Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPB4.4511.1062.2016.2.IM
z 15 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 7 września 2016 r. (data wpływu 12 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego małżonków – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 września 2016 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego małżonków.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni pozostawała w związku małżeńskim, który to związek ustał na mocy prawomocnego orzeczenia przez Sąd Okręgowy z dnia 14 lipca 2015 r. rozwodu.

W trakcie trwania małżeństwa strony zmodyfikowały ustrój majątkowy wprowadzając małżeńską wspólność majątkową. W skład majątku wspólnego małżonków wchodzi lokal mieszkalny o powierzchni ok. 100 m². W celu nabycia przedmiotowej nieruchomości małżonkowie wspólnie zaciągnęli kredyt hipoteczny w banku. Z racji tego, że małżeństwo Wnioskodawczyni ustało, byli małżonkowie zamierzają dokonać umownego podziału majątku małżeńskiego. Podział majątku ma zostać dokonany w ten sposób, że cała nieruchomość przypadnie byłemu małżonkowi Wnioskodawczyni a w zamian za to były małżonek Wnioskodawczyni przejmie na siebie (po uzyskaniu zgody Banku w tym zakresie ) całość zobowiązania kredytowego zaciągniętego w celu nabycia przedmiotowej nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy zwolnienie Wnioskodawczyni przez Bank z obowiązków wynikających z zawartej przez małżonków umowy kredytu hipotecznego z dnia 6 listopada 2012 r. dokonane w wyniku podziału majątku małżeńskiego, w sytuacji gdy przejęcie przez byłego małżonka Wnioskodawczyni całości zobowiązania kredytowego jest sposobem podziału tego majątku stanowić będzie tzw. „inne źródło”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym powodować będzie obowiązek uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym (zwaną dalej Ustawą) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z zastrzeżeniem przypadków określonych w art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy, jak również te, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy są zatem aktywa oraz zmniejszenie pasywów. Oznacza to, że nieodpłatne wyłączenie się z grona kredytobiorców stanowić będzie przysporzenie majątkowe gdyż jest to klasyczny przykład umowy o zwolnienie z długu w rozumieniu przepisów art. 508 i nast. Kodeksu cywilnego.

Jednakże w niniejszym stanie faktycznym zwolnienie się Wnioskodawczyni z obowiązku partycypowania w zaciągniętym kredycie hipotecznym nie można w żaden sposób uznać za nieodpłatne zwolnienie z długu, gdyż jest ono następstwem uszczuplenia aktywów majątkowych Wnioskodawczyni.

Istotna dla oceny skutków podatkowych przedstawionego stanu faktycznego powinna być bowiem causa, ze względu na którą strony dokonają modyfikacji w sferze stosunku zobowiązaniowego. O ile w zwykłej umowie o zwolnienie z długu podmiot uzyskujący zwolnienie staje się bogatszy o wysokość zmniejszonych pasywów, o tyle w niniejszym stanie faktycznym zmniejszenie pasywów kredytowych stanowi ekwiwalent przeniesionego udziału w nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności majątkowej małżeńskiej, a więc współwłasności łącznej. Tym samym w sferze stosunków majątkowych Wnioskodawczyni nie powstanie jakakolwiek korzyść.

Dlatego też zdaniem Wnioskodawczyni zdarzenie polegające na zwolnieniu Wnioskodawczyni z długu nie będzie stanowić tzw. innego źródła dochodu w rozumieniu art. 10 ust. pkt 9 ustawy.

Wnioskodawczyni tym samym stoi na stanowisku, że zmiana stron umowy kredytu (jedynym kredytobiorcą zostanie kredytobiorca utrzymujący kredyt, który zarazem stanie się wyłącznym właścicielem nieruchomości obciążonej hipoteką, zabezpieczającą kredyt na zakup nieruchomości), która nie powoduje zmiany w zakresie treści zobowiązania kredytowego nie może prowadzić do uznania, że w chwili zwolnienia z długu po stronie współkredytobiorcy, którego wniosek o zwolnienie z długu został pozytywnie rozpatrzony przez bank, powstał przychód podlegający opodatkowaniu. W sytuacji zwolnienia z długu (zmiany stron umowy kredytowej) w niniejszej sprawie nie dojdzie zatem do powstania przychodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy. W konsekwencji po stronie Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy źródłem przychodu jest - z zastrzeżeniem ust. 2 - odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
   
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
   
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z kolei, stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z ww. przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania małżeńskiej wspólności majątkowej, jak również przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni pozostawała w związku małżeńskim, który to związek ustał na mocy prawomocnego orzeczenia przez Sąd Okręgowy rozwodu. W trakcie trwania małżeństwa strony zmodyfikowały ustrój majątkowy wprowadzając małżeńską wspólność majątkową. W skład majątku wspólnego małżonków wchodzi lokal mieszkalny o powierzchni ok. 100 m². W celu nabycia przedmiotowej nieruchomości małżonkowie wspólnie zaciągnęli kredyt hipoteczny w banku. Z racji tego, że małżeństwo Wnioskodawczyni ustało, byli małżonkowie zamierzają dokonać umownego podziału majątku małżeńskiego. Podział majątku ma zostać dokonany w ten sposób, że cała nieruchomość przypadnie byłemu małżonkowi Wnioskodawczyni a w zamian za to były małżonek Wnioskodawczyni przejmie na siebie (po uzyskaniu zgody Banku w tym zakresie) całość zobowiązania kredytowego zaciągniętego w celu nabycia przedmiotowej nieruchomości.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r., poz. 2082, z późn. zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami może ulec zniesieniu lub ograniczeniu na skutek zawartej między nimi umowy (art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego), na skutek orzeczenia sądu (art. 52 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) albo z mocy prawa np. ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków (art. 53 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez Sąd, bądź w przypadku ustania małżeństwa między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Natomiast, w myśl art. 50¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba ze umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Przepis ten nie wyłącza zastosowania art. 43 § 2 i 3 ww. ustawy.

Z przywołanych przepisów wynika zatem, że z chwilą ustania wspólności majątkowej między małżonkami, współwłasność łączna zostaje zastąpiona przez współwłasność w częściach ułamkowych.

Ustanie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału tego majątku, choć – jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.) – podział ten nie jest obowiązkowy.

Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane wyżej przepisy należy stwierdzić, że podział majątku wspólnego, w ramach którego nastąpi przeniesienie na rzecz byłego męża Wnioskodawczyni przysługującego Jej udziału w prawie własności nieruchomości oraz zwolnienie Wnioskodawczyni z długu z tytułu zaciągniętego kredytu na nabycie nieruchomości, nie skutkuje powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na wyłączenie, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ są to przychody Wnioskodawczyni z tytułu podziału majątku wspólnego małżonków w wyniku ustania wspólności majątkowej.

W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążyć z tego tytułu obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie różniło się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Mając powyższe na uwadze stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Końcowo, tut. Organ wskazuje, że uzasadniając własne stanowisko, pełnomocnik Wnioskodawczyni wskazał: „(...) Dlatego też zdaniem Wnioskodawczyni zdarzenie polegające na zwolnieniu Wnioskodawczyni z długu nie będzie stanowić tzw. innego źródła dochodu w rozumieniu art. 10 ust. pkt 9 ustawy. (...)” Mając jednak na uwadze merytoryczną treść opisanego zdarzenia i przytoczone przepisy prawa, tut. Organ uznał, że jest to omyłka pisarska, a intencją był „ art. 10 ust. 1 pkt 9” ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.