatkowi. W katalogu tym nie wymienia się ani umowy typu „cash pool”, (a więc zarządzania środkami pieniężnymi dla grupy rachunków), ani poręczeń, ani też nabycia wierzytelności w drodze subrogacji. Zdaniem wnioskodawcy, brak jest podstaw prawnych do uznania, że przedmiotowe transakcje stanowią którąkolwiek z umów objętych katalogiem wymienionym w ustawie o PCC. W konsekwencji, nie powinny one podlegać opodatkowaniu PCC. Dodatkowo, jeżeli czynności świadczone w ramach umowy zostaną zakwalifikowane wyłącznie jako usługa Banku świadczona na rzecz Uczestników (por. argumentacja dotycząca kwalifikacji usługi na gruncie ustawy o VAT), wówczas zarówno sama umowa, jak też przepływy mające miejsce w jej wykonaniu, nie powinny podlegać opodatkowaniu PCC na mocy art. 2 ust. 1 pkt 4a. Uzasadniając swoje stanowisko, wnioskodawca powołał się na interpretacje przepisów prawa podatkowego zawarte w interpretacjach indywidualnych wydanych przez:
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe. Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie wyjaśnia się, że wniosek w pozostałej części, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług, zostanie rozstrzygnięty odrębnymi interpretacjami. Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy). Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym. Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Należy zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy, iż umowa cash pooling pozostaje umową nienazwaną. Ustawa Kodeks cywilny – w części zobowiązaniowej – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy. Umowa „cash poolingu” jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki. Jednakże przedstawiona we wniosku konstrukcja umowy „cash poolingu”, jako sposobu zarządzania płynnością finansową uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. „Cash pooling” polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków. W przypadku „cash poolingu” mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik „cash poolingu” posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników „cash poolingu”. Z tych samych przyczyn umowa „cash poolingu” nie może być utożsamiana z umową depozytu nieprawidłowego. Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy „cash poolingu” nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki ani umowy depozytu nieprawidłowego wymienionych w tym katalogu. Tym samym – z powyższych przyczyn - wszystkie czynności dokonywane w ramach umowy cash pooling nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W odniesieniu do powołanych przez wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że interpretacje te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała. |
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.