Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP2/415-1020/14/RH
z 6 lutego 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2014 r. (data wpływu 10 listopada 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 listopada 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie w zakresie możliwości preferencyjnego opodatkowania jako osoba samotnie wychowująca dziecko

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest kawalerem żyjącym w konkubinacie. Razem z konkubiną ma dwójkę dzieci, które zostały przez niego uznane i noszą jego nazwisko. Wnioskodawca wskazał, iż jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę i nie uzyskuje innych dochodów. Dzieci Wnioskodawcy nie osiągają żadnych dochodów.

W dniach 12 września 2014 r. – 16 września 2014 r. konkubina Wnioskodawcy przebywała w szpitalu, w tym czasie opiekował się on 4-letnią córką. Wnioskodawca zaznaczył, iż opiekę w tym okresie sprawował samodzielnie, bez niczyjej pomocy. Wskazał, iż odprowadzał i odbierał córkę z przedszkola, przygotowywał posiłki, spędzając z nią cały ten czas.

Po analizie treści wniosku z dnia 30 października 2014 r. mając na względzie zakres kompetencji przyznanej tut. organowi i treść przepisu art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa przyjęto, iż intencją Wnioskodawcy było uzyskanie odpowiedzi na pytanie:

„Czy Wnioskodawca będzie mógł skorzystać z preferencyjnego rozliczenia podatku za 2014 r. jako osoba samotnie wychowująca dziecko?”

Zdaniem Wnioskodawcy zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dla osób samotnie wychowujących w roku podatkowym dzieci (ze szczególnymi wymaganiami określonymi w pkt 1-3) podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7; z tym, że od sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w ustawie. Zgodnie z art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zawarł definicję osoby samotnie wychowującej dzieci. I tak, za taka osobę uważa się jednego z rodziców albo opiekuna prawnego, jeżeli osoba ta jest panna, kawalerem, wdowa, wdowcem, rozwódka, rozwodnikiem albo osoba, w stosunku do której orzeczono separację.

Tak więc, aby móc skorzystać z preferencyjnego opodatkowania muszą zostać spełnione następujące warunki:

1. dana osoba musi wychowywać dziecko,
2. musi być osobą wymienioną w definicji osoby samotnie wychowującej dzieci określonej w art. 6 ust 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
3. nie mogą mieć do niej ani do jej dziecka zastosowanie art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz ustawy o podatku tonażowym. Dodatkowo z preferencyjnego sposobu opodatkowania może skorzystać tylko jeden z rodziców.

Zgodnie z odpowiedzią podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów ... – z upoważnienia prezesa Rady Ministrów – na interpretację nr 20283 w sprawie otrzymania ulgi prorodzinnej z dnia 21 lutego 2011r.: „ Odpowiadając z kolei na pytanie dotyczące minimalnego okresu, jaki jest wymagany, aby osoba samotnie wychowująca dziecko mogła opodatkować swoje dochody na preferencyjnych zasadach, należy zauważyć, iż samotne wychowywanie nie musi trwać przez cały rok podatkowy. Wystarczy jego część (np. kilka dni)”

W związku z powyższym, Wnioskodawca uważa, iż spełnia wszystkie wyżej wymienione warunki, które uprawniają do skorzystania z preferencyjnego sposobu opodatkowania razem z córką w rozliczeniu podatkowym za 2014 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.), od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

1. małoletnie,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej

• podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006r. o podatku tonażowym.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ww. ustawy zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c albo w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Ponadto art. 6 ust. 10 ustawy stanowi, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia.

W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków: posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko, wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka), nie uzyskiwania przez dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą), wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia „osoby samotnie wychowującej dziecko” wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny.

Przepis art. 6 ust. 4 ww. ustawy wymienia osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowującej dziecko, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dziecko, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dziecko samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wykształcił się jednolity pogląd, zgodnie z którym aby uznać rodzica lub opiekuna prawnego za osobę samotnie wychowującą dziecko nie wystarczy, by była stanu wolnego (lub w stosunku do której orzeczono separację, albo osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności), ale musi również faktycznie samotnie wychowywać dziecko, przy czym "samotnie" oznacza wg NSA "bez udziału innej osoby". Jak podkreśla się w orzecznictwie, uzasadnienie wprowadzenia ulgi (wykładnia celowościowa) świadczy wyraźnie o tym, że ustawodawca kierował ją wyłącznie do tych osób, które samotnie troszczą się o zaspokajanie codziennych potrzeb dziecka, nie zaś do każdego rodzica, który ma władzę rodzicielską i jednocześnie jest stanu wolnego, ale nie pełni codziennej (samotnej) pieczy nad dzieckiem. Innymi słowy, nie każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w komentowanym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko – tak: wyroki NSA z dnia 20 października 2006 r., sygn. akt II FSK 1266/05, z dnia 24 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1474/05, z dnia 20 października 2006 r., sygn. akt II FSK 1267/05, z dnia 30 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1452/05, II FSK 644/06, II FSK 1549/05, II FSK 1534/05, II FSK 1548/05, z dnia 6 maja 2008 r., sygn. akt II FSK 617/07 i II FSK 371/07, z dnia 30 czerwca 2009 r., sygn. akt II FSK 279/08, z dnia 27 stycznia 2011 r., sygn. akt II FSK 2474/10.

Pewne problemy przy ocenie, czy dana osoba jest osobą samotnie wychowującą dziecko, może sprawiać fakt, że w niektórych przypadkach samotnie wychowywane dziecko ma nadal dwoje rodziców czy też opiekunów. Żadne z nich bowiem nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej. W niektórych przypadkach powstawać mogą wątpliwości, która z tych osób jest osobą samotnie wychowującą dziecko. Zaznaczyć przy tym należy, że tylko jedna osoba (spośród obydwu rodziców lub opiekunów) może być uznana za samotnie wychowującą to samo dziecko w danym czasie (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 lutego 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 2693/06. W takim wypadku osobą samotnie wychowującą dziecko jest osoba, która faktycznie, w pojedynkę – w pełni albo w przeważającej mierze wychowuje dziecko bez udziału drugiego z rodziców, stale, na co dzień troszcząc się nie tylko o byt materialny, ale także rozwój emocjonalny dziecka. Przez wychowywanie należy bowiem rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Pojęcie to uszczegółowił NSA w wyroku z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt I FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie: „Wychowanie dziecka można określić jako kształtowanie osobowości dziecka poprzez kształtowanie jego samodzielności, obowiązkowości, rozwijanie predyspozycji intelektualnych i umiejętności praktycznych, kształtowanie światopoglądu oraz systemu wartości oraz postaw emocjonalnych”.

Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 11 października 2010 r., sygn. akt II FPS 3/10: „W art. 6 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca zawarł definicję legalną osoby samotnie wychowującej dziecko. Dokonując wykładni tej definicji nie można jednak pominąć żadnego z jej elementów. Przepis ten wskazuje, że aby skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 6 ust. 4 ww. ustawy, podatnik musi mieć nie tylko określony stan cywilny, ale też wychowywać samotnie dziecko”. Powyższe potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 4 sierpnia 2011 r., sygn. akt III SA/WA 2487/10, w którym stwierdził: „Przepis art. 6 ust. 5 ww. ustawy określa krąg osób, które ze względu na swój stan cywilny mogą być uznane za samotnie wychowujące dzieci, jednakże przepis ten nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko w rozumieniu przepisu ustawy”. Zatem z preferencyjnego opodatkowania nie może zatem skorzystać rodzic będący stanu wolnego, ale prowadzący wspólne gospodarstwo domowe z drugim rodzicem tego dziecka.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpatrywanej sprawy wskazać należy, że skoro samotnie wychowującą dziecko jest osoba, która w oznaczonym czasie zupełnie sama zajmuje się dzieckiem i faktycznie wychowuje je bez udziału drugiego z rodziców, to sytuacja taka nie zachodzi w okolicznościach przedstawionych przez Wnioskodawcę, który – z uwagi na swój stan cywilny (kawaler) – spełnia jedynie część warunków przewidzianych dla uzyskania przedmiotowego statusu. Nie można jednak uznać, że samotnie wychowuje on dziecko, gdyż z przedstawionego stanu faktycznego wnioskować można, iż matka dziecka również jest zaangażowana w jego wychowanie. Wnioskodawca jedynie chwilowo, na czas pobytu konkubiny w szpitalu ( 5 dni), przejął na siebie spoczywające na niej obowiązki względem córki. Co za tym idzie, uznać trzeba, iż oboje rodzice aktywnie współuczestniczą w wychowaniu dziecka i nie może być mowy o samotnym jego wychowywaniu.

Mając na uwadze unormowanie zawarte w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które w swej istocie odnosi się do całego roku podatkowego przy uwzględnieniu szczególnych okoliczności przedstawionego stanu faktycznego należy stwierdzić, że żadnego z rodziców nie można uznać za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Ponadto tut. Organ pragnie podkreślić, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej dany przepis prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Zaznaczenia wymaga fakt, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 6 ust. 4 ww. ustawy, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania. Niezbędną przesłanką w przedmiotowej sprawie jest, jak już wcześniej zaznaczono, aby osoba w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dziecko. Zatem, w opisanej powyżej sytuacji Wnioskodawca nie może być uznany za osobę samotnie wychowującą dziecko.

Z literalnego brzmienia przepisu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika bowiem jednoznacznie, że omawiany sposób opodatkowania przysługuje temu rodzicowi, który w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci. Zatem ustawodawca uzależnił możliwość skorzystania z ww. preferencji podatkowej od tego, czy rodzic będący stanu wolnego w roku podatkowym samotnie wychowuje dziecko.

Zgodnie z definicją słownikową „samotny” to „żyjący sam, bez rodziny, przyjaciół” oraz „znajdujący się w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sam”. Wydaje się, że w praktyce doskonale samotne wychowywanie dzieci nie jest możliwe. Żyjący w pojedynkę rodzic nie jest w stanie nie korzystać z pomocy członków rodziny (niebędących partnerami) przy wychowywaniu swoich dzieci. W związku z tym, że przez pojęcie osoby, która samotnie wychowuje dziecko, należy rozumieć osobę, która nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą, którą można by określić jako jej partnera życiowego.

Nie można zatem uznać, że Wnioskodawca jest osobą samotnie wychowującą małoletnie dziecko, ponieważ jego wychowaniem zajmuje się wspólnie z konkubiną będącą matką dziecka. Należy więc stwierdzić, że w związku z opisanymi okolicznościami rozpatrywanej sprawy w zeznaniu podatkowym za rok 2014 Wnioskodawcy nie przysługuje prawo do korzystania z omawianej preferencji – w świetle przepisów obowiązujących w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.