INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 lipca 2009 r. (data wpływu 14 lipca 2009 r.), uzupełnionym pismami z dnia 24 września 2009 r. (data wpływu 28 września 2009 r.) oraz z dnia 9 października 2009 r. (data wpływu 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie skutków podatkowych w związku z wyrokiem sądu uznającym wypowiedzenie umowy dzierżawy za nieskuteczne – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie skutków podatkowych w związku z wyrokiem sądu uznającego wypowiedzenie umowy dzierżawy za nieskuteczne.

Pismem z dnia 16 września 2009 r. znak IBPP3/443-530/09/IK Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia ww. wniosku. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 24 września 2009 r. (data wpływu 28 września 2009 r.).

Ponadto Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 9 października 2009 r. (data wpływu 2009 r.).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny (zdarzenie przyszłe):

Wnioskodawca (Spółdzielnia) wypowiedział umowę dzierżawy zabudowanej nieruchomości. Podstawą wypowiedzenia dzierżawy było postanowienie umowy, zgodnie z którym w przypadku zwłoki w zapłacie czynszu za dwa pełne okresy (miesiące) Spółdzielnia ma prawo do wypowiedzenia umowy dzierżawy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jednocześnie dzierżawca został wezwany do zapłaty zaległości z tytułu dzierżawy oraz wydania nieruchomości. Dzierżawca odmówił przeniesienia posiadania przedmiotu dzierżawy.

W rezultacie pomimo rozwiązania umowy dzierżawca nadal wykorzystuje przedmiot dzierżawy do prowadzenia działalności gospodarczej. Spółdzielnia ponownie wezwała dzierżawcę o wydanie nieruchomości z informacją, że będzie naliczać za każdy miesiąc odszkodowanie w wysokości trzykrotności kwoty miesięcznego czynszu, ustalonego w wypowiedzianej umowie.

Jednocześnie zarząd spółdzielni wniósł pozew do sądu o wydanie przedmiotu dzierżawy Spółdzielni, która jest właścicielem przedmiotu dzierżawy oraz o zapłatę odszkodowania za uniemożliwienie korzystania z nieruchomości za okres od dnia rozwiązania umowy do dnia przeniesienia posiadania.

W dniu złożenia wniosku Spółdzielnia nie zna kwoty odszkodowania, które zostanie wypłacone. Nie ma też informacji o tytule, na podstawie którego zostanie wypłacone tj. na podstawie wyroku sądu, czy też ugody sądowej albo w drodze egzekucji komorniczej.

Po wniesieniu już pozwu były dzierżawca uregulował część zaległości z tytułu czynszu. Spółdzielnia rozważa również czy przed wydaniem prawomocnego wyroku zażądać wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości, które zaliczone byłoby na poczet przysługującego odszkodowania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Jakie skutki podatkowe dla Spółdzielni będzie miał negatywny wyrok sądowy uznający wypowiedzenie za nieskuteczne. Jak również w jakiej dacie w tej sytuacji spółdzielnia winna wystawić fakturę VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli Sąd rozpatrzy i wyda negatywny dla Spółdzielni wyrok, w którym stwierdzi, że wypowiedzenie było nieskuteczne lub też stwierdzi, jego wadliwość i na tej podstawie odmówi Spółdzielni wypłaty odszkodowania, to ewentualne otrzymane od byłego dzierżawcy wpłaty uznane zostaną za przychód z innego źródła niż działalność gospodarcza, a w dniu uprawomocnienia się wyroku zarachowania jako wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości. Spółdzielnia również w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku wystawi fakturę VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega, m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z ust. 2 ww. przepisu wynika, że czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług niezależnie od tego czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

W art. 7 ust. 1 ustawy o VAT postanowiono, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

W myśl natomiast ust. 3 przytoczonego artykułu, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest bowiem szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU, o której mowa w art. 8 ust. 3 ustawy.

Taki szeroki charakter świadczenia usługi potwierdzają także zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 353 § 2 cyt. kodeksu, świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Jak stanowi art. 693 § 1 ww. ustawy Kodeks cywilny, przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. W myśl natomiast § 2 powołanego przepisu, czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków. Z treści art. 705 k.c. wynika, iż po zakończeniu dzierżawy dzierżawca obowiązany jest, w braku odmiennej umowy, zwrócić przedmiot dzierżawy w takim stanie, w jakim powinien się znajdować stosownie do przepisów o wykonywaniu dzierżawy. A zgodnie z art. 694 k.c., do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie.

Jak wynika zatem z cywilistycznych definicji, dzierżawa ma charakter zobowiązaniowy. Dzierżawca otrzymuje określoną rzecz do używania i pobierania pożytków, a wydzierżawiający umówioną kwotę czynszu. Tak skonstruowane wzajemne zachowanie się stron wskazuje na dwustronne świadczenie. Ponadto w przypadku zakończenia dzierżawy przedmiot takiej czynności prawnej winien być zwrócony. Kwestie odnoszące się do dzierżawy nieuregulowane przepisami dla niej przewidzianymi, analizowane winne być na gruncie przepisów dotyczących najmu.

Z przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) wynika, że Wnioskodawca wypowiedział umowę dzierżawy zabudowanej nieruchomości. Podstawą wypowiedzenia dzierżawy było postanowienie umowy, zgodnie z którym w przypadku zwłoki w zapłacie czynszu za dwa pełne okresy (miesiące) Wnioskodawca ma prawo do wypowiedzenia umowy dzierżawy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jednocześnie dzierżawca został wezwany do zapłaty zaległości z tytułu dzierżawy oraz wydania nieruchomości. Dzierżawca odmówił wydania przedmiotu dzierżawy. W rezultacie pomimo rozwiązania umowy dzierżawca nadal wykorzystuje przedmiot dzierżawy do prowadzenia działalności gospodarczej. Wnioskodawca ponownie wezwał dzierżawcę o wydanie nieruchomości z informacją, że będzie naliczać za każdy miesiąc odszkodowanie w wysokości trzykrotności kwoty miesięcznego czynszu, ustalonego w wypowiedzianej umowie.

Jednocześnie Wnioskodawca wniósł pozew do sądu o wydanie przedmiotu dzierżawy oraz o zapłatę odszkodowania za uniemożliwienie korzystania z nieruchomości za okres od dnia rozwiązania umowy do dnia przeniesienia posiadania.

Do tak przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) Wnioskodawca zadał pytanie:

Jakie skutki podatkowe dla Wnioskodawcy będzie miał negatywny wyrok sądowy uznający wypowiedzenie za nieskuteczne... Jak również w jakiej dacie w tej sytuacji Wnioskodawca winien wystawić fakturę VAT...

W interpretacji indywidualnej z dnia 13 października 2009 r. nr IBPP3/443-530/09/IK stwierdzono, iż w sytuacji gdy Wnioskodawca wypowiedział umowę dzierżawy oraz wezwał do wydania przedmiotu dzierżawy a następnie wnosi pozew do sądu o wydanie przedmiotu dzierżawy mamy do czynienia z odszkodowaniem, które nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a Wnioskodawca nie ma obowiązku udokumentowania otrzymanego odszkodowania poprzez wystawienie faktury VAT.

Natomiast w sytuacji jeżeli sąd orzeknie, że umowa nie uległa rozwiązaniu i trwa nadal to w takiej sytuacji kwota wpłacona przez dzierżawcę będzie czynszem dzierżawnym a nie odszkodowaniem za bezumowne korzystanie z przedmiotu dzierżawy. W konsekwencji stwierdzić należy, że wpłacone kwoty będą wynagrodzeniem za świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, która zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy tutaj wskazać, że zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 19 ust. 1 ww. ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2–21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jednocześnie art. 19 ust. 13 pkt 4 cyt. ustawy stanowi, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze – z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej.

Stosownie zaś do przepisu art. 106 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z § 11 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie maja zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337) w przypadkach określonych w art. 19 ust. 10, ust. 13 pkt 1-5 i 7-11, ust. 16a oraz ust. 16b ustawy, fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Faktury, o których mowa w ust. 1, nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.

Skoro zatem przedmiotowa umowa nie zostanie skutecznie rozwiązana i nadal będzie wiązała strony, to przy ustaleniu momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu usług dzierżawy należy przyjąć termin płatności określony w umowie lub w fakturze. Natomiast faktura winna być wystawiona nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego i nie wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Dodatkowo informuje się, iż ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w części dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych oraz w kwestii opodatkowania odszkodowania oraz w zakresie pytania nr 6 brzmiącego „Jakie skutki podatkowe będzie miało zażądanie przez Spółdzielnię wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przed wydaniem prawomocnego wyroku” została zawarta w odrębnych rozstrzygnięciach.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.