INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2011 r. (data wpływu – 2 maja 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zachowku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 maja 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania zachowku.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 24 sierpnia 1994 r. zmarła Pani babka Helena G.-B., która miała troje dzieci: syna Bronisława K. (Pani ojca) oraz dwie córki – Marię W. i Bogusławę K. Cały majątek po zmarłej nabyła na mocy testamentu Bogusława K. Postępowania spadkowego o nabyciu spadku nie przeprowadzono.

W dniu 12 sierpnia 2004 r. zmarł Pani ojciec Bronisław K. Po jego śmierci przeprowadzono postępowanie spadkowe, w wyniku którego stwierdzono, że spadek po zmarłym nabyli na mocy ustawy: jego żona, a Pani matka, Krystyna K., brat Marek K. i Pani.

Natomiast w dniu 18 listopada 2007 r. zmarła Bogusława K. Na mocy testamentu spadek po niej w całości nabył siostrzeniec Jacek W., który następnie przeprowadził dwa postępowania spadkowe, tj. po babce Helenie G.-B. i ciotce Bogusławie K. Na skutek tego w dniu 26 lutego 2008 r. i 28 lutego 2008 r. wydano postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadków.

Zaś w dniu 27 listopada 2009 r., jako jeden ze spadkobierców po Bronisławie K., wystąpiła Pani do sądu o wypłacenie Jej przez Jacka W. części zachowku po zmarłej babce Helenie G.-B. Ostatecznie w dniu 11 lutego 2011 r. zawarła Pani ugodę sądową z Jackiem W., na mocy której w dniu 25 lutego 2011 r. wypłacił Jej udział w zachowku.

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy jest Pani zwolniona od zapłaty podatku od otrzymanego zachowku po złożeniu w terminie zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2...

Zdaniem Pani, osoby uprawnione do zachowku nie nabywają własności rzeczy i praw majątkowych z chwilą otwarcia spadku, co oznacza, że moment śmierci spadkodawcy nie oznacza przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych. Dopiero wykonanie tych praw przez spadkobierców na rzecz uprawnionych osób powoduje, że nabyli te rzeczy lub prawa majątkowe. Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy zachowku z chwilą zaspokojenia roszczenia, tj. w Pani przypadku w dniu 25 lutego 2011 r.

Wskazuje Pani nadto, że od dnia 1 stycznia 2007 r. ustawodawca zwolnił z podatku od spadków i darowizn nabycie własności rzeczy i praw majątkowych przez zstępnych (do których jako wnuczka się Pani zalicza) pod warunkiem zgłoszenia nabycia rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Dlatego uważa Pani, że może - na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadku i darowizn - być zwolniona z zapłaty podatku po zgłoszeniu nabycia rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Omawianemu podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie zaś do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 2a tej ustawy przy nabyciu tytułem zachowku powstaje on z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 11 lutego 2011 r. zawarła Pani ugodę sądową z Jackiem W., na mocy której w dniu 25 lutego 2011 r. wypłacił Jej udział w zachowku. Uprawnienie do zachowku powstało w związku z nabyciem na podstawie testamentu spadku po zmarłej babce w całości przez siostrę zmarłego ojca, którego jest Pani jednym ze spadkobierców, zaś Jacek W. jest jedynym spadkobiercą ww. siostry (zmarłej w 2007 r.).

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem, nie jest on jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu, do których zgodnie z art. 991 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zmianami), zalicza się zstępnych, małżonka oraz rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, jeżeli zostali oni pominięci przy dziedziczeniu tzn. nie zostali powołani do dziedziczenia jako spadkobiercy, nie został też na ich rzecz ustanowiony zapis ani polecenie, nie otrzymali także darowizny od spadkodawcy w wysokości równej należnemu im zachowkowi. Roszczenie o zachowek przysługuje więc, jeżeli uprawniony do zachowku nie otrzymał go w żadnej ze wskazanych korzyści majątkowej, co wynika z art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego. Z tego też powodu zachowek jest odrębnym tytułem do opodatkowania, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu.

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Analiza przepisów dotyczących zachowku wskazuje zatem, że momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest chwila jego wykonania (w rozpatrywanej sprawie jest to dzień wypłaty Pani zachowku, tj. 25 lutego 2011 r.). Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W myśl powołanego art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 203, poz. 1267), zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. udokumentują - w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy o podatku od spadku i darowizn zwolnienia określone w ust. 1 i w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa.

Z kolei wzór zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) określono w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz. U. Nr 243, poz. 1762 ze zm.).

Reasumując, w sytuacji wskazanej we wniosku, z uwagi na wypłatę zachowku po zmarłej babce może Pani skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, o ile dopełni obowiązków wynikających z tego przepisu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.