Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/423-479/14-4/EK
z 17 grudnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z 11 września 2014 r. (data wpływu 19 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 września 2014 r. został złożony ww. wniosek – uzupełniony pismem z 26 listopada 2014 r. (data wpływu 1 grudnia 2014 r.) – o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca zajmuje się sprzedażą hurtową sprzętu elektronicznego, peryferyjnego i oprogramowania. W związku z powyższą działalnością dokonuje on dostaw towarów z Polski do innych krajów Unii Europejskiej. W październiku oraz listopadzie 2011 r. Spółka dokonała sprzedaży towaru na rzecz kontrahenta z Francji. Spółka wystawiła w związku z powyższą sprzedażą 4 faktury opiewające na łączną wartość 156.380,80 euro. Dwie faktury wystawione zostały w miesiącu październiku na wartość 117.958,00 euro z 14-dniowym terminem płatności, dwie kolejne transakcje dokonane zostały w miesiącu listopadzie, w związku z czym wystawiono dwie faktury na łączną wartość 38.422,80 euro, także z 14-dniowym terminem płatności. Dostawa towarów do zagranicznego kontrahenta odbyła się na warunkach (wg Incoterms 2000) – CPT, czyli do oznaczonego przez odbiorcę miejsca przeznaczenia, tj. do Londynu. Przewoźnik wynajęty przez Spółkę dokonał przewozu towaru poza terytorium kraju, do miejsca przeznaczenia, zgodnie z danymi na fakturze sprzedaży. Towar został odebrany w Londynie przez osoby posługujące się danymi kontrahenta z Francji (pieczątka firmowa). Przewoźnik odesłał Spółce dokumenty potwierdzające prawidłowe dostarczenie towaru (dokument CMR). Spółka, dokonując transakcji dochowała należytej staranności: sprawdziła wiarygodność nabywcy, zweryfikowała numer VAT, który na dzień przeprowadzenia transakcji był aktywny. Firma ubezpieczająca należności po weryfikacji danych kontrahenta z Francji udzieliła Spółce ochrony ubezpieczeniowej na dokonane transakcje do wysokości 200 tys. euro. Po upływie terminu płatności wynikającego z faktur VAT, Spółka zwróciła się z zapytaniem do francuskiego kontrahenta w sprawie uregulowania należności. W konsekwencji okazało się, że Spółka padła ofiarą zorganizowanego przestępstwa, mającego na celu kradzież towarów. Przestępstwo polegało na dokonaniu dostawy towarów osobom bezprawnie posługującym się dokumentami firmy legalnie działającej i zarejestrowanej we Francji. Podejrzenie popełnienia przestępstwa Spółka zgłosiła 18.11.2011 r. Policji w Polsce. Sprawa toczyła się pod sygnaturą (…). W protokole przesłuchania podane zostały dane kierowców, którzy dostarczyli towar do Londynu. 07 grudnia 2011 r. Spółka otrzymała zawiadomienie z Prokuratury Rejonowej, że wszczęte zostało śledztwo pod sygnaturą (…) w sprawie doprowadzenia w okresie od 10.10 2011 r. do 14.11.2011 r. Spółki do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci sprzętu RTV i komputerowego o łącznej wartości 156.380,80 euro, poprzez zamówienie i odebranie ww. towaru na terenie Wielkiej Brytanii bez uregulowania płatności za wystawione faktury przez osobę podającą się za przedstawiciela firmy X z siedzibą we Francji. W dniu 30 marca 2012 r. Spółka otrzymała postanowienie o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

Ponadto w piśmie z 26 listopada 2014 r. stanowiącym odpowiedź na wezwanie do uzupełnienia wniosku wyjaśniono, co następuje:

1. czy Spółka dochowała należytej staranności w celu uniknięcia opisanego we wniosku zdarzenia – jakie działania zabezpieczające Spółka podjęła w tym celu?:
   Spółka dochowała należytej staranności w celu uniknięcia opisanego we wniosku zdarzenia, w szczególności sprawdziła czy kontrahent posiada aktywny numer VAT. Spółka zażądała także wypełnienia formularza aplikacyjnego, który jest wymagany od każdego nowego kontrahenta do rejestracji klienta w bazie danych i zawiera informacje identyfikujące kontrahenta zagranicznego tj. numer VAT, dane rejestrowe firmy, w tym dane jej prezesa, numer rachunku bankowego, dane kontaktowe oraz stronę internetową i dokonała weryfikacji danych zawartych w powyższym formularzu. Zażądano również przesłania dokumentów rejestrowych firmy i sprawdzono zawarte w nich informacje. Wiarygodność kontrahenta potwierdzało dodatkowo opatrywanie przesyłanych dokumentów pieczęcią firmową.
2. czy w odniesieniu do sytuacji opisanej we wniosku w Spółce funkcjonowały odpowiednie procedury kontrolne i nadzorcze (jeśli tak – jakie?);
   W Spółce funkcjonowały odpowiednie procedury kontrolne i zabezpieczające. Spółka dokonywała weryfikacji wiarygodności kontrahentów poprzez sprawdzenie prowadzenia przez nich działalności gospodarczej. Sprawdzeniu podlegała w szczególności strona internetowa, numer VAT, dane rejestrowe firmy oraz osoba zamawiająca towar. Kontrahent ma także obowiązek wypełnienia formularza aplikacyjnego. Kontroli dokonuje również ubezpieczyciel zapewniający zabezpieczenie transakcji.
3. jak należy odczytywać stwierdzenie, że Spółka „sprawdziła wiarygodność nabywcy”:
   Spółka wykonała wszelkie możliwe czynności w celu sprawdzenia kontrahenta, w szczególności zleciła wypełnienie formularza aplikacyjnego, który zawierał pełne dane i numery identyfikacyjne kontrahenta i sprawdziła prawdziwość powyższych danych. Zażądano również dostarczenia dokumentów rejestrowych firmy. Wiarygodność kontrahenta sprawdził także ubezpieczyciel, który miał zabezpieczyć transakcje pomiędzy podmiotami. Po przeprowadzeniu wyżej wymienionej weryfikacji Spółka miała wiedzę, że podmiot, z którym nawiązuje współpracę jest podmiotem aktywnym, istniejącym na rynku i faktycznie prowadzącym działalność gospodarczą, a osoby występujące w jej imieniu posiadają umocowanie do działania w jej imieniu. Spółka nie miała podstaw aby podejrzewać, że padła ofiarą oszustwa.
4. czy Spółka podjęła działania w celu odzyskania utraconego towaru (jeśli tak – jakie?);
   Spółka przekazała sprawę policji krajowej oraz brytyjskiej. Osoby odpowiedzialne za realizację umowy złożyły zeznania, które następnie zostały przetłumaczone na język angielski. Organom odpowiedzialnym za zbadanie sprawy przekazano także wszystkie dokumenty i udzielono niezbędnych informacji dotyczących zaistniałego zdarzenia. Spółka kontaktowała się także z kierowcą dostarczającym towar w celu identyfikacji osób które go odebrały.
5. czy Spółka podjęła działania w celu uzyskania równowartości utraconych towarów od ubezpieczyciela (dokładne opisanie okoliczności) – z przedstawionego stanu faktycznego wynika bowiem, że: „Firma ubezpieczająca należności po weryfikacji danych kontrahenta z Francji udzieliła Spółce ochrony ubezpieczeniowej na dokonane transakcje do wysokości 200 tys. euro”.
   Spółka podjęła starania w celu uzyskania równowartości utraconych towarów od ubezpieczyciela, jednak spotkała się z odmową wypłaty kwoty ubezpieczenia. Odmowę wypłaty odszkodowania ubezpieczyciel uzasadnił faktem, iż faktycznie transakcja nie została zawarta z podmiotem, który podlegał weryfikacji ubezpieczyciela. Według ubezpieczyciela ochroną nie są objęte transakcje dokonane przez podmiot podszywający się pod inną firmę.
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy strata towarów powstała wskutek wyłudzenia stanowi koszt uzyskania przychodu zgodnie z art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i czy w zaistniałym stanie faktycznym Spółka może do kosztów uzyskania przychodu zaliczyć wartość ustaloną na podstawie kosztów zakupu netto (bez podatku VAT) utraconych towarów?

Zdaniem Wnioskodawcy, powołując się na argumentację użytą w interpretacji indywidualnej nr ILPB1/415-1311/11-7/IM wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, 24 lutego 2012 r. w podobnej sprawie, dotyczącej wprawdzie podatku dochodowego od osób fizycznych, ale mogącej mieć zastosowanie także w niniejszej sprawie, Spółka stwierdza co następuje:

Koszt nabycia towarów, które następnie stały się przedmiotem wyłudzenia, w wysokości netto stanowi koszt uzyskania przychodu w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 15 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy, kosztem uzyskania przychodu (…) lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Według Spółki, do kosztów uzyskania przychodu możliwe jest zaliczenie wydatku poniesionego w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, który – racjonalnie oceniając – mógłby przyczynić się do powstania przychodu czy jego zwiększenia, nawet jeżeli przychód faktycznie nie wystąpił.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 851 ze zm.).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy, dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Należy jednocześnie zaznaczyć, że prawidłowe zaliczenie wydatku do kosztów uzyskania przychodów uwarunkowane jest wykazaniem jego celowości i związku z przychodem, jak i prawidłowym udokumentowaniem. Należy zwrócić przy tym uwagę, że to na podatniku ciąży obowiązek wykazania związku poniesionych wydatków z przychodami, bo to on wywodzi skutki prawne w postaci zmniejszenia zobowiązania podatkowego.

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Wnioskodawca poniósł straty w środkach obrotowych, które powstały w wyniku przestępstwa (kradzież towaru).

Wśród wymienionych w tzw. negatywnym katalogu kosztów ujętym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wyszczególniono strat w środkach obrotowych. Z obowiązujących przepisów ww. ustawy nie wynika, aby straty w środkach obrotowych należało „a priori” wykluczyć z kosztów uzyskania przychodów. Oznacza to, że co do zasady straty te, jako związane z prowadzoną działalnością, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Jednakże każdy przypadek i każde tego rodzaju zdarzenie gospodarcze należy rozpatrywać i oceniać indywidualnie jako konkretny przypadek z uwzględnieniem okoliczności faktycznych badanej sprawy. Powstałe straty w ramach działalności gospodarczej, jako efekt uboczny, nie można pomijać w rachunku podatkowym. Straty w środkach obrotowych należy oceniać pod kątem całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności.

Co do zasady poniesienie wydatków na nabycie środków obrotowych, np. towarów handlowych, materiałów, opakowań, ma na celu osiągnięcie przychodów. Wobec tego straty w tych środkach obrotowych, powstające w trakcie normalnego i racjonalnego działania podatnika (np. właściwie udokumentowane ubytki naturalne) oraz straty powstałe w wyniku zdarzeń losowych (np. kradzieży) przy uznaniu ich za koszty uzyskania przychodów powinny być uwzględniane w rachunku podatkowym, w aspekcie powołanych norm prawa.

Zatem warunkiem zaliczenia strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów jest ocena zdarzenia w aspekcie:

• całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności,
• okoliczności, które spowodowały powstanie straty,
• udokumentowania straty,
• podjętych przez podatnika działań zabezpieczających.
  
  

Dla celów podatkowych tylko kradzież powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodu. Nie można uznać za zdarzenie losowe kradzieży środków obrotowych nienależycie zabezpieczonych.

Przyjmując zatem, że strata w środkach obrotowych jest konsekwencją prowadzenia działalności gospodarczej podatnika można stwierdzić, iż będzie ona kosztem uzyskania przychodu, o ile jest normalnym następstwem prowadzonej działalności w danej branży, a podatnikowi nie będzie można przypisać winy przy jej powstaniu. Jeśli podatnik zachował należną staranność przeciwdziałającą ewentualnemu wystąpieniu uszczerbku w swoim majątku, to powstałą stratę będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Ponadto, stosownie do postanowień art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku od towarów i usług – oprócz enumeratywnie wyliczonych wyjątków.

A zatem kosztami uzyskania przychodów w świetle przepisów art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 46 w przypadku strat w majątku obrotowym jest koszt nabycia towaru w cenie netto.

W przedstawionym stanie faktycznym, w październiku oraz listopadzie 2011 r. Spółka dokonała sprzedaży towaru na rzecz kontrahenta z Francji. Spółka wystawiła w związku z powyższą sprzedażą 4 faktury: dwie faktury wystawione zostały w miesiącu październiku z 14-dniowym terminem płatności, dwie kolejne w listopadzie także z 14-dniowym terminem płatności. Dostawa towarów do zagranicznego kontrahenta odbyła się na warunkach (wg Incoterms 2000) – CPT, czyli do oznaczonego przez odbiorcę miejsca przeznaczenia, tj. do Londynu. Przewoźnik wynajęty przez Spółkę dokonał przewozu towaru poza terytorium kraju, do miejsca przeznaczenia, zgodnie z danymi na fakturze sprzedaży. Towar został odebrany w Londynie przez osoby posługujące się danymi kontrahenta z Francji (pieczątka firmowa). Przewoźnik odesłał Spółce dokumenty potwierdzające prawidłowe dostarczenie towaru (dokument CMR).

Spółka, dokonując ww. transakcji, dochowała należytej staranności, w szczególności sprawdziła czy kontrahent posiada aktywny numer VAT. Spółka zażądała także wypełnienia formularza aplikacyjnego, który jest wymagany od każdego nowego kontrahenta do rejestracji klienta w bazie danych i zawiera informacje identyfikujące kontrahenta zagranicznego tj. numer VAT, dane rejestrowe firmy, w tym dane jej prezesa, numer rachunku bankowego, dane kontaktowe oraz stronę internetową i dokonała weryfikacji danych zawartych w powyższym formularzu. Zażądano również przesłania dokumentów rejestrowych firmy i sprawdzono zawarte w nich informacje. Wiarygodność kontrahenta potwierdzało dodatkowo opatrywanie przesyłanych dokumentów pieczęcią firmową.

Wiarygodność kontrahenta sprawdził także ubezpieczyciel, który miał zabezpieczyć transakcje pomiędzy podmiotami. Po przeprowadzeniu ww. weryfikacji Spółka miała wiedzę, że podmiot, z którym nawiązuje współpracę jest podmiotem aktywnym, istniejącym na rynku i faktycznie prowadzącym działalność gospodarczą, a osoby występujące w jej imieniu posiadają umocowanie do działania w jej imieniu. Po upływie terminu płatności wynikającego z faktur VAT, Spółka zwróciła się z zapytaniem do francuskiego kontrahenta w sprawie uregulowania należności. W konsekwencji okazało się, że Spółka padła ofiarą zorganizowanego przestępstwa, mającego na celu kradzież towarów. Przestępstwo polegało na dokonaniu dostawy towarów osobom bezprawnie posługującym się dokumentami firmy legalnie działającej i zarejestrowanej we Francji. Podejrzenie popełnienia przestępstwa Spółka zgłosiła 18.11.2011 r. Policji w Polsce. W dniu 30 marca 2012 r. Spółka otrzymała postanowienie o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

W związku z przedstawionymi we wniosku okolicznościami sprawy stwierdzić należy, że strata w środkach obrotowych, powstała w związku z kradzieżą towarów Spółki, jest konsekwencją prowadzenia przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, a jednocześnie Spółka dochowała – jak wskazano we wniosku – należytej staranności w celu przeciwdziałania ewentualnemu wystąpieniu uszczerbku w swoim majątku. Tym samym wyłudzenie towaru należy uznać za zdarzenie losowe, nieprzewidywalne z punktu widzenia Wnioskodawcy. Udokumentowaniem poniesionej straty jest m.in. postanowienie o umorzeniu śledztwa wobec niewykrycia sprawców przestępstwa.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że strata towarów w wartości odpowiadającej kosztom ich zakupu netto (tj. bez podatku VAT) stanowi dla Spółki koszt uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zauważyć przy tym należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, które to w przedmiotowej sprawie, umożliwiłoby jednoznaczne potwierdzenie, że strata była w zasadzie niemożliwa do uniknięcia, powstała bez winy podatnika, jest rzeczywista, była elementem ubocznym i niechcianym, lecz w praktyce nieodłącznie związanym z działaniami podejmowanymi w celu osiągnięcia przychodu. Ustalenie tych okoliczności możliwe jest tylko w postępowaniu podatkowym, po dokładnym zbadaniu i ocenie wskazanych okoliczności. Dla potrzeb zaś niniejszej interpretacji Organ przyjął – jako element stanu faktycznego – okoliczności wskazane przez samą Spółkę, z których wynika, że podejmowała ona działania staranne, racjonalne i nie doszło z jej winy do jakichkolwiek zaniedbań.

W tych okolicznościach należało uznać stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Końcowo odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę pisma urzędowego tut. Organ informuje, że zostało ono wydane w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.