Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB5/4510-608/16-2/JC
z 22 lipca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 9 czerwca 2016 r. (data wpływu 20 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy odsetki wypłacane przez Wnioskodawcę w ramach cash poolingu podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 czerwca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy odsetki wypłacane przez Wnioskodawcę w ramach cash poolingu podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Spółka (dalej: „Wnioskodawca”) należy do Grupy Kapitałowej E (dalej również jako: „GK E”). Spółki należące do GK E są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ust. 4 Ustawy o CIT.

Wnioskodawca przystąpił do oferowanej przez bank (dalej: „Bank”) tzw. usługi cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowej usługi zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków (dalej: „Usługa” lub „cash pooling”). Wnioskodawca przystąpił do struktury cash poolingu jako uczestnik. Uczestnikami struktury cash poolingu wraz z Wnioskodawcą są spółki należące do GK E. Wszystkie spółki, które przystąpiły do struktury cash poolingu są polskimi rezydentami podatkowymi.

Usługa cash poolingu polega na zarządzaniu fizycznymi transferami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi i świadczona jest w oparciu o umowę zawartą między bankiem a wszystkimi uczestnikami. Wnioskodawca zawarł dwie oddzielne umowy (zwane dalej: „Umowami”, a każda z osobna: „Umową”) z Bankiem oraz z Bankiem (zwane dalej: „Bankami”, a każdy z osobna: „Bankiem”), przy czym konstrukcja obu umów jest we wszystkich istotnych i opisanych w niniejszym wniosku elementach tożsama.

Zgodnie z treścią obu Umów, jeden z uczestników został wybrany na tzw. agenta, zwanego także koordynującym. Wnioskodawca nie pełni roli agenta (koordynującego).

Podstawę funkcjonowania usługi stanowią rachunki bankowe, otwarte i prowadzone w PLN dla uczestników (dalej: „Rachunki”), w tym dla uczestnika pełniącego funkcję agenta.

W celu wykonania usługi rzeczywistego cash poolingu Bank udzielił uczestnikom, na warunkach określonych w Umowie limitów dziennych (określanych także jako limity zadłużenia), tj. kwot do których łącznie dyspozycje wszystkich uczestników dotyczące Rachunków mogą być realizowane przez Bank w przypadku braku środków dostępnych na tych poszczególnych rachunkach. Dodatkowo, Bank będzie mógł udzielić agentowi, na warunkach określonych w odrębnej umowie, kredytu w rachunku bieżącym.

Jednakże, w żadnym wypadku suma łącznego zadłużenia uczestników wobec Banku nie może przekroczyć tzw. globalnego limitu płynności (zwanego też: „limitem salda netto”), tj. sumy sald na Rachunkach uczestników uwzględniającej środki dostępne z tytułu przyznanego, na podstawie odrębnej umowy (o ile zostanie ona zawarta), kredytu w Rachunku uczestnika wybranego do pełnienia funkcji agenta (koordynującego).

Właściwa usługa cash poolingu rzeczywistego polega na codziennym bilansowaniu środków zgromadzonych na Rachunkach uczestników.

Struktura cash poolingu oparta jest o mechanizmy prawne, zdefiniowane w prawie cywilnym jako subrogacja oraz przejęcie długu.

Subrogacja jest instytucją prawną uregulowaną w art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego i polega na tym, iż osoba trzecia, która w sytuacjach opisanych w dalszej części wniosku spłaca wierzyciela, nabywa z mocy prawa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, tj. wstępuje w prawa zaspokajanego wierzyciela. Przejęcie długu jest z kolei uregulowane w art. 519 § 1 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony.

W ramach Usługi każdego dnia roboczego w przypadku gdy saldo na rachunku:

• uczestnika niebędącego agentem ma wartość:
  • ujemną, wówczas Bank dokona transferu środków pieniężnych z Rachunku agenta na Rachunek uczestnika niebędącego agentem, w następstwie czego agent dokona spłaty zobowiązań uczestników, którzy posiadają ujemne saldo na Rachunku, względem Banku i nabędzie w ten sposób wierzytelności Banku względem tych uczestników do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokajanego wierzyciela, tj. Banku, w trybie art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego,
  • dodatnią, wówczas Bank dokona transferu środków pieniężnych z Rachunku uczestnika niebędącego agentem na Rachunek agenta, w następstwie czego uczestnicy, którzy posiadają dodatnie saldo na Rachunku, dokonają spłaty zobowiązań agenta, istniejących w Rachunku agenta, względem Banku i nabędą w ten sposób wierzytelności Banku względem agenta do wysokości dokonanej spłaty, wstępując tym samym w prawa zaspokajanego wierzyciela, tj. Banku, w trybie art. 518 § 1 Kodeksu Cywilnego,

• wszystkich Uczestników ma wartość dodatnią lub równą zeru, wówczas nastąpi przejęcie przez agenta długów Banku względem uczestników, którzy posiadają saldo dodatnie na Rachunku, w trybie art. 519 § 1 Kodeksu Cywilnego. Celem przejęcia długów Bank przeleje na rachunek agenta kwotę w wysokości nominalnej długów.
  
  
  

W efekcie powyższych operacji salda na Rachunkach uczestników niebędących agentem będą równe zeru.

Umowa ma charakter cash poolingu jednokierunkowego co oznacza, że nie dochodzi do zwrotnych transferów pieniężnych na początku kolejnego dnia roboczego. Ostateczne rozliczenie i zwrotne transfery pieniężne będą miały miejsce w ustalonych z każdym z Banków terminach.

Bank na podstawie umowy ze wszystkimi uczestnikami, naliczać będzie odsetki od salda na rachunku agenta oraz od sald na rachunkach pozostałych uczestników w przyjętych okresach rozliczeniowych.

Wynagrodzenie za świadczenie usługi cash poolingu pobierane jest wyłącznie przez Bank. Jeden z Banków pobrał jednorazowo opłatę w wysokości 150 zł od każdego uczestnika, zaś drugi Bank pobiera opłatę każdorazowo w przypadku wdrożenia zmiany konfiguracji systemu zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków. Opłata ta pobierana jest w wysokości 100 zł w ciężar Rachunku uczestnika będącego koordynującym, zaś za jej uiszczenie odpowiedzialni są solidarnie wszyscy uczestnicy.

Agent (koordynujący) nie otrzymuje wynagrodzenia z tytułu pełnienia swojej roli w systemie. Sprawowanie tej funkcji ma charakter czysto techniczny i sprowadza się do tego, że na Rachunek agenta Bank dokonuje transferów środków pieniężnych z Rachunków pozostałych uczestników oraz z tego Rachunku trafiają środki na Rachunki pozostałych uczestników. Pełnienie funkcji agenta (koordynującego) wiąże się także z reprezentowaniem pozostałych uczestników wobec Banku w zakresie kwestii związanych z Umową.

Ponieważ Wnioskodawca zawarł już umowę cash poolingu, dlatego wniosek dotyczy zarówno zaistniałego stanu faktycznego, jak i zdarzenia przyszłego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zgodnie z treścią opisanego powyżej zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, odsetki wypłacane przez Wnioskodawcę w ramach cash poolingu podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów?

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle opisanego zaistniałego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, odsetki płacone przez Spółkę w ramach cash poolingu nie podlegają ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów Spółki.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

• odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni;
• odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.
  
  

W myśl z art. 16 ust. 7b Ustawy o CIT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r., przez pożyczkę, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę. Pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe przepisy nie mogą mieć zastosowania w rozważanej sytuacji z uwagi na fakt, że w opisanej sprawie, odsetki, które będą potencjalnie wypłacane przez Spółkę od środków pozyskanych w celu pokrycia salda ujemnego nie będą stanowić odsetek od pożyczek w rozumieniu przepisów Ustawy o CIT (art. 16 ust. 7b Ustawy o CIT).

Przede wszystkim, usługa zarządzania płynnością finansów, jaką jest usługa cash poolingu, nie może zostać uznana za umowę pożyczki w świetle przepisów Ustawy o CIT, gdyż nie zawiera elementów przedmiotowo istotnych dla tego rodzaju umów.

W treści Umowy brakuje zobowiązania którejkolwiek ze stron do przeniesienia na rzecz konkretnej strony określonej ilości środków finansowych. Jak zostało to już wskazane przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, to Bank będzie ustalać salda na poszczególnych Rachunkach i w zależności od ich wartości (dodatnia/ujemna) oraz będzie dokonywać transferów środków pieniężnych - tak aby po dokonaniu powyższych przelewów salda na poszczególnych Rachunkach uczestników, innych niż agent, były równe zeru.

Tym samym, w przedmiotowej strukturze cash-poolingu, Spółka (jako uczestnik) nie będzie składać żadnych dyspozycji wykonywania transferów środków pieniężnych. W opinii Wnioskodawcy, nie można więc uznać, że w opisanym zdarzeniu przyszłym występuje stosunek zobowiązaniowy, określony w art. 16 ust. 7b Ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r.

Powyższe podejście potwierdzają interpretacje indywidualne Ministra Finansów. Wnioskodawca, pragnie podkreślić, iż pomimo zmian w przepisach Ustawy o CIT, poniższe interpretacje odnoszą się w ocenie Wnioskodawcy do zadanego przez niego pytania i mają zastosowanie również do przepisów Ustawy o CIT po 1 stycznia 2015 roku.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. IPPB5/423-688/12-4/JC, Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że: „(...) w szczególności, należy podkreślić, że w wyniku realizacji umowy nie będzie dochodziło do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak będzie zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot. (...) W związku z powyższym, należy uznać, że odsetki od otrzymanych środków finansowych, które byłyby wypłacane przez Spółki zależne potrącane z salda w ramach systemu cash-poolingu nie będą podlegały ograniczeniom wynikającym z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT w zakresie uznania ich za koszty uzyskania przychodów”.

Przedstawione stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych organów podatkowych m.in. w:

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 2 maja 2012 r., sygn. IPTPB3/423-54/12-3/MF;
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 stycznia 2012 r., znak: IPPB5/423-1225/11-2/JC;
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. IPPB5/423-128/12-2/JC;
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-657/14/CzP;
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 sierpnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-656/14/PC;
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 29 sierpnia 2014 r., sygn. ITPB3/423-238/14/DK.
  
  
  

Ponadto, Wnioskodawca pragnie wskazać, że powyższą linią interpretacyjną organów podatkowych, zgodnie z którą do rozliczeń dokonywanych w ramach umowy cash poolingu nie mają zastosowania ograniczenia wynikające z przepisów o niedostatecznej kapitalizacji, gdyż podstawą transferów dokonywanych w ramach umowy o zarządzanie płynnością finansową nie są pożyczki, o których mowa w przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT, potwierdza także orzecznictwo sądów administracyjnych.

Przykładowo Wnioskodawca wskazuje na następujące rozstrzygnięcia:

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 11 lutego 2014 r., sygn. akt I SA/Wr 2007/13 oraz I SA/Wr 2008/13;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 lutego 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2562/13;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z 19 marca 2014 r., sygn. akt I SA/Bd 208/14;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 27 listopada 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 630/14;
  

• wyrok Wojewódzki Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 8 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Rz 235/14;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 maja 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 32/14;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 20 maja 2014 r., sygn. akt I SA/Bd 418/14;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 czerwca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 349/14;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 23 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Kr 665/14;
  

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 11 września 2014 r., sygn. akt I SA/Łd 755/14.
  
  
  

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż przelewy środków pieniężnych dokonywane w ramach struktury cash poolingu pomiędzy nim a uczestnikami nie stanowią pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b Ustawy o CIT. Tym samym, w opinii Wnioskodawcy ograniczenia dotyczące zaliczenia w koszty uzyskania przychodu odsetek z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 Ustawy o CIT w przedmiotowej sprawie nie mają zastosowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem, tzw. Pool leadera (Agenta), którym może być wyspecjalizowany bank, jak również jednostka z grupy. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 60 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 61 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Przy czym, zgodnie z art. 16 ust. 6 updop, wskaźnik procentowy, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, posiadanych udziałów (akcji) w spółce określa się na podstawie liczby praw głosu, jakie w związku z posiadanymi udziałami (akcjami) przysługują danemu podmiotowi; przepis art. 11 ust. 5b stosuje się odpowiednio. W przypadku wspólnika spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, niebędącego akcjonariuszem uważa się, że ten wskaźnik procentowy pozostaje spełniony bez względu na wielkość jego udziału w tej spółce.

Stosownie natomiast do treści art. 16 ust. 7b updop, przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz art. 15c, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także kredyt, emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę; pochodnych instrumentów finansowych nie uważa się za pożyczkę w rozumieniu tego przepisu.

Zgodnie z art. 16 ust. 7g updop, wartość zadłużenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, pomniejsza się o wartość pożyczek udzielonych podmiotom powiązanym, wskazanym w tych przepisach.

Z kolei, w myśl art. 16 ust. 7h updop, wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca przystąpił do oferowanej przez bank tzw. usługi cash poolingu rzeczywistego, czyli kompleksowej usługi zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków. Wnioskodawca przystąpił do struktury cash poolingu jako uczestnik. Uczestnikami struktury cash poolingu wraz z Wnioskodawcą są spółki należące do GK E. Wszystkie spółki, które przystąpiły do struktury cash poolingu są polskimi rezydentami podatkowymi.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do umowy cash poolingu, stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, że jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez podmiot środki finansowe podlegają zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Nawet zatem w przypadku, gdy umowa cash poolingu polega na przejęciu długu czy subrogacji (jak ma to miejsce na gruncie opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego), faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek.

Istotą zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki jest przejście prawa własności przedmiotu pożyczki na pożyczkobiorcę oraz zobowiązanie pożyczkobiorcy do zwrotu, czyli do przeniesienia własności takiego samego przedmiotu na pożyczkodawcę.

Opisana we wniosku umowa cash poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b updop. W przedmiotowej sprawie mamy bowiem do czynienia z przekazywaniem środków pieniężnych pomiędzy podmiotami, przy jednoczesnej – wynikającej z logiki systemu zarządzania płynnością finansową – konieczności zwrotu danych środków oraz uzyskiwaniu w związku z tym określonego wynagrodzenia w postaci odsetek.

Z ekonomicznego punktu widzenia finansowanie to ma cechy pożyczki, gdyż w wyniku sfinansowania ujemnego salda wykazanego przez danego uczestnika umowy nadwyżką środków zgromadzonych przez innych uczestników, uczestnik ten nie jest zobowiązany do zapłaty odsetek na rzecz banku z tytułu debetu jego rachunku, który by wystąpił w sytuacji, gdyby niedoboru tego nie pokrył inny uczestnik umowy. W miejsce zatem dłużnego kredytowania debetu, jaki występuje na rachunku prowadzonym na rzecz danego uczestnika, w następstwie umowy cash poolingu kredytowanie takie nie jest realizowane ze środków banku, lecz innego bądź innych uczestników umowy, w zamian za wynagrodzenie wypłacane w postaci odsetek tym uczestnikom, którzy wykazywali saldo dodatnie, i którzy tym samym finansowali także saldo ujemne innych uczestników.

Uzyskiwane zatem przez uczestników umowy wynagrodzenie w postaci odsetek jest uzyskane z tytułu czasowego finansowania debetu innych uczestników umowy. Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, że w przypadku środków finansowych, które posłużą pokryciu niedoborów finansowych innych uczestników umowy, można mówić o ich udzieleniu innym uczestnikom umowy w formie pożyczki w rozumieniu wyżej powołanego art. 16 ust. 7b updop.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego należy wskazać, że w sytuacji gdy Spółka będzie wykazywała saldo debetowe, a także łączna wartość zadłużenia wobec podmiotów wskazanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 updop przekroczy wartość kapitału własnego, wówczas w odniesieniu do odsetek wypłacanych w związku z uczestnictwem w umowie cash poolingu znajdą zastosowanie ograniczenia w zakresie niedostatecznej kapitalizacji.

Mając zatem na względzie treść stanowiska Wnioskodawcy zawartego we wniosku należy stwierdzić, że jest ono nieprawidłowe, gdyż w kontekście przedstawionej umowy cash poolingu, nie można wykluczyć okoliczności stosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 updop, z uwagi na brzmienie art. 16 ust. 7b updop.

Zaakcentować należy, że tut. organ podatkowy formułując rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie dokonał analizy orzecznictwa organów podatkowych (interpretacji indywidualnych) odnoszących się do podobnych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych, w tym interpretacji powołanych przez Wnioskodawcę, uwzględniając jednak przede wszystkim naczelną zasadę dotyczącą instytucji interpretacji indywidualnej, tj. zasadę praworządności wyrażoną w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm., której odzwierciedleniem na gruncie prawa podatkowego jest norma prawna określona w art. 120 (w zw. z art. 14h) Ordynacji podatkowej.

Jednocześnie podkreślić należy, że ze względów wskazanych w uzasadnieniu niniejszej interpretacji tut. organ nie podziela stanowiska zawartego w powołanych przez Spółkę interpretacjach (poza interpretacjami Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, w których wskazano, że umowa cash poolingu spełnia definicję pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b updop).

Ponadto, wskazać należy na generalną zasadę, że nawet gdyby w odniesieniu do innych podatków lub innych okresów rozliczeniowych, organy podatkowe wydały odmienne rozstrzygnięcia, to nigdy nie może to stanowić podstawy do żądania analogicznego rozstrzygnięcia sprawy podatnika, jeśli stoi temu na przeszkodzie treść przepisów prawa.

W przypadku takiej rozbieżności, na organie podatkowym ciąży obowiązek podjęcia z urzędu prawem przewidzianych środków do skorygowania wadliwych decyzji, adresowanych do innych podatników. Organ nie może bowiem powielać ewentualnego błędu popełnionego w innej sprawie (wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 kwietnia 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 848/07). Podobnie stwierdził WSA w Łodzi w orzeczeniu z dnia 18 listopada 2008 r. (sygn. akt I SA/Łd 907/08). Również w innych orzeczeniach sądowych zgodnie przyjmuje się, że zasada zaufania wyrażona w art. 121 Ordynacji podatkowej nie może być rozumiana jako konieczność wydawania decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem i powielających poprzednie błędy (wyrok NSA z 8 grudnia 1999 r., SA/Sz 1775/98, Serwis Podatkowy 2001, nr 4, poz. 12). Korzystniejsze, ale niezgodne z prawem orzeczenie w stosunku do innej osoby, znajdującej się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej, nie rodzi po stronie podatnika prawa do potraktowania go w ten sam sposób (wyrok NSA z 19 kwietnia 2005 r., FSK 1660/04, GP 2005, nr 77, s. 6). Tut. organ podatkowy zgadza się z tezą wyroku NSA z 18 lipca 2001 r., SA/Sz 797/00, – „Zasada wyrażona w art. 121, iż postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzące zaufanie do organów podatkowych, nie może być rozumiana jako wydawanie decyzji sprzecznych z obowiązującym prawem”.

Zauważyć także należy, że stanowisko organu zawarte w niniejszej interpretacji znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych – przykładowo wyroki:

• WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 30 stycznia 2014 r., sygn. akt I SA/Go 604/13;
  

• WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 11 lutego 2016 r., sygn. akt I SA/Go 503/15;
  

• WSA w Poznaniu z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt I SA/Po 1014/13;
  

• WSA w Poznaniu z dnia 3 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Po 745/15;
  

• WSA w Lublinie z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. akt I SA/Lu 240/14;
  

• WSA w Łodzi z dnia 12 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 714/15;
  

• WSA w Gliwicach z dnia 6 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 483/15;
  

• WSA w Gliwicach z dnia 6 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 500/15;
  

• WSA w Gliwicach z dnia 10 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 242/15;
  

• WSA w Gliwicach z dnia 19 listopada 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 535/15;
  

• WSA w Gliwicach z dnia 12 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Gl 755/15;
  

• WSA w Szczecinie z dnia 5 kwietnia 2016 r., sygn. akt I SA/Sz 175/16;
  

• WSA w Kielcach z dnia 15 kwietnia 2016 r., sygn. akt I SA/Ke 151/16;
  

• WSA w Kielcach z dnia 15 kwietnia 2016 r., sygn. akt I SA/Ke 150/16;
  

• WSA w Warszawie z dnia 6 października 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 212/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 28 października 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 147/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 389/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 17 grudnia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2907/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 3 lutego 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1054/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 3 lutego 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1055/15 (prawomocny);
  

• WSA w Warszawie z dnia 3 lutego 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1056/15 (prawomocny);
  

• WSA w Warszawie z dnia 23 lutego 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1295/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 9 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1318/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 10 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 210/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 11 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1355/15 (prawomocny);
  

• WSA w Warszawie z dnia 11 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1353/15 (prawomocny);
  

• WSA w Warszawie z dnia 11 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1354/15 (prawomocny);
  

• WSA w Warszawie z dnia 22 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1322/15;
  

• WSA w Warszawie z dnia 22 marca 2016 r., sygn. akt III SA/Wa 1323/15;
  

• WSA we Wrocławiu z dnia 25 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 1112/15;
  

• WSA we Wrocławiu z dnia 25 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 1018/15;
  

• WSA we Wrocławiu z dnia 25 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Wr 996/15.
  
  
  

Stanowisko organu zostało także w pełni potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z dnia 30 września 2015 r., sygn. akt II FSK 2033/14 oraz II FSK 3137/14.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.