Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
0461-ITPB2.4511.780.2016.1.NPR
z 21 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 21 września 2016 r. (data wpływu 22 września 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy o dożywocie – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 września 2016 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia umowy o dożywocie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Ciotka Wnioskodawcy jest wdową od 2000 r. Nie ma dzieci, jej rodzice oraz trzy siostry nie żyją. Do 2012 r. ciotka była współwłaścicielką lokalu mieszkalnego, w którym mieszka. Drugim współwłaścicielem była siostra ciotki (mama Wnioskodawcy). Zarówno ciotka, jak i jej siostra do 2012 r. posiadały prawo do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (w którym mieszka ciotka) w równych częściach (czyli po 1/2). W 2012 r. w wyniku dziedziczenia testamentowego po zmarłej siostrze (mamie Wnioskodawcy) ciotka uzyskała prawo (nabyła) do drugiej połowy mieszkania, w którym mieszka. Reasumując, od 2012 r. ciotka posiadała prawo do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jako jedyna właścicielka. W 2016 r., na mocy podpisanej ze Spółdzielnią Mieszkaniową umowy notarialnej, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zostało przekształcone w odrębna własność, której właścicielem (jedynym) jest ciotka. Dla lokalu została założona księga wieczysta. Ciotka chciałaby zawrzeć z Wnioskodawcą i Jego siostrą umowę dożywocia, w której w zamian za przeniesienie prawa własności do lokalu mieszkalnego na Niego i siostrę Wnioskodawcy, zobowiążą się do zapewnienia jej utrzymania, opieki, wyżywienia itp. aż do jej śmierci oraz do sfinansowania i zorganizowania pogrzebu. Do śmierci ciotka będzie mogła zamieszkiwać w mieszkaniu będącym przedmiotem umowy dożywocia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Od jakiej daty, ze względów podatkowych, liczy się nabycie nieruchomości przez ciotkę: od 2012 r. (dziedziczenie testamentowe) czy od 2016 r. (przekształcenie w pełną własność) tj. od jakiej daty liczy się 5 lat, podczas których sprzedaż nieruchomości wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego?
2. Czy w razie podpisania umowy dożywocia w 2016 r. ciotka Wnioskodawcy zobowiązana będzie do zapłaty podatku dochodowego od zbycia nieruchomości w wysokości 19%?
3. Od umowy dożywocia płaci się podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości nieruchomości to czy w przypadku gdy opiekunami ciotki mają być dwie osoby to każda z nich będzie musiała zapłacić podatek w wysokości 2%, czy jest to jedna opłata w wysokości 2%?
4. Czy opiekunowie ciotki zobowiązani będą (w oparciu o umowę dożywocia) uiścić podatek dochodowy od wartości mieszkania?
5. Kiedy opiekunowie stają się właścicielami mieszkania: w chwili aktu notarialnego czy śmierci ciotki?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie czwarte i piąte. W pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy – w zakresie pytania czwartego – opiekunowie ciotki (czyli On i siostra), będący stroną w umowie dożywocia nie będą zobowiązani do uiszczenia podatku dochodowego od wartości mieszkania ciotki.

W ocenie Wnioskodawcy – w zakresie pytania piątego – właścicielami mieszkania opiekunowie staną się w chwili podpisania umowy dożywocia. Od tej daty (a w zasadzie od końca roku kalendarzowego w którym podpisano umowę dożywocia) liczyć się będzie okres 5-ciu lat w czasie których odpłatne zbycie nieruchomości podlegać będzie podatkowi dochodowemu z przewidzianymi ustawą odstępstwami.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 2032) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 tej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ww. ustawy, gdzie w pkt 8 wymieniono przychody z odpłatnego zbycia m.in. nieruchomości, a w pkt 9 – inne źródła. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Na podstawie natomiast art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji, za przychody należy uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych uznaje się natomiast, iż nieodpłatne świadczenie obejmuje działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca wraz z siostrą, na podstawie umowy o dożywocie zawartej z Jego ciotką, nabędzie prawo własności lokalu mieszkalnego.

Ponieważ nabycie ma nastąpić na podstawie umowy o dożywocie to należy wskazać, że dożywocie jest instytucją prawną uregulowaną przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.). Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

W myśl art. 910 § 1 Kodeksu cywilnego przeniesienie własności nieruchomości na podstawie umowy o dożywocie następuje z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia. Do takiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o prawach rzeczowych ograniczonych.

W literaturze cywilistycznej podkreśla się, że charakterystyczną cechą dożywocia jest ekwiwalentność świadczeń stron tej umowy, przy czym w doktrynie uznaje się, iż jest to ekwiwalentność rozumiana w sensie subiektywnym, a nie obiektywnym, co oznacza, że świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych. Podkreślenia wymaga, że tego rodzaju umowy zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, że każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).

Uwzględniając powyższe, umowa o dożywocie polegająca na tym, że w zamian za przeniesienie prawa własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie – ma charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji – jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.

Zważywszy jednak na treść art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie źródłem przychodów jest odpłatne zbycie wyszególnionych w tym przepisie nieruchomości i praw majątkowych, stwierdzić należy, iż po stronie Wnioskodawcy jako osoby nabywającej na podstawie umowy dożywocia lokal mieszkalny nie powstanie obowiązek podatkowy.

Z uwagi na odpłatny charakter ww. czynności po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi również jakiekolwiek nieodpłatne przysporzenie majątkowe, a tym samym przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 w zw. art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu nabycia udziału w lokalu mieszkalnym w drodze umowy o dożywocie zawartej z ciotką. Natomiast odpłatne jego zbycie dokonane przez Wnioskodawcę przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego w którym doszło do nabycia na podstawie umowy o dożywocie, będzie stanowiło źródło przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nabycie to następuje z chwilą zawarcia ww. umowy. Przedmiotem świadczenia ze strony dożywotnika jest bowiem przeniesienie własności nieruchomości. Zgodnie zaś z art. 155 Kodeksu cywilnego umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Jednocześnie informuje się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Oznacza to, że niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i nie wywołuje skutków prawnych dla innych podmiotów (tj. siostry Wnioskodawcy). Siostra Wnioskodawcy chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinna wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.