INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 31 maja 2010r. (data wpływu do tut. Biura – 07 czerwca 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 07 czerwca 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

W 24 września 2009r. w wieku 83 lat zmarła kuzynka wnioskodawcy – niezamężna i bezdzietna. Pozostawiła po sobie nieruchomość, którą testamentem z dnia 14 listopada 2003r. zapisała wnioskodawcy i jego żonie – po 1/2 części. Wnioskodawca wraz żona zaliczają się do III grupy podatkowej. Wnioskodawca wskazał, iż był „dla spadkodawczyni siostrzeńcem jej ojca” wyjaśniając, że ojciec spadkodawczyni i babka wnioskodawcy ze strony ojca byli rodzeństwem. Przedmiotowa nieruchomość to budynek mieszkalny o powierzchni 110m2 położony na gruncie o pow. 647 m2 wybudowany w 1928r. Wnioskodawca wraz z żoną od wielu lat utrzymywał ze spadkodawczynią bliskie kontakty, pomagając w codziennych czynnościach, służąc samochodem w sytuacjach wymagających dowiezienia do lekarza lub na badania w różnych placówkach służby zdrowia. W dniu 04 września 2007r. na życzenie kuzynki spisana została obustronna umowa o sprawowanie opieki. Umowa została potwierdzona notarialnie. Ponieważ wnioskodawca wraz z żoną przyrzekli kuzynce, że po jej śmierci zaopiekują się domem i zamieszkają w nim, a dom wymaga przeprowadzenia licznych, dość kosztownych prac remontowych (wnioskodawca i jego żona są emerytami) postanowili sprzedać posiadane od 1977r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego i przeznaczyć część uzyskanych środków na remont przedmiotowej nieruchomości. Sprzedaż ww. mieszkania (prawa) nastąpiła w dniu 07 maja 2010r. Wniosek o nabycie spadku złożony został w Sądzie w dniu 05 października 2009r. W (…) 2010r. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ukazało się pierwsze ogłoszenie w sprawie nabycia spadku. Z uwagi na powyższe wnioskodawca wraz z żoną nie są zameldowani w przedmiotowej nieruchomości. Wnioskodawca i jego żona posiadają obywatelstwo polskie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy na podstawie wyżej opisanych okoliczności przysługuje wnioskodawcy i jego żonie ulga w podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 16 ustawy od spadków i darowizn, z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu o nabyciu spadku, złożenia zgłoszenia dziedziczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, zameldowania się w odziedziczonej nieruchomości i zamieszkania w niej...

Zdaniem wnioskodawcy, po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o nabyciu spadku, zgłoszeniu dziedziczenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, zameldowaniu się w odziedziczonym budynku na pobyt stały i zamieszkaniu w nim oraz nie dokonaniu zbycia nabytego budynku przez okres 5 lat (zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 5 lit. b) posiadając oświadczenie (zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 3) oraz spełniając wymaganie z art. 16 ust. 2 pkt 3 wnioskodawca wraz żoną spełnia warunki wymagane do otrzymania ulgi w podatku od spadków i darowizn.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego stwierdzam co następuje:

Ponieważ opisane we wniosku nabycie w drodze spadku nastąpiło w 2009r. w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2007r.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem spadku.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, należy w tym zakresie odwołać się do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Na spadek składa się ogół praw i obowiązków należących do zmarłego w chwili jego śmierci, które ze swej istoty mogą przejść na jego następców prawnych. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę ( art. 1025 § 1 K.c.). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.

Z treści wniosku wynika, że wnioskodawca nabył tytułem spadku po zmarłej 24 września 2009r. dalekiej krewnej (III grupa podatkowa) na podstawie testamentu 1/2 część nieruchomości. Postępowanie spadkowe jest w toku. W dniu 04 września 2007r. spisana została obustronna umowa o sprawowanie opieki pomiędzy spadkodawczynią a wnioskodawcą i jego żoną.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych (...).

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

W myśl art. 9 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę zaliczonego do III grupy podatkowej, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej - 4.902 zł.

Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca – art. 14 ust. 1 ww. ustawy.

Zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy do III grupy podatkowej zalicza się innych nabywców.

Stosownie do art. 15 ust. 1 pkt 3 podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skal:

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2007r. - w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

-nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

W myśl art. 16 ust. 2 ww. ustawy z omawianej ulgi mogą skorzystać nabywcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

1. są obywatelami polskimi lub mają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
      
      

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy oraz osób zaliczanych do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytej nieruchomości przez 5 lat.

Z uregulowań zawartych w art. 16 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn wynika, że w przedmiotowej sprawie osoba zaliczana do III grupy podatkowej w celu skorzystania z ulgi mieszkaniowej powinna:

• posiadać pisemną umowę o sprawowanie ww. opieki z podpisem notarialnie poświadczonym,
• sprawować opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza,
• spełnić warunki wymienione w art. 16 ust. 2 pkt 1- 4 i pkt 5 lit a) lub lit. b) ustawy.
  
  

Powyższe oznacza, iż uprawnienia do ww. ulgi nabywa wyłącznie osoba, która łącznie spełni ww. warunki wymienione w art. 16 ustawy.

To oznacza, że nie spełnienie chociaż jednego z wymienionych w tym przepisie warunków skutkuje utratą prawa do ww. ulgi.

Zgodnie bowiem z zasadą, przyjętą w orzecznictwie Naczelnego Sadu Administracyjnego, jak i w doktrynie prawa podatkowego, ulgi podatkowe są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania. Tak więc przepisy stanowiące ulgi winny być interpretowane ściśle, niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Ponadto, analizując warunki wymienione w art. 16 ust. 2 należy mieć na uwadze treść przepisu art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w powiązaniu z powołanymi wyżej przepisami kodeksu cywilnego, gdyż spełnienie warunków do skorzystania z ulgi mieszkaniowej wynikającej z art. 16 ustawy należy oceniać w chwili nabycia, czyli w przedmiotowej sprawie na dzień śmierci spadkodawcy tj. 24 września 2009r. Przepisy art. 16 ust. 2 ustawy wymagają bowiem od spadkobiercy chcącego skorzystać z ww. ulgi podatkowej, by ten w chwili śmierci spadkodawcy spełniał wymienione w tym przepisie warunki. To oznacza, że w chwili nabycia spadkobierca nie może być zarówno właścicielem nieruchomości wymienionej w art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy, jak i nie może mu przysługiwać żadne z praw wskazanych w art. 16 ust. 2 pkt 3 oraz nie może być najemcą lokalu lub budynku, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 4 ww. ustawy. Natomiast jeżeli spadkobierca w chwili śmierci spadkodawcy jest jednak właścicielem nieruchomości lub przysługuje mu prawo majątkowe czy też jest najemcą mieszkania lub budynku, to będąc nim winien przenieść jego własność, przekazać prawo lub rozwiązywać umowę najmu na warunkach i w terminie wskazanym w art. 16 ust. 2 ustawy.

Skoro zatem w art. 16 ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy ustawodawca wymienia spadkobierców będących w chwili śmierci spadkodawcy właścicielami nieruchomości czy też posiadających ww. prawo i nie wymienia w tych przepisach współwłaścicieli nieruchomości i osób, którym przysługuje ww. prawo we współwłasności, to status prawny współwłaściciela budynku lub lokalu mieszkalnego lub też osoby, której przysługuje udział w prawach, o których mowa powyżej, tj. m.in. w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, w tym także w sytuacji gdy stanowią one majątek wspólny małżonków (przy spełnieniu łącznie wszystkich pozostałych warunków wymienionych w art. 16 ust. 2 ustawy) pozwala na zastosowanie ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zatem w przedmiotowej sprawie należy stwierdzić, że jeżeli wnioskodawca (w chwili śmierci spadkodawcy obywatel polski lub mający miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), któremu w chwili śmierci spadkodawcy przysługiwało spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego (na zasadzie współwłasności), po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o nabyciu spadku złoży w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru i do zeznania podatkowego dołączy dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania, w tym pisemną umowę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn (z podpisem notarialnie poświadczonym), zamelduje się w nabytym w spadku budynku mieszkalnym na pobyt stały i zamieszka w nim w terminie określonym w art. 16 ust. 2 pkt 5 ww. ustawy oraz nie zbędzie nabytego budynku przez okres 5 lat oraz spełni również warunki wskazane w art. 16 ust. 2 pkt 2 i pkt 4 tej ustawy, to nabędzie prawo do ww. ulgi mieszkaniowej.

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w art. 16 ww. ustawy nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Nadmienić jednakże należy, iż to czy warunki takie zostaną istotnie spełnione może zostać ocenione tylko i wyłącznie w drodze postępowania podatkowego, do którego organ wydający niniejszą interpretację nie jest uprawniony.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Ponadto należy wskazać, iż z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanej, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - niniejsza interpretacja jest wiążąca wyłącznie dla wnioskodawy, jako występującego z wnioskiem. Nie chroni natomiast żony wnioskodawcy, która chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinna wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

W związku z dołączeniem do wniosku kserokopii dokumentów należy zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.