INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 14 sierpnia 2009 r. (data wpływu 18 sierpnia 2009 r.) uzupełnionym w dniu 22 października 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia i sprzedaży wierzytelności oraz ich odzyskiwania od dłużników - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 sierpnia 2009 r. został złożony wniosek uzupełniony w dniu 22 października 2009 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności nabycia i sprzedaży wierzytelności oraz ich odzyskiwania od dłużników.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca zakupił wierzytelności od spółki „S” wraz z wszelkimi prawami do nich, płacąc za każdą 1 zł netto jako opłata stała oraz 80% przyszłych wpływów z tytułu odzyskania każdej wierzytelności. Na dzień podpisania umowy nie jest wiadomo jaka kwota będzie stanowiła wartość 80%. Wnioskodawca zakupuje we własnym imieniu, na własną rzecz i na własne ryzyko. Składa „sprawy” do sądu w celu wyegzekwowania w całości należności od dłużników, po czym po uzyskaniu wyroku sądowego - do właściwego komornika w celu dokonania egzekucji. Komornicy natomiast wyegzekwowane kwoty przelewają na konto Wnioskodawcy, a ostatnim krokiem jest przelanie 80% wartości wierzytelności spółce „A”, która wystawia na tę wartość fakturę VAT ze stawką 22%.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

1. Czy od pozostałej części tj. 20% (bo 80% jest należne Spółce „S”) trzeba naliczyć podatek VAT, czy tego rodzaju usługa mieści się w kategorii usług pośrednictwa finansowego i jest zwolniona z podatku...
2. Czy jeśli nowy nabywca (Wnioskodawca) wyegzekwuje na swoją rzecz dług od dłużnika to fakt ten generuje usługę, czy jest naturalnym elementem obrotu i nie tworzy usługi...
3. Czy przysługuje odliczenie podatku VAT od faktury wystawionej przez spółkę „S”, która zajmuje się profesjonalnie obrotem wierzytelnościami...

Zdaniem Wnioskodawcy nabycie wierzytelności (zapłata za nią ceny) nie jest usługą. Nie można też przyjąć, iż zakup wierzytelności przez pośrednika finansowego jest usługą ściągania długu. Jeżeli nowy wierzyciel wyegzekwuje dług od dłużnika na swoją rzecz, trudno jest uznać, iż takie „ściąganie długu” generuje jakąkolwiek usługę. Wyegzekwowanie wierzytelności na swoją rzecz jest naturalnym elementem obrotu gospodarczego i nie tworzy usługi. Efektem usługi jest doprowadzenie do zaspokojenia wierzyciela, co rodzi prawo do wynagrodzenia dla usługodawcy. Takim działaniem nie jest jednak zakup wierzytelności.

W ocenie Wnioskodawcy przysługuje „odliczenie vat” od kontrahenta, który również zajmuje się profesjonalnie obrotem wierzytelnościami, a który wystawił fakturę VAT na sprzedaż wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Jednocześnie w ust. 3 tego artykułu ustawodawca wskazuje, że usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, wprowadzono zwolnienie od podatku usług wymienionych w załączniku nr 4.

W pozycji nr 3 wskazanego załącznika wymieniono usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w sekcji J ex (65-67), z wyłączeniem:

1. działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2. usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3. usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10-00.20),
4. usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10-00.20,-00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5. usług ściągania długów oraz faktoringu,
6. usług zarządzania akcjami, udziałami w spółkach lub związkach, obligacjami i innymi rodzajami papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
7. usług przechowywania akcji, udziałów w spółkach lub związkach, obligacji i innych rodzajów papierów wartościowych, z wyjątkiem wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy,
8. transakcji dotyczących dokumentów ustanawiających tytuł własności,
9. transakcji dotyczących praw w odniesieniu do nieruchomości.

Natomiast stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Fakturę wystawia się również do części należności otrzymanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Zgodnie jednak z treścią art. 106 ust. 4 ustawy podatnicy nie mają obowiązku wystawiania faktur dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Ze złożonego wniosku wynika, iż Wnioskodawca, będąc podatnikiem podatku od towarów i usług, nabywa wierzytelności wraz z wszelkimi prawami do nich, płacąc za każdą 1 zł netto jako opłata stała oraz 80% przyszłych wpływów z tytułu odzyskania od dłużników na własny rachunek i we własnym imieniu każdej wierzytelności.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa podatkowego oraz opisany we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, iż zakup wierzytelności w celu wyegzekwowania ich na własny rachunek należy zakwalifikować jako usługę pośrednictwa finansowego na rzecz sprzedawcy i to nabywca wierzytelności świadczy na rzecz zbywcy wierzytelności usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie pierwotnego wierzyciela od ciężaru jej egzekwowania, jednak czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bez możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Zakup wierzytelności w celu ich odzyskania we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży, mieści się w zakresie usług pośrednictwa finansowego – sklasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w sekcji J (65-67). W tak pojmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji), polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, że w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Usługi ściągania długów i faktoring nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością, nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Z kolei ściąganie długów stanowi wyegzekwowanie określonej należności - uwolnienie od długu i ryzyka jego nieściągnięcia. Zatem w pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się m.in. skup wierzytelności w celu ich ściągnięcia od dłużnika (windykacji) we własnym zakresie. Z uwagi na fakt, że nabycie wierzytelności stanowi usługę ściągania długu, należy do tych kategorii usług pośrednictwa finansowego, które zostały wyłączone ze zwolnienia.

Reasumując należy stwierdzić, że czynność nabycia wierzytelności, jako usługa polegająca na „wyręczeniu” danego wierzyciela z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bez możliwości korzystania ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Ponadto stwierdzić należy, iż dokonywane przez Wnioskodawcę czynności polegające na ściągnięciu we własnym imieniu i na własną rzecz nabytej wierzytelności, nie będą należnością za świadczenie usługi na rzecz dłużnika, wobec czego nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Sama płatność przez dłużnika świadczenia pieniężnego na rzecz wierzyciela, wynikająca z nabytej wierzytelności jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zatem w tym zakresie należy uznać stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Natomiast przechodząc do kwestii prawa do odliczenia z faktury wystawionej przez sprzedawcę wierzytelności wskazać należy, iż zgodnie z ogólną zasadą zawartą w treści art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7 suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a cyt. ustawy).

Z powyższego przepisu wynika, iż prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje wyłącznie podatnikowi podatku od towarów i usług i dotyczy podatku naliczonego wynikającego z zakupów towarów i usług wykorzystywanych do wykonywania czynności opodatkowanych.

Ponadto ustawa o podatku od towarów i usług zawiera pewne wyjątki, w których prawo do odliczenia podatku nie przysługuje, zostały one wymienione w art. 88 ww. ustawy. I tak w ust. 3a pkt 2 powołanego artykułu zastrzeżono, że nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu.

Ze złożonego wniosku jak i pisma stanowiącego jego uzupełnienie wynika, iż Wnioskodawca nabył od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą jej własne wierzytelności, a czynność ta została udokumentowana przez zbywcę fakturami VAT.

Ustosunkowując się do powyższego w pierwszej kolejności zauważyć należy, iż przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. A zatem sprzedaż wierzytelności własnych powstałych w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej, nie jest świadczeniem usług po stronie zbywcy. Zauważyć także należy, iż sprzedaż własnych wierzytelności nie mieści się także w zakresie usług pośrednictwa finansowego wymienionych w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług, wyłączonych z zakresu zwolnień od tego podatku. Z tych też względów, wbrew opinii Wnioskodawcy, czynność polegająca na sprzedaży wierzytelności własnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według 22% stawki podatku.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, iż z uwagi na to, że czynność polegająca na sprzedaży własnych wierzytelności nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, Wnioskodawca nie może skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych przez zbywcę wierzytelności w świetle art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.