INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 16.11.2009 r. (data wpływu 23.11.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży praw - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23.11.2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży praw.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka (Wnioskodawca) oraz Wspólnota Mieszkaniowa w dniu 30.04.2009r. zawarły umowę zobowiązującą do ustanowienia odrębnej własności lokali zlokalizowanych w Warszawie oraz do sprzedania na rzecz Wnioskodawcy (lub osoby wskazanej) ustanowionych lokali wraz z udziałem w nieruchomości. Do dnia 06.07.2009r. Wspólnota nie dokonała ustanowienia odrębnej własności. W dniu 06.07.2009r. Zainteresowany za zgodą Wspólnoty sprzedał prawa i przekazał obowiązki wynikające z umowy z dnia 30.04.2009r. na rzecz Kupującego.

Kupujący na podstawie umowy z 06.07.2009r. nabył prawa (roszczenia) Wnioskodawcy i wstąpił w obowiązki wynikające z umowy zobowiązującej z dnia 30.04.2009r. Na mocy tej umowy, ma prawo żądać od Wspólnoty ustanowienia odrębnej własności Lokali oraz przeniesienia ich własności na rzecz Kupującego. Zgodnie z umową z dnia 06.07.2009r., przejście praw i obowiązków nastąpi na rzecz Kupującego z dniem uznania rachunku bankowego Wnioskodawcy ceną sprzedaży praw, jednak nie później niż z dniem 15.07.2009r.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy sprzedaż powyższych praw i obowiązków przez Wnioskodawcę a wynikających z umowy zobowiązującej z dnia 30.04.2009r. rodzi obowiązek zapłaty podatku od towarów usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowym zdarzeniu mamy do czynienia z cesją wierzytelności na rzecz Kupującego. Wierzytelnością w tym przypadku jest roszczenie, które przysługiwało Zainteresowanemu w stosunku do Wspólnoty, a dotyczyło żądania domagania się od Wspólnoty ustanowienia odrębnej własności Lokali oraz ich zbycia. Wierzytelność ta została potwierdzona i została uznana przez Wspólnotę. Jest to prawo majątkowe, które jak najbardziej może być przedmiotem obrotu. Cesja wierzytelności została zdefiniowana w art. 509 i dalszych kodeksu cywilnego, który stanowi że na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności cedent (sprzedawca) może przenieść wierzytelność na rzecz cesjonariusza (kupującego), o ile nie sprzeciwiają się temu przepisy ustawowe, zastrzeżenie umowne lub właściwość zobowiązania. Wraz z wierzytelnością na nabywcę przechodzą wszelkie związane z nią prawa. W wyniku przelewu stosunek zobowiązaniowy nie ulega więc zmianie, natomiast zmienia się osoba uczestnicząca w nim po stronie wierzyciela.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Dz. U. Nr 54 poz. 535 ze zm. podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Kluczowym zapisem w tej definicji jest definicja „towaru”. Towarami zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy VAT są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Definicja ta jest katalogiem zamkniętym. Nie wymieniono, jako towaru - wierzytelności. Wobec powyższego obrót wierzytelnościami nie może być uznany za dostawę towaru.

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Istotna w tym zapisie jest odpłatność usługi. Wobec powyższego należy odpowiedzieć na pytanie - czy przelew (cesja) wierzytelności własnej może być potraktowany w kategorii odpłatnego świadczenia przez cedenta usług w rozumieniu ustawy VAT. Tę kwestię jednoznacznie rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 18 czerwca 2009r., sygn. akt III SA/Wa 696/09. W ocenie Sądu w świetle tych przepisów przelew przez cedenta (w tym przypadku Wnioskodawca) za odpłatnością własnej wierzytelności podmiotowi (w tym przypadku Kupującego), który zamierza dochodzić jej zaspokojenia na własny koszt i ryzyko (po nabyciu dochodzić bezpośrednio od Wspólnoty obowiązku ustanowienia odrębnej własności Lokali oraz ich zbycie) nie może być sama w sobie uznana za świadczenie usługi przez sprzedawcę wierzytelności (Wnioskodawca) na rzecz podmiotu nabywającego wierzytelność (Kupującego). Podkreślić bowiem trzeba, że w istocie tego rodzaju działanie, tj. czynność sprzedaży wierzytelności osobie trzeciej w celu dochodzenia przez nią tych wierzytelności, nie stanowi o istnieniu samodzielnej usługi w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług. Jest bowiem jedynie jednym z elementów składającym się na całokształt czynności stanowiących o istnieniu usługi, ale nie realizowanej przez Spółkę, lecz inny podmiot - nabywcę jej wierzytelności. Otóż dzieje się tak z tej przyczyny, że z gospodarczego punktu widzenia sedno opisanej we wniosku operacji tkwi w tym, że w istocie dominująca rola w omawianym zakresie przypada nabywcy wierzytelności. Gdyby nie jego zamierzenia gospodarcze, które mają się sfinalizować własnym rozporządzaniem nabytą wierzytelnością tj. dochodzeniem z niej roszczeń, w założeniu skutecznych i mających przynieść korzyść ekonomiczną (taki bowiem jest ze swej istoty cel prowadzonych przedsięwzięć gospodarczych w opisywanym zakresie), kupno wierzytelności jako takie nie miałoby większego sensu. Punkt ciężkości analizowanej operacji gospodarczej leży po stronie nabywcy. To on dokonując takiego zakupu kreuje usługę, w której mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji). Nacisk położony jest więc na nabycie wierzytelności (zakup), a nie na jej sprzedaż bowiem w tym przypadku usługę świadczy nabywca- kupujący, a jej beneficjentem jest zbywający - sprzedawca.

Usługa wykonywana przez cesjonariusza (nabywcę wierzytelności) w ujęciu odnoszonym do cedenta (zbywającego wierzytelność własną) polega na uwolnieniu tego ostatniego od podejmowania działań w realizacji spełnienia wierzytelności (podmiotu wobec którego istnieje wierzytelność). Nabywca takiej wierzytelności wyręcza pierwotnego wierzyciela z potrzeby prowadzenia dalszych działań wobec dłużnika, uiszczając określoną cenę za nabytą wierzytelność. Jednakże w tym przypadku, nabycie przez Kupującego wierzytelności od Wnioskodawcy w celu dochodzenia jej realizacji (wykonania), może być uznane za świadczenie przez nabywcę wierzytelności (Kupującego) na rzecz jej zbywcy (Wnioskodawca) usługi w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT z 2004 r. W związku z tym to świadczenie podmiotu nabywającego wierzytelności należy uznać za czynność podlegającą VAT. Wspomnieć można, że usługi polegające na nabywaniu wierzytelności zaliczane są do usług pośrednictwa finansowego. Usługi pośrednictwa finansowego wymienione są w poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług i korzystają ze zwolnienia od podatku VAT z wyjątkiem usług wymienionych w pkt 1-9 poz. 3 tego załącznika. Nabycie wierzytelności może przy tym być dokonane w celu ściągnięcia długu lub może mieć postać umowy factoringu, która ma szerszy zakres przedmiotowy niż umowa cesji wierzytelności. Usługi nabycia wierzytelności w celu ściągania długu lub w celu świadczenia usługi factoringu, jako usługi wymienione w poz. 3 pkt 5 załącznika nr 4 do ustawy o VAT są wyłączone ze zwolnienia od podatku i będą podlegać opodatkowaniu. Nabycie wierzytelności w innych celach niż ściąganie długu i factoring korzystać będzie ze zwolnienia od podatku. Tak więc to na nabywcy wierzytelności spoczywa wykazanie czy wykonana przez niego usługa, jest zwolniona od opodatkowania w ramach podatku VAT czy też nie podlega zwolnieniu.

Zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż wierzytelności własnych, do których można zaliczyć roszczenia o ustawienie odrębnej własności lokali i ich zbycie, należy uznać, że nie jest ani dostawą towarów ani usługą w rozumieniu ustawy o VAT i tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 cyt. ustawy. Jak stanowi art. 7 ust. 1 cyt. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z treści przepisu art. 8 ust. 1 cyt. ustawy wynika więc, iż ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów”. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Z powyższego wynika, iż w przepisach powołanej ustawy określeniem „usług” objęto obszerny krąg czynności obejmujący swoim zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń nie ujętych w tych klasyfikacjach.

Szczególną uwagę należy zwrócić na zapis art. 8 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymywania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym należy uznać, iż pojęcie świadczenia, składającego się na istotę usługi, należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. W efekcie, przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na uwadze, że powołana ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Jednak należy zauważyć, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument – odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Zagadnienie to ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności.

W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odpłatnością przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno ono być – na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług – uznane za usługę.

Jednocześnie należy podkreślić, iż czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Mając powyższe na uwadze, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za płatność, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynności te skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego. Opodatkowaniu bowiem podlegają tylko te czynności, które przyczyniają się bezpośrednio do uzyskania korzyści przez wypłacającego.

Z okoliczności przestawionych we wniosku wynika, iż Wnioskodawca zawarł umowę ze Wspólnotą Mieszkaniową w dniu 30.04.2009r. zobowiązującą do ustanowienia odrębnej własności lokali oraz do sprzedania na rzecz Wnioskodawcy lub osoby trzeciej wskazanej przez Wnioskodawcę ustanowionych lokali wraz z udziałem w nieruchomości. Do dnia 06.07.2009r. Wspólnota nie dokonała ustanowienia odrębnej własności. W dniu 06.07.2009r. Wnioskodawca za zgodą Wspólnoty sprzedał prawa i przekazał obowiązki wynikające z umowy o której mowa powyżej na rzecz Kupującego. Kupujący na podstawie umowy z dnia 06.07.2009r. nabył prawa (roszczenia) Podatnika i wstąpił w obowiązki wynikające z umowy zobowiązującej z dnia 30.04.2009r. Na mocy zawartej umowy ma On prawo żądać od Wspólnoty ustanowienia odrębnej własności lokali oraz przeniesienia ich własności na rzecz Kupującego. Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż przejście praw i obowiązków na rzecz Kupującego nastąpi z dniem uznania rachunku bankowego Wnioskodawcy ceną sprzedaży praw, jednak nie później niż z dniem 15.07.2009r.

Ze stanowiska Wnioskodawcy wynika, iż otrzymane wynagrodzenie jest ceną za sprzedaż praw wynikających z umowy. Zatem z jednej strony podmiot nabywający przedmiotowe prawa wypłaca wynagrodzenie i otrzymuje z tego tytułu korzyść – wstąpienie w prawa wynikające z umowy zobowiązującej, a z drugiej strony Wnioskodawca otrzymuje konkretną wartość materialną w postaci świadczenia pieniężnego. Tym samym istnieje beneficjent świadczenia, występuje element odpłatności świadczonej usługi a wynagrodzenie (świadczenie wzajemne) pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Tak więc, przeniesienie praw wynikających z „umowy zobowiązującej do ustanowienia odrębnej własności lokali oraz do sprzedania tak ustanowionych lokali wraz z udziałem w nieruchomości” stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 cyt. ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawek określonych w art. 41 ustawy.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 cyt. ustawy, co do zasady, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1

Art. 41 ust. 13 cyt. ustawy stanowi, iż towary i usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, niewymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej podlegają opodatkowaniu stawką w wysokości 22%, z wyjątkiem tych, dla których w ustawie lub przepisach wykonawczych określono inną stawkę.

Usługi polegające na sprzedaży praw wynikających z zawartych umów zobowiązaniowych nie mieszczą się w katalogu zwolnień od podatku od towarów i usług, nie są również objęte preferencyjną stawką podatku od towarów i usług.

Z uwagi na powyższe, czynność sprzedaży przez Wnioskodawcę praw wynikających z umowy a dotyczących konkretnych nieruchomości na rzecz innego podmiotu będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na ogólnych zasadach jako odpłatne świadczenie usług.

Należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę, jak sam Podatnik wskazuje w stanie faktycznym, jest ceną za sprzedaż praw a zatem tylko w tym zakresie istnieje obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług.

W stosunku do roszczeń wynikających z niedopełnienia przez Wspólnotę obowiązków należy zauważyć, iż ustawa o podatku od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy wskazuje na opodatkowanie enumeratywnie wymienionych czynności, w tym odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Aby cesja wierzytelności roszczeń uznana mogłaby być za usługę musiałaby być skonkretyzowana, co w tak przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym, nie ma miejsca.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Reasumując, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega sprzedaż praw wynikających z zawartej umowy pomiędzy Wnioskodawcą a Kupującym, której podstawę opodatkowania stanowi kwota należna z tytułu świadczenia tej usługi pomniejszona o podatek VAT.

Odnosząc się do przywołanego przez Stronę wyroku sądownictwa krajowego należy wskazać, iż zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzeczenia sądowe są wydawane w konkretnych sprawach i dotyczą wyłącznie tych spraw, w których zapadły. Zauważyć należy, że zgodnie z art. 120 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja Podatkowa (Dz. U. z 2005r. nr 8, poz.60 ze zm.) organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa. Powyższa zasada jest częściowym powieleniem zapisu art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. nr 78, poz. 483), zgodnie z którym organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.