Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-29/16/BJ
z 22 marca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 30 grudnia 2015 r. (data wpływu do Organu – 4 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 stycznia 2016 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych darowizny lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Darczyńca jest właścicielem lokalu mieszkalnego (lokal stanowiący odrębną nieruchomość), którego wartość rynkowa wynosi około 98.000 euro. Dla lokalu prowadzona jest księga wieczysta. Lokal jest obciążony hipoteką umowną na sumę: 150.045,00 euro na rzecz Banku. Hipoteka zabezpiecza kredyt wzięty w Banku przez J. O-K. i Z. K. (umowa kredytu z 10 lutego 2012 r.). Darczyńca jest dłużnikiem rzeczowym Banku, odpowiadającym tylko z nieruchomości.

W najbliższym czasie darczyńca zamierza darować Wnioskodawczyni ww. lokal mieszkalny. Obdarowana (Wnioskodawczyni) jest osobą zaliczaną do III grupy podatkowej. Strony przyszłej umowy darowizny nie zamierzają zawierać dodatkowej umowy w celu przejęcia długu wynikającego z umowy kredytu z 10 lutego 2012 r. Tym samym Wnioskodawczyni nabywając w drodze umowy darowizny lokal, który jest obciążony hipoteką, nie przejmuje żadnych długów i obciążeń. Zważyć bowiem należy, że sam fakt przysługiwania własności lokalu obciążonego hipoteką nie czyni z właściciela dłużnika osobistego banku i nie świadczy o tym, że dług zaciągnięty z tytułu kredytu został przejęty przez nabywcę lokalu (Wnioskodawczynię) w myśl art. 519 ustawy – Kodeks cywilny.

W związku z powyższym zadano m. in. następujące pytanie:

Czy w opisanym zdarzeniu wystąpi obowiązek podatkowy na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dla darowizny między osobami niespokrewnionymi?

Zdaniem Wnioskodawczyni, wartość rynkowa nieruchomości powinna być pomniejszona o kwotę wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Oznacza to z kolei, że w sytuacji, gdy hipoteka przewyższa wartość nieruchomości, obowiązek podatkowy z tytułu dokonanej darowizny nieruchomości nie wystąpi. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru. W wykonaniu dyspozycji przywołanego art. 7 ust. 1 ustawy, należy mieć na uwadze art. 8 ww. ustawy, jak również art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, w związku z art. 244 § 1 ustawy – Kodeks cywilny.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni przywołała interpretacje indywidualne organów podatkowych oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 maja 2012 r. (sygn. akt II FSK 2158/10).

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji Organ przywołał tylko tę część stanowiska Wnioskodawczyni, która odnosi się do uregulowań objętych ustawą o podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni w zakresie podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydano odrębną interpretację znak: IBPB-2-1/4514-45/16/BJ.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2016 r., poz. 205) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. darowizny.

Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.) przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę.

Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego), a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

W myśl art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 pow. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Z powyższego wynika więc, że długi i ciężary pomniejszają wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych, ale wyłącznie te, które istnieją w dniu nabycia rzeczy lub prawa majątkowego. Należy bowiem mieć na uwadze, że istotą przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn jest objęcie podatkiem przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

W myśl art. 244 § 1 ustawy Kodeks cywilny hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Hipotekę regulują odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2013 r., poz. 707, ze zm.). Zgodnie z art. 65 ust. 1 tej ustawy w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że darczyńca zamierza darować Wnioskodawczyni lokal mieszkalny (stanowiący odrębną nieruchomość), którego wartość rynkowa wynosi około 98.000 euro. Lokal jest obciążony hipoteką umowną na sumę 150.045,00 euro na rzecz Banku. Hipoteka zabezpiecza kredyt wzięty w Banku przez kredytobiorców J. O-K. i Z. K. (umowa kredytu z 10 lutego 2012 r.). Obdarowana (Wnioskodawczyni) jest osobą zaliczaną do III grupy podatkowej.

Jak wynika z brzmienia przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn stanowi czysta wartość.

Nadmienia się, iż ustawodawca nie podaje definicji długów i ciężarów. Jednocześnie rozszerza to pojęcie w ust. 2 i 3 art. 7 ustawy przykładowo wyliczając przypadki, które stanowią długi i ciężary. Oznacza to, iż długi i ciężary, w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn, stanowią katalog otwarty. Ustanowienie na nieruchomości hipoteki, w przypadku umowy darowizny, bezspornie stanowi obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W konsekwencji, ustalając podstawę opodatkowania, wartość nabywanego w drodze darowizny lokalu mieszkalnego powinna być pomniejszona o wartość hipoteki. Podstawę opodatkowania w analizowanej sytuacji stanowi zatem czysta wartość nabywanego lokalu mieszkalnego (po odliczeniu wartości hipoteki). Dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia. Istotna jest kwota hipoteki, którą został obciążony lokal mieszkalny.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w przypadku nabycia lokalu mieszkalnego obciążonego hipoteką, obciążenie to stanowi ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, wartość lokalu mieszkalnego powinna być pomniejszona o kwotę wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Skoro wartość hipoteki przewyższy wartość nabywanego lokalu, obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn z tytułu dokonanej darowizny nie wystąpi.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji oraz orzeczenia NSA należy wskazać, że interpretacje te oraz orzeczenie zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Rozstrzygnięcia w nich zawarte co do zasady wiążą w sprawach, w których zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie– w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.