Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPP2.4512.731.2016.1.BH
z 6 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 września 2016 r. (data wpływu 30 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości dokumentowania usług biegłego sądowego wykonywanych w ramach działalności Spółki - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 września 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawidłowości dokumentowania usług biegłego sądowego wykonywanych w ramach działalności Spółki.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Sądy przyznają postanowieniem wynagrodzenie biegłemu za sporządzenie opinii i nakazują wypłacić to wynagrodzenie biegłemu lub podmiotowi gospodarczemu wskazanemu przez biegłego.

Wynagrodzenie biegłego sądowego za opinię wykonaną na zlecenie Sądu może zostać wypłacone:

1. w ramach jego działalności osobistej, kiedy to Sąd nalicza i odprowadza podatek dochodowych od osób fizycznych lub
2. w ramach działalności gospodarczej biegłego.
   
   

Wnioskodawca jest osobą prawną (spółką z ograniczoną odpowiedzialnością) prowadzącą działalność gospodarczą m.in. w zakresie sporządzania opinii i ekspertyz. Wspólnikiem spółki jest osoba fizyczna będąca stałym biegłym sądowym, wpisanym na listę biegłych sądowych kilku Sądów Okręgowych. Wnioskodawca zatrudnia biegłych sądowych, w tym swojego wspólnika, do sporządzania opinii i ekspertyz, w tym na potrzeby sądów.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w przypadku wynagrodzenia za opinię wykonaną na zlecenie Sądu przez biegłego sądowego, będącego wspólnikiem osoby prawnej (w szczególności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), będącej podatnikiem podatku od towarów i usług i w przypadku złożenia przez takiego biegłego sądowego oświadczenia, iż opinię taką sporządził w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez taką osobę prawną, podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do wystawienia faktury VAT z tytułu wykonanej usługi jest ta osoba prawna?

Zdaniem Wnioskodawcy:

W ocenie Wnioskodawcy w przypadku wynagrodzenia za opinię wykonaną na zlecenie Sądu przez biegłego sądowego, będącego wspólnikiem osoby prawnej (w szczególności spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), będącej podatnikiem podatku od towarów i usług i w przypadku złożenia przez takiego biegłego sądowego oświadczenia, iż opinię taką sporządził w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez taką osobę prawną, podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do wystawienia faktury VAT z tytułu wykonanej usługi jest ta osoba prawna.

W oparciu o traktatowe swobody rynku wewnętrznego, jak i przepisy krajowe, w Polsce obowiązuje generalna zasada swobody wyboru formy prowadzenia działalności gospodarczej. W szczególności zasada ta wynika z art. 6 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej. Zasada ta oznacza, iż każdy ma prawo podejmowania, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej w wybranej przez siebie formie. Zgodnie z ustawą, zasada ta winna być respektowana przez organy administracji publicznej. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w prawomocnym wyroku z dnia 7 lutego 2008 roku (sprawa pod sygn. akt I SA/Gd 981/07) orzekł, że „w sytuacji, gdy pomoc prawną z urzędu na zlecenie sądu świadczy radca prawny wykonujący zawód w spółce cywilnej, podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do wystawienia faktury VAT z tytułu wykonanej usługi jest spółka cywilna”.

Zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 19 stycznia 2015 roku (znak: ITPP1/443-1294/14/MS), zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z tą interpretacją: „nie budzi wątpliwości, że czynności sporządzania opinii i ekspertyz sądowych na rzecz sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury, sądowym stanowią usługi, na co wskazuje (...) przepis art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy. Ich istotą jest bowiem dokonanie na zlecenie określonego świadczenia - wydanie opinii, ekspertyzy, czy też wykonywanie powierzonych funkcji, za wynagrodzeniem.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ww. ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 cyt. ustawy).

Wskazać należy, że prawo do wykonywania funkcji biegłego sądowego nabywane jest w określonym trybie i po spełnieniu ściśle określonych warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133). Biegły sądowy jest osobą, która posiada teoretyczne i praktyczne wiadomości specjalne w danej dziedzinie, potwierdzone stosownym dokumentem i w pełni samodzielnie sporządza zleconą mu opinię (ekspertyzę), kierując się wyłącznie posiadaną wiedzą w tym zakresie. Opinia wydana przez biegłego jest dowodem w postępowaniu sądowym. Przed objęciem funkcji biegły składa przyrzeczenie, iż powierzone mu obowiązki wykonywać będzie z całą sumiennością i bezstronnością. Nikt zatem nie powinien mieć wpływu na treść jego pracy (sporządzenia stosownej opinii).

Biegłemu powołanemu przez sąd - stosownie do art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1025, z późń. zm) - przysługuje wynagrodzenie za wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla wydania opinii. W myśl art. 89 ust. 2 cytowanej ustawy, wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się, uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład pracy, a wysokość wydatków, o których mowa w ust. 1 - na podstawie złożonego rachunku. Z kolei zgodnie z art. 89 ust. 3 ww. ustawy - wynagrodzenie biegłych oblicza się według stawki wynagrodzenia za godzinę pracy albo według taryfy zryczałtowanej określonej dla poszczególnych kategorii biegłych ze względu na dziedzinę, w której są oni specjalistami. Podstawę obliczenia stawki wynagrodzenia za godzinę pracy i taryfy zryczałtowanej stanowi ułamek kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość określa ustawa budżetowa.

Natomiast art. 89 ust. 4 cyt. ustawy stanowi, iż wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym wynagrodzeniu.

Prawo biegłego do żądania wynagrodzenia za spełnienie nałożonych obowiązków wynika natomiast z art. 288 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.) oraz cyt. wyżej art. 89 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016, poz. 710), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z powyższych przepisów wynika, że w sytuacji gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy czynnością wykonaną przez dany podmiot a otrzymanym z tego tytułu wynagrodzeniem, niezależnie od faktu, czy czynność dokonana została dobrowolnie, czy też w związku z nakazem władzy publicznej, czynność ta jest traktowana jako usługa w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Zakresem przedmiotowym ustawy jako świadczenie usług objęte zostały przychody osób, którym organy władzy publicznej zleciły wykonywanie określonych czynności. Do takich osób można zaliczyć biegłego sądowego. Sporządzenie opinii przez biegłego sądowego odbywa się na zlecenie sądów lub innych organów. Dowód z opinii biegłego jest jednym ze środków dowodowych, którego celem jest udzielenie sądowi wyjaśnień w kwestiach wymagających wiadomości specjalnych.

Zgodnie z art. 157 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 133), prezes sądu okręgowego ustanawia biegłych sądowych i prowadzi ich listę.

W myśl § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie biegłych sądowych (Dz. U. Nr 15, poz. 133), biegłych ustanawia się dla poszczególnych gałęzi nauki, techniki, sztuki, rzemiosła, a także innych umiejętności.

Stosownie zaś do § 11 ww. rozporządzenia, biegłemu przysługuje za wykonanie czynności wynagrodzenie w wysokości określonej odrębnymi przepisami.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z art. 15 ust. 3 pkt 1 i 3 ustawy wynika, że za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

• z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.,
  

• z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
  
  
  

Dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

1. wykonywania tych czynności,
2. wynagrodzenia, oraz
3. odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.
   
   

Jak wskazano wcześniej, czynności wykonywane przez biegłego sądowego mieszczą się w pojęciu usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, jako usług wykonywanych zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa. Biegły sądowy wykonując tego typu usługi działa jako podatnik, o w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Do usług biegłego sądowego nie może mieć zastosowania wyłączenie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, ponieważ nie są spełnione przesłanki wynikające z tego przepisu:

• stosunek prawny łączący biegłego ze zlecającym wykonanie opinii sądem nie zostaje nawiązany na podstawie umowy o pracę,
  

• biegły przy sporządzaniu opinii korzysta co do zasady z samodzielności wyrażającej się w tym, że nikt nie może mieć wpływu na jej treść,
  

• biegły odpowiada osobiście za wykonane przez siebie czynności niezależnie czy do określonych działań zobowiązał go sąd, czy też inny organ. W wyniku zlecenia wydania opinii nie dochodzi do przeniesienia odpowiedzialności za wynik działania biegłego sądowego na sąd lub inny organ.
  
  
  

Oznacza to, że biegły sądowy wykonuje swoje czynności w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy i jako podatnik podatku VAT jest zobowiązany do dokumentowania swoich czynności, mając na uwadze przepisy ustawy o VAT.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca działa w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością świadczącą usługi w zakresie sporządzania opinii i ekspertyz, a zatem jest podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącym działalność gospodarczą odpowiadającą działalności zdefiniowanej w art. 15 ust. 2 ustawy. Wnioskodawca wskazuje, że wspólnik Spółki jest osobą fizyczną będącą stałym biegłym sądowym, wpisanym na listę biegłych sądowych kilku sądów okręgowych. Wnioskodawca zatrudnia biegłych sądowych, w tym swojego wspólnika, do sporządzania opinii i ekspertyz, w tym na potrzeby sądów.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą prawidłowego dokumentowania usług świadczonych przez wspólnika wykonującego czynności biegłego sądowego w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Spółkę.

Należy zauważyć, że definicja działalności gospodarczej zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem podatnika tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym, bez względu na formę w jakiej ta działalność jest prowadzona.

Jak słusznie Wnioskodawca zauważył, istnieje dowolność w wyborze formy prowadzenia działalności gospodarczej. Dla celów podatku od towarów i usług, w przypadku, gdy podmiot działa w formie spółki, podatnikiem podatku VAT jest spółka a nie poszczególni jej wspólnicy.

W przedmiotowej sprawie biegły sądowy jest wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i swoje czynności na zlecenie sądów okręgowych wykonuje w ramach działalności tej spółki - Wnioskodawcy. Na dowód tego, wspólnik składa oświadczenie sądowi, że sporządził opinię w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez osobę prawną.

A zatem, skoro czynności biegłego sądowego wykonywane są w ramach spółki to spółka a nie jej wspólnik dokonują rozliczenia danej usługi prawidłowo ją dokumentując.

Reasumując, w odpowiedzi na pytanie, należy stwierdzić, że w opisanej sytuacji, gdy usługi opinii i ekspertyz na zlecenie sądu świadczy biegły sądowy (wspólnik) wykonujący te usługi w ramach działalności gospodarczej Spółki, podatnikiem podatku od towarów i usług zobowiązanym do wystawienia faktury z tytułu wykonanej usługi jest Spółka.

W związku z tym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego we wniosku oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. informuje, że niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii czy biegły sądowy może działać na zlecenie sądu w ramach działalności prowadzonej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ponieważ przepisy ustawy o VAT nie zawierają takich regulacji. Taką formę działania przyjęto jako element stanu faktycznego.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U z 2016 r. poz. 718).

Skargę do WSA wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcie naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.