Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4011.175.2017.1.MG
z 31 sierpnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 lipca 2017 r. (data wpływu 17 lipca 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków informacyjnych związanych z wypłatą na rzecz małżonka uczestnika pracowniczego programu emerytalnego, środków pieniężnych zgromadzonych przez uczestnika, w związku z podziałem majątku wspólnego małżonków lub ustaniem/ograniczeniem wspólności majątkowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 lipca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków informacyjnych związanych z wypłatą na rzecz małżonka uczestnika pracowniczego programu emerytalnego, środków pieniężnych zgromadzonych przez uczestnika, w związku z podziałem majątku wspólnego małżonków lub ustaniem/ograniczeniem wspólności majątkowej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny / zdarzenie przyszłe.

Spółka prowadzi działalność ubezpieczeniową na podstawie ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1844 ze zm., dalej: „ustawa o działalności ubezpieczeniowej”). W ramach działalności gospodarczej Spółka, jako zakład ubezpieczeń (instytucja finansowa, zarządzający), organizuje pracownicze programy emerytalne w formie grupowego ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (dalej: „PPE”).

W szczególności Spółka gromadzi i zarządza środkami finansowymi gromadzonymi w celu realizacji programów emerytalnych, które pochodzą z wpłat pracodawców lub Uczestników (przez „Uczestnika” należy rozumieć pracownika lub inną osobę, która przystąpiła do programu emerytalnego). Środki te są inwestowane w jednostki ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego działającego na podstawie ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

Zasady tworzenia i działania PPE reguluje ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1449, dalej: „ustawa o PPE”).

Środki Uczestnika gromadzone w PPE mogą być objęte małżeńską wspólnością majątkową, tj. takie środki w postaci jednostek ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego mogą należeć do majątku wspólnego małżonków.

W praktyce mogą wystąpić przypadki, w których dojdzie do ograniczenia lub ustania (np. w przypadku rozwodu) małżeńskiej wspólności majątkowej, w wyniku czego całość lub część środków Uczestnika zgromadzonych w PPE w postaci jednostek ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego przejdzie do majątku odrębnego małżonka Uczestnika lub już byłego małżonka Uczestnika (dalej łącznie: „Małżonek”).

W związku z podziałem majątku wspólnego małżonków lub ustaniem/ograniczeniem wspólności majątkowej, Małżonek może złożyć wniosek do Spółki o wypłatę środków z PPE, np. na podstawie orzeczenia sądu lub umowy przewidującej podział majątku wspólnego lub ograniczenie wspólności majątkowej.

W takim wypadku, Spółka na podstawie złożonego wniosku, zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz procedurami operacyjnymi:

1. ustala liczbę jednostek ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego przypadających Małżonkowi na dzień podziału majątku wspólnego lub ustania/ograniczenia wspólności majątkowej,
2. następnie dokonuje umorzenia przyznanych Małżonkowi jednostek ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego poprzez zamianę tych jednostek na środki pieniężne według wartości tych jednostek, oraz
   
3. w końcu dokonuje wypłaty środków pieniężnych na rzecz Małżonka.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy wypłacane przez Spółkę środki pieniężne na rzecz Małżonka podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy w związku z dokonaną wypłatą środków pieniężnych na rzecz Małżonka, na Spółce będzie ciążył obowiązek płatnika podatku lub obowiązek sporządzenia i złożenia informacji lub deklaracji (zeznań) podatkowych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy,

1. Wypłacane przez Spółkę środki pieniężne na rzecz Małżonka podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
   
   

w związku z czym

2. z dokonaną wypłatą środków pieniężnych na rzecz Małżonka, na Spółce nie będzie ciążył obowiązek płatnika podatku ani obowiązek sporządzenia i złożenia informacji lub deklaracji (zeznań) podatkowych?
   
   

Ad. 1

W ocenie Spółki, wypłacane przez nią środki pieniężne na rzecz Małżonka podlegają wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o pdof, przepisów ustawy o pdof nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o pdof podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej.

Należy uwagę, że zarówno ustawa o pdof jak i ustawa o PPE nie odnoszą się do przypadków wypłaty środków pieniężnych z PPE w związku z podziałem majątku wspólnego małżonków. W związku z tym należy odwołać się do ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 682, dalej: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy”). Zgodnie z art. 31 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności:

1. pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
2. dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków,
3. środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków,
4. kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r., Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.).
   
   

Mimo, że powyższy przepis odnosi się literalnie jedynie do środków zgromadzonych na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, to przepis ten - w ocenie Spółki - powinien znaleźć zastosowanie również do środków zgromadzonych na PPE. Za takim podejściem może przemawiać użyte w tym przepisie określenie „w szczególności” sugerujące, że wymieniony w tym przepisie katalog składników majątkowych należących do wspólnego majątku małżonków ma charakter otwarty. Co więcej prawidłowość takiego stanowiska potwierdzają otrzymywane przez Spółkę odpisy aktu notarialnego umowy zawartej między małżonkami lub orzeczenia sądowego, z których jednoznacznie wynika, że przedmiotem majątku wspólnego małżonków są m.in. jednostki ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego zgromadzone na PPE.

Zgodnie z art. 1037 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 459) w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, podział majątku wspólnego może nastąpić na mocy umowy między małżonkami lub na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków. Zgodnie zaś z art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Jednocześnie w myśl art. 52 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.

Z kolei w związku z podziałem majątku wspólnego lub ustaniem / ograniczeniem wspólności majątkowej, Małżonek kieruje do Spółki wniosek o wypłatę należnych mu środków pieniężnych z PPE. Tym samym wypłata tych środków z PPE na rzecz Małżonka wynika z wprowadzonego ograniczenia wspólności majątkowej lub dokonanej rozdzielności majątku wspólnego. Dlatego też - zdaniem Spółki - środki wypłacone z PPE na rzecz Małżonka będą stanowiły przychody z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o pdof.

Jednocześnie wskazać należy, że wypłaty środków dokonywanych na rzecz Małżonka nie można zakwalifikować jako wypłaty środków z PPE, wypłaty transferowej z PPE lub zwrotu z PPE, o których mowa w przepisach ustawy o pdof.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. b ustawy o pdof, wolne od podatku są wypłaty środków zgromadzonych w pracowniczym programie emerytalnym dokonane na rzecz uczestnika lub osób uprawnionych do tych środków po śmierci uczestnika. Z kolei w myśl art. 21 ust. 1 pkt 58 lit. a ustawy o pdof, wolne od podatku są wypłaty transferowe środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego do innego pracowniczego programu emerytalnego lub na indywidualne konto emerytalne w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych. Zgodnie zaś z art. 30a ust. 1 pkt 11 ustawy o pdof, od uzyskanych dochodów (przychodów) pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy od dochodu uczestnika pracowniczego programu emerytalnego z tytułu zwrotu środków zgromadzonych w ramach programu, w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.

Mimo że ustawa o pdof określa konsekwencje podatkowe wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu, to zakres znaczeniowy tych pojęć sprecyzowany został w ustawie o PPE.

Zgodnie z art. 2 pkt 18 ustawy o PPE użyte w ustawie określenie „wypłata” oznacza dokonaną przez uczestnika lub osobę uprawnioną wypłatę gotówkową lub realizację przelewu środków zgromadzonych w ramach programu na wskazany przez uczestnika lub tę osobę rachunek bankowy - na warunkach określonych w umowie zakładowej, w przypadku spełnienia warunków określonych w ustawie.

Z kolei stosownie do art. 2 pkt 18 ustawy o PPE, zwrot oznacza wycofanie środków zgromadzonych w ramach programu w przypadku jego likwidacji, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty bądź wypłaty transferowej. Zgodnie zaś z art. 2 pkt 18 przez wypłatę transferową należy rozumieć przekazanie środków na warunkach określonych w ustawie do innego programu, na IKE uczestnika albo osoby uprawnionej lub z IKE uczestnika albo osoby uprawnionej do programu w przypadkach i na warunkach, o których mowa w przepisach o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

A zatem z powołanych przepisów ustawy o pdof oraz ustawy o PPE wynika, że instytucje finansowe dokonują wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu jedynie na rzecz osób posiadających status Uczestnika lub uprawnionego.

Z kolei w myśl art. 2 pkt 11 ustawy o PPE, uczestnikiem PPE jest pracownik lub inna osoba, która przystąpiła do programu. Zgodnie zaś z art. 2 pkt 12 ustawy o PPE osobą uprawnioną jest osoba wskazana przez uczestnika w deklaracji, która otrzyma środki z programu w przypadku jego śmierci, osoba, o której mowa w art. 832 § 2 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380 i 585), oraz spadkobierca uczestnika.

Tym samym, Uczestnikiem może być jedynie osoba będąca pracownikiem pracodawcy, który zawarł umowę ze Spółką, na podstawie której prowadzony jest PPE. Nie można zatem uznać Małżonka za Uczestnika PPE. Jednocześnie Małżonek mógłby uzyskać status osoby uprawnionej tylko w przypadku śmierci Uczestnika. Przy czym okoliczność ta nie zachodzi w opisanym stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym. Nie można zatem uznać Małżonka za osobę uprawnioną. Niniejszym, wypłaty środków na rzecz Małżonka nie można uznać za wypłatę z PPE, wypłatę transferową lub zwrot środków z PPE, o których mowa w ustawie o pdof.

Reasumując powyższe rozważania należy wskazać, że wypłata środków na rzecz Małżonka w związku z ustanowieniem rozdzielności majątkowej lub ograniczeniem wspólności stanowi przychód z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków lub ograniczenia wspólności majątkowej, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o pdof i tym samym nie stanowi przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Prawidłowość stanowiska Spółki potwierdza również stanowisko organów podatkowych wyrażone w interpretacjach indywidualnych. Przykładowo:

1. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 19 czerwca 2015 r., sygn. IBPBII/1/4511-254/15/BJ stwierdził, że „otrzymana przez Wnioskodawczynię w 2014 r. połowa składek zgromadzonych przez małżonków na koncie emerytalnym w pracowniczym programie emerytalnym, wchodzących uprzednio w skład majątku dorobkowego objętego wspólnością majątkową małżeńską, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na mocy powołanego powyżej art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”;
2. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 27 listopada 2014 r., sygn. IBPBII/l/415-630/14/ASz stwierdził, że „wobec tego jeśli w opisanym zdarzeniu przyszłym rzeczywiście dojdzie do wypłaty środków z pracowniczego programu emerytalnego wprost na rzecz Wnioskodawczyni (małżonka uprawnionego - przypis Spółki/ to będzie miało miejsce wyłączenie z opodatkowania na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”;
3. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 8 czerwca 2010 r., sygn. IPPB2/415-180/10-4/AS uznał za prawidłowe w całości stanowisko podatnika, zgodnie z którym „wydaje się zasadna konkluzja, że przychód współmałżonka z tytułu podziału środków zgromadzonych na rachunku PFE jest wolny od opodatkowania w całości. Konsekwentnie, w opisywanej sytuacji nie wystąpi konieczność poboru podatku przez płatnika”.
   
   

Ad. 2

Mając na uwadze, że środki wypłacone przez Spółkę na rzecz Małżonka powinny podlegać wyłączeniu z opodatkowania na mocy art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o pdof (patrz Ad. 1), na Spółce nie będzie ciążył obowiązek płatnika podatku ani obowiązek sporządzenia i złożenia informacji lub deklaracji (zeznań) podatkowych.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o pdof, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b, najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Natomiast stosownie do art. 41 ust. 4 ustawy o pdof płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a, 13-16 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 4d, 5 oraz 10.

Z kolei w myśl art. 42a ustawy o pdof osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z treści powyższych przepisów wynika zatem, że obowiązek poboru podatku występuje w odniesieniu do wypłacanych świadczeń, które podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznym na podstawie art. 29, 30 i 30a ustawy o pdof. Z kolei obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C odnosi się m.in. do świadczeń opodatkowanych na zasadach wskazanych w art. 20 ust. 1 ustawy o pdof.

Skoro, zatem wypłacone z PPE środki pieniężne na rzecz Małżonka nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to na Spółce nie powinny ciążyć żadne obowiązki informacyjne lub obowiązek poboru podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych - należy wskazać, że orzeczenie te nie są wiążące dla tutejszego organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym stanie faktycznym i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie w każdej z nich zawarte jest wiążące. W związku z tym, organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami - nie tylko innych organów podatkowych, jednak nie stosują wprost tych rozstrzygnięć także i z tego powodu, że nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, natomiast w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.