Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.1.2019.3.HS
z 5 marca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 grudnia 2018 r. (data wpływu 4 stycznia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia zachowku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 stycznia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków nabycia zachowku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 15 sierpnia 2005 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Początkowo ze względu na brak uregulowania ojcostwa i informacji o tym, że jest biologicznym ojcem Wnioskodawcy sprawę przejął brat ojca Wnioskodawcy. Sprawa ta, ze względu na liczne zawiłości, braki w dokumentacji, ustalanie ojcostwa oraz śmierć członków rodziny biorących udział w sprawie spadkowej, swoje zakończenie miała dopiero w 2018 r.

Pierwszy wyrok wydano w 2011 r. (czyli 6 lat po śmierci ojca Wnioskodawcy) – postanowienie Sądu Rejonowego z 19 stycznia 2012 r. Zgodnie z art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego oraz dyspozycją art. 933 Kodeksu cywilnego Wnioskodawca wystąpił na drogę sądową o wypłatę kwoty pieniężnej odpowiadającej kwocie przysługującego mu zachowku.

Na podstawie wyroku Wnioskodawca nabył prawo do ubiegania się o zachowek po swoim ojcu. Kolejne sprawy odbyły się w Sądzie Okręgowym oraz w Sądzie Apelacyjnym, po późniejszej apelacji w 2018 r. (czyli prawie 13 lat od śmierci ojca Wnioskodawcy). Wnioskodawca nabył prawo do zachowku zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego. Wyrokiem Sądu Okręgowego z 15 maja 2018 r. obdarowana M.S. została zobowiązana do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy zachowku w wysokości 209.533,82 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Kwota ta w ratach jest sukcesywnie spłacana na rachunek Wnioskodawcy. Pierwsza rata wpłynęła 20 czerwca 2018 r. (100 000 zł) druga – 11 września 2018 r. (40 000 zł), na kolejne pieniądze Wnioskodawca czeka. W dniu 15 listopada 2018 r. Wnioskodawca złożył dwa formularze SD-Z2 we właściwym urzędzie skarbowym – zgłoszenie o nabyciu części powyższej kwoty zachowku w celu zwolnienia go od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Jako datę nabycia zachowku oraz datę powstania obowiązku podatkowego od zachowku Wnioskodawca podał datę 20 czerwca 2018 r. – wpływ powyższej części kwoty pieniężnej na rachunek bankowy Wnioskodawcy. Do zgłoszenia Wnioskodawca dołączył kopię wyroku Sądu Rejonowego, Sądu Okręgowego, potwierdzenie wpłaty kwoty zachowku na rachunek bankowy oraz oświadczenie w sprawie otrzymanych pieniędzy, kserokopię dowodu osobistego.

Jako datę nabycia zachowku oraz datę powstania obowiązku podatkowego od zachowku Wnioskodawca podał datę pierwszego przelewu na jego rachunek bankowy – 20 czerwca 2018 r. Do zgłoszenia dołączył kopię wyroku Sądu Apelacyjnego, potwierdzenie wpłaty kwoty zachowku na rachunek bankowy oraz oświadczenie w sprawie otrzymanych pieniędzy.

Pismem z 27 listopada 2018 r. (otrzymanym 30 listopada 2018 r.) Wnioskodawca został wezwany do założenia deklaracji SD-3 – zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, dotyczącej nabycia środków pieniężnych tytułem zachowku po zmarłym 15 sierpnia 2005 r. ojcu. Jednocześnie Wnioskodawca dowiedział się, że z uwagi na to, że jego ojciec zmarł w 2005 r., czyli przed wejściem w życie nowej ustawy o podatku od spadków i darowizn, prawdopodobnie otrzymany przez Wnioskodawcę zachowek nie będzie zwolniony od opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy słusznie Wnioskodawca uważa, że na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn kwoty zachowku, które nabył 20 czerwca 2018 r. oraz 11 września 2018 r. mają prawo być zwolnione od podatku od spadków i darowizn?
2. Czy słusznie Wnioskodawca uważa, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy tytułem zachowku – w jego przypadku – powstał z chwilą zaspokojenia roszczenia, tj. w datach wpływu kwot pieniężnych tytułem zachowku na jego rachunek bankowy?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, zachowek nabyty po zmarłym 15 sierpnia 2005 r. ojcu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Swoje stanowisko Wnioskodawca uzasadnia treścią art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ uważa, że spełnił wymienione w tym przepisie warunki formalne:

• zachowek otrzymał po zmarłym ojcu (I grupa podatkowa);
• zgłosił nabycie zachowku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego w wymaganym terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego (art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy);
• udokumentował nabycie części zachowku dowodem jego wpływu na swój rachunek bankowy.
  
  

Zdaniem Wnioskodawcy, spełnienie powyższych warunków oznacza, że kwoty otrzymanej przez niego części zachowku nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W opinii Wnioskodawcy, nie ma również znaczenia dla oceny skutków podatkowych nabycia zachowku fakt, że śmierć spadkodawcy nastąpiła w 2005 r., a więc przed wejściem w życie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawca uważa bowiem, że aby wyeliminować przypadki sporów interpretacyjnych, ustawodawca wprowadził przepisy przejściowe, które regulują m.in. sytuację, gdy śmierć spadkodawcy nastąpiła przed dniem wejścia w życie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, zaś otrzymanie zachowku nastąpiło po dniu wejścia w życie tych przepisów, a więc po 1 stycznia 2007 r.

Wnioskodawca zauważa również, że w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 222, poz. 1629) wprowadzającej zwolnienie od opodatkowania darowizn, spadków i zachowków pomiędzy członkami najbliższej rodziny (czyli art. 4a ustawy) ustawodawca wprowadził przepis przejściowy, regulując powyższą kwestię. Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy zmieniającej – do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, natomiast ustawa o podatku od spadków i darowizn, w tym w szczególności zwolnienie wynikające z art. 4a tej ustawy ma zastosowanie do nabycia rzeczy i praw, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

Konsekwentnie, z uwagi na fakt, że Wnioskodawca nabył prawo własności kwot pieniężnych tytułem zachowku w 2018 r., a więc po 1 stycznia 2007 r. – Wnioskodawca uważa, że zastosowanie w stosunku do jego przypadku znajdą przepisy obowiązujące po tej dacie, w tym także zwolnienie wynikające z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Na potwierdzenie powyższego Wnioskodawca powołuje się na stanowisko Ministerstwa Finansów wyrażone w odpowiedzi z 9 marca 2009 r. w sprawie opodatkowania zachowku po spadkodawcy zmarłym przed 1 stycznia 2007 r. opublikowane w „R.”. Z powyższej odpowiedzi jednoznacznie wynika bowiem, że osoby uprawnione do zachowku nie nabywają go z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), ale z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części, tj. otrzymania całego zachowku lub jego części. Oznacza to, że osoba, której zachowek został wypłacony po 1 stycznia 2007 r. ma prawo do całkowitego zwolnienia z podatku spadkowego przewidzianego w art. 4a ustawy, ponieważ stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nowe przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stosuje się do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 31 grudnia 2006 r.

Wnioskodawca zauważa, że analogicznych informacji w sprawie opodatkowania zachowku po spadkodawcy zmarłym przed 1 stycznia 2007 r., a nabytym po tym dniu udziela Krajowa Informacja Podatkowa.

Wnioskodawca zwraca uwagę na fakt, że jak wynika z regulacji IV księgi Kodeksu Cywilnego, w momencie śmierci spadkodawcy uzyskuje się jedynie prawo do roszczenia o wypłatę kwoty stanowiącej równowartość zachowku, a nie sam zachowek. Roszczenie o wypłatę zachowku to jedynie uprawnienie do żądania wypłaty kwoty pieniężnej, czyli możliwość żądania przeniesienia własności rzeczy i praw majątkowych w przyszłości, z którego to uprawnienia uprawniony do zachowku może skorzystać, lub nie. Jednocześnie, jeżeli uprawniony do zachowku skorzysta z roszczenia o jego wypłatę, to otrzyma zachowek w formie pieniężnej, jednak nabycie prawa własności kwoty pieniężnej wchodzącej w skład zachowku następuje dopiero z chwilą jej otrzymania, a nie z chwilą otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy). Jeżeli zaś uprawniony do zachowku nie skorzysta z możliwości dochodzenia roszczenia o wypłatę zachowku, to nigdy nie nabędzie własności rzeczy lub praw majątkowych po zmarłym spadkodawcy. W przypadku Wnioskodawcy zachowek (jeszcze nie w całości) Wnioskodawca otrzymał po 13 latach po śmierci swego ojca.

Wnioskodawca za wart podkreślenia uważa fakt, że ustawodawca uzależnił zastosowanie zwolnienia wynikającego z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn tylko i wyłącznie od momentu nabycia prawa własności rzeczy i praw majątkowych, a nie od innych zdarzeń, w tym od momentu śmierci spadkodawcy. Art. 3 ustawy zmieniającej odnosi się bowiem wyłącznie do momentu nabycia prawa własności rzeczy i praw majątkowych jako kryterium, według którego oceniane będą skutki podatkowe określonego zdarzenia (w tym przypadku: otrzymania zachowku), pomijając całkowicie moment śmierci spadkodawcy. Czy zastosowanie znajdzie zwolnienie wynikające z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn decyduje tylko i wyłącznie moment otrzymania kwoty pieniężnej z tytułu zachowku. Skoro więc nabycie własności rzeczy (pieniędzy) następuje dopiero z chwilą wypłaty zachowku – w przypadku Wnioskodawcy – nadal czeka on na resztę pieniędzy. Dlatego też, w celu ustalenia skutków podatkowych otrzymanych przez Wnioskodawcę kwot zastosowanie znajdzie ustawa o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r., czyli zastosowanie znajdzie także zwolnienie rzeczy nabytych od najbliższej rodziny wynikające z art. 4a tej ustawy.

Wnioskodawca podkreśla również, że skutków podatkowych otrzymania zachowku nie należy mylić ze skutkami podatkowymi nabycia spadku – są to dwie różne instytucje prawa cywilnego, dla których ustawodawca określił odrębne skutki podatkowe. Zgodnie z art. 991 Kodeksu cywilnego Wnioskodawca nabył jedynie roszczenie o wypłatę zachowku, a nie własność środków pieniężnych tytułem zachowku. Z kolei w przypadku spadku – w myśl art. 922 Kodeksu – prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą na spadkobierców z chwilą jego śmierci. Tak więc pomimo, że z chwilą śmierci spadkodawcy (ojca) już w 2005 r. Wnioskodawca uzyskał roszczenie o wypłatę kwoty stanowiącej równowartość zachowku, to kwoty pieniężne tytułem zachowku nabył dopiero w momencie ich wpływu na rachunek bankowy w 2018 r. (czyli po 13 latach od śmierci ojca).

Z tego powodu Wnioskodawca uważa, że do jego sprawy zasadnym byłoby, że zastosowanie znajdą przepisy obowiązujące po 1 stycznia 2007 r., a więc także zwolnienie wynikające z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca wskazał, że przywołuje również szereg interpretacji indywidualnych Ministra Finansów wydanych w trybie przewidzianym w Ordynacji podatkowej. Jednak, jak zauważa Organ, Wnioskodawca nie przywołał żadnej konkretnej interpretacji.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych i zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2a przy nabyciu tytułem zachowku powstaje on z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych. Analiza przepisów dotyczących zachowku wskazuje zatem, że momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest chwila jego wykonania.

Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W myśl przywołanego art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 10 października 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. Nr 203. poz. 1267) – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 oraz
2. udokumentują – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
   
   

Stosownie do art. 4a ust. 3 ww. ustawy w przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2 – nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt l lub
2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Przenosząc powyższe uregulowania na grunt przypadku Wnioskodawcy stwierdza on, że w przedstawionej sytuacji obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę środków pieniężnych tytułem zachowku. Ponadto, skoro nabycie środków pieniężnych nastąpiło 20 czerwca 2018 r. oraz 11 września 2018 r., zastosowanie znalazły przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r., ponieważ Wnioskodawca wykazał, że po otrzymaniu przedmiotowych kwot tytułem zachowku dokonał zgłoszenia tego faktu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 4a ww. ustawy, w konsekwencji nabycie to może skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 644 ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku tytułem zachowku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia – art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy.

Jeżeli nabycie następuje w częściach – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części (art. 6 ust. 1a ww. ustawy).

Według art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9637 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej.

W myśl art. 14 ust. 2 ww. ustawy – zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Stosownie do art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy – do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2005 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Zasądzona wyrokiem sądowym kwota zachowku w wysokości 209 533,82 zł wraz z odsetkami ustawowymi jest sukcesywnie wpłacana na rachunek bankowy Wnioskodawcy – 20 czerwca 2018 r. M.S wpłaciła na konto Wnioskodawcy kwotę 100 000,00 zł, a 11 września 2018 r. – kwotę 40 000,00 zł. Wnioskodawca złożył 15 listopada 2018 r. we właściwym urzędzie skarbowym dwa zgłoszenia na formularzach SD-Z2 odnośnie do kwot otrzymanego przez niego zachowku.

W związku z powyższym należy wskazać, że instytucja zachowku ściśle łączy się ze spadkiem i procedurą związaną ze spadkobraniem. Zachowek nie jest jednak składnikiem spadku. Stanowi on swoistą ochronę interesów określonej grupy osób najbliższych zmarłemu, do których zgodnie z art. 991 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.)., zalicza się zstępnych, małżonka oraz rodziców spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, jeżeli zostali oni pominięci przy dziedziczeniu, tzn. nie zostali powołani do dziedziczenia jako spadkobiercy, nie został też na ich rzecz ustanowiony zapis, nie otrzymali także darowizny od spadkodawcy w wysokości równej należnemu im zachowkowi. Roszczenie o zachowek przysługuje więc, jeżeli uprawniony do zachowku nie otrzymał go w żadnej ze wskazanych korzyści majątkowej, co wynika z art. 991 § 2 Kodeksu cywilnego. Z tego też powodu zachowek jest odrębnym tytułem do opodatkowania, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisu.

Osoby uprawnione do zachowku nie uzyskują własności rzeczy i praw majątkowych wynikających z ww. prawa z chwilą otwarcia spadku. Moment śmierci spadkodawcy nie oznacza zatem równoczesnego przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na inne podmioty tytułem zachowku. Przeniesienie takie następuje z chwilą wykonania tego prawa przez spadkobierców na rzecz osób uprawnionych.

Analiza przepisów dotyczących zachowku wskazuje zatem, że momentem nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku jest chwila jego wykonania. Moment ten decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W myśl art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia – w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4 oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo –kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych powinno być dokonane na formularzu SD-Z2 określonym przez Ministra Finansów w rozporządzeniu z dnia 20 listopada 2015 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 2060).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, przedmiotowe nabycie podlega opodatkowaniu na ogólnych zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej – art. 4a ust. 3 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.
   
   

Zwolnienie określone w art. 4a stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia należy wskazać, że nabycie własności rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku, na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, co do zasady podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Nabycie tytułem zachowku następuje z chwilą wykonania tego prawa – zaspokojenia roszczenia. Jeżeli nabycie następuje w częściach – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do tego – jak wynika to z treści wniosku – czy w jego przypadku ma zastosowanie zwolnienie określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, skoro nabycie tytułem zachowku po ojcu, zmarłym 15 sierpnia 2005 r., nastąpiło po 1 stycznia 2007 r. oraz kiedy powstał w jego sytuacji obowiązek podatkowy.

W przypadku nabycia tytułem zachowku, dla zastosowania zwolnienia przewidzianego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn ustawy należy badać relacje (pokrewieństwo) pomiędzy spadkodawcą a uprawnionym do zachowku. W rozpatrywanej sprawie spadkodawcą jest ojciec Wnioskodawcy a osobą uprawnioną do zachowku jest jego syn. Zatem osoby wymienione w treści przepisu art. 4a ww. ustawy.

Zasadnicze znaczenie ma również moment nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku, a więc chwila jego wykonania, bowiem jak wskazano wyżej w przypadku nabycia majątku tytułem zachowku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia. (art. 6 ust. 1 pkt 2a ww. ustawy). Jeżeli natomiast nabycie następuje w częściach – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części (art. 6 ust. 1a ww. ustawy). W analizowanej sprawie nabycie tytułem zachowku nastąpiło (w części) w 2018 r.; zatem po 1 stycznia 2007 r.

Moment nabycia rzeczy i praw majątkowych tytułem zachowku decyduje z kolei o możliwości stosowania zwolnienia z opodatkowania, wprowadzonego ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. Nr 222, poz. 1629 ze zm.) i mającego zastosowanie, stosownie do art. 3 ust. 1 ww. ustawy, do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło po 1 stycznia 2007 r.

W rozpatrywanej sprawie obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn powstał w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę środków pieniężnych tytułem zachowku, tj. 20 czerwca 2018 r. oraz 11 września 2018 r. i ewentualnie powstanie z chwilą otrzymania kolejnej (kolejnych) rat zachowku. Skoro zatem nabycie środków pieniężnych nastąpiło w 2018 r. (w części), zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2007 r. Ponieważ Wnioskodawca wskazał, że po otrzymaniu kwot tytułem zachowku dokonał zgłoszenia tego faktu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 4a ww. ustawy, w konsekwencji nabycie przez niego kwot pieniężnych tytułem zachowku korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, jeżeli w istocie spełnił warunki zawarte w tym przepisie.

Przy czym Organ wyjaśnia, że odsetki nie są objęte zakresem ustawy o podatku od spadków i darowizn, a skoro nie są objęte zakresem cyt. wyżej ustawy, to nie mają do nich zastosowania zwolnienia podatkowe zawarte w tej ustawie.

Stanowisko Wnioskodawcy uznać należało za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.