2018.08.22 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4014.246.2018.1.BB
z 22 sierpnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2018 r., poz. 800, ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 10 lipca 2018 r. (data wpływu – 11 lipca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania pożyczki otrzymanej od siostry – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lipca 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania pożyczki otrzymanej od siostry.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W marcu 2018 roku Wnioskodawczyni wstępnie ustaliła, że siostra udzieli jej wsparcia finansowego w związku z wystąpieniem u niej czasowych problemów finansowych. W wyniku tych ustaleń nie zapadły żadne konkretne zobowiązania ani po stronie Wnioskodawczyni, ani po stronie jej siostry. Nieznana była także ostateczna wysokość tego wsparcia, gdyż miała ona zostać ustalona po analizie stanu finansów siostry Wnioskodawczyni i po określeniu potrzeb Wnioskodawczyni w tym zakresie. Nie został również ustalony termin spłaty pożyczki oraz wysokość ewentualnego oprocentowania.

W dniu 27 marca 2018 roku siostra Wnioskodawczyni przelała na rachunek bankowy Wnioskodawczyni (wspólny rachunek z mężem) kwotę 35 000 zł., tj. przekraczającą kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przelew ten został zatytułowany „pożyczka”.

W związku z tym, że od 27 marca 2018 r. do dnia 30 czerwca 2018 roku Wnioskodawczyni i jej siostra nie mogły dojść do porozumienia we wszystkich elementach umowy pożyczki, zwłaszcza dotyczących daty zwrotu pożyczki, jak i ewentualnego oprocentowania udzielonej pożyczki, umowę pożyczki zawarły 30 czerwca 2018 roku w formie pisemnej, po porozumieniu się w kwestii istotnych elementów pożyczki, o których mowa powyżej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy w przedmiotowym stanie faktycznym, 14-dniowy termin na skorzystanie przez Wnioskodawczynię ze zwolnienia, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy liczyć od dnia otrzymania przez Wnioskodawczynię przelewu na rachunek bankowy, tj. od 27 marca 2018 roku, czy od dnia zawarcia umowy pożyczki tj. od 30 czerwca 2018 roku?
Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni może skorzystać ze zwolnienia, określonego w art. 9 pkt 10 lit. b) ww. ustawy, jeżeli do 14 lipca 2018 roku (tj. w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy pożyczki) złoży deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu i udokumentuję otrzymanie pożyczki na rachunek bankowy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w opisanym stanie faktycznym, termin na skorzystanie ze zwolnienia, określonego w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy liczyć od dnia zawarcia umowy pożyczki, tj. od dnia 30 czerwca 2018 roku. W związku z tym, złożenie do 14 lipca 2018 roku deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu i udokumentowanie otrzymania pożyczki na rachunek bankowy, pozwoli Wnioskodawczyni na skorzystanie z przedmiotowego zwolnienia.

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje w chwili dokonania danej czynności cywilnoprawnej (art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy). Z kolei czynność cywilnoprawna jest dokonana z chwilą realizacji jej wszystkich elementów.

Zgodnie z art. 720 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (§ 1). Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem (§ 2).

Elementami essentialia negotii umowy pożyczki są zatem: zobowiązanie dającego pożyczkę (pożyczkodawcy) do przeniesienia na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz zobowiązanie biorącego (pożyczkobiorcy) do zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą. O konsensualnym charakterze pożyczki przesądza fakt, że dochodzi ona do skutku przez samo porozumienie się stron. Konsensualnego charakteru czynności nie zmienia, ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania. umowa ta jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 7 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie pożyczki ciąży na biorącym pożyczkę.

Stosownie zaś do treści art. 10 ust. 1 powołanej ustawy podatnicy są obowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych, według ustalonego wzoru, oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na biorącym pożyczkę.

Niezależnie od powyższego, w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. b) wymienionej ustawy zwalnia się od podatku pożyczki udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2017 r., poz. 833 i 858.), w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, pod warunkiem:

złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,
udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.

Zgodnie z przywołanym powyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę (...). Według art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 9.637 zł.

Zwolnienie zawarte w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter warunkowy, co oznacza, że umowa pożyczki pieniężnej będzie zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych tylko wtedy, gdy:

umowa została zawarta pomiędzy osobami wymienionymi w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. np. pomiędzy rodzeństwem,
pożyczkobiorca złoży deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC-3) właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od dnia dokonania czynności,
pożyczkobiorca udokumentuje otrzymanie pieniędzy dowodem przekazania, na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w marcu 2018 roku Wnioskodawczyni wstępnie ustaliła, że siostra udzieli jej wsparcia finansowego. W wyniku tych ustaleń nie zapadły żadne konkretne zobowiązania, ani po stronie Wnioskodawczyni, ani po stronie jej siostry.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że termin na skorzystanie przez nią ze zwolnienia, określonego w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy liczyć od dnia zawarcia umowy pożyczki, która to umowa została wg Wnioskodawczyni zawarta 30 czerwca 2018 roku. W związku z tym, złożenie do 14 lipca 2018 roku deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu i udokumentowanie otrzymania pożyczki na rachunek bankowy, pozwoli Wnioskodawczyni na skorzystanie z przedmiotowego zwolnienia.

Z takim stanowiskiem nie można się zgodzić.

W myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r., poz. 1025) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej (art. 720 § 2 ww. ustawy).

Forma dokumentowa to rodzaj formy szczególnej przewidziany dla czynności prawnych, w tym także umów. Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarczy złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie. Nie jest wymagane złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli, ale też złożenie go jest dopuszczalne.

Forma dokumentowa umowy to forma „ad probationem”, której zachowanie jest potrzebne dla celów dowodowych, co oznacza, że niedochowanie jej formy nie skutkuje nieważnością umowy, jej brak powoduje jedynie trudności w udowodnieniu, że doszło do zawarcia umowy w wymaganej formie.

W orzecznictwie dominuje pogląd, zgodnie z którym umowa pożyczki musi zawierać jednoznaczne postanowienie o przeniesieniu własności pożyczki na pożyczkobiorcę oraz skorelowane z nim zobowiązanie do zwrotu pożyczki. Pożyczka ma miejsce wówczas gdy oba te elementy objęte są niewątpliwą zgodną wolą stron stosunku zobowiązaniowego. W wyroku z 17 listopada 2011 r. sygn. akt III CSK 38/11 Sąd Najwyższy stwierdził, iż „już samo (...) stwierdzenie, że określone świadczenie jest przekazywane jako pożyczka może być wystarczające do wyrażenia po stronie pożyczkodawcy obowiązku zwrotu pożyczki”.

Z kolei w wyroku z 07 czerwca 2018 r. sygn.. akt II FSK 1585/16 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż „umowa pożyczki jest umową konsensualną, dwustronnie zobowiązującą, a obowiązek wydania rzeczy (w tym wypadku: pieniędzy) jest konsekwencją uprzednio zawartego porozumienia w tej sprawie (zob. Z, Gawlik, Komentarz do art. 720 Kodeksu cywilnego [w:] Z. Gawlik, A. Janiak, A, Kidyba, K. Kopaczyńska-Pieczniak, G. Kozieł, E. Niezbecka, T. Sokołowski, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część szczególna, LEX, 2010). Z uwagi na to, wydanie przedmiotu pożyczki ma charakter następczy wobec zawarcia umowy, a nie na odwrót (..,)”.

Należy zatem podkreślić, iż umowa pożyczki w Kodeksie cywilnym została skonstruowana jako umowa konsensualna, co oznacza, że wywiera ona skutki poprzez samo zgodne oświadczenie woli stron (solo consensu) natomiast przeniesienie własności jej przedmiotu np. środków pieniężnych następuje jako wykonanie już zawartej umowy.

Treść wniosku w sposób jednoznaczny wskazuje, iż umowa pożyczki zawarta została 27 marca 2018 r., gdyż w wyniku jej zawarcia nastąpiło wydanie przedmiotu pożyczki (dokonanie przelewu), które ma charakter następczy wobec zawarcia umowy. Przelew został zatytułowany „pożyczka”. Niewątpliwie zatem po stronie pożyczkodawcy wyrażony został obowiązek zwrotu tych środków. Jak wynika z orzecznictwa określenie terminu zwrotu pożyczki nie jest elementem koniecznym do jej zawarcia. Podobnie jak oprocentowanie pożyczki, które nie należy do elementów przedmiotowo istotnych umowy pożyczki, co oznacza, że może być ona odpłatna lub nieodpłatna w zależności od woli stron. W rezultacie zatem stwierdzenie Wnioskodawczym, iż strony nie mogły dojść do porozumienia co do daty zwrotu pożyczki jak i ewentualnego porozumienia nie wpływa na skuteczność dokonanej czynności, która w istocie miała miejsce 27 marca 2018 r. Samo zawarcie umowy pisemnej 30 czerwca 2018 r. stanowiło jedynie udokumentowanie zawartej uprzednio umowy.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że aby Wnioskodawczyni mogła skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych powinna była złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od dokonania czynności, czyli liczonym w terminie od 27 marca 2018 r. Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie mogła skorzystać z ww. zwolnienia, jeżeli złoży stosowną deklarację w ciągu 14 dni od sporządzenia opisanej we wniosku umowy, ponieważ nie wypełnia ona znamion umowy pożyczki, a jedynie umowy potwierdzającej w przeszłości zawarcie takiej pożyczki.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin