INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2009r. (data wpływu do tut. Biura – 13 listopada 2009r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze licytacji sądowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego:

• w części uznającej jako powód wyłączenia z opodatkowania ww. podatkiem fakt nabycia ww. prawa w drodze licytacji – jest nieprawidłowe
• w części uznającej jako powód wyłączenia z opodatkowania fakt opodatkowania ww. nabycia podatkiem od towarów i usług – jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 13 listopada 2009r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze licytacji sądowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Komornik sądowy przeprowadził licytację spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Do ww. licytacji wnioskodawca przystąpił, wygrał ją i spełnił warunki licytacyjne. Wobec powyższego na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w dniu 10 grudnia 2008r. (prawomocnego z dniem 28 stycznia 2009r.) nabył wyżej oznaczone prawo. Egzekucja była prowadzona przeciwko dłużnikom będącym osobami fizycznymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
2. Czy powyższa czynność podlega opodatkowaniu w sytuacji, gdy komornik za przeprowadzone czynności pobiera wynagrodzenie i nalicza podatek od towarów i usług...

Zdaniem wnioskodawcy do nabycia w drodze postępowania egzekucyjnego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego powinny znaleźć zastosowanie przepisy wyłączające obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych (w tym powołane jako przedmiot interpretacji, tj. art. 1 ust. 1 pkt 3, art. 2 pkt 3 i art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zdaniem wnioskodawcy art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych odnosi się do rzeczy, jednakże - jak stwierdza wnioskodawca - jest to oczywisty skrót myślowy, gdyż w każdym przypadku chodzi o prawa do rzeczy w tym takie jak ograniczone prawo rzeczowe.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Wynikająca z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2007r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) zasada stanowi, że opodatkowaniu podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne wymienione w tym katalogu. W art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy wymienione zostały umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy zakresowi przedmiotowemu ustawy podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w punktach 1 i 2. Dyspozycja zawarta w art. 1 ust. 2 pkt 2 przedmiotowej ustawy stanowi, że przepisy ustawy o czynnościach cywilnoprawnych stosuje się odpowiednio do przedmiotów opodatkowania określonych w ust. 1 pkt 2 i 3.

Zgodnie z brzmieniem art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi umowy sprzedaży rzeczy w postępowaniu egzekucyjnym lub upadłościowym.

Użyte w przepisach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pojęcie rzeczy należy interpretować zgodnie z przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), który w art. 45 stanowi, iż rzeczami są tylko przedmioty materialne. Dzielą się one na nieruchomości (gruntowe, budynkowe, lokalowe) i ruchomości.

Kodeks cywilny w art. 46 precyzuje również, że nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. W związku z tym, że Kodeks cywilny nie zawiera definicji rzeczy ruchomych, przyjmuje się, że rzeczami ruchomymi są przedmioty materialne nie będące nieruchomościami.

Natomiast własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego należy do ograniczonych praw rzeczowych, o których mowa w art. 244 § 1 Kodeksu cywilnego. Cechą charakterystyczną ograniczonych praw rzeczowych jest to, że są to prawa związane z rzeczą - w przypadku przedmiotowego prawa - z nieruchomością.

Szczegółowe unormowania dotyczące własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu zawarte są w ustawie z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. z 2003r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.). Zgodnie z art. 172 ust. 1 tej ustawy własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu jest prawem zbywalnym, przechodzi na spadkobierców i podlega egzekucji.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że wnioskodawca nabył własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej w postępowaniu egzekucyjnym.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że nabycie własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego w postępowaniu egzekucyjnym, na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych również kwalifikowane jest jako sprzedaż prawa majątkowego, a nie jako sprzedaż rzeczy i z tej przyczyny podlega temu podatkowi na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) w związku z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem z tytułu ww. czynności stosownie do regulacji art. 3 ust. 1 pkt 3 i art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu i ciąży na kupującym. Podstawą opodatkowania zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest natomiast wartość rynkowa przedmiotowego prawa majątkowego. Natomiast stawka podatku stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ww. ustawy wynosi 2%.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że tylko licytacyjna sprzedaż lokalu mieszkalnego, co do którego została ustanowiona odrębna własność, jako sprzedaż rzeczy (nieruchomości), jest z mocy art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Ze zwolnienia tego nie korzysta natomiast licytacyjna sprzedaż własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu, gdyż przedmiotem zbycia jest tu prawo, a nie rzecz. Tym samym wnioskodawca na mocy art. 10 ust. 1 ww. ustawy był obowiązany, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Nie można zgodzić się ze stanowiskiem wnioskodawcy, iż odwołanie się w treści art. 2 pkt 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych tylko do rzeczy to oczywisty skrót myślowy, gdyż w tym przypadku chodzi również o prawa do rzeczy. Pamiętać bowiem należy o fakcie, iż ustawodawca jest zawsze ustawodawcą racjonalnym. Oznacza to, że jeżeli nie uznał z jakichkolwiek przyczyn konieczności wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych praw nabywanych w postępowaniu egzekucyjnym, to było to działanie zamierzone a nie przeoczenie. W konsekwencji, gdyby ustawodawca dopuszczał możliwość wyłączenia z opodatkowania praw nabywanych w postępowaniu egzekucyjnym - to zawarłby w tym zakresie stosowny zapis w ustawie, jak to uczynił w katalogu zwolnień, gdzie obok czynności cywilnoprawnych dotyczących rzeczy zwolniono z opodatkowania czynności cywilnoprawne dotyczące praw.

Trzeba bowiem zaznaczyć, iż zgodnie z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 02 kwietnia 1997r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Ustawodawca nie przewidział wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych żadnych praw nabytych w postępowaniu egzekucyjnym w tym również spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Niedopuszczalnym byłoby więc uznanie, wbrew przepisom ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, że takie wyłączenie przysługuje. Organy podatkowe nie mogą rozszerzać katalogu wyłączeń z opodatkowania na prawa, które nie są nimi objęte. Wyłączenia mogą być zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej wprowadzane wyłącznie w formie ustawy.

Zatem stanowisko wnioskodawcy w części uznającej jako powód wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych fakt nabycia w drodze licytacji sądowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego – jest nieprawidłowe.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano jednak sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych również z innego tytułu niż wyżej przedstawiony.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

1. opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
2. zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:
   - umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
   - umowy spółki i jej zmiany,
   - umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.
   
   

Należy zatem zaznaczyć, że jeżeli istotnie czynność nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w drodze licytacji sądowej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tj. jeżeli z tytułu dokonania tej czynności jedna ze stron, tj. zbywający (osoba, z majątku której prowadzona jest egzekucja) lub nabywający, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to na mocy przytoczonego wyżej przepisu czynność ta nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na uwadze należy mieć również wyjątek przewidziany w ww. przepisie - jeżeli bowiem umowa sprzedaży (także dokonana w drodze licytacji), której przedmiotem jest m.in. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zwolniona jest z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, to taka umowa podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W związku z tym należy podkreślić, iż jakkolwiek zapytanie wnioskodawcy dotyczy opodatkowania nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy powyższa transakcja będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zaznaczyć należy, iż niniejsza interpretacja – zgodnie ze złożonym wnioskiem – dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie rozstrzyga ona zatem zagadnień dotyczących podatku od towarów i usług.

Prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w tym zakresie uzależniona jest zatem od ustaleń w zakresie podatku od towarów i usług.

Natomiast bez wpływu na opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych pozostaje fakt pobrania przez komornika wynagrodzenia od czynności egzekucyjnej i ewentualnego opodatkowania samej czynności egzekucyjnej (tegoż wynagrodzenia) podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, o ile istotnie jedna ze stron ww. czynności cywilnoprawnej – sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w drodze licytacji sądowej podlega z tytułu tej czynności opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – to na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy czynność ta wyłączona jest z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zatem w tej części stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się(w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.