Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.138.2018.3.MM
z 1 lutego 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 1 grudnia 2018 r. (data wpływu 5 grudnia 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku –jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 30 lipca 2017 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni, w wyniku czego Wnioskodawczyni nabyła w drodze spadku udział wynoszący 1/6 części w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 37,5 m². Nabycie wyżej wymienionego spadku nastąpiło na mocy postanowienia Sądu Rejonowego z 23 kwietnia 2018 r. Nabycie spadku, o którym mowa powyżej zostało zwolnione z podatku od spadków i darowizn zgodnie z art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Zaświadczenie o zwolnieniu zostało wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego 26 lipca 2018 r.

Mieszkanie, do którego udział został nabyty przez Wnioskodawczynię, jest zamieszkiwane przez macochę Wnioskodawczyni. W związku z tym został sporządzony akt notarialny z umową o dział spadku. Macocha Wnioskodawczyni, Pan W. i Wnioskodawczyni oświadczyli, że dokonają działu spadku po zmarłym ojcu Wnioskodawczyni w ten sposób, że macocha Wnioskodawczyni w całości nabywa udział wynoszący 1/2 (jedną drugą) część w stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnym o wartości 120 000 zł, przy czym umowa ta następuje bez spłat i dopłat co do nabywanego składnika majątkowego przez macochę Wnioskodawczyni od Pana W. oraz ze spłatą w kwocie 40 000 zł na rzecz Wnioskodawczyni od macochy Wnioskodawczyni.

Kwota została przekazana przelewem bankowym na konto Wnioskodawczyni, a Wnioskodawczyni zobowiązała się nie wnosić w przyszłości żadnych roszczeń z tego tytułu.

Zgodnie z posiadaną przez Wnioskodawczynię wiedzą mieszkanie, do którego prawa zbyła nie będzie przedmiotem sprzedaży.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy zwolnienie z podatku od spadków i darowizn obejmuje również sytuację opisaną jako zbycie udziału na rzecz macochy Wnioskodawczyni?
2. Czy w związku ze zbyciem udziału na rzecz macochy, Wnioskodawczyni jest zobowiązana do uiszczenia podatku dochodowego w wysokości 18% od kwoty spłaty za przekazanie praw wynikających z udziału Wnioskodawczyni wynoszącej 40 000 zł?
3. Czy jeśli zbycie udziałów do lokalu mieszkalnego na rzecz macochy Wnioskodawczyni zostanie uznane za darowiznę to czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana do złożenia odpowiedniego oświadczenia w Urzędzie Skarbowym?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, udział do lokalu został nabyty przez spadek po zmarłym ojcu co później skutkowało zbyciem tychże udziałów na rzecz macochy Wnioskodawczyni. Jako, że Wnioskodawczyni została zwolniona przez Naczelnika Urzędu Skarbowego z podatku od spadków i darowizn to zgodnie z posiadaną przez Wnioskodawczynię wiedzą wnioskuje ona, iż zbycie udziałów na rzecz macochy można uznać albo za skutek spadku otrzymanego po zmarłym ojcu, który to został zwolniony z podatku, co zwalnia Wnioskodawczynię również z podatku dochodowego lub uznać za darowiznę na rzecz Wnioskodawczyni od jej macochy, co również jako, iż są rodziną na zasadzie stosunku powinowactwa oraz należą do I grupy podatkowej (zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) jest z niego zwolnione zgodnie z art. 4a, a jedyna formalność, która powinna zostać przez Wnioskodawczynię dopełniona to złożenie odpowiedniego oświadczenia do Urzędu Skarbowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni tylko w zakresie podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 644 ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy – podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w drodze spadku po zmarłym ojcu Wnioskodawczyni nabyła udział 1/6 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego. Z tytułu nabycia spadku Wnioskodawczyni skorzystała ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Następnie w wyniku przeprowadzonego działu spadku Wnioskodawczyni w zamian za swój udział 1/6 w ww. prawie otrzymała od macochy spłatę w wysokości 40 000 zł.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zbycie udziału w ww. prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz macochy można uznać albo za skutek spadku otrzymanego po zmarłym ojcu, który został zwolniony z podatku od spadków i darowizn albo za darowiznę na rzecz Wnioskodawczyni od osoby należącej do I grupy podatkowej, która na podstawie art. 4a ww. ustawy korzysta ze zwolnienia.

Dokonując oceny stanowiska Wnioskodawczyni, na wstępie należy wskazać, że ponieważ przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęć: spadek, dział spadku, czy też darowizna, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego – przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Zgodnie z art. 924 tejże ustawy – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 ustawy). Natomiast zgodnie z art. 211 i 212 ww. ustawy zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), który mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku. Niemniej, aby mógł mieć miejsce dział spadku, najpierw musi nastąpić nabycie w drodze spadku.

Z kolei w umowie darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku (art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego).

Z powyżej zacytowanego przepisu wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Wnioskodawczyni w zamian za udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego otrzymała od macochy 40 000 zł. Wnioskodawczyni wskazała też, że został sporządzony akt notarialny z umową o dział spadku. Mając zatem na uwadze powyższe przepisy należy stwierdzić, że w żadnym wypadku czynność ta nie może zostać uznana za darowiznę jak sugeruje Wnioskodawczyni we własnym stanowisku. Wnioskodawczyni nie otrzymała ww. kwoty nieodpłatnie od macochy lecz w zamian za swój udział w ww. prawie. W rozpatrywanej sprawie – co bezsprzecznie wynika z opisu stanu faktycznego – doszło do zawarcia umowy o dział spadku a nie umowy darowizny. Podsumowując, Wnioskodawczyni otrzymała spłatę z tytułu działu spadku.

Tymczasem, jak zostało już wskazane powyżej, opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlegają wyłącznie czynności, które zostały enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy. Zatem w przypadku otrzymania spłaty tytułem działu spadku, obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstanie. Czynność taka nie jest bowiem wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, a zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483, ze zm.) nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Oznacza to, że jeżeli określona czynność – tytuł nabycia nie został wskazany w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to nabycie na jego podstawie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Na niniejsze rozstrzygnięcie nie ma wpływu okoliczność, że spłata otrzymana jest w związku z działem spadku, którego nabycie przez Wnioskodawczynię korzystało ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Niezależnie bowiem od tego czy z tytułu nabycia spadku Wnioskodawczyni skorzystałaby ze zwolnienia czy też nie, to i tak otrzymana spłata w związku z działem spadku nie podlegałaby opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Odnosząc się natomiast do wątpliwości Wnioskodawczyni czy zwolnienie z podatku od spadków i darowizn obejmuje również sytuację otrzymania spłaty w zamian za zbycie udziału w spadku w związku z działem spadku należy stwierdzić, że skoro czynność ta w ogóle nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to tym samym nie może być objęta żadnym zwolnieniem. Aby bowiem dane nabycie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania musi podlegać regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Opisany we wniosku dział spadku nie podlega w ogóle ustawie o podatku od spadków i darowizn, a zatem nie może korzystać ze zwolnienia.

Resumując, z tytułu otrzymania spłaty Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn. Jednakże stanowiska Wnioskodawczyni nie można było uznać za prawidłowe, ponieważ brak opodatkowania spłaty wynika z faktu, że czynność ta nie jest wymieniona w określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn art. 1 ww. ustawy a nie jak błędnie sądzi Wnioskodawczyni z konsekwencji uprzedniego skorzystania ze zwolnienia z tytułu nabycia spadku lub otrzymania darowizny od osoby należącej do I grupy podatkowej.

Stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w..., w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.