INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Państwa, przedstawione we wniosku z dnia 16.09.2011 r. (data wpływu 22.09.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą wynagrodzeń radcom prawnym i adwokatom – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22.09.2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika związanych z wypłatą wynagrodzeń radcom prawnym i adwokatom.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujący stan faktyczny:

Sąd Okręgowy wypłaca adwokatom i radcom prawnym powoływanym przez sąd z urzędu wynagrodzenia za pełnione czynności w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), na podstawie prawomocnych orzeczeń sądu.

Zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r., Nr 51, poz.307 ze zm.), zwanej dalej „updof”, źródłami przychodów jest m.in. działalność wykonywana osobiście, za którą w myśl przepisu art. 13 pkt 6 updof uważa się „przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym. W związku z powyższym, w myśl art. 41 ust. 1 updof, sąd jako płatnik, ma obowiązek pobierać zaliczki na podatek dochodowy według obowiązującej skali podatkowej pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 pkt 4 updof. Z uwagi na to, iż adwokaci lub radcowie prawni zobowiązani są do wystawienia faktury VAT, naliczenia te dokonywane są przez sąd od kwoty netto uwidocznionej w fakturze VAT. Sąd Okręgowy jako płatnik zobowiązany jest do pobrania zaliczki na podatek dochodowy, a w konsekwencji wystawienia PIT-11.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Sąd Okręgowy wypłacając wynagrodzenia radcy prawnemu, adwokatowi działającemu z urzędu, w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), powinien pobierać zaliczkę na podatek dochodowy w świetle orzeczenia NSA wydanego w sprawie I FSK 1312/10 z dnia 27.01.2011 r. ...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Na podstawie art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r., Nr 51, poz. 307 ze zm.) wykonywanie czynności na zlecenie sądu przez radcę prawnego lub adwokata jest działalnością wykonywaną osobiście. Sąd przyznaje wynagrodzenie adwokatowi lub radcy prawnemu nie zaś kancelarii, w której ww. wykonuje swój zawód. Zgodnie z powyższym, wskazane osoby powinny przekazać Sądowi Okręgowemu dane niezbędne do naliczenia i odprowadzenia przez płatnika zaliczki na podatek dochodowy do właściwego urzędu skarbowego, zgodnie z art. 41 ust.1 updof, a w konsekwencji sporządzenia PIT-11 i przekazania, zgodnie z art. 39 ust.1 updof do właściwego urzędu skarbowego oraz wystania podatnikowi.

W świetle powyższego, zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd jako płatnik winien pobrać i odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy od przyznanych wynagrodzeń za czynności adwokatów lub radców prawnych działających z urzędu. Brak jest tym samym podstaw, aby wypłacić zasądzone wynagrodzenie dla konkretnego pełnomocnika na rzecz kancelarii działającej w formie spółki cywilnej lub w formie spółki prawa handlowego bez odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy identyfikuje jako osobne źródło przychodu działalność wykonywaną osobiście.

Stosownie do treści art. 13 pkt 5 ww. ustawy do przychodów z działalności wykonywanej osobiście należy zakwalifikować przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7; a zatem również przychody ławników sądowych.

W myśl zaś art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Do tej kategorii przychodów zaliczyć należy przychody otrzymywane przez biegłych, tłumaczy, adwokatów, radców prawnych, mediatorów, kuratorów sądowych w związku z czynnościami wykonywanymi na zlecenie sądu.

Wnioskodawca w przedstawionym stanie faktycznym wskazuje, że wypłaca adwokatom i radcom prawnym powoływanym przez sąd z urzędu wynagrodzenia za pełnione czynności w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), na podstawie prawomocnych orzeczeń sądu. Z uwagi na to, iż adwokaci lub radcowie prawni zobowiązani są do wystawienia faktury VAT, naliczenia te dokonywane są przez sąd od kwoty netto uwidocznionej w fakturze VAT. Sąd Okręgowy jako płatnik zobowiązany jest do pobrania zaliczki na podatek dochodowy, a w konsekwencji wystawienia PIT-11.

Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 06 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r., Nr 123, poz. 1059 ze zm.) radca prawny wykonuje zawód w ramach stosunku pracy, na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie radcowie prawni lub radcowie prawni i adwokaci, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 05 lipca 2002r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 126, poz. 1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Powyżej wskazane formy są środkami pomocniczymi do prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu pomocy prawnej. Zarówno radcy prawni jak i adwokaci są ograniczeni w wyborze formy prawnej prowadzenia działalności zawodowej.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.) reguluje szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu – (§ 1 pkt 3 rozporządzenia).

Stosownie do treści § 2 pkt 3 tegoż rozporządzenia - w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, opłaty, o których mowa w ust. 1, sąd podwyższa o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach.

Z powyższych przepisów wynika, że zakres podmiotowy odnosi się do wykonującego zawód radcy prawnego bez względu na sposób wykonywania zawodu. W przypadku świadczenia pomocy prawnej z urzędu nie ma zatem znaczenia fakt, czy radca prawny wykonuje zawód w kancelarii radcowskiej, zespole radców - czy jest wspólnikiem np.: spółki cywilnej, jawnej, czy komandytowej, gdyż to on osobiście świadczy pomoc prawną z urzędu. Także w przypadku udzielenia substytucji w oparciu o przepisy art. 21 ust. 1 ww. ustawy o radcach prawnych, pomoc prawną osobiście świadczy radca prawny, któremu udzielono substytucji, a nie radca prawny zastępowany. Zatem z analizy przytoczonych powyżej przepisów jednoznacznie wynika, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście radca prawny, bądź osobiście wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji.

Natomiast w przypadku adwokatów, kwestie wypłaty kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (§ 2 ust. 1 ww. rozporządzenia). Podstawę zasądzenia opłaty, o której mowa powyżej, stanowią stawki minimalne określone kwotowo i procentowo w rozdziałach 3-5 ww. rozporządzenia oraz opłata nie może być wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy (§ 2 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 ww. ustawy powoduje, iż na sądach, prokuraturach, czy też organach władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, pobranej ze środków podatnika przez płatnika, o którym mowa w ust. 1 (art. 41 ust. 1a ww. ustawy).

Na podstawie art. 42 ust. 1 powoływanej ustawy, płatnik ma (w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym zaliczkę pobrano) obowiązek przekazania pobranej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika. W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT-11. Jednocześnie podatnik osiągający przedmiotowe dochody obowiązany jest wykazać je w zeznaniu rocznym, wraz z innymi dochodami uzyskanymi w roku podatkowym.

Zaznaczenia wymaga fakt, iż w przypadku opodatkowania przedmiotowego wynagrodzenia radcy prawnego i adwokata podatkiem od towarów i usług - o który to podatek Sąd zobowiązany jest do podwyższenia tegoż wynagrodzenia - dla celów obliczenia zaliczki na podatek dochodowy podstawę powinien stanowić przychód pomniejszony o podatek od towarów i usług, co wynika z treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Kwota podatku od towarów i usług nie jest kwotą faktycznie otrzymaną czy podstawioną do dyspozycji podatnika. Jeśli bowiem istotnie przysądzenie kwoty dotyczącej zastępstwa procesowego winno być dokonane z kwotą podatku od towarów i usług – co nie jest przedmiotem niniejszej interpretacji, która dotyczy wyłącznie skutków w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych – to ta część przysądzonego świadczenia, która obejmuje podatek VAT – nie stanowi przychodu podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; nie jest bowiem kwotą, którą zleceniobiorcy zatrzymują dla siebie.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż na Sądzie jako płatniku wynagrodzenia dla radcy prawnego i adwokata działających z urzędu, ciążą obowiązki płatnika wynikające z treści art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się do orzeczenia NSA wydanego w sprawie I FSK 1312/10 z dnia 27.01.2011 r. w związku z którego treścią Wnioskodawca powziął wątpliwości odnośnie ciążących na nim obowiązków płatnika, wskazać należy, iż orzeczenie to dotyczy kwalifikacji świadczonych czynności przez radcę prawnego w świetle ustawy o podatku od towarów i usług. Tutejszy organ informuje, że rozstrzygnięcie w nim zawarte zostało wydane w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa ( art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania ( art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi ( art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.