Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.33.2018.1.KK
z 5 marca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 3 stycznia 2018 r. (data wpływu 17 stycznia 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego do majątku osobistego jednego z małżonków w sytuacji uprzedniej zapłaty ceny zakupu ww. lokalu na podstawie umowy przedwstępnej sprzedaży, ze środków pieniężnych pochodzących z majątku wspólnego małżonków – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 stycznia 2018 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych nieodpłatnego nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego do majątku osobistego jednego z małżonków w sytuacji uprzedniej zapłaty ceny zakupu ww. lokalu na podstawie umowy przedwstępnej sprzedaży, ze środków pieniężnych pochodzących z majątku wspólnego małżonków.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni pozostaje w związku małżeńskim, w którym istnieje ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. Małżonkowie nie zawierali umów majątkowych małżeńskich. W trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, w dniu 23 stycznia 2012 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem zawarli z osobą trzecią (sprzedającą) notarialną umowę przedwstępną sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. W umowie przedwstępnej, sprzedająca zobowiązała się sprzedać Wnioskodawczyni i Jej mężowi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, za ustaloną cenę, w terminie do dnia 23 stycznia 2017 r., jednakże nie wcześniej niż dnia 2 stycznia 2017 r., a Wnioskodawczyni i mąż oświadczyli, że prawo to za podaną cenę i w podanym terminie zobowiązują się kupić za pieniądze pochodzące z ich majątku wspólnego. Jednocześnie Wnioskodawczyni i mąż zobowiązali się, że w przyrzeczonej umowie sprzedaży ustanowią na rzecz sprzedającej nieodpłatne i dożywotnie prawo użytkowania przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Sprzedająca otrzymała całość ceny sprzedaży, co potwierdza oświadczenie sprzedającej zawarte w ww. umowie przedwstępnej. Do zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży nie doszło, gdyż sprzedająca zmarła na początku grudnia 2015 r., czyli przed upływem terminu zawarcia umowy przyrzeczonej.

Cały spadek po sprzedającej, na podstawie testamentu, nabyła z dobrodziejstwem inwentarza Wnioskodawczyni, co zostało stwierdzone prawomocnym postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku z dnia 21 grudnia 2016 r., wydanym przez Sąd Rejonowy. Na podstawie dziedziczenia Wnioskodawczyni nabyła przedmiotowe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu do swojego majątku osobistego. Sprzedająca i Wnioskodawczyni nie były spokrewnione.

Wnioskodawczyni nie zamierza przenosić przedmiotowego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego do majątku wspólnego małżonków. Nie zamierza również zwracać z majątku osobistego do majątku wspólnego małżonków ceny sprzedaży wpłaconej sprzedającej w 2012 r. Mąż Wnioskodawczyni nie zamierza dochodzić od niej przeniesienia ww. prawa do majątku wspólnego małżonków. Mąż Wnioskodawczyni nie zamierza dochodzić zwrotu zapłaconej ceny sprzedaży z majątku osobistego Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w niniejszej sprawie Wnioskodawczyni osiągnie/osiągnęła przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, skoro pomiędzy małżonkami nie dojdzie ani do zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, ani do przeniesienia własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego z majątku osobistego Wnioskodawczyni do majątku wspólnego małżonków, ani do zwrotu z majątku osobistego Wnioskodawczyni ceny sprzedaży zapłaconej w 2012 r.?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w związku z wyżej opisanymi zdarzeniami, nie osiągnie i nie osiągnęła Ona żadnego przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Nabycie przez Wnioskodawczynię przedmiotowego spółdzielczego prawa własnościowego do lokalu mieszkalnego w drodze spadku podlegało przepisom ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2017 r., poz. 833, z późn. zm.). Nabycie to nie podlegało więc przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 tej ustawy, jej przepisów nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

W myśl art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. ‒ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682, z późn. zm., dalej: k.r.o.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami, z mocy ustawy, wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W razie zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży, pomiędzy Wnioskodawczynią, mężem a sprzedającą, przedmiotowe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego weszłoby do majątku wspólnego małżonków. Umowa przedwstępna przewidywała, że prawo to zostanie nabyte za pieniądze pochodzące z majątku wspólnego. Środki te zostały przekazane sprzedającej, co potwierdza jej oświadczenie zawarte w umowie przedwstępnej. Do zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży nie doszło, gdyż Wnioskodawczyni nabyła przedmiotowe prawo w drodze dziedziczenia do majątku osobistego. Jak bowiem stanowi art. 33 pkt 2 k.r.o., do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, chyba że spadkodawca inaczej postanowił. Wnioskodawczyni jest jedynym spadkobiercą sprzedającej i przeszły na Nią wszelkie zobowiązania sprzedającej, w tym zobowiązania wynikające z przedmiotowej umowy przedwstępnej sprzedaży. W opinii Wnioskodawczyni, prowadzi to do wniosku, że istnieje zobowiązanie obciążające majątek osobisty Wnioskodawczyni, względem majątku wspólnego małżonków. W grę może wchodzić zobowiązanie do przeniesienia przedmiotowego prawa do majątku wspólnego, albo zobowiązanie do przekazania z majątku osobistego do majątku wspólnego kwoty odpowiadającej cenie sprzedaży zapłaconej w 2012 r.

Wnioskodawczyni ma wątpliwość, czy zaniechanie przez Nią dokonania którejś z tych czynności, będzie równoznaczne z uzyskaniem przez nią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Wnioskodawczyni, nie mamy tu do czynienia z osiągnięciem takiego przychodu.

Ustawowa wspólność majątkowa małżeńska jest współwłasnością łączną (por. art. 196 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm., dalej: k.c.). Ma charakter bezudziałowy, na co wskazuje się w literaturze przedmiotu: „Majątek wspólny małżonków został ukształtowany jako wspólność łączna. Wspólność ta, inaczej niż współwłasność w częściach ułamkowych, pozostaje w ścisłym związku ze stosunkiem osobistym, tzn. pozostawaniem w związku małżeńskim. Wspólność łączna charakteryzuje się brakiem wyodrębnienia udziałów we wspólności” (J. Wierciński (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Komentarz, LexisNexis 2014 publ. Lex jako komentarz do art. 31 k.r.o.).

W myśl art. 35 k.r.o., w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać, ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku. Umowy majątkowe małżeńskie modyfikujące ustrój ustawowy, tj. znoszące, ograniczające albo rozszerzające wspólność majątkową małżeńską, są czynnościami prawnymi organizacyjnymi, których przedmiotem jest regulacja prawna stosunków małżonków. Przesunięcia składników majątkowych pomiędzy majątkiem wspólnym małżonków, a majątkami osobistymi małżonków, nie generują przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą sądów administracyjnych, małżeńskich umów majątkowych nie można utożsamiać ze zbyciem lub z nabyciem poszczególnych składników majątku, albo ze nabyciem udziałów w tym majątku (por. dla przykładu: wyrok NSA z dnia 13 maja 2016 r., sygn. akt II FSK 1110/14, wyrok WSA w Lublinie z dnia 8 stycznia 2014 r. sygn. I SA/Lu 1038/13, publ. Lex, wyrok WSA w Olsztynie z dnia 4 kwietnia 2015 r., sygn. I SA/Ol 40/15, publ. Lex). W orzeczeniach tych sądy administracyjne zwracały uwagę, że wspólność majątkowa ma charakter bezudziałowy, a umowy majątkowe małżeńskie są czynnościami o charakterze organizacyjnym.

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Zdaniem Wnioskodawczyni, powyższe wskazuje, że wszelkie przesunięcia składników majątku i rozliczenia pomiędzy majątkiem wspólnym małżonków, a majątkami osobistymi małżonków, nie są traktowane jak zdarzenia powodujące powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc pod uwagę powyższe, istnienie zobowiązania obciążającego majątek osobisty Wnioskodawczyni względem majątku wspólnego małżonków, nie może zostać uznane za zdarzenie powodujące powstanie u Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu.

Niezależnie od powyższego Wnioskodawczyni podkreśla, że z przychodem można mieć do czynienia tylko wówczas, gdy podatnik faktycznie otrzyma świadczenie. W niniejszej sprawie natomiast do tego nie dojdzie. By można mówić o otrzymaniu świadczenia, konieczne jest działanie po stronie kontrahenta podatnika, w wyniku którego podatnik uzyskuje określoną korzyść. Samo istnienie zobowiązania podatnika w stosunku do innego podmiotu i jego niewykonanie nie jest równoznaczne z osiągnięciem przychodu.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Ustawa nie definiuje pojęcia nieodpłatnych świadczeń. Przyjmuje się, że pod tym pojęciem rozumie się wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. W literaturze przedmiotu podkreśla się jednak: „że z przychodem będziemy mieli do czynienia tylko wówczas, gdy podatnik faktycznie otrzyma świadczenie. Należy ponadto wskazać, że termin "świadczenie" zakłada działanie aktywne po stronie kontrahenta podatnika, w wyniku którego podatnik uzyskuje określoną korzyść. Jak wskazał NSA w wyroku z dnia 12 maja 1999 r. (sygn. I SA/Wr 115/98, LEX nr 37247): Z faktu, iż dłużnik nie wywiązuje się ze swojego zobowiązania, nielogicznym jest wyciąganie wniosku, iż fakt ten stanowi równocześnie nieodpłatne świadczenie wierzyciela na rzecz dłużnika. Działanie świadczeniodawcy wiązać się musi z jego pozytywną wolą, tzn. że chce on przekazać świadczeniobiorcy świadczenie i czyni to nieodpłatnie”. (A. Bartosiewicz, R. Kubacki, PIT. Komentarz, wyd. V LEX 2015, publ. Lex jako komentarz do art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zdaniem Wnioskodawczyni, nieodpłatnego świadczenia nie można otrzymać poprzez zaniechanie przez świadczeniodawcę określonego działania. Na powyższe zwrócił uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 28 czerwca 2006 r. (sygn. II FSK 969/05, publ. LEX), w którym podkreślił, że źródłem nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu musi być działanie świadczeniodawcy, a nie zachowanie podatnika, w szczególności polegające na powstrzymaniu się od spełnienia świadczenia, wynikającego z umowy. Nieodpłatność świadczenia winna przy tym wynikać z istoty stosunku zobowiązaniowego łączącego świadczeniodawcę i świadczeniobiorcę lub charakteru zdarzenia, z którym łączy się przysporzenie majątkowe. Nie może być natomiast rezultatem przyjęcia swojego rodzaju fikcji, polegającej na tym, że dłużnik otrzymuje takie świadczenie przez sam fakt niedochodzenia przez wierzyciela jego roszczeń. Orzeczenie to zostało co prawda wydane na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w drodze analogii zachowuje jednak aktualność na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z daleko posuniętej ostrożności Wnioskodawczyni podkreśla, że w niniejszej sprawie nie ma podstaw do przyjęcia, że do powstania przychodu może dojść wskutek upływu terminu przedawnienia zobowiązania do zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży lub zwrotu zapłaconej ceny. W niniejszej sprawie, termin taki w ogóle nie biegnie. Jak bowiem stanowi art. 121 pkt 3 k.c., bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu ‒ przez czas trwania małżeństwa.

Reasumując, Wnioskodawczyni stwierdza, że pozostanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w Jej majątku osobistym, jak i niezwrócenie kwoty równej cenie sprzedaży do majątku wspólnego małżonków, nie generuje u Wnioskodawczyni przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawczyni.

Tutejszy Organ podkreśla, że jednym z celów interpretacji indywidualnych jest zinterpretowanie przepisów budzących wątpliwość wśród podatników w określonych stanach faktycznych czy zdarzeniach przyszłych. Przepis art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa nakłada na Organ podatkowy obowiązek udzielania interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ww. ustawy jest sam przepis prawa. Wnioskodawczyni ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.