Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT3.4011.151.2017.2.MH
z 20 lipca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1, art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 13 kwietnia 2017 r. (data wpływu 27 kwietnia 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 7 lipca 2017 r. (data wpływu 12 lipca 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odsetek zasądzonych na podstawie wyroku sądowego jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 kwietnia 2017 r. został złożony do tutejszego Organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania odsetek zasądzonych na podstawie wyroku sądowego.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 23 czerwca 2017 r., nr 0113 KDIPT3.4011.151.2017.1.MH, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ww. ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 26 czerwca 2017 r. (data doręczenia 3 lipca 2017 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem z dnia 7 lipca 2017 r. (data wpływu 12 lipca 2017 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 10 lipca 2017 r.

We wniosku złożonym przez:

Zainteresowaną będącą stroną postępowania:

Panią ….

Zainteresowanych niebędących stroną postępowania:

…. (przedstawiciel ustawowy – ….);

….. (przedstawiciel ustawowy – …..);

przedstawiono następujący stan faktyczny (ostatecznie sformułowany w uzupełnieniu wniosku):

W dniu 23 kwietnia 2002 r. w …., …. (mąż Wnioskodawczyni, ojciec … i …..) uległ wypadkowi, na skutek którego zmarł. Osierocił dziewięciomiesięczne dzieci. Na skutek powództwa wytoczonego przez Wnioskodawczynię, …. i …. przeciwko …. S.A. z siedzibą …, Sąd Okręgowy …. I Wydział Cywilny, wyrokiem z dnia 9 lutego 2016 r., sygn. ….. zasądził od pozwanego na rzecz :

1. Wnioskodawczyni - zadośćuczynienie w kwocie 120 000 zł (sto dwadzieścia tysięcy złotych) oraz odszkodowanie w kwocie 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 września 2013 r. do dnia zapłaty,
2. …. - zadośćuczynienie w kwocie 100 000 zł (sto tysięcy złotych) oraz odszkodowanie w kwocie 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 września 2013 r. do dnia zapłaty,
3. …. - zadośćuczynienie w kwocie 100 000 zł (sto tysięcy złotych) oraz odszkodowanie w kwocie 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 września 2013 r.
   
   

Następnie Sąd Apelacyjny …. I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 8 marca 2017 r., sygn. akt ….., zmienił wyrok Sądu Okręgowego:

1. Wnioskodawczyni - podwyższył zadośćuczynienie do kwoty 150 000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych) i odszkodowanie do kwoty 100 000 zł (sto tysięcy złotych),
2. …. - podwyższył zadośćuczynienie do kwoty 150 000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych),
3. …. - podwyższył zadośćuczynienie do kwoty 150 000 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy złotych).
   
   

Pozwany w marcu 2016 r uiścił odsetki (od kwot nieobjętych apelacją) w następujących kwotach:

1. Wnioskodawczyni – 34 223 zł 83 gr (trzydzieści cztery tysiące dwieście dwadzieścia trzy złote i osiemdziesiąt trzy grosze),
2. …. – 28 958 zł 63 gr (dwadzieścia osiem tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt osiem złotych i sześćdziesiąt trzy grosze),
3. …. - 28 958 zł 63 gr (dwadzieścia osiem tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt osiem złotych i sześćdziesiąt trzy grosze).
   
   

Następnie po wyroku Sądu Apelacyjnego pozwany w marcu 2017 r. uiścił dalszą część odsetek w następujących kwotach:

1. Wnioskodawczyni – 40 908 zł 50 gr (czterdzieści tysięcy dziewięćset osiem złotych i pięćdziesiąt groszy),
2. …. - 30 681 zł 37 gr (trzydzieści tysięcy złotych sześćset osiemdziesiąt jeden złotych i trzydzieści siedem groszy),
3. …. - 30 681 zł 37 gr (trzydzieści tysięcy złotych sześćset osiemdziesiąt jeden złotych i trzydzieści jeden groszy).
   
   

Łącznie wypłacone odsetki wyniosły:

1. Wnioskodawczyni – 75 132 zł 33 gr (siedemdziesiąt pięć tysięcy sto trzydzieści dwa złote i trzydzieści trzy grosze),
2. …. - 59 640 zł (pięćdziesiąt dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści złotych),
3. …. - 59 640 zł (pięćdziesiąt dziewięć tysięcy sześćset czterdzieści złotych).
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy odsetki od zadośćuczynienia i odszkodowania opodatkowane są w taki sam sposób jak zadośćuczynienie i odszkodowanie i czy w konsekwencji podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, przedstawionym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku, odsetki od zadośćuczynienia i odszkodowania powinny być opodatkowane w ten sam sposób, co należność główna, czyli zadośćuczynienie i odszkodowanie, a więc podlegać zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zawiera katalog zwolnień podatkowych, wśród których w ust. 1 pkt 3b wymienia inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zadośćuczynienie i odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych ma podstawie powyższego artykułu. Kwestią problematyczną pozostaje opodatkowanie odsetek, które otrzymała Wnioskodawczyni.

Zdaniem Wnioskodawczyni, mimo że w przepisie art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wskazano wyraźnie, że odsetki od zadośćuczynienia i odszkodowania podlegają zwolnieniu od opodatkowania, to taki wniosek należy wyciągnąć, gdyż przepis nie wskazuje również wyraźnie, że należy je opodatkować i traktować inaczej niż należność główną. Ponadto należy wskazać, że odsetki stanowią integralny element przychodu z tytułu zadośćuczynienia i odszkodowania, ponieważ odsetki mają charakter akcesoryjny w stosunku do należności głównej, a ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane. Innymi słowy, odsetki nie mogą istnieć bez należności głównej, a wiec są z nią ściśle związane, dlatego w konsekwencji powinny być traktowane jak należność główna i w taki sam sposób opodatkowane.

Wnioskodawczyni podziela pogląd wyrażony w wyroku NSA z dnia 17 stycznia 2014 r. (sygn. akt II FSK 289/12), w którym NSA wskazał, że odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów, co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób.

Podobne stanowisko wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w orzeczeniu z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 1414/14. WSA stwierdził, że choć rzeczywiście w przepisach nie ma mowy o tym, jak należy traktować odsetki za zwłokę wypłacane przy odszkodowaniu, to jednak nie ma w nich także nic, co by sugerowało, że należy je traktować jako coś osobnego. Należy je uznać za część świadczenia podstawowego i tak też opodatkować, czyli w przypadku odszkodowania i zadośćuczynienia trzeba je zwolnić od podatku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, odsetki dzielą los należności głównej (zadośćuczynienia i odszkodowania), łącznie z którą zostały wypłacone i podlegają zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej wyżej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Nie jest bowiem możliwym, aby przewidzieć każdy rodzaj przychodu, który wystąpi. Tym samym z faktu, że ustawodawca nie wymienił wprost odsetek jako źródła przychodu nie można wywodzić wniosku, że odsetki nie podlegają opodatkowaniu. Gdyby tak było, to niektóre rodzaje odsetek nie zostałyby wymienione w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z opodatkowania.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że na skutek powództwa wytoczonego przez Wnioskodawczynię i Jej synów przeciwko …. S.A., Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz Wnioskodawczyni i synów zadośćuczynienie oraz odszkodowanie wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 września 2013 r. do dnia zapłaty. Następnie Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu Okręgowego, podwyższając kwoty zadośćuczynienia i odszkodowania. Po wyroku Sądu Okręgowego, w marcu 2016 r. pozwany dokonał na rzecz Wnioskodawczyni i Jej synów wypłaty odsetek od zadośćuczynienia i odszkodowania, natomiast po wyroku Sądu Apelacyjnego, w marcu 2017 r. wypłacił pozostałą część odsetek.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy, wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z przepisu tego wynika, że zwolnienie, o którym w nim mowa dotyczy odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymanego na podstawie wyroku lub ugody sądowej z wyjątkami w nim wskazanymi.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Wyżej wymieniony przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania/zadośćuczynienia, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą zadośćuczynienia, czy też odszkodowania, a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do objęcia zwolnieniem z opodatkowania przedmiotowych odsetek, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne zwolnienie. Ustawodawca nie pomija odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże, gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według wyższej stopy (art. 481 § 2 Kodeksu cywilnego).

Odsetki wypłacone w związku z opóźnieniem wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia. Zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 1822, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma więc zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne. Należy przy tym wskazać, że odsetki są świadczeniem ubocznym, pozostającym w ścisłym związku z należnością główną, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Dlatego też nie można utożsamiać odsetek z odszkodowaniem, zadośćuczynieniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Nie ma więc racji Wnioskodawczyni twierdząc, że skoro świadczenie pierwotne zwolnione jest z opodatkowania, to kwota odsetek powinna też być zwolniona z opodatkowania.

Potwierdza to orzecznictwo sądów, zgodnie z którym „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe” (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). „Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnym sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej” (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

NSA w wyroku z dnia 9 stycznia 2007 r. (sygn. akt II FSK 36/06) stwierdził, że „Posłużenie się w zapisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (Dz.U. z 1991 r. Nr 80, poz. 350 ze zm.) jedynie pojęciem odszkodowania, bez użycia słowa odsetki powoduje, iż jedynie te pierwsze (odszkodowania), a nie te ostatnie (odsetki), mogą być uznane za zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych”.

Dodatkowo, wskazać należy, że Naczelny Sąd Administracyjnego w wyroku z dnia 24 stycznia 2008 r., sygn. akt II FSK 1629/06, stwierdził, że „(...) Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) należy traktować jako wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzego kapitału. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści (np. przez korzystną lokatę) (...). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wyjaśniono, że głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego jak w art. 481 § 1 K.c. jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę (wyrok z dnia 24 kwietnia 1997 r., sygn. akt II CKN 118/97, OSP 1998, Nr 1, poz. 3, z glosą A. Szpunara). Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Prowadzi to do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika ze spełnieniem świadczenia pieniężnego (art. 481 § 1 K.c.) stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono i jako takie nie są wolne od podatku dochodowego (art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)”.

Powyższy pogląd w całej rozciągłości podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, który dodał w wyroku z dnia 11 lipca 2013 r., sygn. akt I SA/Gl 145/13, że „w żadnej jednostce redakcyjnej przepisu art. 21 u.p.d.o.f. nie została zakodowana norma o charakterze szczególnym statuująca zwolnienie podatkowe obejmujące wyżej opisane odsetki za zwłokę. Normy takiej nie ma również w innych regulacjach wchodzących w skład systemu prawą obowiązującego. W przepisie art. 21 u.p.d.o.f. zostały natomiast zawarte zwolnienia podatkowe dotyczące innego rodzaju odsetek. Wynik wnioskowania a contrario wskazuje, że odsetki, które nie zostały wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, podlegają opodatkowaniu. Sąd wskazuje, że dokonując interpretacji należy mieć na względzie i tę okoliczność, że zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, co powoduje, że niedopuszczalne byłoby poszerzanie zakresu zwolnień w drodze wykładni; w szczególności wbrew jednoznacznej woli ustawodawcy wyrażonej w przepisie.”

Ponadto w wyroku z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2626/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zauważył, że cyt. „To, że w świetle prawa cywilnego odsetki te wiążą się i zależą od zasadności roszczenia głównego, nie zmienia zupełnie odrębnego tytułu, z którego wywodzą się odsetki na gruncie podatkowym. Przychód odsetkowy Skarżącego ma swoje źródło nie w odszkodowaniu lub zadośćuczynieniu, lecz w spóźnieniu dłużnika w wypłacie tego odszkodowania i zadośćuczynienia.”

Orzecznictwo w omawianej kwestii nie było jednolite, jednakże wątpliwości co do podatkowej kwalifikacji odsetek zostały ostatecznie rozstrzygnięte przez Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale siedmiu sędziów NSA z dnia 6 czerwca 2016 r., sygn. akt II FPS 2/16. Zapadła ona na tle stanu faktycznego dotyczącego odsetek od nieterminowej zapłaty ceny za zbyte akcje, jednakże ma ona zastosowanie do wszystkich sytuacji związanych z zapłatą odsetek od należności głównej, których skutków podatkowych nie przewidziano w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istota uchwały sprowadza się do twierdzenia, że czym innym jest świadczenie główne, a czym innym odsetki za opóźnienie w jego zapłacie, w związku z tym należy je rozliczać oddzielnie i zaliczyć do przychodów z innych źródeł, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Analizując powyższe należy zauważyć, że wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek).

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wyraźnie wynika, że Wnioskodawczyni zostało zasądzone zadośćuczynienie i odszkodowanie wraz z ustawowymi odsetkami. Sąd zasądził zatem należność główną i świadczenie uboczne w postaci odsetek. Gdyby Sąd uważał, że odsetki są zadośćuczynieniem lub odszkodowaniem to włączyłby je do świadczenia głównego, powiększając kwotę zadośćuczynienia i odszkodowania. Skoro tak nie uczynił, to brak jest podstaw, aby traktować odsetki jako zadośćuczynienie i odszkodowanie. Zatem, nie można przyjąć, że odsetki są zadośćuczynieniem i odszkodowaniem sensu stricte i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak to już zostało wskazane na początku, zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy zawiera w tym przedmiocie (konkretnie odnosi się do odsetek) – wyraźne zwolnienie. Ustawodawca nie pomija bowiem odsetek w zwolnieniach, jeżeli uznaje zasadność ich zwolnienia w odniesieniu do dóbr, które w ocenie ustawodawcy zasługują na szczególną ochronę.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są:

• pkt 52 – odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),
  

• pkt 95 – odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
  

• pkt 119 – odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
  

• pkt 130 – odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a.
  
  

Zatem, skoro ustawodawca nie zamieścił w katalogu zwolnień odsetek przysługujących od zasądzonego Wnioskodawczyni odszkodowania i zadośćuczynienia, to należy stwierdzić, że odsetki te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie ze wskazaną powyżej regułą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, stwierdzić należy, że wypłacone w 2016 r. i 2017 r. na podstawie wyroku sądowego odsetki ustawowe, nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie wskazanego przez Wnioskodawczynię art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia stanowią przychód z innych źródeł – o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci. Zatem, dochody małoletnich synów z tytułu otrzymanych odsetek od odszkodowania i zadośćuczynienia Wnioskodawczyni powinna doliczyć do własnych dochodów.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawczyni wyłącznie w zakresie opodatkowania odsetek za zwłokę naliczonych od odszkodowania i wypłaconych wraz z należnością główną, zgodnie z zakresem sformułowanego przez Wnioskodawczynię we wniosku pytania.

Odnosząc się do powołanych wyroków sądów – wskazać należy, że dotyczą one konkretnych, indywidualnych spraw podatników podjętych w określonych stanach faktycznych i są wiążące tylko w tych sprawach. Dlatego, stosownie do art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.), nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego interpretację indywidualną.

Ponadto, jak wskazano wyżej orzecznictwo sądów administracyjnych w zakresie opodatkowania odsetek z tytułu nieterminowej wypłaty odszkodowania/zadośćuczynienia nie jest jednolite.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.