Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB4/4511-1494/15-3/JK3
z 5 lutego 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 22 grudnia 2015 r. (data wpływu 28 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 grudnia 2015 r. został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca planuje wprowadzić w swoim przedsiębiorstwie Program Dobrowolnych Odejść dla pracowników (dalej: „PDO”). Założeniem PDO będzie przyznanie przez pracodawcę prawnej możliwości złożenia przez pracownika oświadczenia woli o deklaracji rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron na zasadach i w terminach określonych w PDO, a następnie rozwiązaniu umowy o pracę, po wyrażeniu zgody przez Wnioskodawcę. Celem PDO będzie dostosowanie poziomu i struktur zatrudnienia do potrzeb przedsiębiorstwa.

Do PDO będą mogły przystąpić osoby zatrudnione przez Wnioskodawcę na podstawie umowy o pracę bez względu na jej rodzaj, którzy na dzień wejścia w życie PDO będą objęci gwarancją zatrudnienia na podstawie wcześniejszych porozumień z Wnioskodawcą. Każdy uprawniony pracownik, który zdecyduje się rozwiązać umowę o pracę z Wnioskodawcą na zasadach przewidzianych w PDO otrzyma świadczenie pieniężne składające się z odprawy pieniężnej oraz odszkodowania. Odprawa pieniężna będzie wypłacana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Odszkodowanie natomiast, jako rekompensata dla pracownika, będzie miało na celu:

• zadośćuczynienie pracownikowi straty w związku z brakiem możliwości osiągnięcia wynagrodzenia u Wnioskodawcy oraz
• umożliwienie pracownikowi zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych w sytuacji nagłej utraty źródła dochodu.
  
  

Warunki PDO zostaną określone w Regulaminie PDO stanowiącym regulację prawną, o której mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Regulamin PDO określać będzie m.in. wysokość ww. odpraw i odszkodowań oraz zasady ich wypłaty.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wypłacone w ramach PDO pracownikom Wnioskodawcy odszkodowania będą stanowić dla nich przychód zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT?

Zdaniem Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy odszkodowanie wypłacane w ramach PDO będzie stanowiło przychód zwolniony z opodatkowania.

Warunki, które muszą zostać spełnione w celu skorzystania ze zwolnienia zostały wskazane w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT, zgodnie z którym:

„wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dalej: „Kodeks Pracy”), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Mając na uwadze przywołane treść powyższych regulacji należy stwierdzić, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem dochodowym ma zastosowanie jedynie do świadczeń, które spełniają poniższe warunki, tj.:

1. mają charakter odszkodowawczy lub zadośćuczynienia,
2. ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw albo postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy (tj. źródeł prawa pracy),
3. nie stanowią wyjątków wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a - g) ustawy o PIT.
   
   

Ad. A

Na wstępie należy podkreślić, że wypłacane pracownikom odprawy i odszkodowania mają różnorodny charakter prawny. Są świadczeniami wypłacanymi niezależnie od siebie.

Odprawa jest bowiem jednorazowym wynagrodzeniem wypłaconym pracownikowi w ramach stosunku pracy, w związku z zaistnieniem określonych zdarzeń prawnych - przewidzianych w łączącej pracodawcę z pracownikiem umowie lub wynikającą wprost z dyspozycji szeroko rozumianego prawa pracy.

Zadośćuczynienie, analogicznie do odszkodowania jest natomiast szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo.

W przypadku rozwiązania stosunku pracy, odszkodowanie ma kompensować stratę, jaką pracownik poniósł z powodu pozbawienia go możliwości uzyskania wynagrodzenia za świadczenie pracy.

Należy wskazać, że celem odszkodowania wypłacanego w ramach PDO będzie zadośćuczynienie pracownikowi strat majątkowych i niemajątkowych związanych z brakiem możliwości dalszego otrzymywania wynagrodzenia od dotychczasowego pracodawcy. Odszkodowanie ma ponadto umożliwić zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych pracowników w sytuacji nagłej utraty źródła dochodu.

W związku z powyższym należy wskazać, że odszkodowania, które będą wypłacane uprawnionym pracownikom przystępującym do PDO będą posiadały charakter świadczenia odszkodowawczego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Nie można tym samym traktować odszkodowania wypłacanego w ramach PDO jako odprawy pieniężnej.

Ad. B

Zgodnie z art. 9 § 1 Kodeksu pracy, ilekroć jest w nim mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Należy wskazać, że Regulamin PDO określający zasady PDO, w szczególności wysokość i zasady wypłaty odszkodowań, będzie aktem prawnym, o którym mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

Ad. C

Zdaniem Wnioskodawcy odszkodowanie wypłacone uprawnionym pracownikom Wnioskodawcy, którzy przystąpią do PDO, nie będzie zawierać się w katalogu wyjątków wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a) - g) ustawy o PIT. W szczególności nie będzie ono odprawą pieniężną wypłacaną na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników.

W związku z powyższym, należy uznać, że odszkodowania wypłacone pracownikom Wnioskodawcy w ramach PDO stanowić będą przychód zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie zaś do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłem przychodu są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 powołanej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Zgodnie z art. 31 ww. ustawy, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Nowe brzmienie przepisu – zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 29 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw – ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. − Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r., poz. 1502) ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Jak wynika z treści wniosku, Wnioskodawca planuje wprowadzić w swoim przedsiębiorstwie Program Dobrowolnych Odejść dla pracowników (dalej: „PDO”). Założeniem PDO będzie przyznanie przez pracodawcę prawnej możliwości złożenia przez pracownika oświadczenia woli o deklaracji rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron na zasadach i w terminach określonych w PDO, a następnie rozwiązaniu umowy o pracę, po wyrażeniu zgody przez Wnioskodawcę. Celem PDO będzie dostosowanie poziomu i struktur zatrudnienia do potrzeb przedsiębiorstwa. Do PDO będą mogły przystąpić osoby zatrudnione przez Wnioskodawcę na podstawie umowy o pracę bez względu na jej rodzaj, którzy na dzień wejścia w życie PDO będą objęci gwarancją zatrudnienia na podstawie wcześniejszych porozumień z Wnioskodawcą.

Każdy uprawniony pracownik, który zdecyduje się rozwiązać umowę o pracę z Wnioskodawcą na zasadach przewidzianych w PDO otrzyma świadczenie pieniężne składające się z odprawy pieniężnej oraz odszkodowania. Odszkodowanie, jako rekompensata dla pracownika, będzie miało na celu zadośćuczynienie pracownikowi straty w związku z brakiem możliwości osiągnięcia wynagrodzenia u Wnioskodawcy oraz umożliwienie pracownikowi zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych w sytuacji nagłej utraty źródła dochodu. Warunki PDO zostaną określone w Regulaminie PDO stanowiącym regulację prawną, o której mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. Regulamin PDO określać będzie m.in. wysokość ww. odpraw i odszkodowań oraz zasady ich wypłaty.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia, czy wypłacone odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę na podstawie Programu Dobrowolnych Odejść jest zwolnione z podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust.1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, objęte są tylko te odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu.

Podsumowując stwierdzić należy, że skoro – jak wskazuje Wnioskodawca – opisane we wniosku odszkodowanie stanowi świadczenie, którego zasady ustalania będą wynikały wprost z Regulaminu Programu Dobrowolnych Odejść stanowiącego normatywne źródło prawa pracy, o którym mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks Pracy, to spełnione zostaną przesłanki do zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem na Wnioskodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika z tytułu wypłaty przedmiotowego odszkodowania.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.