INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zmianami) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 17 maja 2011 r. (data wpływu 19 maja 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 12 sierpnia 2011 r. (data wpływu 16 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania nieodpłatnego zniesienia współwłasności - jest prawidłowe, jednakże z innych względów, niż wskazane w złożonym wniosku.

UZASADNIENIE

W dniu 19 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony pismem z dnia 12 sierpnia 2011 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem byli współwłaścicielami w udziałach 1/2 każdy dwóch nieruchomości. Pierwsza nieruchomość, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą została nabyta przez małżonków w dniu 4 września 1995 r., a druga - sąsiadująca z nią, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą - w dniu 31 stycznia 1997 r. W małżeństwie Wnioskodawczyni obowiązywał ustrój rozdzielności majątkowej.

W dniu 3 lutego 2009 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. Prawomocnym postanowieniem sądu stwierdzono, iż spadek po zmarłym nabyli: Wnioskodawczyni wraz z synem i córką, każde w 1/3 części spadku. W wyniku tego współwłaścicielami każdej z wymienionych wyżej nieruchomości są obecnie:

• Wnioskodawczyni w 4/6 części, z których 1/6 nabyła w drodze dziedziczenia w dniu 3 lutego 2009 r., a 1/2 była właścicielką odpowiednio od 4 września 1995 i od 31 stycznia 1997 r.,
• syn w 1/6 części,
• córka w 1/6 części.

W dniu 14 marca 2011 r. Wnioskodawczyni wraz z dwójką dzieci złożyła do Sądu Rejonowego wniosek o połączenie nieruchomości w jedną nieruchomość objętą jedną księgą wieczystą. Połączenie nieruchomości ma nastąpić w taki sposób, aby dotychczasowi współwłaściciele stali się współwłaścicielami połączonej nieruchomości w dotychczas przysługujących udziałach, tj. Wnioskodawczyni w 4/6 części (z których 1/6 nabyła w drodze dziedziczenia w dniu 3 lutego 2009 r., a 1/2 była właścicielką od roku 1995 i 1997), syn w 1/6 części i córka w 1/6 części.

Po połączeniu obu ww. nieruchomości w jedną nieruchomość objętą jedną księgą wieczystą, współwłaściciele zamierzają kolejno:

• wystąpić o administracyjne scalenie i podział działek gruntu wchodzących w skład połączonej nieruchomości, tak aby nowe działki były ukształtowane w sposób umożliwiający ich bardziej racjonalne zagospodarowanie,
• znieść współwłasność połączonej nieruchomości w ten sposób, że zostanie ona podzielona na dwie nowe nieruchomości, z czego jedna (obejmująca mniejszą działkę gruntu) zostanie przyznana na wyłączną własność Wnioskodawczyni, a druga (większa) stanie się współwłasnością wszystkich współwłaścicieli. Podział nieruchomości nastąpi w taki sposób, aby dotychczasowi współwłaściciele otrzymali nieruchomość bądź udział w nieruchomości o takiej samej wartości, jak ich dotychczasowe udziały we współwłasności nieruchomości, bez obowiązku wzajemnych spłat lub dopłat. Wartość nieruchomości, która w wyniku podziału przypadnie na wyłączną własność Wnioskodawczyni odpowiadać będzie tej części udziału w dotychczasowej nieruchomości, którą nabyła w latach 1995-1997 i nie przekroczy jej wartości.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy nieodpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości dokonywane przez dotychczasowych współwłaścicieli, bez obowiązku wzajemnych spłat lub dopłat - spowoduje obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zniesienie współwłasności nieruchomości przez jej podział - dokonywane przez dotychczasowych współwłaścicieli - bez obowiązku wzajemnych spłat lub dopłat podlegać będzie regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku, gdy wartość nieruchomości lub udziałów otrzymanych w wyniku zniesienia współwłasności będzie przekraczać wartość dotychczas posiadanych udziałów. Uzyskana nadwyżka na podstawie art. 4a ust. 1 tej ustawy będzie mogła zostać jednak zwolniona od podatku od spadków i darowizn. Zamierzone zniesienie współwłasności jest bowiem dokonywane między osobami najbliższymi (matką i dziećmi) i nie obejmuje wzajemnych spłat lub dopłat.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od spadków i darowizn uznaje się za prawidłowe, jednakże z innych względów, niż wskazane w złożonym wniosku.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. jedn. z 2009 r. Dz. U. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych (art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Natomiast podstawę opodatkowania w myśl art. 7 ust. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy. Przepis ten powinien być stosowany łącznie z przepisem art. 7 ust. 1 w myśl którego, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ww. ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Przy obliczeniu podatku od nieodpłatnego zniesienia współwłasności ma także zastosowanie zasada kumulacji nabytych od tej samej osoby wartości rzeczy i praw majątkowych w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, oraz odliczenia kwoty wolnej od podatku (art. 9 ustawy).

Zgodnie z art. 4a. ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Jak wynika z przedstawionego zdarzenia przyszłego Wnioskodawczyni wraz z synem i córką jest współwłaścicielem dwóch nieruchomości. W dniu 14 marca 2011 r. współwłaściciele złożyli do Sądu Rejonowego wniosek o połączenie nieruchomości w jedną nieruchomość. Połączenie nieruchomości ma nastąpić w taki sposób, aby dotychczasowi współwłaściciele stali się współwłaścicielami połączonej nieruchomości w dotychczas przysługujących udziałach, tj. Wnioskodawczyni w 4/6 części (z których 1/6 nabyła w drodze dziedziczenia w dniu 3 lutego 2009 r., a 1/2 była właścicielką od roku 1995 i 1997), syn w 1/6 części i córka w 1/6 części.

Następnie zamierzają wystąpić o administracyjne scalenie i podział działek gruntu wchodzących w skład połączonej nieruchomości, tak aby nowe działki były ukształtowane w sposób umożliwiający ich bardziej racjonalne zagospodarowanie oraz zamierzają dokonać zniesienia współwłasności w ten sposób, że zostanie ona podzielona na dwie nowe nieruchomości, z czego jedna (obejmująca mniejszą działkę gruntu) zostanie przyznana na wyłączną własność Wnioskodawczyni, a druga (większa) stanie się współwłasnością wszystkich współwłaścicieli. Podział nieruchomości nastąpi w taki sposób, aby dotychczasowi współwłaściciele otrzymali nieruchomość bądź udział w nieruchomości o takiej samej wartości, jak ich dotychczasowe udziały we współwłasności nieruchomości, bez obowiązku wzajemnych spłat lub dopłat. Wartość nieruchomości, która w wyniku podziału przypadnie na wyłączną własność Wnioskodawczyni odpowiadać będzie tej części udziału w dotychczasowej nieruchomości, którą nabyła w latach 1995-1997 i nie przekroczy jej wartości.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 195 ustawy dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Do podstawowych cech współwłasności wynikających z tego przepisu należy jedność przedmiotu, wielość podmiotów oraz niepodzielność wspólnego prawa.

Jednym z podstawowych uprawnień przysługujących współwłaścicielowi jest prawo domagania się zniesienia współwłasności. Zgodnie bowiem z art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Może dojść do niego w dwóch trybach: umownym, kiedy to współwłaściciele osiągają porozumienie co do faktu zniesienia współwłasności oraz sądowym następującym w wyniku postanowienia sądu. W kodeksie cywilnym wyróżniono natomiast trzy sposoby zniesienia współwłasności:

• podział fizyczny rzeczy wspólnej (podział polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej części rzeczy, np. działek, w przypadku gdy przedmiotem tej czynności cywilnoprawnej jest nieruchomość),
• przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli,
• sprzedaż rzeczy wspólnej zwana podziałem cywilnym (nie mamy do czynienia z odpłatnym zniesieniem współwłasności, gdyż uzyskana wówczas cena dzielona jest odpowiednio w stosunku do udziałów we współwłasności).

Podatkowi od spadków i darowizn podlega zniesienie współwłasności dokonane poprzez przyznanie rzeczy (nieruchomości) jednemu ze współwłaścicieli bez spłat i dopłat albo podział rzeczy bez dopłat polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej jej części.

Oceniając przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe, w kontekście zacytowanych przepisów Kodeksu cywilnego oraz ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że dokonane w opisany sposób zniesienie współwłasności nieruchomości nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.