INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2009r. (data wpływu 2 listopada 2009r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i udokumentowania kwot wymienionych w ugodach zawartych z kontrahentem przed Sądem Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 listopada 2009r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania i udokumentowania kwot wymienionych w ugodach zawartych z kontrahentem przed Sądem Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej jako Spółka, Zamawiający) występując wspólnie z Gminą Miejską w charakterze inwestora - zamawiającego w dniu 14 kwietnia 2003 r. zawarła ze Spółką Akcyjną (dalej jako Wykonawca) umowę na realizację inwestycji pn. „...", współfinansowaną dotacją z Funduszu Spójności. Kontrakt realizowany był zgodnie z „Warunkami kontraktowymi FIDIC". Nadzór nad realizacją ww. inwestycji w imieniu Gminy Miejskiej i Spółki sprawowała firma A (dalej jako Nadzorujący). Spółka w imieniu własnym i Gminy Miejskiej, sprawuje funkcje związane z obsługą merytoryczną finansową i organizacyjną kontraktu.

Wykonawca działając jako lider konsorcjum wystawiał faktury za zrealizowane roboty w oparciu o sporządzony przez Nadzorującego i zaakceptowany inwestora-zamawiającego dokument tzw. przejściowe świadectwo płatności (PŚP), potwierdzający wykonanie robót i określający należną kwotę wynagrodzenia netto przysługującego Wykonawcy.

Prace w ramach ww. inwestycji zostały ukończone w dniu 9 października 2007 r. W styczniu 2008 r. uzyskano pozwolenie na użytkowanie. W kwietniu 2008 r. na tle zawartej umowy doszło pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą do sporu o zapłatę kwoty netto 8 786 135,60 Euro. Wykonawca przedstawił Nadzorującemu zgodnie z warunkami kontraktowymi FIDIC „Rozliczenie końcowe Kontraktu", w którym wyspecyfikował wszystkie sporne roszczenia finansowe związane z realizacją kontraktu na powyższą kwotę. Rozliczenie obejmowało także kwotę przyznaną Wykonawcy decyzją Komisji

Rozjemstwa w sporach z 17 sierpnia 2007 r. zaskarżoną przez Zamawiającego do Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej oraz kwotę 610 297,71 Euro, którą ww. Komisja nie uznała. W oparciu o ww. decyzję Komisji Nadzorujący wystawił PŚP nr 31 i 33 z zaznaczeniem, że kwoty te nie są ostateczne i zostaną zweryfikowane w trybie procedury odwoławczej. Zamawiający dodatkowo umieścił informację o odmowie zapłaty stwierdzając, że w świetle przepisów polskiego prawa decyzja nie jest wykonalna. Na podstawie ww. PŚP Wykonawca wystawił 2 faktury o łącznej wartości netto 2 116 841,60 Euro (1 312 849,60 Euro z dnia 9 listopada 2007 r. i 803 992,00 Euro z dnia 28 grudnia 2007 r.), które zostały niezwłocznie odesłane przez Zamawiającego wraz z uzasadnieniem odmowy.

Pismem z dnia 15 maja 2008 r. Nadzorujący odrzucił większość roszczeń Wykonawcy wynikających z Rozliczenia Końcowego i wystawił PŚP nr 34 na łączną kwotę netto 291 139,26 Euro. Wymieniona kwota zawiera także wartość 264 957,92 Euro, przyznaną Wykonawcy decyzją Komisji Rozjemstwa z dnia 27 stycznia 2008 r. W związku z tym, że również ta decyzja nie została uznana przez Zamawiającego, Nadzorujący i Zamawiający wprowadzili do PŚP adnotację analogiczną jak poprzednio. Wystawioną 18 czerwca 2008 r. fakturę na ww. kwotę Zamawiający odesłał niezwłocznie Wykonawcy.

Strony skierowały sporną sprawę do rozstrzygnięcia na drodze postępowania mediacyjnego prowadzonego w trybie Regulaminu Sądu Arbitrażowego. Wykonawca złożył w Sądzie Arbitrażowym wniosek o wszczęcie i przeprowadzenie postępowania mediacyjnego o zapłatę kwoty 6.053.962,74 Euro (sygn. akt ). Wniosek nie obejmuje spornej kwoty 2.116.841,60 Euro przyznanej decyzją Komisji Rozjemstwa w Sporach z 17 sierpnia 2007 r. która stała się przedmiotem odrębnego postępowania prowadzonego przed Sądem Arbitrażowym od grudnia 2007 r. (sygn. akt SA 247/07) oraz kwoty 510 297,71 Euro, którą ww. Komisja nie uznała.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy zobowiązanie Spółki do zapłaty kwot wymienionych w ugodach zawartych z kontrahentem (Wykonawca) przed Sądem Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej (sygn. akt) podlega opodatkowaniu podatkiem VAT i powinno zostać udokumentowane fakturą VAT wystawioną przez kontrahenta Spółki...

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenia przyznane Wykonawcy w drodze ugód jako wynagrodzenie za wykonaną usługę powinno zostać opodatkowane podatkiem VATa w konsekwencji udokumentowane fakturą VAT, zaś przyznana suma stanowi cenę brutto (zawiera podatek VAT).

W myśl art. 5 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Zgodnie z art. 7 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Za towar na gruncie ustawy o VAT uważa się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (rozumianej jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel). Z powyższych przepisów wynika, iż każda dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Przyjmuje się, że świadczenie usług oznacza każdą transakcję, która nie jest dostawą towarów. Na gruncie powyższych przepisów ustawodawca przyjął zatem zasadę, iż wszystkie czynności, które nie będę spełniać definicji dostawy towarów będą uznane za świadczenia usług. Ustawodawca statuuje zatem zasadę kompletności (powszechności) podatku VAT przyjmując zarazem uniwersalne rozumienie usługi i jej świadczenia. Każde świadczenie stanowi zatem albo usługę albo dostawę towarów.

Granicami przedmiotowymi wniosku o przeprowadzenie mediacji objęto następujące roszczenia:

• z tytułu poniesionych kosztów przedłużenia czasu trwania umowy o 97 dni kalendarzowych;
• z tytułu odszkodowania za skutki spadku siły nabywczej EURO za cały czas realizacji kontraktu;
• z tytułu poniesionych kosztów utrzymania stabilnego procesu technologicznego;
• z tytułu kosztów robót wykonanych na polecenie Wykonawcy;
• z tytułu poniesionych kosztów ochrony terenu i dostawy chemikaliów,
• z tytułu poniesionych kosztów usuwania wad niezawinionych,
• z tytułu poniesionych kosztów utrzymania Grupy Rozruchowej w okresie od 2 listopada 2007 r. do 18 stycznia 2008 r.
• z tytułu poniesienia kosztów usunięcia kolizji z kablem energetycznym.

W dniu 6 marca 2009 r., po zakończeniu prowadzonych mediacji, strony podpisały „Protokół z przebiegu Mediacji" zawierający uzgodnioną treść ugody, w której Spółka zobowiązała się zapłacić Wykonawcy łącznie 1.342.226,88 Euro. Wymieniona kwota uwzględnia płatność przyznaną Wykonawcy decyzją Komisji Rozjemstwa w Sporach (264.957,92 Euro).

W dniu 28 kwietnia 2009 r. Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej wydał wyrok Sądu Polubownego (w sprawie o zapłatę 6.053.962,74 Euro) zasądzający od Spółki kwotę 1.342.226,88 Euro płatną w terminie trzydziestu dni od dnia wydania niniejszego wyroku. Dnia 27 maja 2009 r. Spółka wypłaciła Wykonawcy, kwotę 1.342.226,88 Euro.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy usługą i otrzymaną zapłatą. Czynnikiem decydującymo tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest także określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to musi być wyrażone w pieniądzu. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej (interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2009.08.04 znak IPPP1/443-316/09-2/AP).

Stanowisko takie potwierdza również orzecznictwo ETS.

W świetle orzecznictwa Trybunału dla zidentyfikowania usługi podlegającej opodatkowaniu konieczne jest:

• działanie jako podatnik
• odpłatność świadczenia (wynagrodzenie) np. orzeczenie z 5 lutego 1981 r. w sprawie 154/80 Staatssecretaris van Financien v. Stowarzyszenie spółdzielcze „Cooperatieve Aardappelenbewaarplaats GA" w którym Trybunał uznał, iż „(...) musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem";
• istnienie stosunku prawnego między podmiotami np. orzecznie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, w którym ETS uznał, że „(...) usługi świadczone są za wynagrodzeniem w sytuacji gdy istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy",
• istnienie konsumenta np. w orzeczeniu w sprawie C-384/95 pomiędzy Landboden Agrardienste GmbH KG a Finanzamt Calaou, Trybunał uznał, że „świadczenie usług nie może mieć miejsca bez istnienia konsumenta (beneficjenta danej usługi)", opodatkowaniu zaś podlegają tylko te „czynności, które przyczyniają się bezpośrednio do uzyskania korzyści przez wypłacającego".

W przedmiotowym stanie faktycznym czynność, za którą Spółka uiściła kwoty wymienione w ugodach należy rozpatrywać w kontekście odpłatnego świadczenia usług.

Przedmiotowe świadczenie jako wynagrodzenie za wykonane usługi w związku z realizacją kontraktu (względnie za nowe zobowiązanie powstałe na mocy wzajemnych uzgodnień Stron) powinno być opodatkowane podatkiem VAT. Za taką tezą przemawia przede wszystkim bezpośredni związek czynności z realizacją inwestycji. Czynności takie jak zainstalowanie urządzeń monitorujących pracę, zatrudnienie grupy rozruchowej na czas próbnego uruchomienia, czy też wykonanie dodatkowych prac nieprzewidzianych kontraktem a niezbędnych dla prawidłowej realizacji inwestycji wykazują bezpośredni związek z wykonaniem samej inwestycji. Na taki ich charakter wskazują także same Strony stosując dla ich rozrachunku sposoby przyjęte dla rozliczeń w toku kontraktu (wystawianie Przejściowych Świadectw Płatności a na ich podstawie faktur VAT).

Dla obliczenia kwot objętych ugodą posłużono się także pewnymi wskaźnikami wykorzystywanymi dla ustalenia wynagrodzenia wynikającego z umowy. W umowie o realizację przedmiotowej inwestycji Strony przewidziały również klauzulę, zgodnie z którą Wykonawca zrealizuje roboty obejmujące każdą pracę, która jest konieczna do spełnienia wymagań Zamawiającego, propozycji Wykonawcy i Wykazów, lub która jest implikowana przez Kontrakt oraz wszystkie prace, które (chociaż nie wspomniane w Kontrakcie) są konieczne dla stabilności, lub ukończenia lub bezpiecznej i właściwej eksploatacji Robót (4.1 umowy). W przedmiotowym stanie faktycznym wystąpiły zatem podstawowe elementy wymagane przy identyfikowaniu świadczenia usług.

Na rzecz Spółki - beneficjenta (konsumenta), jej dotychczasowy kontrahent (działający jako podatnik) wykonał pewne czynności wykraczające poza wiążący Strony stosunek prawny (umowa zobowiązaniowa), ale bezpośrednio związane z jego przedmiotem. Zawierając przedmiotową umowę Strony zobowiązały się do dokonania określonych czynności, które były opodatkowane podatkiem VAT i za które wykonawca otrzymywał wynagrodzenie. Przyznane ugodami kwoty dla kontrahenta Spółki mają charakter świadczenia ekwiwalentnego w zamian za wykonane przez niego czynności. Owa ekwiwalentność wzajemnych świadczeń nie pozwala uznać, że w tym przypadku mamy do czynienia jednostronnym świadczeniem wyłączonym z zakresu obowiązywania ustawy o VAT (np. z odszkodowaniem). Otrzymana zapłata (kwoty uznane w ugodzie) jest konsekwencją uprzedniego wykonania świadczenia przez kontrahenta Spółki. Zdaniem Wnioskodawcy niezależnie od użytej przez Strony umowy nomenklatury (wynagrodzenie, odszkodowanie), otrzymane świadczenie (wyrównanie) jest w rzeczywistości wynagrodzeniem za świadczoną usługę, dającą kontrahentowi Spółki wyraźne i bezpośrednie korzyści.

To nie nazwa, ale charakter czynności decyduje o jej istocie. W praktyce bardzo często świadczenie nazwane odszkodowaniem jest traktowane na gruncie podatku VAT, jako wynagrodzenie i opodatkowane właśnie z uwagi na jego ekwiwalentny charakter (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 stycznia 2009r. znak ITPP1/443-961/08/BS). Otrzymane przez kontrahenta Spółki kwoty pieniężne nie posiadają cech odszkodowania w rozumieniu cywilnoprawnym za poniesioną szkodę, gdyż w przedmiotowej sprawie nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania.

Zgodnie z art. 106 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej w tym m. in. dowody zewnętrzne obce - otrzymane od kontrahentów (art. 20 ust.2 ustawy z dnia 29 września 1994 r. Dz. U. Nr 121, poz. 591 o rachunkowości). W sytuacji, gdy czynność powinna zostać udokumentowana fakturą, nie można zastępować jej innym dokumentem. W świetle powyższego wyroki Sądu Arbitrażowego należy uznać za niewystarczającą podstawę do księgowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ocena prawna w kwestii określenia czy zasądzone kwoty, wymienione w ugodach zawartych z kontrahentem (Wykonawca) przed Sądem Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej stanowią wynagrodzenie w kwocie brutto została zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016), skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.