INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. u. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. u. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 2 listopada 2009 r. (data wpływu 4 listopada 2009 r.), uzupełnionym w dniu 4 stycznia 2010 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania.

W związku ze stwierdzeniem braków formalnych pismem z dnia 23 grudnia 2009 r. nr ILPB2/415-1062/09-2/AP, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem przez Zainteresowanego nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłane w dniu 23 grudnia 2009 r., skutecznie doręczone zostało w dniu 28 grudnia 2009 r. Natomiast w dniu 4 stycznia 2010 r. (data nadania 31 grudnia 2009 r.) do tut. organu wpłynęła odpowiedź na wezwanie, w której Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 9 czerwca 1966 r. Wnioskodawca uległ wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego doznał trwałego kalectwa. Po skierowaniu sprawy na drogę postępowania sądowego, wyrokiem sądu wojewódzkiego, przyznano Zainteresowanemu dożywotnią rentę uzupełniającą wypłacaną przez Ubezpieczyciela. Jako podstawę sąd przyjął art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego. Renta ta miała na celu wyrównanie utraconych dochodów. Powództwo złożone przez Zainteresowanego oparte było na art. 907 § 2 Kodeksu cywilnego. Do końca pierwszego kwartału 2009 r. renta uzupełniająca (wyrównawcza) była liczona i wypłacana bez potrącania podatku dochodowego od osób fizycznych.

W dniu 9 kwietnia 2009 r. Wnioskodawca otrzymał pismo od Ubezpieczyciela, w którym został poinformowany, że w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego renta wyrównawcza nie będzie już stanowiła wyrównania utraconych dochodów, lecz różnicę pomiędzy emeryturą, jaką otrzymywałby, gdyby nie wypadek, a emeryturą wypłacaną przez Z. Jako uzasadnienie przywołano art. 907 § 2 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub umowie. Ta tzw. emerytura hipotetyczna wypłacana jest Zainteresowanemu po potrąceniu o kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 19% z zastosowaniem comiesięcznej ulgi podatkowej.

Dodatkowo w piśmie z dnia 7 września 2009 r. Centrum Likwidacji Szkód Ubezpieczyciela poinformowało, iż renta odszkodowawcza, której płatność przyjął na siebie Ubezpieczyciel jest rentą wyrównującą utracony dochód i ma ona za zadanie dostarczać poszkodowanemu takich środków materialnych, jakie uzyskiwałby, gdyby nie wypadek, który spowodował utratę zdolności do zarobkowania. Osoba poszkodowana uzyskuje przez wypłaty renty dochód w wartości odpowiadającej dochodom osiąganym przez inne osoby pracujące na tym samym stanowisku lub też pełniąc takie same funkcje. Jeżeli pominiętoby w tej sytuacji ciążący na wszystkich obowiązek podatkowy, w tym również składkowy, to osoby poszkodowane byłyby w tym zakresie uprzywilejowane, albowiem renta wypłacana z prawa cywilnego jako odszkodowanie zwolnione jest z podatku dochodowego. Wartość podatku stanowiłaby wtedy w pewnym sensie nadwyżkę nad odszkodowaniem, które faktycznie przysługuje poszkodowanym.

Ubezpieczyciel nadmienił także, iż do Zainteresowanego - jako osoby poszkodowanej - odnosi się art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże nie rezygnuje z potrącania podatku jako płatnik.

W innym piśmie z 18 czerwca 2009 r. Ubezpieczyciel wyjaśnił, że dla określenia wysokości renty należy ustalić wysokość dochodów, jakie poszkodowany uzyskiwałby, gdyby nie powstała szkoda. Do przypadku Wnioskodawcy nie ma zaś zastosowania wyrok sądu najwyższego z dnia 22 listopada 1963 r. (III A031/63, OSP i za 1964 r. poz. 147), gdzie wskazano, iż osiągane dochody z wynagrodzeń powinny być ustalane po potrąceniu podatku od wynagrodzeń. Przyjęcie innej formy spowodowałoby, że otrzymywałby rentę powiększoną o podatek. Nie można także przyjąć, iż art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do rent odszkodowawczych wypłacanych przez ubezpieczycieli, ponieważ reguluje opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który stanowi ostatecznie należność przysługującą budżetowi państwa.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane przez Zainteresowanego świadczenie – odszkodowanie z tytułu tzw. emerytury hipotetycznej podlega zwolnieniom podatkowym w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 pkt 3c lub pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, Ubezpieczyciel, wypłacając Mu obecnie świadczenie odszkodowawcze w postaci emerytury hipotetycznej, narusza art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ świadczenie to nie utraciło cech odszkodowania i powinno być zwolnione z opodatkowania. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zmieniły się w takim stopniu, że straciłby On prawo do korzystania ze zwolnienia podatkowego. Nastąpiła tylko zmiana charakteru świadczenia, które w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego nabrało cech emerytury hipotetycznej. Zgodnie z wyrokiem sądu wojewódzkiego z dnia 15 lipca 1975 r., renta wyrównawcza została udzielona Zainteresowanemu dożywotnio, dlatego też zmiana uznana przez Ubezpieczyciela (emerytura zamiast renty) nie powinna pozbawiać Wnioskodawcy możliwości korzystania z wypłaty świadczenia w pełnej wysokości tzn. bez opodatkowania.

Wnioskodawca nie zgadza się z argumentacją Ubezpieczyciela, który twierdzi, iż Zainteresowany uzyskiwałby korzyść względem innych pracujących oraz, że renta nieopodatkowana stanowiłaby dla Niego bezpodstawne wzbogacenie. Każdy przypadek spełniający przesłanie zawarte przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy - zdaniem Wnioskodawcy - rozpatrywać indywidualnie. Nie można uzasadniać odmowy uwzględnienia określonego zwolnienia podatkowego tylko tym, iż stanowiłoby to dla Zainteresowanego korzyść. Przy takim uwarunkowaniu każde zwolnienie podatkowe byłoby nieuzasadnioną korzyścią dla podatnika i nie mogłoby być zastosowane w praktyce. Wnioskodawca wie, że spełnia warunki określone przez ustawodawcę w art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i należy w Jego przypadku uwzględnić fakt zwolnienia podatkowego. Tym bardziej Zainteresowanego dziwi argumentacja Ubezpieczyciela, że nie przysługuje Mu zwolnienie, a do końca pierwszego kwartału 2009 roku (przez ponad 30 lat) Ubezpieczyciel nie potrącał podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. u. z 2000 r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty, otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Ponadto w świetle art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.

Podstawą prawną do dochodzenia odszkodowań, o których mowa wyżej jest przepis art. 444 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. u. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.). z treści powyższego przepisu wynika, iż poszkodowany, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, iż na mocy wyroku sądowego Zainteresowanemu została przyznana dożywotnio renta uzupełniająca wypłacana przez Ubezpieczyciela na podstawie przepisów prawa cywilnego. Do końca pierwszego kwartału 2009 r. renta ta była wypłacana bez potrącenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Ubezpieczyciel poinformował jednak Wnioskodawcę, iż w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego renta wyrównawcza nie będzie już stanowiła wyrównania utraconych dochodów, lecz różnicę pomiędzy emeryturą, jaką Zainteresowany otrzymywałby, gdyby nie wypadek, a emeryturą wypłacaną przez Z. Od tej tzw. emerytury hipotetycznej Ubezpieczyciel potrąca podatek dochodowy od osób fizycznych. Wnioskodawca wskazał, że wypłacający świadczenie poinformował Go, iż w niniejszej sprawie zastosowanie ma art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu podkreślenia wymaga fakt, iż wszelkie ulgi i zwolnienia są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania wynikającej z art. 84 Konstytucji RP stanowiącego, że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że wyżej cytowany art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy interpretować ściśle. z literalnego brzmienia tego przepisu wynika, iż zwolnieniu podlegają tylko i wyłącznie odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego (…).

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca nie otrzymuje już renty – która byłaby zwolniona na podstawie wskazanego przepisu – lecz świadczenie w postaci różnicy pomiędzy emeryturą jaką otrzymywałby, gdyby nie wypadek a emeryturą wypłacaną przez Z.

Powyższe nie zmienia jednak faktu, iż Zainteresowany otrzymuje nadal świadczenie mające charakter odszkodowawczy wypłacane przez z z ubezpieczenia majątkowego sprawcy szkody. Zatem świadczenie to korzysta ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, świadczenie wypłacane Wnioskodawcy przez Ubezpieczyciela stanowiące różnicę pomiędzy emeryturą, jaką Zainteresowany otrzymywałby, gdyby nie wypadek, a emeryturą wypłacaną przez z nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.