Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-44/16/MCZ
z 25 maja 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613, ze zm.) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 1 lutego 2016 r. (data wpływu do Biura – 11 lutego 2016 r.), uzupełnionym 14 i 15 kwietnia 2016 r. oraz 1 i 4 maja 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia majątku tytułem działu spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lutego 2016 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia majątku tytułem działu spadku.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego w piśmie 7 kwietnia 2016 r. a następnie z 20 kwietnia wezwano o jego uzupełnienie. Wniosek uzupełniono 14 kwietnia 2016 r. oraz 1 maja 2016 r. (uiszczenie opłaty) i 15 kwietnia 2016 r. oraz 4 maja 2016 r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku i jego uzupełnieniach został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W wyniku postanowienia Sądu Apelacyjnego z 5 sierpnia 2015 r. Wnioskodawca nabył po dziadku całe gospodarstwo rolne. W skład tego gospodarstwa wchodzi działka o pow. 0,8287 ha w G. i działka o pow. 8,0100 ha w Ł.

Na działce w Ł. znajdują się budynki gospodarcze oraz dom drewniany z ok. 1939 r. Sąd określił wartość przedmiotu działu spadku, czyli tego gospodarstwa na kwotę 284,004 PLN. W wyniku tego samego postanowienia Wnioskodawca został zobowiązany do zapłaty tytułem spłaty na rzecz czterech innych spadkobierców łącznej kwoty 104.125,98 PLN. Spłata została wysłana przelewami 30 października 2015 r.

Po dokonaniu spłaty Wnioskodawca udał się do Urzędu Skarbowego celem poinformowania o nabyciu spadku, poprzez złożenie odpowiedniej deklaracji w podatku od spadków darowizn. Pracownik Urzędu poinformował Wnioskodawcę, że w związku z tym, że dokonał spłaty pieniężnej, powinien złożyć jedynie deklarację PCC i zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych tłumacząc, że nabył własność za pieniądze (tak samo jakby te działki kupił). Podatek został naliczony i zapłacony.

Zaniepokojony faktem braku konieczności złożenia deklaracji w podatku od spadków i darowizn Wnioskodawca zadzwonił na infolinię podatkową, gdzie otrzymał podobne wyjaśnienia. Nie dawało to jednak Wnioskodawcy spokoju i ponownie udał się do Urzędu Skarbowego aby ostatecznie upewnić się czy deklarację w podatku od spadków i darowizn należy złożyć czy też nie. W związku z przedstawionymi wątpliwościami Wnioskodawca uzyskał informację, że w zaistniałej sprawie wystarczy złożenie deklaracji w podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym Wnioskodawca złożył uzupełniające dokumenty do deklaracji PCC, tj. wypisy z ewidencji gruntów, zaświadczenia z Urzędu gmin o przeznaczeniu gruntów a także kopię postanowienia Sądu Apelacyjnego. Wnioskodawca chciałby aby sprawa była jasna i przejrzysta.

W związku z tym, że w Urzędzie Wnioskodawca nie mógł otrzymać zaświadczenia, że dokonał wszelkich formalności związanych z nabyciem spadku postanowił złożyć wniosek o interpretację przepisów aby być pewnym, że formalności zostały spełnione.

Wnioskodawca wie, że nie złożenie w terminie deklaracji w podatku od spadków i darowizn powoduje naliczenie podatku od spadku dlatego z uporem dopytywał o tę deklarację w Urzędzie.

W uzupełnieniu wniosku z 29 kwietnia 2016 r. Wnioskodawca doprecyzował stan faktyczny wniosku i wskazał, że:

1. Nabycie majątku w postaci gospodarstwa rolnego nastąpiło w wyniku orzeczenia Sądu w sprawie o dział spadku.
   
2. Zapytanie dotyczy opodatkowania nabycia działu spadku dokonanego między spadkobiercami.
   
3. Data śmierci spadkodawcy – 9 lutego1982 r.
   
4. Data uprawomocnienia się postanowienia sądu o dział spadku – 5 sierpnia 2015 r.
   
5. Nabyte gospodarstwo rolne będzie przez Wnioskodawcę prowadzone przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia do niego praw.
   
6. Nie zostało złożone zeznanie podatkowe na druku SD-3 lub zgłoszenie na druku SD-Z2 z przyczyn opisanych w uzupełnieniu wniosku z 14 kwietnia 2016 r.; nie została wydana decyzja wymiarowa w zakresie podatku od spadku i darowizn i nie został opłacony podatek.
   
7. Została złożona deklaracja PCC i opłacony został podatek od czynności cywilnoprawnych.
   
8. Orzeczenie Sądu nastąpiło wyłącznie w sprawie o dział spadku więc gospodarstwo zostało nabyte w wyniku działu spadku.
   
9. Osoby, które uczestniczyły w sprawie o dział spadku to dzieci i wnuki spadkodawcy.
   
10. Wszystkie osoby dziedziczyły po tych samych spadkobiercach.
    
11. Dział spadku nastąpił ze spłatami na rzecz 4 osób i bez spłat wobec 6 osób. W związku z tym gospodarstwo rolne zostało przez Wnioskodawcę nabyte w części bez spłat a w części ze spłatami.
    
    

W związku z powyższym po przeformułowaniu zadano następujące pytanie:

Jaki skutek podatkowy dla Wnioskodawcy wystąpi w związku z nabyciem prawa własności gospodarstwa rolnego wskutek postanowienia Sądu w sprawie o dział spadku?

Wnioskodawca uważa, że jedyny skutek podatkowy nabycia prawa własności do gospodarstwa rolnego wskutek orzeczenia sądu w sprawie o dział spadku jest zapłacenie podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn w przedmiocie skutków podatkowych nabycia majątku tytułem działu spadku. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 ww. ustawy podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Jak z powyższego wynika, ustawa o podatku od spadków i darowizn ściśle określa granice przedmiotu opodatkowania, tj. nabycie według określonych tytułów, wyczerpująco wymieniając tytuły, na podstawie których nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Powyższy katalog ujęty w art. 1 ww. ustawy ma charakter zamknięty. Zatem opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega tylko takie nabycie, które zostało w nim wymienione w sposób wyraźny. W przedmiotowym zakresie ustawy nie mieści się więc m.in. nabycie tytułem działu spadku.

Ja wynika z powołanego przepisu opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega dziedziczenie (czyli nabycie prawa majątkowego lub rzeczy w drodze spadku). Takie nabycie zostaje potwierdzone przez sąd w wydanym przez niego postanowieniu o nabyciu spadku lub przez tzw. notarialne poświadczenie dziedziczenia.

Przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: spadek czy dział spadku, dlatego należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.).

W myśl przepisu art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 cyt. ustawy).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. § 2 wskazuje, iż umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), którego mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

Jak z powyższego wynika opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w art. 1 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Podatkowi od spadków i darowizn podlega nieodpłatne zniesienie współwłasności a zatem dokonane bez spłat i dopłat. Natomiast takiemu podatkowi nie podlega nieodpłatny dział spadku (tj. bez spłat i dopłat).

Z treści wniosku i jego uzupełnień wynika, że w 2015 r. miał miejsce sądowy dział spadku. W wyniku działu spadku Wnioskodawca nabył od pozostałych spadkobierców (dzieci i wnuków spadkodawcy) przypadające im udziały w gospodarstwie rolnym, w wyniku czego stał się właścicielem całego gospodarstwa rolnego będącego przedmiotem spadku po jego dziadku. Dział spadku nastąpił ze spłatami na rzecz 4 osób i bez spłat wobec 6 osób. Nabyte gospodarstwo rolne Wnioskodawca będzie prowadził przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia do niego praw. Wnioskodawca nie złożył zaznania podatkowego w podatku od spadków i darowizn na druku SD-3 jak również nie dokonał zgłoszenia nabycia rzeczy i praw majątkowych na druku SD-Z2. Organ podatkowy nie wydał decyzji ustalającej wysokość podatku od spadku i darowizn i Wnioskodawca nie zapłacił podatku od spadków i darowizn w związku z nabyciem spadku po dziadku. Wnioskodawca złożył deklarację PCC i zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych.

Mając na uwadze powołane wyżej uregulowania prawne stwierdzić należy, że nabycie majątku tytułem dziedziczenia (spadku) i nabycie majątku tytułem działu spadku to dwie odrębne (różne) instytucje (tytuły) nabycia majątku. Aby można dokonać działu spadku musi najpierw nastąpić nabycie rzeczy i praw majątkowych tytułem dziedziczenia potwierdzone postanowieniem sądu o nabyciu spadku lub notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia. Przedmiotem działu spadku jest bowiem majątek, który wchodził w skład masy spadkowej po osobie zmarłej.

Zgodnie z wolą Wnioskodawcy wyrażoną w uzupełnieniu wniosku przedmiotem interpretacji jest wyłącznie zagadnienie dotyczące skutków podatkowych nabycia majątku tytułem działu spadku wobec czego Organ w niniejszej interpretacji wypowiedział się wyłącznie w tym zakresie.

W analizowanej sprawie przedmiotem działu spadku jest gospodarstwo rolne nabyte przez spadkobierców dziadka Wnioskodawcy. W wyniku tego podziału Wnioskodawca nabył od pozostałych spadkobierców, zarówno odpłatnie jaki i nieodpłatnie mienie o wartości wyższej niż faktycznie nabył w drodze spadku po dziadku. Nabycie to nastąpiło kosztem majątku pozostałych spadkobierców dziadka Wnioskodawcy. W efekcie zatem przysporzenie w majątku Wnioskodawcy nastąpiło w opisanej sytuacji w wyniku nieodpłatnego i odpłatnego działu spadku (zniesienie współwłasności jest tu tylko czynnością wtórną).

Dział spadku, jako czynność nie wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. A zatem zarówno dział spadku bez spłat i dopłat jak i odpłatny dział spadku nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego wynikającego z ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Niezależnie od powyższego nadmienić należy, że z uwagi na fakt, że w analizowanej sprawie śmierć spadkodawcy nastąpiła w 1982 r., to zgodnie z przepisami – do nabycia tytułem dziedziczenia (spadku) – zastosowanie miałyby przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2007 r., czyli bez zastosowania zwolnienia, które dotyczy nabycia od najbliższej rodziny (tzw. grupy zerowej).

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie wskazuje się, iż organ podatkowy rozpatruje sprawę tylko i wyłącznie w granicach zdarzenia przedstawionego we wniosku przez Wnioskodawczynię. Organ podatkowy nie ocenia zgodności opisu zdarzenia sformułowanego we wniosku z rzeczywistością. Jeżeli zdarzenie przedstawione we wniosku nie odpowiada rzeczywistości, interpretacja nie wywołuje skutków prawnych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. Curie-Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.