INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 listopada 2010r. (data wpływu do tut. Biura – 23 listopada 2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 listopada 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Za lata 2004-2009 wnioskodawca dokonał rozliczenia dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci. Wnioskodawca jest kawalerem żyjącym w związku konkubenckim z panną. Mają jedno wspólne dziecko - córkę, która urodziła się 10 kwietnia 2004r. Wnioskodawca wraz z matką i córką zamieszkuje w tym samym mieszkaniu. Nie ma ograniczonych praw rodzicielskich do córki. Nie uzyskuje dochodów opodatkowanych w formie ryczałtu. Dziecko nie uzyskuje żadnych dochodów. Matka nie rozliczała się jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wnioskodawca miał prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów za lata 2004-2009 jako osoba samotnie wychowująca dziecko...

Wnioskodawca wskazuje, iż wg art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panna, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą w stosunku, do której orzeczono separcję w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

W ocenie wnioskodawcy, przywołajmy przepis jasno określa kogo należy uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko. Taką osobą jest m.in. kawaler. Zdaniem wnioskodawcy fakt, iż zamieszkuje on wraz z matką dziecka nie ma wpływu na jego status prawny. Ustawa nie odwołuje się bowiem w żadnym zakresie do tego gdzie mają mieszkać rodzice dzieci, do których adresowane jest preferencyjne opodatkowanie. Zdaniem wnioskodawcy, intencją ustawodawcy, przy wprowdzaniu tego przepisu, była pomoc rodzinom wychowującym dzieci, szczególnie zaś związkom konkubenckim, czy rodzinom rozwiedzionym. Ponadto wnioskodawca podkreśla, iż wychowywanie dziecka w dzisiejszych czasach wymaga finansowania wielu wydatków, które są niezbędne dla prawidłowego rozwoju dziecka. Matka jego córki nie jest w stanie sama ze swoich dochodów utrzymać siebie i zaspokoić wszystkie niezbędne potrzeby dziecka.

Zdaniem wnioskodwcy, z uwagi na postanowienia przywołanego przepisu spełnia on warunki do preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko, tym samym miał prawo rozliczenia dochodów za lata 2004-2009 na preferencyjnych warunkach.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Wszelkie regulacje dotyczące korzystania z możliwości opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci zawiera art. 6 ust. 4, 5 i 8-10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

Powyższe przepisy w 2004r. miały następujące brzmienie:

1. art. 6 ust. 4 ustawy - od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:
   1. dzieci małoletnie,
   2. dzieci, bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek pielęgnacyjny,
   3. dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach o szkolnictwie wyższym, lub w przepisach o wyższych szkołach zawodowych, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku
   -podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7; z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
2. art. 6 ust. 5 ustawy - za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.
3. art. 6 ust. 8 ustawy - sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
4. art. 6 ust. 9 ustawy - zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 30c, albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.
5. art. 6 ust. 10 ustawy - sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.
   
   

Od dnia 01 września 2005r. art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych otrzymał następujące brzmienie - od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:

1. dzieci małoletnie,
2. dzieci, bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek pielęgnacyjny,
3. dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku- podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7; z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
   
   

Od dnia 01 stycznia 2007r. przepisy art. 6 ust. 4, 8 i 9 ww. ustawy otrzymały następujące brzmienie:

1. ust. 4 - od osób samotnie wychowujących w roku podatkowym:
   1. dzieci małoletnie,
   2. dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny,
   3. dzieci do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku
   - podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7; z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.
2. ust. 8 - sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006r. o podatku tonażowym.
3. ust. 9 - zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006r. o podatku tonażowym.
   
   

Od dnia 01 stycznia 2009r. przepis art. 6 ust. 4 powyższej ustawy otrzymał brzmienie - od osób, o których mowa w art. 3 ust. 1, samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

-podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

Cyt. art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych normuje sposób opodatkowania dochodów osoby samotnie wychowującej w roku podatkowym dzieci określone w tym przepisie. Natomiast ust. 5 tego artykułu w sposób enumeratywny wskazuje, iż za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest: panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, albo osobą w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów. Za osobę samotnie wychowującą dzieci uważa się również osobę pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności.

Zatem z preferencyjnego sposobu opodatkowania przewidzianego dla osób samotnie wychowujących dzieci można skorzystać po spełnieniu łącznych kryteriów określonych przez ustawodawcę. Przy czym cytowany wyżej art. 6 ust. 5 ustawy stanowi zarówno o cywilnoprawnym statusie osoby wychowującej dzieci, jak i o tym, że osoba ta musi wychowywać dzieci samotnie. O samotnym wychowywaniu dziecka nie musi przesądzać orzeczenie sądowe o sprawowaniu władzy rodzicielskiej przez jedno z rodziców. W sytuacji bowiem, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, a oboje są stanu wolnego, zarówno jedno, jak i drugie może samotnie wychowywać dziecko. Jednak prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, opiekunów prawnych, które faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę. Spełnienie tylko jednej z przesłanek, tj. statusu cywilnego rodzica, czy opiekuna prawnego dziecka, o którym mowa w art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w sytuacji, gdy nie wiąże się z okolicznością samotnego wychowywania dziecka, nie daje prawa do korzystania z omawianego sposobu opodatkowania dochodów.

Wbrew zatem stanowisku wnioskodawcy, przytoczony przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowi definicji legalnej osoby samotnie wychowującej dziecko, w takim rozumieniu, że wystarczy określony stan cywilny osoby posiadającej dziecko, aby uznać ją za osobę samotnie to dziecko wychowującą. Takie rozumienie przepisu pozostaje w sprzeczności z treścią uregulowania, które wyraźnie w art. 6 ust. 4 ogranicza preferencyjne zasady opodatkowania do osób samotnie wychowujących dziecko, a więc będących w sposób rzeczywisty pozbawionymi wsparcia drugiego z rodziców w procesie wychowywania dziecka. Podkreśla to także treść art. 6 ust. 5, wskazując, że chodzi o jednego z rodziców lub opiekunów prawnych. Już tylko z tych względów nie można uznać, że ojciec lub matka dziecka wychowywanego w pełnej rodzinie, li tylko z tego względu, że jego rodzice nie zawarli formalnego związku małżeńskiego, jest osobą samotnie wychowującą to dziecko. Teza ta znajduje uzasadnienie również w tym, że za osobę samotnie wychowującą dziecko omawiany przepis uznał też rodzica pozostającego w związku małżeńskim, jeżeli jego małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności (art. 6 ust. 5 in fine). Poprzez przyjęcie tego rozwiązania ustawodawca jednoznacznie sprecyzował, co należy rozumieć przez pojęcie „samotny”.

Nie można też tracić z pola widzenia celu omawianego rozwiązania prawnego, który w sposób ewidentny polega na wspieraniu rodzin niepełnych, pozostających z reguły w trudniejszych warunkach materialnych. Zamiarem ustawodawcy nie mogło też być wprowadzanie preferencji podatkowych dla związków konkubenckich w stosunku do związków małżeńskich.

W tym kontekście nie do przyjęcia jest teza wnioskodawcy, że ustawodawca ograniczył się do określenia tylko wymogów formalnych osoby samotnie wychowującej dziecko, abstrahując od rzeczywistych warunków wychowywania dziecka i ich ustalenia, jako przesłanki skorzystania przez podatnika z opodatkowania na podstawie art. 6 ust. 4 updof. Warto w tym miejscu wskazać, co już zaznaczono, że w ust. 5 zdanie drugie ustawodawca jednoznacznie i wyraźnie posłużył się właśnie kryterium rzeczywistego, samotnego wychowywania dziecka, czyli uwzględnił sytuację faktyczną, a nie status prawny podatnika (brak udziału współmałżonka w wychowywaniu dziecka na skutek pozostawania w warunkach pozbawienia wolności). Dowodzi to dodatkowo, że ustawodawca nie zamierzał ograniczać warunków korzystania z preferencyjnego opodatkowania do stricte formalnego statusu podatnika.

Z powyższych względów należy uznać, że prawo do preferencyjnego rozliczenia podatkowego, przysługuje osobie, która spełnia formalne kryterium określone w art. 6 ust. 5 (gdyż jest to warunek niezbędny, w tym sensie, że żadna inna osoba nie może być uznana za samotnie wychowującą dziecko) ale jednocześnie - wychowuje dziecko samotnie, a nie wspólnie z drugim z rodziców.

W przedstawionym stanie faktycznym dziecko wnioskodawcy jest wychowywane przez oboje rodziców, będących stanu wolnego, zatem nie przysługuje wnioskodawcy prawo do korzystania z omawianej preferencji, bowiem nie zostały spełnione wszystkie warunki do zastosowania preferencyjnego opodatkowania.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.