INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 27 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Gd 791/08 oraz uzupełnienia wniosku (data wpływu 25 czerwca 2009 r. i 24 lipca 2009 r.) – stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 7 grudnia 2007 r. (data wpływu 11 grudnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w drodze przetargu jako rekompensatę za mienie pozostawione za granicą - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości nabytej w drodze przetargu jako rekompensatę za mienie pozostawione za granicą.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 5 czerwca 2007 r. sprzedał Pan działkę nr 533/2, którą otrzymał w ramach przetargu, jako rekompensatę za mienie pozostawione przez ojca poza granicami kraju, w związku z wojną 1939 r. W dniu 18 sierpnia 2007 r. przesłał Pan do urzędu skarbowego oświadczenie, iż kwotę otrzymaną ze sprzedaży tej działki zamierza przeznaczyć w przeciągu dwóch lat na cele mieszkaniowe. Jednocześnie zapewnił Pan, iż w międzyczasie wystąpi z prośbą o interpretację prawa w aspekcie zasadności opłaty podatku dochodowego z tytułu sprzedaży tej działki otrzymanej jako odszkodowanie za mienie zagrabione przez reżim Stalina.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wystąpi zwolnienie od podatku dochodowego w związku ze sprzedażą nieruchomości nabytej jako rekompensata za mienie pozostawione poza granicami (tzw. mienie zabużańskie)...

Zdaniem Wnioskodawcy kwota sprzedaży wyszczególniona w akcie notarialnym w każdym przypadku winna być zwolniona od podatku dochodowego w całości, w związku z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym w korelacji z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 31 stycznia 2000 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176). Dodatkowo cytował Pan przepis art. 21 ust. 1 pkt 30 oraz pkt 32 lit. d) tej ustawy.

W dniu 22 lutego 2008 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wydał interpretację indywidualną Nr ITPB1/415-708/07/RS stwierdzając, iż stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 7 grudnia 2007 r. jest nieprawidłowe. W dniu 14 marca 2008 r. złożone zostało wezwanie do usunięcia naruszenia prawa przedmiotowej interpretacji. Odpowiedź na ww. wezwanie została udzielona pismem z dnia 10 kwietnia 2008 r. znak ITPB2/415W-20/08/IB. W skardze z dnia 15 maja 2008 r. na ww. interpretację, wniesiono o jej uchylenie oraz zasądzenie na rzecz Pana jako Strony Skarżącej kosztów postępowania według norm prawem przepisanych.

Wyrokiem z dnia 27 stycznia 2009 r. sygn. akt I SA/Gd 791/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uchylił zaskarżoną interpretację i stwierdził, że nie może być wykonana oraz zasądził od Ministra Finansów na rzecz Pana jako Strony Skarżącej kwotę 200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w powołanym wyroku, wezwaniem z dnia 10 czerwca 2009 r. oraz z dnia 10 lipca 2009 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy zwrócił się do Wnioskodawcy o uzupełnienie wniosku poprzez wyczerpujące przedstawienie zaistniałego stanu faktycznego.

Pismami z dnia 20 czerwca 2009 r. i 18 lipca 2009 r. uzupełniono wniosek w ww. zakresie.

Z uzupełnienia wniosku wynika, iż działkę nr 533/2, jedną z wielu, nabył Pan wspólnie z rodzeństwem, zgodnie z przepisami o gospodarce nieruchomościami, w zamian za mienie pozostawione za granicą. Posiada Pan decyzję 30 września 2002 r. Prezydenta Miasta, stwierdzającą wartość pozostawionej nieruchomości poza granicami Polski oraz akt notarialny z 2 września 2005 r. (potwierdzający nabycie nieruchomości od Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa – umowa sprzedaży).

W Pana posiadaniu jest również dokument stwierdzający nabycie przez Pana działki nr 533/2 na wyłączną własność, a mianowicie akt notarialny z dnia 4 października 2006 r. (akt potwierdzający zniesienie współwłasności siedmiu nieruchomości nabytych jako rekompensata za mienie pozostawione poza granicami Polski).

Wartość przedmiotowej działki, stanowi około 1/13 wartości wycenionego majątku, pozostawionego poza granicami Polski przez ojca, zgodnie z decyzją z dnia 30 września 2002 r. Prezydenta Miasta. Ww. decyzja stwierdza wartość pozostawionej nieruchomości na kwotę 1.350.114 zł, a po dokonaniu waloryzacji, w dniu nabycia nieruchomości, odnotowanej w akcie notarialnym, wartość ta wynosiła 1.440.572 zł. W ww. decyzji nie ma żadnej wzmianki o wysokości udziałów w wartości rekompensaty.

Wartość działki nr 533/2 stanowi natomiast około 1/6 nabytych wszystkich nieruchomości, w przetargach organizowanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych (Skarbu Państwa). Jest to zatem udział niewątpliwie mniejszy od #188; (dołączone kompleksowe zestawienie działek nabytych w formie przetargów, wyszczególnione na odwrocie ww. decyzji).

Zniesienie współwłasności nie może być traktowane jako transakcja nadzwyczajna, a jedynie normująca praktyczny rozdział tych nieruchomości, zmierzający do podziału jej w taki sposób, aby każdy z rodzeństwa wymieniony w decyzji, otrzymał swój ustalony udział w globalnej rekompensacie. Decyzja stwierdzająca wartość pozostawionego mienia była wydana na cztery osoby i implikowała, że wszystkie operacje będą wykonywane wspólnie. Każda z niej oddzielnie ma jednak niewątpliwie prawo do dysponowania swoim majątkiem i żeby to uczynić, niezbędne jest uprzednio zniesienie współwłasności. Czynność znoszenia współwłasności odbywa się ciągle w gronie tych samych osób, które widnieją na pierwotnej decyzji; udział #188; dla każdej z osób wymienionych w decyzji nie jest obligatoryjny. Stąd podział może być dowolny, lecz zgodny z wolą wszystkich spadkobierców.

Prezydent powinien wystawić oddzielne decyzje na każdego spadkobiercę i wtedy każde z rodzeństwa prowadziłoby procedury we własnym zakresie, bez pełnomocnictw. Tak jednak się nie stało. Dowodem na ww. argumenty jest fakt, iż do dnia dzisiejszego dwie nieruchomości istnieją w niepodzielonej własności, gdyż nie ma możliwości ich fizycznego, zgodnego z prawem podziału.

Ostateczne rozliczenie finansowe wśród rodzeństwa nastąpi w taki sposób, aby był zaakceptowany przez wszystkich. Będą Państwo zapewne dążyć do uśrednienia udziałów do #188; na osobę, ale nie ma takiego obowiązku.

W części będzie to zapewne forma rzeczowo-finansowa i tylko finansowa w części pozostałej. Obecnie nieruchomości zostały tak rozdzielone, aby każdy miał fizycznie do swojej i tylko swojej dyspozycji, choćby jedną nieruchomość. Potrzebne są Państwu środki płatnicze na ratowanie zdrowia. Ponad pół wieku czekali Państwo na przyznanie prawa do rekompensaty.

Podział jest ekwiwalentny. Został przez wszystkich współwłaścicieli zaakceptowany, adekwatny do wniesionego trudu i poniesionych kosztów. Otrzymał Pan nieruchomości o większej powierzchni dlatego, że jako pełnomocnik przez kilkadziesiąt lat prowadził sprawę. Nikt z rodzeństwa w związku ze zniesieniem współwłasności nie otrzymał samodzielnie nieruchomości, które przewyższałyby #188; udziałów wynikających z wydanej decyzji i fizycznie otrzymanych nieruchomości. Rodzeństwo otrzymało mniejsze działki, stanowiące około 1/30 wartości wszystkich nabytych nieruchomości.

Wskazuje Pan przy tym, iż ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1418) w art. 3 ust. 2 stanowi, że „w przypadku śmierci właściciela nieruchomości pozostawionych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, prawo do rekompensaty przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców, jeżeli spełniają wymóg określony w art. 2 pkt 2. Wskazanie osoby uprawnionej do rekompensaty następuje przez złożenie oświadczenia z podpisem poświadczonym notarialnie (…)”. Z upoważnienia rodzeństwa otrzymał Pan i posiadał (oraz nadal posiada) pełnomocnictwa do znoszenia w ich imieniu współwłasności, według własnego uznania. Z uwagi na udział w przetargach w trudnym do określenia przedziale czasowym, nie sposób było wcześniej przeprowadzić faktyczny podział nieruchomości. Można tego było dokonać już podczas nabywania nieruchomości, ale z tej możliwości Państwo nie skorzystali.

Zgodnie z art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są przychody uzyskane z tytułu sprzedaży prawa wieczystego użytkowania oraz nieruchomości nabytych, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, w zamian za mienie pozostawione za granicą. Przenoszenie własności w różny sposób tylko na osoby wymienione w decyzji przyznającej rekompensatę ciągle pozostaną nieruchomościami otrzymanymi w zamian za mienie pozostawione za granicą i nie ulegają „jakiemuś rozmnożeniu i są w swojej masie i wartości constans”. Stan majątku osobistego żadnego z rodzeństwa nie powiększył się, gdyż #188; udziału wszystkich współwłaścicieli w ogólnej masie rekompensaty w aspekcie rzeczowo-finansowym, nie ulegnie zmianie (art. 206, 211 i 212 Kodeksu cywilnego).

Dodatkowo, w uzupełnieniu przesłanym w dniu 24 lipca 2009 r. informuje Pan, iż wartość działki nr 533/2 nabytej w wyniku zniesienia współwłasności stanowi 1/6 nabytych nieruchomości w przetargach organizowanych przez Agencję Nieruchomości Rolnych (Skarbu Państwa). Jest to zatem udział niewątpliwie mniejszy od #188;. Przy tym, w decyzji Prezydenta Miasta nie ma żadnej wzmianki o wysokości udziałów w wartości rekompensaty. Udział #188; na każde z rodzeństwa to zapis w aktach notarialnych podany podczas transakcji, będący rozwiązaniem tymczasowym, gdyż „rozwiązanie finalne tego problemu” nastąpi z końcem przetargów. Proces podziału jest ciągle nie zakończony z różnych przyczyn proceduralnych i jest w toku.

Podział w ramach zniesienia współwłasności był ekwiwalentny w aspekcie: planu miejscowego zagospodarowania terenu, przeznaczenia nieruchomości, wniesionego wkładu osobistego w kilkudziesięcioletni proces nabycia wszystkich nieruchomości, poniesionych kosztów finansowych przez poszczególne osoby procesu nabycia nieruchomości (rekompensaty), bliskości miejsca zamieszkania od nabytych działek osób wyszczególnionych w ww. decyzji, satysfakcji osobistej uczestników z dotychczasowego podziału.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2006 r., Nr 217, poz. 1588) wprowadzono obowiązujące od 1 stycznia 2007 r., zasady opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)–c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.).

Z uwagi na treść przepisu art. 7 ust. 1 powołanej ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. do odpłatnego zbycia nieruchomości i praw, nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się zasady określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Tym samym, zważywszy na fakt nabycia przez Pana przedmiotowej nieruchomości (działki nr 533/2) przed dniem 1 stycznia 2007 r., w sytuacji przedstawionej we wniosku zastosowanie znajdują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 30 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu sprzedaży prawa wieczystego użytkowania oraz nieruchomości nabytych stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami w zamian za mienie pozostawione za granicą.

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz uzupełnieniu wniosku, w dniu 5 czerwca 2007 r. sprzedał Pan nieruchomość (działkę nr 533/2) jako jedyny właściciel tej nieruchomości. W 2005 r. od Skarbu Państwa reprezentowanego przez Agencję Nieruchomości Rolnych nabył Pan wraz z rodzeństwem tę nieruchomość – stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, jako rekompensatę w zamian za mienie pozostawione za granicą.

Nabycie przez Pana przedmiotowej działki na wyłączną własność nastąpiło natomiast w 2006 r. w wyniku zniesienia współwłasności siedmiu nieruchomości nabytych jako rekompensata za mienie pozostawione poza granicami Polski. Był to podział ekwiwalentny. Nikt z rodzeństwa w związku ze zniesieniem współwłasności nie otrzymał nieruchomości, które przewyższałyby jego udział wynikający z wydanej decyzji i fizycznie otrzymanych nieruchomości. Stan majątku osobistego żadnego z rodzeństwa nie powiększył się.

Ponadto, z uzupełnienia wniosku, które wpłynęło do tut. organu w dnia 24 lipca 2009 r. wynika, iż wartość działki nr 533/2 nabytej przez Pana na wyłączną własność w wyniku zniesienia współwłasności stanowi 1/6 wszystkich nieruchomości nabytych w przetargach w zamian za mienie pozostawione za granicą.

Mając na względzie przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.), w szczególności zaś Działu III, Tytuł I Księgi drugiej tej ustawy, nabycie własności może nastąpić m.in. poprzez jej przeniesienie w wyniku umowy, zasiedzenie bądź też w wyniku innych zdarzeń.

Taką umową, w wyniku której może nastąpić przeniesienie prawa własności nieruchomości może być niewątpliwie również umowa zniesienia współwłasności.

Stosownie do art. 195 Kodeksu cywilnego współwłasność istnieje wówczas, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Istota współwłasności polega bowiem na tym, że współwłaścicielom przysługują części wspólnego prawa własności (tzw. udziały), którymi mogą swobodnie rozporządzać. Dopóki więc istnieje współwłasność można mówić tylko o istnieniu udziałów w tym prawie, o ich nabywaniu i zbywaniu, nigdy – o prawie do części rzeczy, o jej zbywaniu bądź nabywaniu w częściach. Współwłaściciele mają swoje udziały w prawie, ale nie w rzeczy. Będąca przedmiotem współwłasności rzecz jest niepodzielna i każdemu ze współwłaścicieli przysługuje prawo do całej rzeczy w trakcie trwania współwłasności, a nie jedynie do jej części określonej wielkością jego udziału. Tym samym można też uznać, że prawo do całej rzeczy każdy ze współwłaścicieli nabywa w momencie nabycia udziału w prawie własności. Każdy ze współwłaścicieli ma bowiem jednakowe prawo do całej rzeczy, ograniczone jedynie takim samym prawem pozostałych współwłaścicieli, a mianowicie każdy jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 Kodeksu cywilnego).

Na podstawie art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Zgodnie z teorią prawa rzeczowego, przyznanie danej osobie na wyłączną własność rzeczy w drodze zniesienia współwłasności (działu spadku, podziału majątku wspólnego) jest nabyciem tych rzeczy. Stąd wszelkie przypadki gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowany być musi w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak też stan jej majątku osobistego.

Zniesienie współwłasności nie stanowi zatem nabycia rzeczy, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał współwłaścicielowi w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Przy dokonywaniu zniesienia współwłasności nie może więc wystąpić przysporzenie majątku ponad posiadany udział przed zniesieniem współwłasności.

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji przedstawionej przez Wnioskodawcę, zniesienie współwłasności nieruchomości, nie jest nabyciem w rozumieniu przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, należy też uznać, iż przychód uzyskany w 2007 r. przez Pana ze sprzedaży tej nieruchomości nabytej stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami w zamian za mienie pozostawione za granicą korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 30 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.