2014.12.02 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/443-794/14-2/AW
z 2 grudnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 3 września 2014 r. (data wpływu 5 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług zakresie uznania czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę za odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera konsorcjum oraz sposobu udokumentowania ww. usług przez Zainteresowanego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę za odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera konsorcjum oraz sposobu udokumentowania ww. usług przez Zainteresowanego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

„A” Sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: VAT). Spółka świadczy usługi budowlano-montażowe, remontowe oraz serwisowe dla potrzeb budownictwa przemysłowego sektora energetycznego m.in. w zakresie projektowania, organizacji budowy, dostaw materiałów i urządzeń, wykonawstwa, nadzoru, kontroli jakości, serwisowania gwarancyjnego i pogwarancyjnego.

Wnioskodawca zawarł z inną spółką kapitałową (dalej: Lider) umowę dotyczącą utworzenia konsorcjum, którego celem była realizacja zadania inwestycyjnego polegającego na modernizacji turbozespołu na rzecz podmiotu trzeciego (dalej: Inwestor). Zarówno Lider, jak i Inwestor są czynnymi podatnikami VAT i prowadzą działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu. Wnioskodawca i Lider działając wspólnie (dalej: Konsorcjum) zawarli z Inwestorem umowę na modernizację turbozespołu TG-3. Zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym, Konsorcjum zobowiązało się zrealizować przedmiot zamówienia w podziale na 9 etapów.

Prace związane z modernizacją turbozespołu TG-3 zostały zakończone przez Konsorcjum w roku 2013, jednak umowa konsorcjum będzie obowiązywała do końca okresu gwarancji i rękojmi wykonanych na rzecz Inwestora prac.

Zgodnie z zapisami umowy konsorcjum Wnioskodawca i Lider działali wspólnie i w porozumieniu, lecz nie na wspólny i jeden rachunek. Zakresy prac związanych z przygotowaniem oferty oraz wykonaniem przedmiotu zamówienia Inwestora, do których realizacji zobowiązany był Wnioskodawca oraz Lider, zostały określone w załącznikach do umowy konsorcjum. W umowie konsorcjum przewidziano, że każdy z uczestników konsorcjum ponosi osobno wszelkie koszty związane z przygotowaniem i realizacją umowy z Inwestorem w zakresie swojego udziału. Natomiast przejęcie części z ustalonego pierwotnie zakresu przez drugiego uczestnika konsorcjum miało się wiązać z przejęciem przez niego odpowiedniego wynagrodzenia stanowiącego część ceny kontraktowej. Ponadto na podstawie odpowiednich zapisów umowy konsorcjum, Lider wraz z Wnioskodawcą ponosili odpowiedzialność finansową dotyczącą kar umownych lub odszkodowań w wysokościach określonych w kontrakcie z Inwestorem w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań wynikających z kontraktu z Inwestorem. Jednakże w stosunkach wzajemnych każdy z uczestników konsorcjum ponosił odpowiedzialność za realizację swojego zakresu prac.

W myśl przedmiotowej umowy, Lider konsorcjum był odpowiedzialny m.in. za koordynację działań w fazie opracowywania oferty, podpisanie i złożenie kompletnej oferty, prowadzenie negocjacji w imieniu partnerów konsorcjum, reprezentację konsorcjum, w szczególności przed Inwestorem, koordynację prac oraz nadzór nad ich wykonywaniem, handlową koordynację wykonania kontraktu zgodnie z jego postanowieniami, rozliczanie kontraktu zawartego pomiędzy konsorcjum a Inwestorem oraz przekazywanie Spółce należnego wynagrodzenia.

Konsorcjum z tytułu dokonywanych świadczeń na rzecz Inwestora otrzymywało wynagrodzenie, które było wypłacane w zależności od postępów prac. Płatności pomiędzy konsorcjum a Inwestorem były realizowane w ten sposób, że Lider wystawiał na rzecz Inwestora faktury dokumentujące realizację określonego etapu prac (zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym), natomiast wpłata była dokonywana na konto bankowe Lidera w ustalonym terminie liczonym od daty otrzymania przez Inwestora i obustronnie podpisanego protokołu odbioru prac.

Ponadto Wnioskodawca i Lider ustalili – w drodze odrębnego porozumienia – zakres i terminy realizacji prac, za które odpowiedzialna była Spółka, wzajemne zobowiązania w zakresie sposobu odbioru usług, a także wysokość i zasady wypłaty wynagrodzenia przysługującego Spółce za zrealizowane prace. Zakres prac realizowanych przez Spółkę w ramach konsorcjum został podzielony na etapy, dla których określono terminy realizacji i wysokość wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy z tytułu ich wykonania (w nawiązaniu do harmonogramu ustalonego pomiędzy Konsorcjum a Inwestorem). W szczególności, zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do przedmiotowego porozumienia, Spółka odpowiadała za realizację następujących prac w ramach poszczególnych etapów:

przygotowanie miejsca pracy, rozpoczęcia prac demontażowych na turbinie, ocena stanu turbiny – w ramach etapu 1,
remont wirnika i korpusu turbiny, modernizacja połączeń pokryw czołowych i wymienników turbinowych – w ramach etapu 2,
przegląd i naprawa armatury regulacyjnej i odcinającej, przegląd i naprawa instalacji odwadniającej turbinę i instalacji około turbinowej, prace nad regulatorem turbiny – w ramach etapu 3,
remont generatora, montaż układu przepływowego, przegląd i naprawa armaty i pomiarów kondensatora KO-3 i odgazowywacza OP-4, armatura zawory zwrotne na upustach KOS, prace nad regulatorem turbiny – w ramach etapu 4,
remont generatora, remont rurociągu odsysania pary z dławic i wrzecion, rurociągu pośredniego WP, naprawa i uzupełnienie podestów obsługowych, antykorozyjne zabezpieczenie konstrukcji w obrębie turbozespołu – w ramach etapu 5,
zakończenie wszystkich prac remontowo-montażowych, badania i próby pomontażowe, prace rozruchowe w zakresie mechanicznym – w ramach etapu 6.

Na potrzeby realizacji powyższych usług, Spółka nabywała niezbędne materiały i części zamienne, w celu wymiany elementów zużytych lub poprawy właściwości użytkowych poszczególnych urządzeń i instalacji. Ponadto Spółka realizowała inne czynności o charakterze pomocniczym, np. prace porządkowe, prowadzenie dokumentacji przeprowadzonych prób, transport demontowanych zespołów i odpadów itp.

Po podpisaniu bez uwag protokołu odbioru robót przez Inwestora i Lidera, Lider podpisywał protokół odbioru prac zrealizowanych przez Wnioskodawcę. Spółka dokumentowała prace wykonane i odebrane przez Lidera za pomocą stosownej faktury, na której wykazywała podatek należny według stawki 23%. Następnie Lider wypłacał Spółce wynagrodzenie należne z tytułu wykonania poszczególnych etapów prac w wysokości i terminie ustalonych w drodze porozumienia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego czynności realizowane w ramach umowy konsorcjum przez Wnioskodawcę stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera konsorcjum – w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT?
Czy z tytułu wykonanych przez Spółkę prac Wnioskodawca był zobowiązany do wystawiania faktur na rzecz Lidera, wykazując na nich wartość netto wynagrodzenia ustalonego pomiędzy Liderem konsorcjum a Wnioskodawcą, powiększoną o podatek VAT według stawki 23%?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

W świetle przedstawionego stanu faktycznego czynności realizowane w ramach umowy konsorcjum przez Wnioskodawcę stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera konsorcjum – w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Ad. 2

Z tytułu wykonanych przez Spółkę prac, Wnioskodawca był zobowiązany do wystawiania faktur na rzecz Lidera i wykazania na nich wartości netto wynagrodzenia ustalonego pomiędzy Liderem konsorcjum a Wnioskodawcą, powiększonej o podatek VAT według stawki 23%.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy.

Ad. 1

1. Skutki podatkowe zawarcia umowy konsorcjum.

Na wstępie należy podkreślić, że instytucja konsorcjum nie została uregulowana w prawie cywilnym. Zawieranie umów konsorcjum jest jednak dopuszczalne w ramach swobody umów stosownie do art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zgodnie z którym „strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”.

Ustawodawca nie wprowadził również specyficznych regulacji dotyczących konsorcjum na gruncie przepisów podatkowych. W świetle przepisów w zakresie podatku od towarów i usług należy wskazać, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Oznacza to, że z punktu widzenia VAT każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem, samo konsorcjum natomiast nie jest podatnikiem (tak przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 9 sierpnia 2013 r. o sygn. IPPP3/443-421/13-2/KT).

Ponadto należy podkreślić, że przepisy ustawy o VAT nie zawierają szczegółowych wskazówek odnoszących się wprost do wewnętrznych rozliczeń w ramach konsorcjum, w związku z czym podstawą ustalenia ich skutków podatkowych powinna być każdorazowo analiza zawartej umowy, oraz innych okoliczności faktycznych (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego – dalej jako: NSA – z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12).

2. Świadczenie usług na gruncie przepisów o VAT.

W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług „(...) rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7”.

Przy czym – zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT – „przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...)”.

Powyższe przepisy wskazują, że pojęcie usług zostało zdefiniowane na gruncie ustawy o VAT bardzo szeroko. W konsekwencji usługą w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT może być każde zachowanie, zarówno polegające na działaniu (wykonaniu czegoś), jak i zaniechaniu (niepodejmowaniu określonych czynności, tolerowaniu określonego stanu), które nie stanowi dostawy towarów. Jednakże w celu dokonania oceny, czy w analizowanym przypadku doszło do realizacji usługi przez Spółkę na rzecz Lidera, należy uwzględnić przesłanki wystąpienia usługi wynikające z orzecznictwa i piśmiennictwa.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem doktryny i orzecznictwa (por. NSA w wyroku z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt I FSK 388/13 oraz w wyroku z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12), za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być relacje, w których:

istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Odnosząc się do przesłanek wskazanych powyżej, należy podkreślić, że celem utworzenia Konsorcjum była realizacja określonego przedsięwzięcia na rzecz Inwestora, przy czym każdy z uczestników Konsorcjum działał, jako niezależny przedsiębiorca. W związku z powyższym, działania Spółki oraz Lidera związane z realizacją określonych prac stanowią działania dwóch odrębnych i niezależnych z punktu widzenia podatkowego podmiotów prawa – podatników VAT. Spółka realizując zakres prac określony w umowie konsorcjum w ramach etapów sprecyzowanych w porozumieniu zawartym z Liderem, realizowała te czynności de facto na korzyść Lidera, otrzymując w zamian określone w porozumieniu wynagrodzenie – przy czym pomiędzy wynagrodzeniem otrzymanym od Lidera a realizacją tych prac istnieje bezpośredni związek. Konsekwentnie – zdaniem Wnioskodawcy – przywołane powyżej przesłanki wystąpienia świadczenia usług podlegającego opodatkowaniu VAT zostały w analizowanym przypadku spełnione.

W efekcie – w opinii Wnioskodawcy – rozliczenia pomiędzy Spółką a Liderem, a następnie pomiędzy Liderem a Inwestorem, powinny przyjąć formę identyczną jak rozliczenia podmiotu pełniącego funkcje głównego wykonawcy z podwykonawcami oraz pomiędzy głównym wykonawcą a zamawiającym wykonanie danej usługi (relacje pomiędzy Liderem a Wnioskodawcą są zbliżone do relacji główny wykonawca – podwykonawcy).

W szczególności – w ocenie Wnioskodawcy – wynagrodzenia otrzymanego z tytułu prac wykonanych przez Spółkę nie można uznać za udział w zysku z realizowanej inwestycji, gdyż Spółka zawarła z Liderem Konsorcjum porozumienie, na podstawie którego przysługiwało jej wynagrodzenie w ustalonej wysokości. W szczególności należy podkreślić, że Spółka była odpowiedzialna za jej zakres prac i ponosiła samodzielnie koszty z tytułu jego realizacji.

Biorąc pod uwagę powyższe – w opinii Wnioskodawcy – czynności wykonane przez Spółkę, zmierzające do realizacji prac na rzecz Inwestora w ramach Konsorcjum stanowią świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, jako że:

Wnioskodawca zawarł z Liderem umowę konsorcjum w celu wspólnej realizacji zadań inwestycyjnych na rzecz Inwestora oraz porozumienie, na podstawie którego w zamian za wykonanie określonych prac Spółce przysługiwało określone wynagrodzenie,
Spółka w zamian za ukończenie danego etapu prac otrzymywała od Lidera wynagrodzenie w ustalonej wysokości,
uzyskane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie jest ściśle powiązane z wykonanymi przez niego czynnościami,
wynagrodzenie Spółki z tytułu wykonania określonego etapu prac zostało wyrażone w pieniądzu.

3. Charakter świadczeń realizowanych przez Wnioskodawcę.

Należy zauważyć, że w ramach realizacji prac związanych z modernizacją turbozespołu, Spółka realizowała wiele czynności o charakterze usługowym, w tym m.in.:

demontaż turbiny,
ocena stanu turbiny,
remont wirnika i korpusu turbiny,
modernizacja połączeń pokryw czołowych i wymiennych,
przegląd i naprawa armatury regulacyjnej i odcinającej,
przegląd i naprawa instalacji odwadniającej turbinę i instalacji około turbinowej,
remont generatora,
montaż układu przepływowego,
przegląd i naprawa armatury i pomiarów kondensatora KO-3 i odgazowywacza OP-4,
remont rurociągu odsysania pary z dławic i wrzecion,
remont rurociągu pośredniego WP,
naprawa i uzupełnienie podestów obsługowych,
antykorozyjne zabezpieczenie konstrukcji w obrębie turbozespołu,
próby pomontażowe,
prace rozruchowe w zakresie mechanicznym.

W celu realizacji powyższych usług Spółka nabywała różne towary, które wykorzystywała do naprawy bądź modernizacji urządzeń i instalacji będących przedmiotem świadczonych usług o charakterze remontowo-montażowym. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Spółka realizowała również czynności o charakterze pomocniczym, w tym prace porządkowe, prowadzenie dokumentacji przeprowadzonych prób, transport demontowanych zespołów i odpadów itp. Podsumowując, Spółka wykonała szereg świadczeń, które miały na celu umożliwić modernizację turbozespołu zgodnie z wymogami Inwestora.

W tym miejscu warto mieć na uwadze ugruntowane stanowisko TSUE prezentowane w szeregu orzeczeń dotyczących VAT, w tym między innymi w wyroku w sprawie C-392/11 Field Fisher Waterhouse LLP, zgodnie z którym „(...) jedno świadczenie występuje w przypadku, gdy co najmniej dwa elementy albo co najmniej dwie czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny”.

W opinii Wnioskodawcy, prace realizowane w ramach modernizacji turbozespołu można uznać za jedno kompleksowe świadczenie w świetle przepisów o VAT. Faktycznym zamiarem Inwestora była modernizacja całego turbozespołu, a nie składających się na nią poszczególnych usług, czy towarów – które osobno nie prezentowałyby dla nabywcy takiej samej wartości. W konsekwencji należy uznać, że całość zrealizowanych przez Spółkę prac należy postrzegać w kategoriach jednego kompleksowego świadczenia, którego naturę i sposób opodatkowania wyznacza świadczenie główne, tj. usługi o charakterze remontowym, pomimo że poszczególne czynności realizowane przez Wykonawcę w ramach Kontraktu mogą mieć z perspektywy przepisów o VAT odmienny charakter (np. zapewnienie części zamiennych można by kwalifikować jako dostawę towarów).

4. Stanowisko organów podatkowych.

W wydawanych interpretacjach indywidualnych Minister Finansów potwierdza zasadniczo, że kwoty przekazywane pomiędzy uczestnikami Konsorcjum w związku z realizacją określonego zakresu prac stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług (ewentualnie dostawę towarów), podlegające opodatkowaniu VAT – przykładowo:

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 14 lutego 2014 r., o sygn. ILPP1/443-1047/13-2/JSK dotyczącej stanu faktycznego zbliżonego do będącego przedmiotem niniejszego wniosku, tj. w sytuacji gdy każdy z uczestników konsorcjum ponosił we własnym zakresie koszty związane z wykonaniem przydzielonego mu zakresu prac, że „(...) rozliczenia dokonane pomiędzy konsorcjantami, będącymi podatnikami podatku VAT, określane przez Wnioskodawcę jako procentowy podział marży, jaką uzyskuje Konsorcjum realizując Kontrakt, stanowią kwoty należne z tytułu czynności wykonanych w ramach zawartej Umowy Konsorcjum, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy”;
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 14 sierpnia 2013 r., o sygn. IBPP2/443-446/13/WN uznał, że ,,(...) kwoty przekazywane w ramach wzajemnych rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą a Liderem, stanowić będą faktycznie wynagrodzenie za świadczone usługi w ramach zawartej umowy, które podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Konsorcjant (Wnioskodawca) z tytułu wykonania usługi przewidzianej Umową konsorcjum, obciąża kosztami Lidera, który musiałby wykonać powyższe czynności osobiście gdyby działał samodzielnie”;
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 9 sierpnia 2013 r., o sygn. IPPP3/443-435/13-2/KT, zajął stanowisko, że ,,(…) kwoty przekazywane w ramach wzajemnych rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą a Liderem Konsorcjum, stanowią faktycznie wynagrodzenie za świadczone usługi w ramach zawartej umowy, które podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych”;
Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 23 maja 2013 r., o sygn. IPPP1/443-259/13-2/MPE dotyczącej stanu faktycznego, gdy umowa konsorcjum określa podział prac pomiędzy partnerów konsorcjum oraz należne wynagrodzenie za wykonanie danego zakresu prac, natomiast partnerzy konsorcjum ponoszą we własnym zakresie koszty związane z wykonaniem przydzielonego im zakresu prac, stwierdził, że „(…) w przypadku gdy w ramach zawartej Umowy Konsorcjum Spółka pełni funkcję Partnera, czynności dokonywane przez Spółkę w związku z wykonaniem Umowy Konsorcjum stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT i powinny być dokumentowane fakturą VAT wystawianą na rzecz Lidera”.

Podsumowując, w opinii Wnioskodawcy czynności realizowane przez niego, na podstawie umowy konsorcjum, umowy z Inwestorem na modernizację turbozespołu i porozumienia z Liderem za stosownym wynagrodzeniem, stanowią świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT na rzecz Lidera.

Ad. 2

Biorąc pod uwagę, że świadczenia realizowane przez Wnioskodawcę w ramach konsorcjum stanowią usługi opodatkowane podatkiem od towarów i usług, Spółka uznała, że była zobowiązana do udokumentowania realizowanych transakcji fakturami, zgodnie z przepisami ustawy o VAT.

Zgodnie bowiem z art. 106 ustawy o VAT (obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r.) „podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy”.

Również na podstawie art. 106b ust. 1 i art. 106a pkt 2 ustawy o VAT (obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r.), podatnik jest obowiązany do wystawienia faktury dokumentującej m.in. sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku od towarów i usług, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Natomiast zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r.), podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Z kolei na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT (w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r.), podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania jest w analizowanym przypadku wartość netto wynagrodzenia Spółki z tytułu wykonania poszczególnych etapów prac.

Podsumowując, Spółka z tytułu wykonanych prac była zobowiązana do wystawiania faktur na rzecz Lidera i wykazania na nich wartości netto wynagrodzenia ustalonego pomiędzy Liderem konsorcjum a Wnioskodawcą powiększonej o podatek VAT według stawki 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Przez sprzedaż natomiast, w myśl art. 2 pkt 22 ustawy, rozumieć należy odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z treści art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy – działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Podstawowy obowiązek dokumentowania obrotu dla potrzeb podatku od towarów i usług fakturami VAT przez podatników tego podatku został określony w art. 106 ust. 1 ustawy, obowiązującym do dnia 31 grudnia 2013 r., zgodnie z którym podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy (...).

Z kolei od dnia 1 stycznia 2014 r. wszedł w życie przepis art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka świadczy usługi budowlano-montażowe, remontowe oraz serwisowe dla potrzeb budownictwa przemysłowego sektora energetycznego m.in. w zakresie projektowania, organizacji budowy, dostaw materiałów i urządzeń, wykonawstwa, nadzoru, kontroli jakości, serwisowania gwarancyjnego i pogwarancyjnego.

Wnioskodawca zawarł z inną spółką kapitałową (Liderem) umowę dotyczącą utworzenia konsorcjum, którego celem była realizacja zadania inwestycyjnego polegającego na modernizacji turbozespołu na rzecz podmiotu trzeciego (Inwestora). Zarówno Lider, jak i Inwestor są czynnymi podatnikami VAT i prowadzą działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu. Wnioskodawca i Lider działając wspólnie (Konsorcjum) zawarli z Inwestorem umowę na modernizację turbozespołu TG-3. Zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym, Konsorcjum zobowiązało się zrealizować przedmiot zamówienia w podziale na 9 etapów.

W myśl przedmiotowej umowy, Lider Konsorcjum był odpowiedzialny m.in. za koordynację działań w fazie opracowywania oferty, podpisanie i złożenie kompletnej oferty, prowadzenie negocjacji w imieniu partnerów konsorcjum, reprezentację konsorcjum, w szczególności przed Inwestorem, koordynację prac oraz nadzór nad ich wykonywaniem, handlową koordynację wykonania kontraktu zgodnie z jego postanowieniami, rozliczanie kontraktu zawartego pomiędzy konsorcjum a Inwestorem oraz przekazywanie Spółce należnego wynagrodzenia.

Konsorcjum z tytułu dokonywanych świadczeń na rzecz Inwestora otrzymywało wynagrodzenie, które było wypłacane w zależności od postępów prac. Płatności pomiędzy Konsorcjum a Inwestorem były realizowane w ten sposób, że Lider wystawiał na rzecz Inwestora faktury dokumentujące realizację określonego etapu prac (zgodnie z harmonogramem rzeczowo-finansowym), natomiast wpłata była dokonywana na konto bankowe Lidera w ustalonym terminie liczonym od daty otrzymania przez Inwestora i obustronnie podpisanego protokołu odbioru prac.

Po podpisaniu bez uwag protokołu odbioru robót przez Inwestora i Lidera, Lider podpisywał protokół odbioru prac zrealizowanych przez Wnioskodawcę. Spółka dokumentowała prace wykonane odebrane przez Lidera za pomocą stosownej faktury, na której wykazywała podatek należny według stawki 23%. Następnie Lider wypłacał Spółce wynagrodzenie należne z tytułu wykonania poszczególnych etapów prac w wysokości i terminie ustalonych w drodze porozumienia.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą uznania czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę za odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera konsorcjum oraz sposobu udokumentowania ww. usług przez Zainteresowanego.

Należy wyjaśnić, że instytucja konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zatem, konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy jednoczesnej solidarnej odpowiedzialności wykonawców (konsorcjantów) za wykonanie umowy – z zakresu prawa zamówień publicznych. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi. Poza obowiązkami nałożonymi przez ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 907, z późn. zm.), np. konieczności ustanowienia pełnomocnika – art. 23 ust. 2, czy solidarnej odpowiedzialności – art. 141, ustalenia te mogą dotyczyć różnych kwestii, zgodnie z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 3531 Kodeksu cywilnego, np.: zasad reprezentacji, sposobu rozliczeń danego przedsięwzięcia, podziału robót, udziału w zyskach i stratach itp.

Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też szeroki zakres przedmiotowy przekracza możliwość jednego podmiotu. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej, ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową, zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz. Co do zasady, konsorcja nie mają również wspólnego majątku, chociaż mogą mieć wspólny rachunek rozliczeniowy, a wszystkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

Zatem zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze – umowy konsorcjum – nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. Odnośnie rozliczenia podatku VAT przez uczestników konsorcjum, należy stwierdzić, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem. Podatnikiem nie jest samo konsorcjum. Dlatego też podmioty działające w ramach konsorcjum, powinny do wzajemnych rozliczeń oraz do rozliczeń z podmiotem, na rzecz którego konsorcjum świadczy usługę stosować ogólne zasady w zakresie wystawiania faktur VAT dokumentujących wykonywane przez nich czynności.

Mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa podatkowego oraz zasady funkcjonowania konsorcjum, w tym zasadę odrębności podatników, którzy występują wobec siebie w relacji lider konsorcjum – podwykonawcy, uczestnicy konsorcjum zobowiązani są do fakturowania wzajemnych świadczeń oraz uprawnieni są do wyboru podmiotu, który odpowiedzialny jest za rozliczenia ze zleceniodawcą. Tym samym uwzględniając charakter wzajemnych powiązań kontraktowych wskazać należy, że lider konsorcjum, jako podmiot reprezentujący konsorcjum przed zleceniodawcą we wszystkich sprawach związanych z wykonaniem oraz rozliczeniem kontraktu, świadczy na rzecz zleceniodawcy usługę i jest zobowiązany, w świetle przedstawionych powyżej założeń oraz przepisów podatkowych, do wystawiania na rzecz zleceniodawcy faktur VAT, dokumentujących całość robót wykonanych przez konsorcjum na rzecz zamawiającego. Pozostali uczestnicy konsorcjum dostarczający towary i świadczący usługi na rzecz lidera w zakresie wynikającym z zawartej umowy, są również zobowiązani do wystawiania faktur dokumentujących te czynności.

Z analizowanej sprawy wynika, że Wnioskodawca zawarł z inną spółką kapitałową (Liderem) umowę dotyczącą utworzenia konsorcjum, którego celem była realizacja zadania inwestycyjnego polegającego na modernizacji turbozespołu na rzecz Inwestora. Konsorcjum z tytułu dokonywanych świadczeń na rzecz Inwestora otrzymywało wynagrodzenie, które było wypłacane w zależności od postępu prac.

Zatem podstawowym celem ustanowienia konsorcjum jest wspólna realizacja zamówienia, jednakże podatnikiem podatku od towarów i usług nie jest konsorcjum, lecz każda ze stron, która działa w powyższym zakresie jako samodzielny i niezależny przedsiębiorca. Podatnikiem podatku jest zatem każdy uczestnik konsorcjum i ciąży na nim obowiązek podatkowy w przypadku wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Wobec tego wynikające z postanowień umownych konsorcjum czynności dokonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Lidera w związku z wykonaniem umowy konsorcjum stanowią czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, określone w art. 8 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji, czynności realizowane w ramach umowy konsorcjum przez Wnioskodawcę stanowią odpłatne świadczenie usług na rzecz Lidera Konsorcjum na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Ponadto przedstawione w opisanym stanie zapisy umowy konsorcjum dotyczące wzajemnych rozliczeń członków konsorcjum (Wnioskodawcy i Lidera) wskazują, że Lider nabywa usługi od Wnioskodawcy, który fakturuje i opodatkowuje wykonane przez siebie usługi na rzecz Lidera, a Lider świadczy (i opodatkowuje) całościowo wykonaną usługę na rzecz Zamawiającego.

Zatem w tej sytuacji dla udokumentowania wykonanych przez Wnioskodawcę prac na rzecz Lidera, zainteresowany był zobowiązany do wystawiania faktur, o czym stanowią przepisy ustawy.

Na podstawie art. 29 ust. 1 ustawy, obowiązującego do dnia 31 grudnia 2013 r., podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2 21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Stosownie do treści art. 29a ust. 1 ustawy, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2014 r., podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Uregulowanie wynikające z art. 29a ust. 1 ustawy stanowi odpowiednik art. 73 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą, zgodnie z którym podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi wynagrodzenie (zapłatę), które dostawca towarów lub świadczący usługi otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy, klienta lub osoby trzeciej z tytułu wykonanych czynności, łącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takich dostaw.

Zauważyć należy, że ogólna zasada ustalania podstawy opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, jest w pełni zgodna z definicją podstawy opodatkowania zawartą w art. 73 Dyrektywy. Zmiana przepisów miała więc na celu dostosowanie regulacji krajowych do przepisów unijnych.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy. I tak, stosownie do ww. przepisu, podstawa opodatkowania obejmuje:

podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Wskazać należy, że art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2014 r., poz. 915) stanowi, że cena oznacza wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę.

W świetle treści art. 3 ust. 2 wskazanej wyżej ustawy, w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym. Przez cenę rozumie się również stawkę taryfową.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, należy stwierdzić, że przepisy prawa podatkowego pozostawiają stronom transakcji rozstrzygnięcie kwestii, czy wynagrodzenie wypłacone za wykonane usługi uwzględnia podatek od towarów i usług, i stanowi kwotę brutto, czy nie uwzględnia podatku od towarów i usług i stanowi kwotę netto.

Wysokości kwoty należnej od Lidera, czyli ceny sprzedaży, przepisy prawa podatkowego nie regulują. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, które regulują konsekwencje publiczno-prawne dokonania sprzedaży towaru lub wyświadczenia usługi – nie mogą mieć wpływu na wysokość ceny ustalonej przez strony umowy cywilnej. Regulują bowiem, co stanowi podstawę opodatkowania, ale nie mają i nie mogą mieć wpływu na sposób jej ustalenia.

W prawodawstwie polskim obowiązuje – jak wskazano powyżej – zasada swobody umów, w ramach której strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez prawo. Zasada ta ma również zastosowanie na gruncie prawa podatkowego. W związku z tym, przy ustalaniu wysokości należności ustawodawca nie ingeruje w sferę podejmowania decyzji, co do sposobu określenia należności (ceny – tj. czy winna być ona uzgodniona w zawartej pomiędzy kontrahentami umowie jako wartość bez podatku VAT, tzw. cena netto, czy też wartość z podatkiem VAT, tzw. cena brutto) za sprzedawany towar, a wszelkie spory pomiędzy stronami transakcji w tym zakresie są rozstrzygane na gruncie prawa cywilnego, a nie podatkowego.

Należy jednakże zaznaczyć, że strony powinny ewentualnie sięgnąć do odpowiednich przepisów innych gałęzi prawa. Jeśli zatem zgodnie z odpowiednimi przepisami innych gałęzi prawa lub ustaleniami pomiędzy stronami, dotyczącymi wypłaty wynagrodzenia oraz jego wysokości, Wnioskodawca za wykonanie usługi otrzymał wyłącznie kwotę wynagrodzenia, która jest jedyną kwotą należną Wnioskodawcy za świadczenie usług, to należy uznać, że jest to kwota należna z tytułu sprzedaży, czyli kwota obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy, którą dla ustalenia podstawy opodatkowania należy traktować jako kwotę brutto zawierającą podatek VAT.

Podsumowując, z tytułu wykonanych przez Spółkę prac, Wnioskodawca był zobowiązany do wystawienia faktur na rzecz Lidera, wykazując na nich wartość netto wynagrodzenia ustalonego pomiędzy Liderem konsorcjum a Wnioskodawcą, powiększoną o podatek VAT według stawki 23%, jeżeli kwota wynagrodzenia ustalona pomiędzy Zainteresowanym a Liderem jest jedyną kwotą należną Wnioskodawcy za wykonaną na rzecz Lidera usługę.

Tut. Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisywanym stanie faktycznym, które nie zostały objęte pytaniem oraz własnym stanowiskiem w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności stawki podatku na usługi wykonane na rzecz Lidera.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin