INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2011r. (data wpływu do tut. Organu – 30 listopada 2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi podatkowej wynikającej z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 listopada 2011r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zachowania prawa do ulgi podatkowej wynikającej z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 08 listopada 2010r. Wnioskodawczyni nabyła w całości spadek po zmarłej, która była siostrą matki Wnioskodawczyni. Spadkodawczyni zmarła 07 września 2010r. W skład spadku weszło mieszkanie własnościowe objęte księgą wieczystą wraz z przynależnym udziałem w częściach wspólnych nieruchomości oraz w nieruchomości gruntowej o wartości podanej w zeznaniu podatkowym SD-3, zgodnej z wartością rynkową 280.000 zł.

Wnioskodawczyni – jako spadkobiorca zaliczany do II grupy podatkowej – wystąpiła o skorzystanie z ulgi wynikającej z art. 16 ustawy o podatku od spadku i darowizn. W wyniku postępowania dowodowego z podstawy opodatkowania wyłączono:

• kwotę wolną od podatku, tj.7276 zł, zgodnie z art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn,
• kwotę 280.000 zł stanowiącą wartość 83,56 m² powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego w związku z zastosowaniem ulgi wynikającej z art. 16 ww. ustawy.
  
  

Organ podatkowy przyznał Wnioskodawczyni ulgę – zobowiązanie podatkowe nie występuje.

W razie niedopełnienia warunków uprawniających do skorzystania z ulgi w okresie do dnia 14 grudnia 2015r., Wnioskodawczyni ma do zapłaty podatek w kwocie 31.905 zł.

W chwili przyjęcia spadku i skorzystania z ulgi rodzina Wnioskodawczyni liczyła 2 osoby: Wnioskodawczyni i jej mąż.

Miesięczny wymiar opłat za mieszkanie wynosił 625, 46 zł (woda, CO, wywóz śmieci), osobno płacony jest gaz i prąd; średnio co miesiąc 200 zł.

Obecnie czynsz wynosi 754, 95 zł (woda, CO, wywóz śmieci), osobno płacony jest gaz i prąd; co miesiąc średnio 230 zł.

Obecnie sytuacja życiowa Wnioskodawczyni uległa zmianie. 26 sierpnia 2011r. na świat przyszedł syn Wnioskodawczyni, a więc rodzina powiększyła się i liczy 3 osoby.

Wnioskodawczyni wskazała, iż z uwagi na coraz trudniejszą sytuację materialną oraz wyprzedzając fakt, iż w którymś momencie nie będzie jej stać na utrzymanie przedmiotowego mieszkania, podjęła wraz z mężem decyzję o zmianie warunków mieszkaniowych.

Wnioskodawczyni chciałaby sprzedać przedmiotowe mieszkanie za 270.000 zł lub 280.000 zł. Wnioskodawczyni wskazała, że mieszkanie o podobnym metrażu i standardzie można kupić w innym mieście za 200.000 zł do 240.000 zł max.

Przeglądając oferty mieszkań Wnioskodawczyni i jej mąż wybrali najbardziej wygodną dla nich lokalizację.

Po pierwsze, mieszkania o podobnym metrażu (do 75 m²), jest tańsze w utrzymaniu, czynsz miesięczny wynosi 630 zł (woda, CO, wywóz śmieci i gaz), osobno płacony jest tylko prąd.

Po drugie, przeprowadzenie się do innego miasta ułatwiłoby Wnioskodawczyni i jej mężowi podróże do pracy. Wnioskodawczyni nie musiałaby dojeżdżać 15 km (z osiedla pieszo może dojść do miejsca swojej pracy), natomiast droga do pracy męża Wnioskodawczyni skróciłaby się z 19 km do 5 km.

Po trzecie, po urlopie macierzyńskim, na którym obecnie przebywa Wnioskodawczyni, będzie pod opiekę rodziców męża oddawać swoje dziecko; rodzice mieszkają na tym osiedlu, na którym Wnioskodawczyni i jej mąż zamierzają zakupić mieszkanie.

Wnioskodawczyni wskazała, iż kupując mieszkanie o podobnym metrażu i standardzie, co obecne, ale o mniejszym czynszu, zdecydowanie poprawiliby swoją sytuację materialną. Środki uzyskane z różnicy między ceną mieszkania sprzedanego, a nabytego przeznaczyliby na pokrycie kosztów utrzymania mieszkania, co dawałoby możliwość wywiązania się z warunków, jakie stawia przed nimi ulga, tj. fakt zamieszkiwania przynajmniej 5 lat.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w wyjątkowej sytuacji życiowej, w jakiej znalazła się Wnioskodawczyni, powodującej zmianę warunków mieszkaniowych, sprzedając mieszkanie własnościowe, które otrzymała w spadku i kupując w przeciągu sześciu miesięcy inne mieszkanie za cenę niższą niż cena uzyskana ze sprzedaży lokalu mieszkalnego oraz przy niższym czynszu będzie ona uprawniona do skorzystania dalej z ulgi mieszkaniowej, z której teraz korzysta...

Po zapoznaniu się z regulacjami ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że pojawienie się nowego członka rodziny oraz bardzo wysoki czynsz, jak i niskie zarobki oraz praca w innym mieście stanowią uzasadnioną konieczność zmiany warunków mieszkaniowych i miejsca zamieszkania.

Obecnie Wnioskodawczyni nie jest w stanie przez najbliższe 4 lata utrzymać przedmiotowego lokalu mieszkalnego i wypełnić warunki zamieszkiwania w nim przez okres 5 lat.

Biorąc pod uwagę sytuację materialną i przede wszystkim życiową, na mocy art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku sprzedaży mieszkania uzyskanego w drodze dziedziczenia i zakupu innego, tańszego w utrzymaniu, o niższym czynszu, znajdującego się poza granicami miasta w przeciągu 6 miesięcy nie będzie podstawy do wygaśnięciu decyzji o przysługującej warunkowo uldze podatkowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (t. jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in.: dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni nabyła w spadku po zmarłej 07 września 2010r. siostrze matki mieszkanie własnościowe objęte księgą wieczystą wraz z przynależnym udziałem w częściach wspólnych nieruchomości oraz w nieruchomości gruntowej o wartości 280.000 zł. Wnioskodawczyni – jako spadkobiorca zaliczany do II grupy podatkowej -wystąpiła o skorzystanie z ulgi wynikającej z art. 16 ustawy o podatku od spadku i darowizn. Z ww. ulgi Wnioskodawczyni skorzystała.

Obecnie sytuacja życiowa Wnioskodawczyni uległa zmianie; jej rodzina powiększyła się. Wnioskodawczyni wskazała, iż z uwagi na coraz trudniejszą sytuację materialną oraz wyprzedzając fakt, iż w którymś momencie nie będzie jej stać na utrzymanie przedmiotowego mieszkania, podjęła wraz z mężem decyzję o zmianie warunków mieszkaniowych.

Wnioskodawczyni chciałaby sprzedać przedmiotowe mieszkanie i kupić mieszkanie o podobnym metrażu i standardzie w innym mieście za niższą kwotę niż uzyskana ze sprzedaży.

Wybrane przez nią mieszkanie o podobnym metrażu, jest tańsze w utrzymaniu. Zmiana lokalizacji zamieszkania ułatwi Wnioskodawczyni i jej mężowi podróże do pracy (skróci ich czas ze względu na zmniejszenie odległości). Ponadto po urlopie macierzyńskim Wnioskodawczyni będzie pod opiekę rodziców męża oddawać swoje dziecko; rodzice mieszkają na tym samym osiedlu, na którym Wnioskodawczyni i jej mąż zamierzają kupić mieszkanie.

Zauważyć należy, że w sytuacji, gdy ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje daty nabycia własności rzeczy i praw majątkowych tytułem dziedziczenia należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) regulującymi sprawy spadkowe.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Powyższe oznacza więc, że w analizowanej sprawie będą miały zastosowanie przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007r.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza

– nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

W myśl art. 16 ust. 2 ww. ustawy ulga, o której mowa w ust. 1, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, z których wynika, że w chwili nabycia nabywca winien posiadać obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo na terytorium takiego państwa,
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   • od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
   • od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
   
   

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy lub darczyńcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą zamieszkiwać w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat.

Jednakże w myśl postanowień art. 16 ust. 7 powoływanej ustawy, nie stanowi podstawy do wygaśnięcia decyzji lub ustalenia zobowiązania podatkowego:

1. zbycie udziału w budynku lub lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, albo spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz innego ze spadkobierców lub obdarowanych, albo
2. zbycie budynku lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość (udziału w budynku lub lokalu), albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), jeżeli było ono uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, a przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia i łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu, potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały, wynosi 5 lat.
   
   

Ponieważ przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „konieczność zmiany warunków mieszkaniowych” interpretując to pojęcie odwołać się należy do orzecznictwa sądów administracyjnych. Zgodnie z nim konieczność zmiany warunków mieszkaniowych w rozumieniu art. 16 ustawy winna mieć charakter imperatywny, wskazujący na sytuację wyjątkową, gdyż chodzi o kwalifikowaną potrzebę takiej zmiany. Zatem konieczność zmiany warunków mieszkaniowych występuje wówczas, gdy zachodzi nagła, nieoczekiwana sytuacja życiowa, w której znalazł się podatnik. Za przesłankę uzasadniającą zbycie budynku mieszkalnego w świetle omawianej ustawy uznać należy więc trudne warunki materialne podatnika w sytuacji, gdy przeznaczy on środki pieniężne pochodzące ze sprzedaży budynku na zakup lokalu, w którym zobowiązany będzie do ponoszenia mniejszych opłat, a w wyniku czego nastąpi poprawa położenia materialnego podatnika. Okolicznością uzasadniającą konieczność zmiany warunków mieszkaniowych może być również stan zdrowia, jeśli w sposób oczywisty utrudnia lub uniemożliwia realizację potrzeb mieszkaniowych w budynku nabytym w drodze darowizny lub spadku, trudna sytuacja życiowa, zmiana sytuacji rodzinnej, zmiana miejsca pracy.

Drugą konieczną przesłanką zachowania ulgi, wynikającą z art. 16 ust. 7 ww. ustawy, jest przeznaczenie – w okresie dwóch lat od dnia zbycia – środków uzyskanych ze sprzedaży w całości na jeden ze wskazanych w tym przepisie celów mieszkaniowych oraz aby łączny okres zamieszkiwania w zbytym i nabytym budynku lub lokalu wynosił 5 lat i potwierdzony był zameldowaniem na pobyt stały.

W konsekwencji, jeżeli – tak jak w przypadku Wnioskodawczyni – zachodzi pierwsza z przesłanek uprawniających do zachowania omawianej ulgi, tj. uzasadniona konieczność zmiany warunków i miejsca zamieszkania, a ponadto gdy nabycie nowego mieszkania nastąpi, w okresie dwóch lat od zbycia odziedziczonego mieszkania i w nowym mieszkaniu Wnioskodawczyni będzie zamieszkiwać, będąc zameldowana na pobyt stały, przez wskazany w art. 16 ust. 7 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn okres, wówczas spełni ona oba warunki uprawniające ją do przedmiotowego zwolnienia. Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Należy również wskazać, iż powołany przez Wnioskodawczynię 6-miesieczny termin dotyczący sprzedaży mieszkania uzyskanego w drodze dziedziczenia i nabycia innego mieszkania – ma zastosowanie w przypadku nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem 01 stycznia 2007r., a zatem nie ma zastosowania w niniejszej sprawie.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczymi należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.