2016.08.05 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/4512-321/16-1/AW
z 5 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r. poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 26 kwietnia 2016 r. (data wpływu 4 maja 2016 r.), uzupełnionym pismem z 4 lipca 2016 r. (data wpływu 11 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczenie rolnika z działek gruntów rolnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 maja 2016 r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczenie rolnika z działek gruntów rolnych.

Wniosek został uzupełnionym pismem z 4 lipca 2016 r. (data wpływu 11 lipca 2016 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. Organu z 28 czerwca 2016 r. nr IBPP1/4512-321/16/AW.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest właścicielem gospodarstwa rolnego i jako rolnik jest zarejestrowanym podatnikiem VAT od 13 lipca 2011 r. Gospodarstwo rolne zostało przekazane umową darowizny podatnikowi od jego babci 13 sierpnia 1985 r. na podstawie aktu notarialnego i od tego czasu Wnioskodawca osobiście prowadzi działalność rolniczą. Całkowita powierzchnia przejętego w drodze darowizny gospodarstwa rolnego wynosi 8,55 ha.

Oprócz gruntu o tej powierzchni, otrzymanego darowizną w ramach działalności rolniczej, Wnioskodawca uprawia w ramach działalności rolniczej łącznie 25,73 ha. Na ten areał składają się działki o numerach ewidencyjnych 32.68, 423/3, z czego uprawia pole o powierzchni 3,23 ha, które stanowi majątek odrębny żony podatnika, pozostała część to dzierżawy prywatne i z Urzędu Gminy.

W skład darowanego przez babcię gospodarstwa rolnego wchodziła również działka gruntu ornego nr 424/4 (numer nadany w wyniku podziału dokonanym z urzędu działki 424/3) o powierzchni 0,2505 ha, która decyzją Wojewody z dnia 11 marca 2015 r. uległa wywłaszczeniu i została wywłaszczona na realizację inwestycji drogowej – budowę obwodnicy. Działka ta wchodziła w całości w część użytkowaną na potrzeby własne i rodziny podatnika, gdyż znajduje się w pobliżu domu.

Za ww. działkę Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie wypłacone w dwóch transzach – pierwsza wpłynęła na konto podatnika 4 kwietnia 2016 r., a pozostała 6 kwietnia 2016 r.

Działka 424/4 znajduje się w bliskiej odległości posesji podatnika, dzięki czemu była używana do upraw przeznaczonych na potrzeby własne. Zboża posiadane na ww. działce są przeznaczone dla drobiu, kaczek jak również trzody chlewnej, w związku z czym nie były sprzedawane w sprzedaży bezpośredniej i nie był naliczany od nich podatek VAT. Inwentarz zaspokaja potrzeby rodziny na podstawowe produkty typu jajka i mięso.

Plon uzyskiwany z wyżej opisanej powierzchni nie przynosi dochodu, ponieważ nie jest sprzedawany, a jedynie spożytkowany na potrzeby własne. Działalność rolnicza Wnioskodawcy nie obejmuje sprzedaży drobiu i jaj.

W ramach tej działalności sprzedaje wyłącznie rzepak, tuczniki, pszenicę, pszenżyto. Słowem połowa produkcji rolniczej jest sprzedawana, pozostała część pozostawiona jest na potrzeby własne – do wykarmienia świń i drobiu. Inwentarz ten nie jest przedmiotem sprzedaży, lecz zaspokaja podstawowe potrzeby rodziny jak jajka i mięso oraz warzywa.

Działki gruntu stanowiącego 423/3 oraz 424/4, która stanowiła własność Wnioskodawcy nie były nigdy przedmiotem najmu, ani dzierżawy. Nie zostały na nich dokonane żadne ulepszenia.

Na podstawie decyzji Wojewody z dnia 11 marca 2015 r. grunt powyższy został podzielony i jego część w postaci działki 423/4, powstała w wyniku podziału działki 423/3, została wywłaszczona pod budowę drogi za odszkodowaniem. Decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja zobowiązywała do niezwłocznego wydania nieruchomości.

Za wywłaszczoną działkę będącą w uprawie na potrzeby własne, a nie w działalności rolniczej, decyzją Wojewody z dnia 25 stycznia 2015 r. przyznano Wnioskodawcy odszkodowanie.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie prowadzonej działalności rolniczej. Działka 423/4 nie była nigdy też używana do działalności gospodarczej, której podatnik nigdy nie prowadził. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej, której przedmiotem jest obrót nieruchomościami. Wnioskodawca nie dokonywał wcześniej sprzedaży działek. Wnioskodawca nie poniósł żadnych czynności w celu przygotowania dostawy przedmiotowej działki przed wywłaszczeniem. Wnioskodawca zrezygnował ze zwolnienia z VAT i zarejestrował się jako podatnik VAT od 13 lipca 2011 r. Grunt był nabyty w 1985 r., więc do dnia 13 lipca 2011 r. był wykorzystywany do czynności zwolnionych, natomiast od dnia 13 lipca 2011 r. był wykorzystywany do czynności opodatkowanych, jak i w części na potrzeby własne podatnika i jego rodziny.

Z tytułu nabycia gruntu i działki 423/4 powstałej w wyniku wydzielenia nr 423/3, Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Było to, jak wspomniano wcześniej, gospodarstwo przejęte umową darowizny od babci Wnioskodawcy.

Od chwili wywłaszczenia zaprzestano wykorzystywania gruntu w działalności rolniczej.

W uzupełnieniu wniosku podano ponadto, że:

Wniosek dotyczy działki nr 424/4, która powstała w wyniku podziału działki 424/3 (numer nadany w wyniku podziału dokonanego z urzędu działki 424/3 o powierzchni 0,2505 ha, która decyzją Wojewody z dnia 11 marca 2015 r. uległa wywłaszczeniu). Działka 424/4 ze względu na bliskie położenie od domu Wnioskodawcy od momentu przekazania Wnioskodawcy przez jego babcię w drodze darowizny, aż do momentu wywłaszczenia była wykorzystywana przez niego tylko i wyłącznie na jego potrzeby i jego rodziny. Nigdy też nie była też przedmiotem najmu lub dzierżawy. Działka 424/4 nigdy nie była używana do działalności rolniczej Wnioskodawcy ani na do działalności gospodarczej. Z tytułu nabycia tej działki nie przysługiwało Wnioskodawcy prawo do odliczenia VAT naliczonego.
We wniosku nastąpiła przy pisaniu pomyłka tzw. literacka w trakcie pisania numeracji.
Działka nr 424/4 w momencie wywłaszczenia była działką niezabudowaną.
Wnioskodawca wykorzystywał przedmiotową działkę objętą wnioskiem od momentu otrzymania w formie darowizny do momentu wywłaszczenia wyłącznie na potrzeby własne i rodziny. Działka 424/4 znajduje się w bliskiej odległości posesji podatnika dzięki czemu była używana do upraw, przeznaczonych na potrzeby własne. Zboża posiadane na ww. działce są przeznaczane dla drobiu, kaczek, jak również trzody chlewnej, w związku z czym nie były sprzedawane w sprzedaży bezpośredniej i nie był naliczany od nich podatek VAT. Inwentarz zaspokaja potrzeby rodziny na podstawowe produkty typu jajka i mięso.
Na areale jak wyżej opisany nie stosuje się nawozów sztucznych, co ma wpływ na ilość plonu, który Wnioskodawca zbiera i przechowuje oddzielnie żeby mieć zdrową paszę ekologiczną, którą karmi kury, kaczki i trzodę chlewną na potrzeby własnego uboju, tak by posiadać świeżą i zdrową żywność, tj. jajka i kury brojlery na mięso jak i kaczki, które zużywa tylko na potrzeby rodziny. Poza tym był tam przydomowy ogródek, gdzie podatnik uprawiał truskawki, ziemniaki i warzywa.
Plon uzyskiwany z wyżej opisanej powierzchni nie przynosi dochodu, ponieważ nie jest sprzedawany, a jedynie spożytkowany na potrzeby własne. Działalność rolnicza Wnioskodawcy nie obejmuje sprzedaży drobiu i jaj.
W ramach tej działalności sprzedaje wyłącznie rzepak, tuczniki, pszenicę, pszenżyto. Słowem połowa produkcji rolniczej jest sprzedawana, pozostała część pozostawiona jest na potrzeby własne do wykarmienia świń i drobiu. Inwentarz ten nie jest przedmiotem sprzedaży, lecz zaspokaja podstawowe potrzeby rodziny jak jajka, mięso oraz warzywa.
Działka nr 424/4 była wykorzystywana od momentu otrzymania w formie darowizny do momentu wywłaszczenia do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.
Przedmiotowa działka w całym okresie jej posiadania była wykorzystywana w całości wyłącznie do celów prywatnych i nigdy nie była wykorzystywana ani do celów działalności gospodarczej rolniczej zwolnionej od podatku, ani opodatkowanej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wywłaszczenie rolnika z działek gruntów rolnych, które stanowiły jego majątek osobisty i nie były wykorzystywane w ramach działalności rolniczej czyli zarobkowej, ani w działalności gospodarczej, a były jedynie wykorzystywane na cele potrzeb osobistych i otrzymanie z tego tytułu odszkodowania od Prezydenta Miasta w ramach decyzji o odszkodowaniu wydanej przez Wojewodę jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT u rolnika płatnika podatku VAT z tytułu prowadzenia działalności rolniczej?

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowy grunt został nabyty jako majątek osobisty w celu prowadzenia gospodarstwa rolnego, nie zaś z zamiarem jego odsprzedaży. Brak jest więc podstaw do uznania, że transakcja powinna być opodatkowana jako czynność handlowa. Wywłaszczenie tej działki nie może być również uznane za czynność dokonaną w związku z prowadzoną przez zbywającego działalnością rolniczą z powodu okoliczności zmiany charakteru przedmiotowego gruntu z rolniczego na grunt przeznaczony pod budowę drogi krajowej, jak i z tego powodu, że grunt wywłaszczonej działki nr 424/4 użytkowany był na cele osobiste Wnioskodawcy, a nie zarobkowe i stanowił jego majątek prywatny, nie używany do działalności rolniczej. Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego sygn. III SA/Wa 562/08 z dnia 19 września 2008 r. jeżeli rolnik wskutek wywłaszczenia niezależnie od swojej woli zadecyduje o zaprzestaniu wykorzystywania gruntu w działalności rolniczej – grunt ten staje się majątkiem osobistym.

W związku z powyższym transakcja wywłaszczenia działek nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9.

W świetle art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Przepis powyższy określa szczególny przypadek dostawy towarów, który ma na celu wskazanie, że dostawą towarów jest nawet tak nietypowa sytuacja, jak władcze działanie organu lub samego przepisu prawa, w którym towar (także wbrew woli) zmienia właściciela za odszkodowaniem. Własność towaru nie jest tu najistotniejszą cechą opisanego przypadku, lecz nierówna pozycja stron takiej specyficznej dostawy, w której jedna niejako „zmuszona” jest poddać się określonym nakazom płynącym z organu lub z mocy prawa.

Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. W tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną, objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Zaznaczyć należy, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

W tym przypadku nastąpiła sprzedaż własnego gruntu używanego na potrzeby własne Wnioskodawcy, a nie na potrzeby prowadzonej działalności rolniczej. Dlatego też jako czynność jednorazowa dokonana co prawda pod przymusem, ale w ramach zwykłego zarządu swym majątkiem nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż czynność ta nie ma związku z prowadzoną działalnością rolniczą.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Natomiast w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wskazano, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak wynika z art. 2 pkt 22 ustawy o VAT – przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Zatem grunty spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług (a więc także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa).

W takiej sytuacji uznać należy, że ma miejsce dostawa towarów w zamian za odszkodowanie, zaś odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną – objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług.

Zakres opodatkowania wyznacza jednak nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – art. 15 ust. 2 ustawy o VAT– obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 2 pkt 15, 19, 20 i 21 ustawy o VAT:

przez działalność rolniczą rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą (...), a także świadczenie usług rolniczych;
przez rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych;
przez produkty rolne rozumie się towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim;
przez usługi rolnicze rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy.

W świetle przytoczonych wyżej przepisów należy zatem zauważyć, że status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Zatem osoby fizyczne dokonujące sprzedaży, przekazania lub darowizny towarów stanowiących część ich majątku osobistego (takiego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej), nie są zaliczane do grona podatników podatku od towarów i usług.

Konsekwentnie nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, iż dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach C-180/10 i C-181/10 wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie – zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego.

Inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W powyższym wyroku Trybunał stwierdził również, że osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112, zmienionej Dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby. Okoliczność, że osoba ta jest „rolnikiem ryczałtowym” w rozumieniu art. 295 ust. 1 pkt 3 Dyrektywy 2006/112, zmienionej Dyrektywą 2006/138, jest w tym zakresie bez znaczenia. Wskazane orzeczenie Trybunału odnosi się do rolnika, który korzystał ze zwolnienia od podatku VAT.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca od 13 sierpnia 1985 r. jest właścicielem gospodarstwa rolnego przekazanego umową darowizny przez babcię Wnioskodawcy na podstawie aktu notarialnego i od tego czasu Wnioskodawca osobiście prowadzi działalność rolniczą. W skład darowanego przez babcię gospodarstwa rolnego wchodziła również działka gruntu ornego 424/4 . Działka ta wchodziła w całości w część użytkowaną na potrzeby własne i rodziny Wnioskodawcy, gdyż znajduje się w pobliżu domu, w bliskiej odległości od posesji Wnioskodawcy, dzięki czemu była używana do upraw przeznaczonych na potrzeby własne. Zboża posiadane na ww. działce są przeznaczone dla drobiu, kaczek jak również trzody chlewnej, w związku z czym nie były sprzedawane w sprzedaży bezpośredniej i nie był naliczany od nich podatek VAT. Inwentarz zaspokaja potrzeby rodziny na podstawowe produkty typu jajka i mięso.

Na areale jak wyżej opisany nie stosuje się nawozów sztucznych, co ma wpływ na ilość plonu, który Wnioskodawca zbiera i przechowuje oddzielnie żeby mieć zdrową paszę ekologiczną, którą karmi kury, kaczki, trzodę chlewną na potrzeby własnego uboju, tak by posiadać świeżą i zdrową żywność tj. jajka i kury brojlery na mięso, jak i kaczki, które zużywa tylko na potrzeby rodziny. Poza tym był tam przydomowy ogródek, gdzie podatnik uprawiał truskawki, ziemniaki i warzywa. Plon uzyskiwany z wyżej opisanej powierzchni nie przynosi dochodu, ponieważ nie jest sprzedawany, a jedynie spożytkowany na potrzeby własne. Działalność rolnicza Wnioskodawcy nie obejmuje sprzedaży drobiu i jaj. W ramach tej działalności Wnioskodawca sprzedaje wyłącznie rzepak, tuczniki, pszenicę, pszenżyto. Słowem połowa produkcji rolniczej jest sprzedawana, pozostała część pozostawiona jest na potrzeby własne – do wykarmienia świń i drobiu. Inwentarz ten nie jest przedmiotem sprzedaży, lecz zaspokaja podstawowe potrzeby rodziny jak jajka i mięso oraz warzywa.

Działka nie była nigdy przedmiotem najmu, ani dzierżawy. Nie zostały na niej dokonane żadne ulepszenia.

Na podstawie decyzji Wojewody grunt powyższy został podzielony i jego część w postaci działki 424/4, powstała w wyniku podziału działki 423/3, została wywłaszczona pod budowę drogi za odszkodowaniem. Decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Decyzja zobowiązywała do niezwłocznego wydania nieruchomości. Za wywłaszczoną działkę będącą w uprawie na potrzeby własne, a nie w działalności rolniczej, decyzją Wojewody Śląskiego z dnia 25 stycznia 2015 r. przyznano Wnioskodawcy odszkodowanie.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie prowadzonej działalności rolniczej. Działka 424/4 nie była nigdy też używana do działalności gospodarczej, której podatnik nigdy nie prowadził. Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej, której przedmiotem jest obrót nieruchomościami. Wnioskodawca nie dokonywał wcześniej sprzedaży działek.

Wnioskodawca nie poniósł żadnych czynności w celu przygotowania dostawy przedmiotowej działki przed wywłaszczeniem. Wnioskodawca zrezygnował ze zwolnienia z VAT i zarejestrował się jako podatnik VAT od 13 lipca 2011 r. Grunt był nabyty w 1985 r., więc do dnia 13 lipca 2011 r. był wykorzystywany do czynności zwolnionych, natomiast od dnia 13 lipca 2011 r. był wykorzystywany do czynności opodatkowanych, jak i w części na potrzeby własne podatnika i jego rodziny.

Z tytułu nabycia gruntu i działki 424/4 powstałej w wyniku wydzielenia nr 423/3, Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Działka nr 424/4 była wykorzystywana od momentu otrzymania w formie darowizny do momentu wywłaszczenia do czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT.

Przedmiotowa działka w całym okresie jej posiadania była wykorzystywana w całości wyłącznie do celów prywatnych i nigdy nie była wykorzystywana ani do celów działalności gospodarczej rolniczej zwolnionej od podatku, ani opodatkowanej.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy wywłaszczenie rolnika z działek gruntów rolnych, które stanowiły jego majątek osobisty i nie były wykorzystywane w ramach działalności rolniczej czyli zarobkowej, ani w działalności gospodarczej, a były jedynie wykorzystywane na cele potrzeb osobistych i otrzymanie z tego tytułu odszkodowania od Prezydenta Miasta w ramach decyzji o odszkodowaniu wydanej przez Wojewodę jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT.

Z powyższego opisu sprawy wynika, że grunt będący przedmiotem wywłaszczenia, nie był wykorzystywany przez Wnioskodawcę w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej w ramach gospodarstwa rolnego. Wprawdzie Wnioskodawca zrezygnował ze zwolnienia z VAT i zarejestrował się w zakresie prowadzonej działalności rolniczej jako podatnik VAT od 13 lipca 2011 r., jednakże wywłaszczony grunt obejmujący działkę nr 424/4 w całym okresie jej posiadania był wykorzystywany w całości wyłącznie do celów prywatnych i nigdy nie był wykorzystywany ani do celów działalności gospodarczej rolniczej zwolnionej od podatku, ani opodatkowanej. Plon uzyskiwany z wyżej opisanej powierzchni nie jest sprzedawany, a jedynie spożytkowany na potrzeby własne, również posiadany inwentarz nie jest przedmiotem sprzedaży, lecz zaspokaja podstawowe potrzeby rodziny jak jajka i mięso oraz warzywa. Ponadto działka nie była nigdy przedmiotem najmu, ani dzierżawy oraz nie zostały na niej dokonane żadne ulepszenia.

Mając na uwadze powyższe, nie można zatem uznać, iż grunt ten w jakimkolwiek okresie jego posiadania przez Wnioskodawcę był związany z opodatkowaną podatkiem VAT działalnością gospodarczą. Powyższe oznacza, że dostawa działki (poprzez jej wywłaszczenie) nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym Wnioskodawcy.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego, co w przedmiotowej sprawie miało miejsce, gdyż z wniosku wynika, że Wnioskodawca wykorzystywał posiadane nieruchomości gruntowe do celów osobistych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Ponadto z wniosku nie wynika aby Wnioskodawca w odniesieniu do przedmiotowych działek dokonywał jakichkolwiek czynności, o których mowa w przytoczonych orzeczeniach TSUE w sprawach C-180/10 i C-181/10.

Dokonana dostawa gruntu – działki nr 424/4 – stanowiącego część gospodarstwa rolnego, w okolicznościach wskazanych w opisie sprawy, nie stanowi zatem dostawy dokonywanej przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a więc przez podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. W tej sytuacji należy uznać, że dostawa ta stanowiła realizację prawa do rozporządzania majątkiem prywatnym Wnioskodawcy.

Mając zatem na uwadze przedstawiony opis sprawy i obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że dostawa gruntu za odszkodowaniem stanowi czynność niepodlegającą regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że powyższa czynność nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż nie ma związku z prowadzoną działalnością rolniczą – należało uznać za prawidłowe.

Zauważyć jednak należy, że skoro dostawa przedmiotowego gruntu stanowi czynność niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, to w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania wskazane przez Wnioskodawcę we własnym stanowisku zwolnienie od podatku VAT określone w art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Należy podkreślić także, iż na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii nie może wpłynąć powołane przez Wnioskodawcę orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, bowiem stanowi ono rozstrzygnięcie w konkretnej sprawie, osądzonej w określonym stanie faktycznym. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78 poz. 483 ze zm.) w swoim rozdziale III określa zamknięty katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Nie przewiduje on takiej mocy dla orzecznictwa sądowego, w tym orzecznictwa sądów administracyjnych (w Polsce nie obowiązuje system precedensów sądowych). W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. Wynika to również z treści art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, który przesądza, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie lub bezczynność było przedmiotem zaskarżenia. Organ podatkowy jest zatem zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163 poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin