Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
3063-ILPB1-2.4511.87.2017.1.MK
z 14 kwietnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 lutego 2017 r. (data wpływu 14 lutego 2017 r.), uzupełnionym pismem z dna 22 marca 2016 r. (data wpływu 24 marca 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lutego 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia 4 marca 20xx r. Sąd Okręgowy rozwiązał małżeństwo Wnioskodawczyni. Zgodnie z pkt. II wyroku wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi zostało powierzone Wnioskodawczyni, natomiast władza rodzicielska byłego męża została ograniczona do ogólnego wglądu w ich wychowanie, w szczególności do współdecydowania w wyborze szkoły, zawodu oraz sposobu leczenia w razie poważnej choroby dzieci. W pkt IV wyroku określono zasady kontaktu byłego męża z dziećmi (co drugi weekend, naprzemiennie święta, wakacje, ferie).

Po rozwodzie, z uwagi na brak własnego mieszkania (w wyniku podziału majątku ówczesne wspólne mieszkanie zostało przydzielone byłemu mężowi) do dnia 30 maja 2015 r. Wnioskodawczyni wraz z córkami były zameldowane i zamieszkiwały pod jednym adresem z byłym mężem. W tym czasie jak i wcześniej Wnioskodawczyni prowadziła z dziećmi odrębne gospodarstwo domowe. Od 1 czerwca 2015 r. Wnioskodawczyni wraz z córkami zamieszkała w innym mieszkaniu. Od czasu rozwodu, a w praktyce znacznie wcześniej córki przebywały i przebywają wyłącznie pod opieką Wnioskodawczyni i tylko ona się nimi zajmuje. To Wnioskodawczyni stara się zapewnić córkom wszystkie ich potrzeby od tzw. życiowych (ubiór, wyżywienie) do edukacyjnych, rozwojowych i zdrowotnych. Wszelkie podejmowane decyzje córki konsultują z Wnioskodawczynią. Ojciec nie interesował się córkami, nie wiedział i nie wie jakie mają zainteresowania, w czym się dobrze czują i sprawdzają. Odnośnie wyboru gimnazjum, a później technikum dla A. i K. to Wnioskodawczyni prowadziła rozmowy, wyjaśniała córkom i tłumaczyła jakie możliwości mają, np. po ukończeniu liceum, a jakie po ukończeniu technikum.

Były mąż – jak podaje Wnioskodawczyni – nie korzysta nawet z możliwości kontaktów z dziećmi ustalonych w wyroku rozwodowym ograniczając swoją aktywność do płacenia alimentów. W rozliczeniu PIT-37 za 2015 r. Wnioskodawczyni dokonała rozliczenia ulgi prorodzinnej za obie córki, o czym poinformowała byłego męża (pismo z 30 marca 2016 r.). Pomimo to były mąż złożył deklarację podatkową, w której odliczył po połowie ulgi na obie córki. W związku z tym urząd skarbowy wezwał Wnioskodawczynię do złożenia korekty za 2015 r. Dzieci oprócz zasądzonych alimentów nie otrzymują żadnej innej pomocy finansowej ani materialnej od ojca. Utrzymanie dzieci nie zmniejsza się, a rośnie. Były mąż wprawdzie nie został pozbawiony praw rodzicielskich, ale też nie wykonuje władzy rodzicielskiej w żadnym zakresie, koncentrując się na pisaniu pozwów o obniżenie alimentów. Po złożeniu w sądzie wniosku były mąż uaktywnia się wydzwaniając do córek. Takie sytuacje mają też miejsce w okresie rozliczeń podatkowych z urzędem skarbowym. Jak pisze Wnioskodawczyni córki nie wyrażają zgody na to, aby ojciec korzystał z przysługującej na nie ulgi. Były mąż nie sprawuje żadnej władzy rodzicielskiej, jedynie płaci alimenty na dzieci. Jedyny kontakt jaki Wnioskodawczyni ma z byłym mężem to podczas rozprawy sądowej o obniżenie alimentów na jego wniosek.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy samo powierzenie władzy rodzicielskiej, bez jej wykonywania uprawnia do otrzymania ulgi prorodzinnej?
2. Czy Wnioskodawczyni może w całości skorzystać z ulgi prorodzinnej za obie córki za 2016 r. i kolejne lata?
3. Kto i w jaki sposób powinien złożyć korektę za 2015 r.?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, prawidłowo rozliczyła ulgę prorodzinną na obie córki za 2015 r., a do złożenia korekty zeznania powinien zostać wezwany były mąż. W świetle zapisu art. 27 ust. 1 ustawy o pit, po rozwodzie z ulgi prorodzinnej może korzystać wyłącznie ten z rodziców, który nie tylko posiada, ale również faktycznie wykonuje władzę rodzicielską. Dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadania władzy rodzicielskiej i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy, a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W ocenie Wnioskodawczyni, warunkiem nabycia prawa do ulgi jest faktyczne sprawowanie władzy rodzicielskiej. Tak zwana ulga prorodzinna nie jest ulgą z tytułu bycia rodzicem, ma natomiast pomóc rodzicom wykonującym władzę rodzicielską w jej wykonywaniu.

Nie wystarczy płacić alimenty, żeby mieć prawo do preferencji. Trzeba rzeczywiście sprawować pieczę nad dziećmi i się o nie troszczyć. Jeżeli rodzić faktycznie nie wykonuje opieki nad dziećmi, nie zarządza jego majątkiem i nie reprezentuje dziecka, to nie można przyjmować, że wykonuje władzę rodzicielską, która mu przysługuje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.) od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
   
   

Natomiast w myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2. dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
   
   

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej,

– w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a (art. 27f ust. 2a).

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b).

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3).

Stosownie do art. 27f ust. 4 analizowanej ustawy, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
   
   

Władza rodzicielska – zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682) – przysługuje obojgu rodzicom, a – stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy – jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu.

Należy bowiem mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka (postanowienia Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Ulga prorodzinna przy spełnieniu warunków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych - przysługuje obojgu rodzicom wykonującym władzę rodzicielską w częściach równych, tj. po 50% lub w dowolnie przez nich ustalonej proporcji. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Zatem samo posiadanie władzy rodzicielskiej (bez jej faktycznego wykonywania), podobnie jak utrzymywanie sporadycznych kontaktów z dzieckiem czy alimentacja nie wystarcza do zastosowania przedmiotowego odliczenia.

W sytuacji, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą przysługującą rodzicom kwotę ulgi na dziecko rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Sposób podziału ulgi pomiędzy rodziców dziecka jest bowiem zagadnieniem wtórnym (następczym) wobec samego prawa do ulgi. W konsekwencji, przysługiwanie odliczenia obojgu rodzicom w kwotach równych lub dowolnej proporcji przez nich ustalonej może mieć miejsce tylko wówczas, gdy oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską.

Biorąc zatem pod uwagę okoliczności przedstawione we wniosku, a w szczególności, że faktyczną opiekę fizyczną sprawuje nad dziećmi samodzielnie Zainteresowana, a ojciec dzieci nie bierze najmniejszego udziału w sprawowaniu władzy, jedynie spełnia obowiązek alimentacyjny narzucony przez sąd, samego wykonywania obowiązku alimentacyjnego w tej sytuacji nie sposób uznać za wystarczający dla przyjęcia, że były małżonek wykonuje władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy, tym bardziej, że obowiązek alimentacyjny nie jest uzależniony od wykonywania, czy nawet posiadania takiej władzy.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów uznać należy, że skoro Wnioskodawczyni samodzielnie wykonywała w 2015 i 2016 roku władzę rodzicielską w stosunku do dwójki dzieci, to przysługuje jej wyłączne prawo do skorzystania z ulgi wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. mogła i może tę ulgę odliczyć pełnej wysokości.

Reasumując, w sytuacji gdy były małżonek nie wykonywał i nie wykonuje władzy rodzicielskiej, wówczas Wnioskodawczyni w odniesieniu do dzieci przysługuje wyłączne prawo do skorzystania z ulgi wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. mogła tę może tę ulgę w rozliczeniu za rok 2016 odliczyć w 100%. Zatem, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.