2013.02.13 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/443-423/11-10/13/S/AK
z 13 lutego 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony, przedstawione we wniosku z dnia 31 marca 2011r. (data wpływu 4 kwietnia 2011r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 grudnia 2012r. (data wpływu 13 grudnia 2012r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT usługi sekurytyzacji - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2011r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z podatku VAT usługi sekurytyzacji. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 10 grudnia 2012r. (data wpływu 13 grudnia 2012r.).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

R. sp. z o.o. („SPV”, „Wnioskodawca”) – obecnie G. Sp. z o.o. jest utworzoną w Polsce spółką celową, która zgodnie z zamierzeniami, weźmie udział w programie sekurytyzacji dotyczącym wierzytelności wynikających z udzielonych przez Bank S.A. („Bank”) kredytów samochodowych („Wierzytelności”). Przedmiotem Wierzytelności są roszczenia Banku w stosunku do kredytobiorców o zwrot udzielonych kredytów samochodowych wraz z należnymi odsetkami w terminach określonych w poszczególnych umowach kredytowych. Biorąc pod uwagę, iż spłata kredytów udzielonych przez Bank oraz należnych odsetek ze swej natury rozłożona jest na kilka lat, celem planowanej transakcji sekurytyzacyjnej („Sekurytyzacja”) będzie uzyskanie przez Bank odpowiedniego finansowania w wyniku zbycia Wierzytelności na rzecz SPV.

W ramach Sekurytyzacji Bank zawrze z SPV umowę sekurytyzacji własnych Wierzytelności Banku, w wykonaniu której SPV zapewni dostarczenie Bankowi środków finansowych przed terminem wymagalności przedmiotowych Wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Uzyskanie przez Bank finansowania przed wymagalnością Wierzytelności będzie zatem istotą i celem Sekurytyzacji. Transakcje sekurytyzacyjne stanowią specyficzny instrument pozyskiwania finansowania, na który składa się kilka charakterystycznych elementów. Dlatego też, całościowy program sekurytyzacyjny przeprowadzony przez Bank z udziałem SPV wymagać będzie uczestnictwa określonych partnerów biznesowych oraz zróżnicowanych konstrukcji prawnych, które będą tworzyć przedmiotową transakcję. Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona w następujący sposób:

Na podstawie umowy o sekurytyzację Wierzytelności zawartej pomiędzy Bankiem i SPV Bank dokonywać będzie odpłatnego zbycia na rzecz SPV określonych pakietów Wierzytelności kredytowych wynikających z udzielonych kredytów samochodowych. Zbycie Wierzytelności zostanie dokonane za odpowiednim wynagrodzeniem ustalonym przez strony w oparciu o określoną metodę wyceny. Wynagrodzenie za Wierzytelności należne Bankowi uwzględniać będzie wartość nominalną kwoty głównej Wierzytelności oraz kwotę odsetek należnych od kredytobiorców z tytułu przedmiotowych Wierzytelności, jak również odpowiednią metodę dyskonta.

Pomimo przeniesienia Wierzytelności na SPV, ich ekonomicznym „właścicielem” w dalszym ciągu pozostanie Bank. Oznacza to, iż przedmiotowe Wierzytelności w dalszym ciągu będą ujęte w bilansie Banku, jako jego aktywa.

Mając na uwadze, iż Bank, w związku z udzieleniem kredytów samochodowych, z których wywodzą się Wierzytelności, posiada pełną wiedzę na temat przedmiotowych kredytów i kredytobiorców, terminów spłat, zasad wyliczania odsetek, etc., ze względów operacyjnych i praktycznych to Bank będzie w dalszym ciągu pełnił rolę podmiotu zajmującego się obsługą administracyjną zobowiązań kredytowych wynikających z Wierzytelności. W konsekwencji, kredytobiorcy spłacać będą kredyty wynikające z Wierzytelności, jak również należne odsetki na rachunek Banku. W określonych sytuacjach, kredytobiorcy mogą być zobowiązani do spłaty Wierzytelności oraz należnych odsetek bezpośrednio na rachunek SPV.

Pełnienie przez Bank funkcji administracyjnych w stosunku do Wierzytelności przeniesionych formalnie na SPV odbywać się będzie na podstawie odpowiedniej umowy zawartej między SPV i Bankiem o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności („Umowa Serwisowa”). Na podstawie Umowy Serwisowej Bank będzie obsługiwał sekurytyzowane Wierzytelności, zajmując się administracją kredytów, zbieraniem wpłat od kredytobiorców, prowadzeniem dokumentacji dotyczącej Wierzytelności, monitorowaniem terminowości spłat Wierzytelności, wzywaniem kredytobiorców do zapłaty zaległych rat kredytowych, itd. Środki uzyskiwane przez Bank w wyniku spłaty kredytów oraz odsetek będą przekazywane na rachunek Wnioskodawcy na zasadach oraz w terminach ustalonych przez strony. W zamian za świadczone usługi Bank uzyskiwać będzie określone wynagrodzenie od SPV.

Po nabyciu Wierzytelności od Banku Wnioskodawca wyemituje obligacje komercyjne. Oferta zakupu obligacji zostanie skierowana do podmiotów instytucjonalnych, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Źródłem spłaty obligacji emitowanych przez SPV będą Wierzytelności nabyte przez SPV od Banku. Środki finansowe uzyskane przez Wnioskodawcę z emisji obligacji zostaną następnie przekazane na rzecz Banku, jako zapłata ceny za nabyte Wierzytelności. Celem pozyskania odpowiednich środków finansowych, oprócz emisji obligacji, SPV może również zaciągać pożyczki.

W piśmie z dnia 10 grudnia 2012r. (data wpływu 13 grudnia 2012r.) w nawiązaniu do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2012r. (sygn. akt III SA/Wa 3009/11), którym Sąd uchylił interpretację indywidualną wydaną dla R. Sp. z o.o. (aktualna nazwa: G. Sp. z o.o. - dalej: „Spółka”) w dniu 4 lipca 2011r. (nr IPPP2-443-423/11-2/AK) przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, Spółka przekazała dodatkowe informacje, które, w świetle ww. wyroku, mogą mieć istotny wpływ na nową interpretację, która zostanie wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej.

Spółka pragnie jednoznacznie wskazać, iż w planowanej transakcji sekurytyzacyjnej Spółka otrzyma od Banku odpowiednie wynagrodzenie w zamian za przejęcie sekurytyzowanych wierzytelności. Wynagrodzenie to będzie miało charakter prowizji. Z uwagi na fakt, iż Spółka jest spółką celową, której główną rolą będzie udział w omawianej transakcji sekurytyzacyjnej, podstawą dla wyliczenia należnej SPV prowizji będą koszty organizacji oraz funkcjonowania ponoszone przez SPV. Na tak wyliczonych kosztach naliczony zostanie określony rynkowo narzut marży należnej Spółce, ustalony na poziomie odpowiadającym zyskom realizowanym na transakcjach sekurytyzacji przez funkcjonujące na rynku polskim spółki celowe pełniące funkcje analogiczne do Spółki. Oprócz wyżej wskazanej prowizji Spółka może również uzyskać dyskonto na nabyciu wierzytelności w przypadku, gdy wskutek wyceny wierzytelności zostaną one zbyte na rzecz Spółki z określonym dyskontem.

Z uwagi na fakt, iż powyższe okoliczności dotyczące wynagrodzenia należnego Spółce za przedmiotową usługę sekurytyzacyjną świadczoną na rzecz Banku mają istotne znaczenie dla sprawy, Spółka wnosi o ich uwzględnienie przy wydawaniu nowej interpretacji wskutek omawianego na wstępie wyroku WSA w Warszawie z 6 sierpnia 2012 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy usługa sekurytyzacji Wierzytelności kredytowych Banku świadczona przez SPV na rzecz Banku stanowić będzie usługę zwolnioną z podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy usługa sekurytyzacji Wierzytelności świadczona przez SPV na rzecz Banku polegająca na zapewnieniu finansowania Banku poprzez zbycie przez Bank na rzecz SPV określonego pakietu Wierzytelności kredytowych stanowić będzie usługę zwolnioną z podatku od towarów i usług („VAT”).

W ramach świadczenia usługi sekurytyzacyjnej SPV będzie wykonywała szereg czynności obejmujących w szczególności przekazanie Bankowi środków finansowych poprzez zapłatę wynagrodzenia za nabyte Wierzytelności Banku. Nieodzownym elementem całej operacji sekurytyzacyjnej będzie również emisja przez SPV obligacji, które zostaną objęte przez określone podmioty instytucjonalne (np. fundusze emerytalne, ubezpieczyciele). Źródłem spłaty obligacji będą Wierzytelności nabyte przez SPV, a środki uzyskane z emisji zostaną przekazane Bankowi tytułem wynagrodzenia za przeniesione Wierzytelności.

Powyższe czynności będą ściśle ze sobą powiązane przez co składać się one będą na jedną kompleksową usługę świadczoną przez SPV mającą za cel zapewnienie Bankowi wymaganego finansowania. Poprzez Sekurytyzację aktywa Banku o niskim stopniu płynności (tj. Wierzytelności) trafiają na rynek kapitałowy w zmienionej formie w postaci aktywów o wyższym stopniu płynności (tj. obligacji). W rezultacie takiej operacji, Bank poprawi swoją płynność finansową. Tym samym Wierzytelności nabyte od Banku przez Wnioskodawcę będą jednym z czynników niezbędnych w celu zapewnienia Bankowi finansowania. Istotą planowanej Sekurytyzacji będzie zatem nie samo zbycie Wierzytelności Banku na rzecz SPV lecz faktycznie uzyskanie przez Bank odpowiedniego finansowania przed terminem wymagalności Wierzytelności.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W opinii Wnioskodawcy, usługa sekurytyzacji Wierzytelności świadczona przez SPV na rzecz Banku stanowić będzie faktycznie usługę udzielania pożyczek pieniężnych, o której mowa w wyżej powołanym przepisie. Zastosowanie tego przepisu nie powinno być bowiem ograniczane tylko do zapewniania finansowania na podstawie umowy kredytu lub umowy pożyczki w rozumieniu Kodeksu cywilnego oraz Prawa bankowego. Omawiany przepis powinien być stosowany w przypadku zapewnienia finansowania również na podstawie innych instrumentów finansowych, takich jak przykładowo emisja obligacji, czy też właśnie finansowanie innego podmiotu poprzez sekurytyzację jego wierzytelności. Mając bowiem na uwadze cel i istotę tej transakcji, należy uznać, iż sekurytyzacja jest analogicznym instrumentem finansowym do kredytu lub pożyczki pieniężnej sensu stricto.

Wyżej powołany przepis został wprowadzony do Ustawy VAT z dniem 1 stycznia 2011r. Do końca 2010r. usługi sekurytyzacji podlegały zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1) w zw. z załącznikiem nr 4 do Ustawy VAT. Przedmiotowy załącznik został usunięty z Ustawy VAT, natomiast przewidziane w nim usługi zwolnione z podatku zostały implementowane bezpośrednio do art. 43 Ustawy VAT. Jedną z takich usług zwolnionych z podatku VAT jest finansowanie innych podmiotów przewidziane w przytoczonym art. 43 ust. 1 pkt 38.

Należy zaznaczyć, iż zgodnie z uzasadnieniem do ustawy nowelizującej Ustawę VAT w powyższym zakresie, przedmiotowa nowelizacja nie miała na celu ograniczenia zakresu dotychczasowych usług zwolnionych z opodatkowania VAT, a jedynie odejście od klasyfikowania usług na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. W konsekwencji, wprowadzenie zmian do Ustawy VAT od 1 stycznia 2011r. nie powinno skutkować zmianą zakresu usług zwolnionych od tego podatku. Jak wskazuje się w uzasadnieniu przedmiotowych zmian do Ustawy VAT „w odniesieniu do usług, zmiany w klasyfikacji statystycznej nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby było pewne, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Oparcie zaś przepisów dotyczących zwolnienia usług od podatku na opisach tych usług zawartych w ww. dyrektywie pozwoli na zapewnienie zgodności regulacji krajowych z przepisami dyrektywy”.

Powyższe potwierdza, że celem ustawodawcy nie była zmiana zakresu zwolnienia, ale dostosowanie brzmienia polskich przepisów o VAT do regulacji wspólnotowych. Stąd, w stosunku do usług, które dotychczas podlegały zwolnieniu od VAT, co do zasady nie powinna nastąpić zmiana opodatkowania (z wyjątkami, które, zdaniem Spółki, nie mają zastosowania w przypadku omawianej transakcji).

Przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („Dyrektywa VAT”). Zgodnie z tym przepisem, państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT „udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”.

Pojęcie udzielenia kredytu nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie VAT, dlatego też istotne znaczenie dla określenia zakresu tego pojęcia ma orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości („ETS”). Analiza orzecznictwa tego sądu prowadzi do wniosku, iż przewidziane w Dyrektywie VAT zwolnienie nie ma zastosowania jedynie do kredytów udzielanych przez banki, a powinno być ono raczej interpretowane w sposób szeroki obejmujący różnorakie formy finansowania danego podmiotu przez inny podmiot.

Powyższą konkluzję potwierdza, między innymi, orzeczenie ETS w sprawie C-281/91 pomiędzy Muys’en De Winter’s Bouw-en Aannemingsbedrijf BV a Staatssecretaris van Financien (Holandia). W orzeczeniu tym ETS nie podzielił poglądu, iż zwolnienie zawarte w komentowanym artykule odnosi się jedynie do kredytów udzielanych przez banki i instytucje finansowe. ETS definiując termin udzielenie kredytu wskazał również, iż: „udzielenie kredytu i pośrednictwo kredytowe jest w zasadzie pojęciem wystarczająco szerokim, aby uwzględniać kredyt udzielony przez dostawcę towarów w formie odroczenia płatności”.

Rozciągnięcie przez ETS pojęcia „udzielenie kredytu” nawet na odroczenie płatności ceny w umowie sprzedaży (tzw. kredyt kupiecki) potwierdza, iż zakres przedmiotowy tego pojęcia powinien być definiowany szeroko. W zakres ten wchodzą zatem różne formy finansowania, w tym również takie, które dokonywane jest na podstawie umowy o sekurytyzację. Analiza przepisów unijnych oraz orzecznictwa ETS potwierdza zatem stanowisko, iż usługa sekurytyzacyjna świadczona przez SPV na rzecz Banku w ramach Sekurytyzacji Wierzytelności stanowić będzie usługę zwolnioną z podatku VAT.

Jak wyżej wskazano, zgodnie z założeniami ustawodawcy przy wprowadzaniu nowelizacji Ustawy VAT poprzez implementowanie do jej tekstu usług zwolnionych regulowanych dotychczas w załączniku 4, zmiana ta nie miała na celu ograniczenia zakresu usług zwolnionych. Dlatego też, w przedmiotowym zakresie w pełni aktualne pozostaje dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych w sprawach dotyczących transakcji sekurytyzacyjnych. Orzecznictwo to w sposób jednoznaczny potwierdza wniosek, iż tego rodzaju transakcje są usługami zwolnionymi z podatku VAT. Co więcej, dotychczasowe orzecznictwo potwierdza również, iż transakcja sekurytyzacyjna stanowi kompleksową usługę finansową, na którą składają się różnorakie świadczenia stron.

Przykładowo, w uzasadnieniu do wyroku z dnia 2 lutego 2007r., (sygn. III SA/Wa 3887/06) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie stwierdził iż: „Sąd administracyjny, badając niniejszą sprawę, ma zatem obowiązek zwrócić uwagę, że istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza to, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca - jak chcą tego organy podatkowe - wyłącznie cesja wierzytelności, lecz cesja która była elementem świadczonej usługi finansowej”.

Podobny pogląd został wyrażony w uzasadnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1564/09), który w uzasadnieniu stwierdził, iż „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że „jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności” (patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001r., s.13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników.

Również w orzeczeniu wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), Sąd uznał, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe podlegają zwolnieniu od podatku VAT. NSA pokreślił również kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając:

„Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, iż realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V”.

Prezentowane powyżej stanowisko, znajduje potwierdzenie także w literaturze przedmiotu, w której wskazano, iż usługa sekurytyzacji, w tym wykonywane w jej zakresie czynności powinny być zaliczane do kategorii usług finansowych, tj. usługa ta stanowi usługę pośrednictwa finansowego inną niż factoring i ściąganie długów oraz jako taka podlega zwolnieniu z opodatkowania VAT”.

Powyższe potwierdza stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym usługi świadczone przez SPV na rzecz Banku w ramach Sekurytyzacji stanowić będą czynność zwolnioną z podatku VAT.

W dniu 4 lipca 2011r. wydana została interpretacja indywidualna Nr IPPP2‑443‑423/11‑2/AK, w której stwierdzono, iż stanowisko Strony przedstawione we wniosku z dnia 31 marca 2011r. uznać należy za nieprawidłowe.

W ww. interpretacji indywidualnej stwierdzono, iż czynność polegająca na nabyciu przez Wnioskodawcę wierzytelności wynikających z udzielonych przez Bank kredytów samochodowych, obejmujących kwotę udzielonego kredytu wraz z należnymi odsetkami, która sfinansowana zostanie poprzez emisję obligacji komercyjnych, spowoduje niewątpliwie „uwolnienie” Banku od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Zatem usługi wykonywane przez Spółkę stanowią czynność odzyskiwania długów wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa, od tego na czyją rzecz dług zostaje ściągnięty ani od tego w jaki sposób zostaną pozyskane środki na finansowanie nabycia wierzytelności. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej.

Powyższa interpretacja została doręczona Stronie w dniu 7 lipca 2011r.

Pismem z dnia 21 lipca 2011r. (data wpływu 25 lipca 2011r.) Strona wezwała Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie do usunięcia naruszenia prawa wynikającego z wydania Interpretacji indywidualnej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Nr IPPP2-443-423/11-8/AK z dnia 24 sierpnia 2011r. (data doręczenia Pełnomocnikowi Strony 29 sierpnia 2011r.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie nie stwierdził podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W dniu 28 września 2011r. (data wpływu 30 września 2011r.) Strona wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, za pośrednictwem tut. Organu, Skargę na interpretację indywidualną z dnia 4 lipca 2011r. Nr IPPP2-443-423/11-2/AK.

WSA w Warszawie wyrokiem z dnia 6 sierpnia 2012r., sygn. akt III SA/Wa 3009/11 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną Nr IPPP2-443-423/11-2/AK z dnia 4 lipca 2011r. stwierdzając, iż skoro Spółka wskazała, iż weźmie udział w procesie sekurytyzacji, to Minister Finansów, oceniając opisane przez Skarżącą działania z punktu widzenia ich opodatkowania podatkiem od towarów i usług zobowiązany był zatem uwzględnić specyfikę tego procesu.

WSA podkreślił, iż słusznie Spółka wskazała, iż w niniejszej sprawie nabycie wierzytelności jest tylko jednym z elementów szerszej, kompleksowej usługi pośrednictwa finansowego świadczonej przez Skarżącą jako spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji. Zdaniem Sądu brak jest podstaw, aby przypisać Skarżącej świadczenie na rzecz Banku usługi ściągania długów. Proces sekurytyzacji służyć będzie bowiem zapewnieniu Bankowi środków finansowych przed terminem wymagalności poszczególnych wierzytelności z tytułu udzielonych przezeń kredytów samochodowych. Spółka zawrze z Bankiem odrębną umowę serwisową, w ramach której to właśnie Bank, a nie Skarżąca jako spółka celowa, będzie świadczyć na jej rzecz usługi związane z obsługą sekurytyzowanych wierzytelności, w tym wzywać kredytobiorców do uiszczenia zaległych rat. Czynności te Bank będzie wykonywał za określone wynagrodzenie, płacone przez Skarżącą.

Wbrew zatem temu, co przyjął Organ interpretacyjny, z treści wniosku o wydanie interpretacji nie wynika, aby Skarżąca zamierzała zajmować się ściąganiem należności na rzecz Banku.

WSA w Warszawie za zasadne uznał jedynie, iż z uwagi na cel planowanego procesu sekurytyzacji, tj. uzyskanie przez Bank środków finansowych, ocenianie sekurytyzacji jako usługi pośrednictwa finansowego przewidzianej w art. 43 ust. 1 pkt 40 u.p.t.u., nie zaś jako swojego rodzaju pożyczki udzielonej Bankowi z uwagi na związek procesu sekurytyzacji z wierzytelnościami stanowiącymi „długi” oraz obligacjami skutkującymi powstaniem długu emitenta.

W przedmiotowym wyroku WSA odniósł się również do wyroku TSUE z dnia 27 października 2011r. w sprawie C-93/10, stwierdzając, iż wprawdzie przedmiotem transakcji Banku i Skarżącej mają być wierzytelności z tytułu kredytów jeszcze niewymagalnych, jednakże nie zmienia to faktu, że podstawowym i koniecznym warunkiem uznania transakcji za odpłatną usługę, a więc czynność opodatkowaną, jest wystąpienie wynagrodzenia bezpośrednio związanego z tą czynnością, rzeczywiście otrzymanego (bądź należnego), jako świadczenie wzajemne za wykonaną usługę. Natomiast z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego w wniosku o wydanie interpretacji nie wynika, aby nabywca wierzytelności - Skarżąca - miała świadczyć na rzecz Banku przypisane jej usługi. W ramach umowy o sekurytyzację Bank będzie bowiem zbywał na jej rzecz wierzytelności za określoną cenę. Środków na zapłatę ceny dostarczy Skarżącej emisja obligacji lub pożyczki. Samo zatem nabycie wierzytelności - a więc czynność, z którą Minister Finansów łączył świadczenie usług przez Skarżącą - obciąży Skarżącą jedynie obowiązkiem zapłaty ceny. Za wynagrodzenie nie może być również dyskonto (różnica między wartością nominalną wraz z odsetkami a kwotą zapłaconą). Okoliczność, czy i na ile dana wierzytelność jest ściągalna, może bowiem wpływać na wysokość dyskonta, nie zaś na sam jego charakter.

W świetle stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania pierwotnej interpretacji – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2012r., sygn. akt III SA/Wa 3009/11 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 10 grudnia 2012r.), stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Z okoliczności przedstawionych przez Wnioskodawcę wynika, iż Spółka jest utworzoną w Polsce spółką celową która, zgodnie z zamierzeniami, weźmie udział w programie sekurytyzacji dotyczącym wierzytelności wynikających z udzielonych przez Bank kredytów samochodowych. Przedmiotem Wierzytelności są roszczenia Banku w stosunku do kredytobiorców o zwrot udzielonych kredytów samochodowych wraz z należnymi odsetkami w terminach określonych w poszczególnych umowach kredytowych.

Wyjaśnić należy, iż wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana przepisami art. 509-517 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 509 § 1 wyżej cytowanej ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl § 2 cytowanego artykułu wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa (...). Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności następuje - w myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego - na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. nr 146, poz. 1546 ze zm.) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U z 2012r., poz. 1376).

Zgodnie z art. 2 pkt 30 – pkt 32 ustawy z dnia 27 maja 2004r. o funduszach inwestycyjnych, pod pojęciem:

puli wierzytelności rozumieć należy przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75 % grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu;
inicjatora sekurytyzacji rozumieć należy jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności;
sekurytyzowanych wierzytelnościach rozumieć należy wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami.

Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania funduszów sekurytyzacyjnych zawiera Rozdział III ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Natomiast w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe, w art. 92a ust. 1 ustawodawca wskazał, iż bank może zawrzeć z towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo z funduszem sekurytyzacyjnym:

umowę przelewu wierzytelności;
umowę o subpartycypację.

Jak wynika z art. 92a ust. 3 ww. ustawy Prawo bankowe, bank może także przenieść w drodze umowy wierzytelności na, niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Stosownie do treści art. 92a ust. 4 ww. ustawy, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w ust. 3, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytzacja wierzytelności to proces, podczas którego z bilansu banku zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

Z okoliczności wskazanych przez Stronę wynika, iż celem planowanej transakcji sekurytyzacyjnej będzie uzyskanie przez Bank odpowiedniego finansowania w wyniku zbycia Wierzytelności na rzecz Spółki. W ramach Sekurytyzacji Bank zawrze z Wnioskodawcą umowę sekurytyzacji własnych Wierzytelności, w wykonaniu której Spółka zapewni dostarczenie Bankowi środków finansowych przed terminem wymagalności przedmiotowych Wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Uzyskanie przez Bank finansowania przed wymagalnością Wierzytelności będzie zatem istotą i celem Sekurytyzacji.

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona w następujący sposób:

Bank dokonywać będzie odpłatnego zbycia na rzecz SPV określonych pakietów Wierzytelności kredytowych wynikających z udzielonych kredytów samochodowych. Zbycie Wierzytelności zostanie dokonane za odpowiednim wynagrodzeniem ustalonym przez strony w oparciu o określoną metodę wyceny.

Pomimo przeniesienia Wierzytelności na SPV, ich ekonomicznym „właścicielem” w dalszym ciągu pozostanie Bank. Oznacza to, iż przedmiotowe Wierzytelności w dalszym ciągu będą ujęte w bilansie Banku, jako jego aktywa.

Bank będzie w dalszym ciągu pełnił rolę podmiotu zajmującego się obsługą administracyjną zobowiązań kredytowych wynikających z Wierzytelności. W konsekwencji, kredytobiorcy spłacać będą kredyty wynikające z Wierzytelności, jak również należne odsetki na rachunek Banku.

Bank będzie obsługiwał sekurytyzowane Wierzytelności, zajmując się administracją kredytów, zbieraniem wpłat od kredytobiorców, prowadzeniem dokumentacji dotyczącej Wierzytelności, monitorowaniem terminowości spłat Wierzytelności, wzywaniem kredytobiorców do zapłaty zaległych rat kredytowych, itd. Środki uzyskiwane przez Bank w wyniku spłaty kredytów oraz odsetek będą przekazywane na rachunek Wnioskodawcy na zasadach oraz w terminach ustalonych przez strony. W zamian za świadczone usługi Bank uzyskiwać będzie określone wynagrodzenie od SPV.

W planowanej transakcji sekurytyzacyjnej Spółka otrzyma od Banku odpowiednie wynagrodzenie w zamian za przejęcie sekurytyzowanych wierzytelności. Wynagrodzenie to będzie miało charakter prowizji. Z uwagi na fakt, iż Spółka jest spółką celową, której główną rolą będzie udział w omawianej transakcji sekurytyzacyjnej, podstawą dla wyliczenia należnej SPV prowizji będą koszty organizacji oraz funkcjonowania ponoszone przez SPV. Na tak wyliczonych kosztach naliczony zostanie określony rynkowo narzut marży należnej Spółce, ustalony na poziomie odpowiadającym zyskom realizowanym na transakcjach sekurytyzacji przez funkcjonujące na rynku polskim spółki celowe pełniące funkcje analogiczne do Spółki. Oprócz wyżej wskazanej prowizji Spółka może również uzyskać dyskonto na nabyciu wierzytelności w przypadku, gdy wskutek wyceny wierzytelności zostaną one zbyte na rzecz Spółki z określonym dyskontem.

Zatem w okolicznościach niniejszej sprawy nie będzie miała miejsca wyłącznie cesja wierzytelności – nabycie wierzytelności przez SPV będzie stanowiło element świadczonej przez Spółkę szerszej usługi pośrednictwa finansowego. Spółka w celu realizacji zawartej z Bankiem umowy będzie zobowiązana do wykonania szeregu ściśle ze sobą powiązanych czynności, które złożą się na jedną kompleksową usługę świadczoną przez SPV mającą za cel zapewnienie Bankowi wymaganego finansowania – usługę sekurytyzacji. Biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy zatem, iż Spółka wyświadczy na rzecz Banku usługę, polegająca na zapewnieniu mu środków finansowych jeszcze przez terminem wymagalności Wierzytelności własnych Banku z tytułu umów kredytowych. Za powyższą usługę Strona uzyska wynagrodzenie w postaci prowizji, dla wyliczenia której podstawą będą koszty organizacji oraz funkcjonowania ponoszone przez Wnioskodawcę. Zatem Wnioskodawca wykona czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 cyt. ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2‑12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 cyt. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r. stawka podatku której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23% (…).

Ustawodawca przewidział również dla niektórych czynności zwolnienie z podatku od towarów i usług.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 cyt. ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 cyt. ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Natomiast z art. 43 ust. 15 cyt. ustawy wynika, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu,
usług doradztwa,
usług w zakresie leasingu.

Z okoliczności przedstawionych przez Stronę wynika, iż charakter czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę na rzecz Banku wskazuje, iż Spółka poprzez nabycie Wierzytelności udziela Bankowi finansowania ze środków pochodzących z emisji obligacji. Celem Spółki nie jest faktyczne nabycie przedmiotowych Wierzytelności i w konsekwencji próba ich odzyskania od dłużników Banku. Świadczą o tym następujące działania podjęte przez Spółkę i Bank:

Wierzytelności zostaną zbyte na rzecz Spółki przed terminem wymagalności tych wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek;
ekonomicznym „właścicielem” Wierzytelności nadal będzie Bank – przedmiotowe Wierzytelności nadal będą ujęte w bilansie Banku, jako jego aktywa;
Bank nadal będzie zajmował się obsługą administracyjną zbytych na rzecz Spółki wierzytelności.

Poprzez zbycie Wierzytelności na rzecz Spółki, Bank zapewni sobie finansowanie niezbędne do funkcjonowania na rynku finansowym, poprzez poprawę płynności finansowej. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Spółką a Bankiem nie będzie czynność zbycia Wierzytelności (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Bank finansowania, czyli określonych środków pieniężnych z innego źródła niż spłata zaciągniętych kredytów wraz z należnymi odsetkami. Zatem istotą przedmiotowej transakcji będzie uzyskanie przez Bank finansowania w celu prowadzenia działalności na rynku bankowym.

Zauważyć należy, iż w sytuacji przedstawionej we wniosku nabycie wierzytelności przez Spółkę nie będzie czynnością określoną w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. usługą w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych wymienionych w tym przepisie. Usługę świadczoną przez Spółkę polegającą na nabyciu Wierzytelności i zapewnieniu Bankowi finansowania potraktować należy jako usługę pośrednictwa finansowego, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 cyt. ustawy i do której nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług. Powyższe wynika z faktu, iż jakkolwiek celem planowanego procesu sekurytyzacji jest uzyskanie przez Bank środków finansowych, to z uwagi na związek procesu sekurytyzacji z wierzytelnościami stanowiącymi „długi” oraz obligacjami skutkującymi powstaniem długu emitenta, zasadne jest ocenianie sekurytyzacji jako usługi pośrednictwa finansowego określonej w ww. art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku od towarów i usług, nie zaś jako swojego rodzaju pożyczki udzielonej Bankowi.

Reasumując, usługa sekurytyzacji świadczona przez Spółkę na rzecz Banku polegająca na dostarczeniu Bankowi środków finansowych przed terminem wymagalności Wierzytelności własnych Banku oraz wynikających z nich odsetek, będzie korzystała ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 cyt. ustawy, jako usługa pośrednictwa finansowego związanego z długami.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania pierwotnej interpretacji, tj. w dniu 4 lipca 2011r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin