Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1/415-894/12/14-S/AG
z 14 kwietnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów – uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 grudnia 2013 r. sygn. akt I SA/Po 1122/13 stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 10 września 2012 r. (data wpływu 13 września 2012 r.), uzupełnionym w dniu 22 października 2012 r., o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji do właściwego źródła przychodów uzyskiwanych z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej z urzędu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2012 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji do właściwego źródła przychodów uzyskiwanych z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej z urzędu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14f § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 12 października 2012 r. znak ILPB1/415-894/12-2/AG na podstawie art. 169 § 1 i § 2 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 17 października 2012 r., a w dniu 22 października 2012 r. wniosek uzupełniono (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 18 października 2012 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest wspólniczką kancelarii radcowskiej, działającej w formie spółki cywilnej. Posiada wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Okręgowa Izba Radców Prawnych wskazuje Wnioskodawczynię cyklicznie do świadczenia pomocy prawnej z urzędu. Po wykonanej usłudze Wnioskodawczyni wystawia fakturę VAT z ramienia kancelarii radców prawnych, która podlega ewidencji w książce przychodów i rozchodów.

Sąd rejonowy bądź okręgowy, który jest płatnikiem wynagrodzenia za pomoc prawną z urzędu kwalifikuje ją jako działalność wykonywaną osobiście na podstawie umowy zlecenia i potrąca zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Po zakończeniu roku obrachunkowego sąd wystawia PIT-11. Kwota wynagrodzenia, o którym mowa wyżej ujęta jest w przychodzie kancelarii i od sumy dochodów Zainteresowana odprowadza podatek dochodowy z uwzględnieniem zapłaconych zaliczek, również zaliczki potrąconej i zapłaconej przez sąd. Zaliczki pobrane przez sąd wpisywane są w odpowiednią pozycję działalności gospodarczej, co kwestionuje urząd skarbowy, który posiada PIT-11 wystawiony przez sąd.

Powstaje zatem rozbieżność stanowisk i zdaniem urzędu błędnie wypełniony PIT roczny. Podczas składania faktury w sądzie, Wnioskodawczyni powoływała się na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 września 2011 r., sygn. akt II FSK 1532/10, który w uzasadnieniu wyraźnie określa, iż pomoc udzielaną z urzędu należy traktować jako źródło przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, a nie z działalności wykonywanej osobiście. Sąd w Kaliszu, któremu przedłożono ksero wyroku wraz z fakturą VAT uważa, że wyrok NSA miałby zastosowanie, gdyby sąd w wyroku przyznał wynagrodzenie na rzecz kancelarii, a nie radcy prawnego stawającego w procesie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy pomoc prawną udzielaną z urzędu należy kwalifikować jako źródło przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3, czy też jako działalność wykonywaną osobiście z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem czy zaliczkę na podatek dochodowy uiszcza radca prawny w ramach kancelarii radców prawnych, czy sąd na podstawie art. 13 pkt 6 ustawy jw., wystawiając po zakończeniu roku PIT-11?

Zdaniem Wnioskodawcy, wynagrodzenie z tytułu pomocy prawnej świadczonej z urzędu przez radcę prawnego, działającego w ramach kancelarii radców prawnych, prowadzonej na podstawie umowy spółki cywilnej, należy rozliczać wyłącznie z pozarolniczej działalności gospodarczej poprzez wliczenie wystawionej faktury VAT do przychodów z kancelarii, co odpowiada kwalifikacji przychodów określonych w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pobranie przez sąd zaliczki na podatek dochodowy z tytułu przychodów z działalności wykonywanej osobiście i wystawienie PIT-11 jest nieprawidłowe, bez względu na zapis w sentencji wyroku, czy koszty zastępstwa procesowego sąd przyznaje radcy czy kancelarii (z takim rozstrzygnięciem Wnioskodawczyni nie spotkała się w dotychczasowej praktyce i uważa, że treść wyroku jest wyłączną domeną sądu i nie ma wpływu na jego kształt). Przyjmując fakturę VAT wystawioną przez kancelarię, sąd powinien całe przyznane wynagrodzenie, tj. bez potrącania zaliczki przekazać na rachunek wskazany w fakturze, czyli rachunek kancelarii. Prezentowane stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego sygn. akt II FSK 1532/10 jest zbieżne ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, jednak nie jest przez sądy respektowane. Zdaniem NSA, a zarazem Wnioskodawczyni, pomiędzy pełnomocnikiem wyznaczonym z urzędu, a sądem nie powstaje żaden stosunek prawny, ani cywilnoprawny ani o charakterze publicznoprawnym. W tej sytuacji przyjmowanie przez sąd, że „urzędówka” to działalność wykonywana osobiście jest błędne.

W dniu 13 grudnia 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wydał interpretację indywidualną nr ILPB1/415-894/12-4/AG stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku w zakresie kwalifikacji do właściwego źródła przychodów uzyskiwanych z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej z urzędu jest nieprawidłowe.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa wniesiono w dniu 4 stycznia 2013 r. Odpowiedź na ww. wezwanie została udzielona pismem z dnia 14 stycznia 2013 r. znak ILPB1/415W-1/13-2/AP. W dniu 8 lutego 2013 r. wpłynęła do tut. Organu skarga (adresowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu) na ww. interpretację, w której wniesiono o uchylenie przedmiotowej interpretacji.

Wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 r. sygn. akt I SA/Po 1122/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił zaskarżoną interpretację.

Prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu wpłynął do tutejszego Organu w dniu 25 lutego 2014 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu nie podzielił stanowiska organu podatkowego.

Sąd wskazał, że z uwagi na rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych w dniu 21 października 2013 r., NSA w składzie poszerzonym - całej Izby Finansowej podjął uchwałę, o sygn. akt II FPS 1/13, że wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, zależnie od formy prawnej w jakiej wykonuje on swój zawód, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. - w przypadku gdy pomoc prawną z urzędu pełnomocnik wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f., a gdy czyni to w ramach innych form wykonywania swojego zawodu - wynagrodzenie to należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

W ocenie Sądu, całkowicie trafne jest stanowisko Strony skarżącej, że w jej przypadku jako wspólnika spółki cywilnej wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez nią jako pełnomocnika ustanowionego z urzędu, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 19 grudnia 2013 r. sygn. akt I SA/Po 1122/13 – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie kwalifikacji do właściwego źródła przychodów uzyskiwanych z tytułu świadczenia usług pomocy prawnej z urzędu jest prawidłowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, rozpatrując ponownie przedmiotową sprawę stwierdza co następuje.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Natomiast w myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Zatem pozarolnicza działalność gospodarcza i działalność wykonywana osobiście stanowią odrębne źródła przychodów.

Stosownie do treści art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej - oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

‒ prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Tak więc, dla celów podatkowych działalność prowadzona przez podatnika może być uznana za działalność gospodarczą pod warunkiem, że uzyskanych przychodów nie można zaliczyć do źródeł przychodów, o których mowa wyżej, tj. np. do działalności wykonywanej osobiście.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni, prowadząca działalność gospodarczą w formie kancelarii radcowskiej (spółka cywilna) świadczy pomoc prawną z urzędu ze wskazania Okręgowej Izby Radców Prawnych.

Z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 10, poz. 65 ze zm.) wynika, iż radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce: cywilnej lub jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej.

Powyżej wskazana forma jest środkiem pomocniczym do prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu pomocy prawnej. Radcy prawni są ograniczeni w wyborze formy prawnej prowadzenia działalności zawodowej. Ponadto radcy prawni są zobowiązani do świadczenia z urzędu pomocy prawnej.

Z kolei stosownie do treści art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych, zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sadami i urzędami. Zgodnie z art. 7 ww. ustawy, pomocą prawną jest w szczególności udzielanie porad i konsultacji prawnych, opinii prawnych, zastępstwo prawne i procesowe.

W myśl art. 14 ww. ustawy, radca prawny prowadzi samodzielnie sprawy przed organami orzekającymi, dbając o należyte wykorzystanie przewidzianych przez prawo środków dla ochrony uzasadnionych interesów jednostki organizacyjnej.

Radca prawny, bez względu na sposób wykonywania zawodu ma przy tym zawodowy i korporacyjny obowiązek prowadzenia sprawy z urzędu.

Należy przy tym podkreślić, że to sąd w trybie art. 117 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm.) decyduje o uwzględnieniu wniosku strony o ustanowienie dla niej radcy prawnego określonego w § 1 tego przepisu (w sprawach objętych treścią tej ustawy). Ustanowienie przez sąd radcy prawnego powoduje powstanie obowiązków i uprawnień właściwej okręgowej izby radców prawnych w zakresie wyznaczenia konkretnej osoby pełnomocnika z urzędu (art. 117³ ww. ustawy).

Podobnie zgodnie z art. 254 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. Nie ma przy tym znaczenia, czy sąd zleca świadczenie pomocy prawnej z urzędu bezpośrednio, czy pośrednio (w trybie art. 253 tej ustawy z udziałem okręgowej izby radców prawnych).

Przechodząc na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Jak wskazał w przedmiotowej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu. z uwagi na rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych w przedmiotowej tematyce w dniu 21 października 2013 r., Naczelny Sąd Administracyjny w składzie poszerzonym - całej Izby Finansowej podjął uchwałę, o sygn. akt II FPS 1/13. Wskazano, że wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, zależnie od formy prawnej w jakiej wykonuje on swój zawód, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w przypadku gdy pomoc prawną z urzędu pełnomocnik wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) ww. ustawy, a gdy czyni to w ramach innych form wykonywania swojego zawodu - wynagrodzenie to należy kwalifikować do źródła przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 tej ustawy.

Wobec powyższego w przedmiotowej sprawie, wynagrodzenie, mimo że przyznane jest osobie pełnomocnika faktycznie świadczącego pomoc prawną, stanowi przychód z działalności gospodarczej, prowadzonej w określonej formie prawnej, w której np. w przypadku spółki niemającej osobowości prawnej, przychody wspólnika z udziału w takiej spółce, określone na podstawie art. 8 ust. 1, uznaje się za przychody ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 (art. 5b ust. 2 powołanej ustawy).

W tym stanie rzeczy uznać należy, że całkowicie trafne jest stanowisko Wnioskodawcy, że w przypadku Zainteresowanego jako wspólnika spółki cywilnej wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez niego jako pełnomocnika ustanowionego z urzędu, należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w przytaczanym art. 10 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania uchylonej interpretacji, tj. na dzień 13 grudnia 2012 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.