INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółdzielni, przedstawione we wniosku z dnia 06 lipca 2009 r. (data wpływu do tut. BKIP 13 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m. in. w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów całej kwoty wierzytelności, w przypadku gdy postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego dotyczy części wierzytelności (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 lipca 2009 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m. in. w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów całej kwoty wierzytelności, w przypadku gdy postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego dotyczy części wierzytelności (pytanie oznaczone we wniosku Nr 1).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółdzielnia Mieszkaniowa funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy Prawo spółdzielcze oraz ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych i statut. Członkowie Spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, osoby niebędące członkami, którym przysługują spółdzielcze własnościowe prawa do lokali, członkowie Spółdzielni będący właścicielami lokali oraz właściciele lokali niebędący członkami Spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie Spółdzielni przez wnoszenie comiesięcznych opłat. Obowiązek uiszczenia opłat powstaje od chwili wydania lokalu.

W przypadku trudności z regulowaniem przez członków Spółdzielni należności dotyczących lokali mieszkalnych, pomimo ponagleń zalegają oni z zapłatą. Spółdzielnia prowadzi działania windykacyjne dochodząc swoich należności za pośrednictwem sądu.

Po uzyskaniu prawomocnego nakazu zapłaty (gdy dłużnik nie ureguluje zadłużenia) sprawa zostaje skierowana do egzekucji komorniczej. Jeżeli wierzytelność okaże się nieściągalna, następuje umorzenie przez komornika, Spółdzielnia dokonuje odpisu aktualizującego w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Aby wierzytelności spisane w ciężar „pozostałych kosztów operacyjnych” jako nieściągalne uznać za koszty uzyskania przychodów muszą być spełnione jednocześnie dwa warunki:

• uprzednio były one zaliczone do przychodów należnych,
• powinny być udokumentowane w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy o pdop.
  
  

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy podatnik (aby zaliczyć odpis aktualizujący do kosztów uzyskania przychodów) musi posiadać dokument świadczący o nieściągalności w stosunku do każdej należności od danego dłużnika, czy wystarczającym jest dokument świadczący o nieściągalności części wierzytelności, wydany przez właściwy organ egzekucyjny...

W dotychczasowych interpretacjach uważano, że wystarczy skierować do egzekucji część należności, aby móc uznać, że cała należność jest nieściągalna m. in.:

• pismo Ministra Finansów z 3 listopada 1999r. Nr BP3-2099-IP-722-314/99 stwierdza „Wystarczającym dowodem na nieściągalność całej wierzytelności jest posiadanie postanowienia o nieściągalności jej części";
• postanowienie wydane przez Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie 27 marca 2006r., nr 1471/DPD1/423-135/05/KK "Jeżeli w odniesieniu do części wierzytelności orzeczone zostało postanowienie o umorzeniu egzekucji ze względu na jej bezskuteczność, to ewentualna egzekucja względem reszty wierzytelności również okazała się bezskuteczna. Postanowienie o umorzeniu egzekucji wobec części wierzytelności w sposób wystarczający dokumentuje nieściągalność całej wierzytelności."

(pytanie oznaczone we wniosku Nr 1)

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że postanowienie o umorzeniu egzekucji części wierzytelności w sposób wystarczający dokumentuje nieściągalność całości wierzytelności, a co za tym idzie może ona pod warunkiem uprzedniego jej zarachowania do przychodów należnych, zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o pdop.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 26a ww. ustawy stanowi, iż nie uważa się za koszt uzyskania przychodów odpisów aktualizujących, z tym że kosztem uzyskania przychodów są odpisy aktualizujące wartość należności, określone w ustawie o rachunkowości, od tej części należności, która była uprzednio zaliczona na podstawie art. 12 ust. 3 do przychodów należnych, a ich nieściągalność została uprawdopodobniona na podstawie ust. 2a pkt 1.

W myśl art. 16 ust. 2a pkt 1 tej ustawy, nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną w przypadku określonym w ust. 1 pkt 26a, w szczególności jeżeli:

1. dłużnik zmarł, został wykreślony z ewidencji działalności gospodarczej, postawiony w stan likwidacji lub została ogłoszona jego upadłość obejmująca likwidację majątku, albo
2. zostało wszczęte postępowanie upadłościowe z możliwością zawarcia układu w rozumieniu przepisów prawa upadłościowego i naprawczego lub na wniosek dłużnika zostało wszczęte postępowanie ugodowe w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, albo
3. wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego, albo
4. wierzytelność jest kwestionowana przez dłużnika na drodze powództwa sądowego.
   
   

Powyższy katalog ma charakter otwarty, czyli są możliwe sytuacje, gdy wierzyciel w inny sposób uprawdopodobni, że dana wierzytelność jest nieściągalna, przy czym inne przesłanki takiego uprawdopodobnienia muszą mieć charakter prawny równorzędny w stosunku do wskazanych w przepisie. To podatnik musi wykazać, że prawdopodobnie nie ściągnie długu. Dowody, które pozwolą wyciągnąć wniosek, że istnieje duże prawdopodobieństwo nieściągalności muszą istnieć w chwili tworzenia odpisu.

Wobec powyższego nieściągalność wierzytelności będzie uznana za uprawdopodobnioną w przypadkach określonych w art. 16 ust. 2a pkt 1 ww. ustawy gdy przesłanki uprawdopodobnienia będą miały charakter przesłanek o znaczeniu prawnym równorzędnym w stosunku do wskazanych w ww. przepisie. Dodać należy, że udowodnienie nieściągalności wierzytelności ciąży na podatniku.

Natomiast w myśl art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ww. ustawy, nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

W myśl art. 16 ust. 2 ww. ustawy, za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
   a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
   b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
   c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
   
   

Powyższy katalog ma charakter zamknięty, co oznacza że ustawodawca dokonał ścisłego i wyczerpującego wyliczenia dokumentów, którymi wierzyciel winien się posłużyć w celu udokumentowania, ze dana wierzytelność jest nieściągalna. Oznacza to, że żaden inny dokument, niż wymienione w cytowanym przepisie, nie może skutecznie dokumentować faktu nieściągalności.

Należy zatem stwierdzić, iż w sytuacji, gdy Wnioskodawca posiada dokumenty potwierdzające nieściągalność części wierzytelności od danego dłużnika (postanowienie o umorzeniu egzekucji ze względu na jej bezskuteczność z uwagi na brak majątku dłużnika), to cała wierzytelność od tego dłużnika należy uznać za nieściągalną. Postanowienie o umorzeniu egzekucji części wierzytelności dokumentuje nieściągalność całej wierzytelności tego dłużnika.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie wskazać należy, iż wydając niniejszą interpretację przyjęto założenie, iż:

• podatnik dysponuje stosownym dokumentem odrębnie w odniesieniu do każdej wierzytelności danego dłużnika,
• wierzytelność nie została odpisana jako przedawniona (art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).
  
  

Nadmienić należy, iż w sprawie będącej przedmiotem pytań oznaczonych we wniosku Nr 2, 3 i 4 wydano odrębne interpretacje.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.