Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP2/4512-339/16/IK
z 30 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm. ) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) i § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), w związku wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 28 maja 2014 r., sygn. akt III SA/Gl 2057/13 (data wpływu prawomocnego orzeczenia i zwrot akt 30 marca 2016 r.) oraz wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 grudnia 2015 r. sygn. akt I FSK 1539/14, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 14 czerwca 2013 r. (data wpływu 21 czerwca 2013 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

• prawidłowe w zakresie opodatkowania podatkiem VAT prowadzenia rejestru aktywów funduszu w ramach wykonywania czynności depozytariusza,
• nieprawidłowe w zakresie świadczenia usług wymienionych w przepisach art. 72 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych i art. 159 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (pyt. nr 4).
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 21 czerwca 2013 r. został złożony ww. wniosek, o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, m.in. w zakresie stawki podatku dla usług świadczonych przez depozytariusza w ramach umowy o prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, polegających na prowadzeniu rejestru aktywów funduszy i świadczenia usług wymienionych w przepisach art. 72 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych i art. 159 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (pyt. nr 4).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny/zdarzenie przyszłe:

Bank w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawiera z funduszami inwestycyjnymi i funduszami emerytalnymi (dalej łącznie jako: fundusze) umowy o prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, jak i umowy o przechowywanie aktywów funduszu emerytalnego i wykonywanie obowiązków depozytariusza, o których mowa w art. 72 ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz.U.2004.146.1546 ze zm., dalej: UFI) oraz art. 159 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U.2010.34.189 ze zm., dalej: UOFE).

Usługi świadczone przez Bank mieściły się do 31 marca 2013 r. w zakresie znaczeniowym definicji zarządzania zawartej w art. 43 ust. 8 UVAT, a w konsekwencji korzystały ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 UVAT. Od 1 kwietnia 2013 r. definicja zarządzania, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 UVAT uległa wykreśleniu z ustawy, stąd powstała kwestia potwierdzenia zasad opodatkowania VAT usług realizowanych przez Bank w ramach powyższych umów.

Usługi świadczone przez Bank na rzecz funduszy na podstawie zawartych umów można podzielić na te, których przedmiotem:

1. jest prowadzenie rachunków pieniężnych funduszy (na których przechowywane są środki pieniężne funduszy) oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na tych rachunkach;
2. jest prowadzenie rachunku zdematerializowanych papierów wartościowych funduszy, na których takie papiery przechowywane są w formie zapisów elektronicznych w celu odzwierciedlenia prawa własności oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na takich aktywach funduszy,
3. jest przyjmowanie do depozytu i przechowywanie papierów wartościowych mających postać dokumentu oraz innych aktywów funduszy niebędących środkami pieniężnymi oraz instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U.2010.211.1384 ze zm., dalej: UOIF),
4. są działania wynikające z narzuconych na depozytariusza obowiązków, o których mowa w art. 72 ust. 1-5 UFI (prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, w tym aktywów zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawartych na polecenie funduszu przez depozytariusza; zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa lub emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu; zapewnienie, aby wartość netto aktywów funduszu inwestycyjnego i wartość jednostki uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu; wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego) i art. 159 pkt 1-6 UOFE (do obowiązków depozytariusza należy: prowadzenie rejestru aktywów funduszu zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty uprawnione do tego na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawieranych za zgodą depozytariusza, zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu była ustalana w sposób pozwalający funduszowi na wykonanie obowiązków określonych w rozdziale 17 UOFE; zapewnienie, aby umowy obejmujące nabywanie i zbywanie aktywów funduszu były zgodne z przepisami prawa oraz statutem funduszu; wykonywanie poleceń funduszu, chyba że są one sprzeczne z przepisami prawa lub statutem funduszu albo w ocenie depozytariusza zagrażają bezpieczeństwu aktywów funduszu; zapewnienie, aby aktywa funduszu były lokowane zgodnie z przepisami prawa oraz statutem funduszu, zapewnienie terminowego rozliczania umów dotyczących aktywów funduszu; wykonywanie poleceń likwidatora dotyczących likwidacji funduszu; wykonywanie innych obowiązków przewidzianych ustawą.).
   
   

Podkreślić należy, iż usługi realizowane w ramach umowy przez bank obejmują zarówno czynności typowo bankowe jak przechowywanie środków pieniężnych i papierów wartościowych, prowadzenie rachunków z tym związanych jak i czynności narzucone na banki ww. przepisami UFI i UOFE, które mają na celu wykonywanie przez banki określonych obowiązków ustawowych.

W zakresie usług wskazanych w pkt 1 Bank w ramach swojej podstawowej aktywności prowadzi rachunki pieniężne klienta, na których gromadzi złożone przez niego depozyty pieniężne, dokonuje rozliczeń pieniężnych w oparciu o otrzymane dyspozycje, jak również uczestniczy w innego rodzaju transakcjach płatniczych.

Usługi wymienione w pkt 2 polegają na prowadzeniu rachunku papierów wartościowych w rozumieniu UOIF. Zgodnie z tą regulacją rachunkami papierów wartościowych są rachunki, na których zapisywane są zdematerializowane papiery wartościowe (niemające postaci dokumentu) zaś prawa ze zdematerializowanych papierów wartościowych powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych i przysługują osobie będącej posiadaczem tego rachunku. Zapis na rachunku tego rodzaju ma zatem bezpośredni wpływ i efekt cywilnoprawny dla właściciela rachunku. W odniesieniu do instrumentów finansowych zarejestrowanych na prowadzonym przez Bank rachunku papierów wartościowych, podobnie jak w przypadku rachunków środków pieniężnych Bank uczestniczy również w realizacji dyspozycji klienta dotyczących obrotu instrumentami finansowymi.

Ponadto w ramach usług wymienionych w pkt 2, w analogiczny sposób prowadzona jest ewidencja obligacji niemających formy dokumentu, na zasadach określonych w art. 5a ustawy o obligacjach (Dz.U.2001.120.1300 ze zm.)

W odniesieniu do aktywów funduszu mających postać materialną (usługi z pkt 3), w szczególności przyjmujących postać papierów wartościowych w formie dokumentu Bank przechowuje je w warunkach zapewniających ich bezpieczeństwo i minimalizację ryzyka utraty.

Natomiast pozostałe czynności wykonywane przez Bank - ujęte w pkt 4 - stanowią obowiązki wskazane bezpośrednio w UFI lub UOFE będące konsekwencją powierzenia depozytariuszowi aktywów funduszu, tak więc podmiot pełniący tą funkcję jest zobowiązany do wykonywania wszystkich z nich. Należy przy tym podkreślić, iż opisane wyżej czynności Banku będące konsekwencją narzuconych mu obowiązków ustawowych (pkt 4) mają inny cel i przedmiot niż czynności wynikające z pkt 1 i 2, które nie muszą być wykonywane przez Bank. Fundusze mają prawo i niekiedy przechowują swoje aktywa u innych podmiotów niż banki-depozytariusze. Bank-depozytariusz ma wynikający z ww. ustaw obowiązek prowadzenia rejestru takich aktywów, tj. ewidencjonowania ich stanów na dany dzień sprawozdawczy, natomiast nie wszystkie aktywa funduszy muszą być przechowywane u depozytariusza (np. część aktywów może być na podstawie odrębnych przepisów przechowywana przez domy maklerskie lub za zgodą depozytariusza w innym banku powierniczym - sub-depozytariuszu). Prowadzenie rejestru aktywów i ich przechowywanie są rozłącznymi czynnościami wykonywanymi przez różne jednostki organizacyjne w ramach Banku i przy wykorzystaniu odrębnych od siebie systemów informatycznych.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 4):

Wnioskodawca pyta czy usługi wskazane w pkt 4 opisu stanu faktycznego korzystają ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 UVAT - w zakresie w jakim dotyczą aktywów funduszy będących instrumentami finansowymi w rozumieniu UOIF oraz podlegają opodatkowaniu według stawki podstawowej - w zakresie w jakim dotyczą pozostałych aktywów funduszy?

Stanowisko Wnioskodawcy:

W opinii Banku świadczone usługi, o których mowa w pkt 1 i 2 stanu faktycznego oraz usługi polegające na wykonywaniu ustawowych obowiązków depozytariusza, o których mowa w pkt 4 stanu faktycznego, w zakresie w jakim dotyczą one aktywów funduszy będących instrumentami finansowymi, korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 i art. 43 ust. 1 pkt 41 UVAT. Z kolei usługi opisane w pkt 3 oraz w pkt 4, w zakresie, w jakim dotyczą aktywów funduszy niebędących instrumentami finansowymi, nie korzystają ze zwolnienia z VAT i podlegają opodatkowaniu stawką podstawową.

W opinii Banku świadczone usługi:

• przechowywania aktywów funduszy, w postaci środków pieniężnych oraz papierów wartościowych w formie zdematerializowanej, o których mowa w pkt 1 i 2 stanu faktycznego, korzystają ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 i 41 UVAT;
• przechowywania aktywów funduszy, mających postać materialną (w szczególności przyjmujących postać papierów wartościowych w formie dokumentu), o których mowa w pkt 3 stanu faktycznego, podlegają opodatkowaniu podstawową stawką VAT;
• depozytariusza polegające na prowadzeniu rejestru aktywów oraz wykonywaniu pozostałych czynności, o których mowa w pkt 4 stanu faktycznego i których przedmiotem są instrumenty finansowe, korzystają ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 UVAT;
• depozytariusza polegające na prowadzeniu rejestru aktywów oraz wykonywaniu pozostałych czynności, o których mowa w pkt 4 stanu faktycznego i których przedmiotem są aktywa inne niż instrumenty finansowe, podlegają opodatkowaniu podstawową stawką VAT.
  
  

Zgodnie z ww. przepisami art. 43 ust. 1 pkt 40 i art. 43 ust. 1 pkt 41 UVAT - zwalnia się od podatku usługi w zakresie:

• depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
• usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w UOIF, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
  
  

W odniesieniu do usług Banku opisanych w pkt 1 stanu faktycznego polegających na przechowywaniu aktywów Funduszu w postaci środków pieniężnych na prowadzonych przez Bank rachunkach należy zatem stwierdzić, iż bezsprzecznie powinny one korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 UVAT jako usługi w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych.

W przypadku usług opisanych w pkt 2 zwolnienie z VAT usług przechowywania zdematerializowanych papierów wartościowych uzależnione jest od tego, czy takie „przechowywanie” jest przechowywaniem wyłączonym z zakresu przedmiotowego art. 43 ust. 1 pkt 40 UVAT. Na wstępie należy podkreślić, iż używany we wniosku termin przechowywanie odnosi się do czynności prowadzenia rachunku papierów wartościowych, na którym ewidencjonowane są zdematerializowane instrumenty finansowe w rozumieniu UOIF. Przepisy UVAT nie wyjaśniają, co należy rozumieć pod pojęciem „przechowywania”, dlatego w celu wyjaśnienia powyższej definicji należy posłużyć się w ramach wykładni systemowej przepisami ustawy - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 ze zm., dalej: KC). Zgodnie z art. 835 KC przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Z powyższego przepisu wynika, iż przedmiotem umowy przechowania mogą być wyłącznie rzeczy ruchome, a więc przedmioty materialne. Ponieważ przedmiotem umowy są rzeczy oddane na przechowanie, z chwilą ich oddania zawsze dochodzi do ich indywidualizacji. Przedmiotem umowy mogą być rzeczy oznaczone zarówno co do tożsamości, jak i co do gatunku, jednak umowa dotyczy zawsze rzeczy zindywidualizowanych, przechowawca, bowiem ma obowiązek zwrotu tej samej rzeczy, która została mu oddana na przechowanie.

Zatem należy uznać, iż przedmiotem przechowania instrumentów finansowych, winny być (zgodnie z powyższym wyjaśnieniem) wyłącznie rzeczy ruchome w postaci materialnej, czyli papiery wartościowe w formie dokumentu. Oznacza to zatem, iż wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy dotyczy wyłącznie przechowywania instrumentów finansowych w formie materialnej.

Stanowisko takie znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 grudnia 2011 r. (znak: IPPP1/443-1360/11-2/AW) oraz piśmie Ministra Finansów z dnia 11 maja 2004 r. (znak: PP3-812-365/2004/MJ/286 PELM).

Z powyższej argumentacji wynika zatem, że usługi opisane w pkt 3 polegające na przyjmowaniu do depozytu i przechowywaniu papierów wartościowych mających postać dokumentu oraz innych aktywów funduszy niebędących środkami pieniężnymi oraz instrumentami finansowymi w rozumieniu UOIF powinny podlegać opodatkowania stawką podstawową - w związku z wyłączeniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 UVAT.

Czynności opisane w pkt 4 stanu faktycznego, wynikające z art. 72 ust. 1-5 UFI i art. 159 pkt 1-6 UOFE, stanowią zbiór czynności, do realizacji których Bank jest zobowiązany w ramach wykonywanej funkcji depozytariusza. Prowadzenie rejestru aktywów funduszy, które ustawowo zastrzeżone zostało wyłącznie dla depozytariusza, polega na ewidencjonowaniu tychże aktywów. Jeśli takie ewidencjonowanie dotyczy aktywów będących instrumentami finansowymi w rozumieniu przepisów UOIF, to tym samym czynność ta (tzn. prowadzenie rejestru aktywów - instrumentów finansowych) stanowi „usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi”. W konsekwencji usługa ta mieści się w hipotezie normy z art. 43 ust. 1 pkt 41 UVAT i korzysta ze zwolnienia z podatku VAT. Natomiast w sytuacji, gdy aktywa funduszu nie mają formy instrumentów finansowych, usługa prowadzenia rejestru takich aktywów podlegać będzie opodatkowaniu stawką podstawową.

W przypadku pozostałych czynności wykonywanych przez depozytariusza (tj. innych niż prowadzenie rejestru aktywów funduszy), ujętych w art. 72 ust. 2-5 UFI i art. 159 pkt 2-6 UOFE, opodatkowanie VAT usług Banku jako depozytariusza powinno być przeanalizowane w kontekście wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) w sprawie C-169/04 Abbey National. TSUE w wyroku tym odmówił usługom świadczonym przez depozytariuszy korzystania ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie przepisu przewidującego zwolnienie dla „usług zarządzania funduszami powierniczymi".

Trybunał nie przesądził jednak o braku możliwości objęcia zwolnieniem z VAT usług depozytariusza w oparciu o inne przepisy Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. zastąpionej obecnie Dyrektywą Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa 2006/112). W powołanym wyroku:

1. Za podlegające zwolnieniu z VAT jako tzw. „usługi zarządzania funduszami powierniczymi” TSUE uznał usługi administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, przykładowo wymienione w Załączniku nr II obecnie obowiązującej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), do których zalicza się m.in.:
   
   • obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem,
     
   • wycenę i wyznaczanie ceny,
     
   • monitorowanie przestrzegania uregulowań,
     
   • prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa,
     
   • rozliczanie umów,
     
   • prowadzenie ksiąg.
2. TSUE uznał, że czynności depozytariusza nie mieszczą się w w/w zakresie usług administracyjnego zarządzania funduszami, ponieważ ich cechą jest kontrola i nadzór nad działalnością funduszy, a nie zarządzanie nimi. Z tego też powodu czynności depozytariusza nie mogą być objęte zwolnieniem z VAT jako „usługi zarządzania funduszami".
   
   

Zdaniem Banku konfrontacja usług o charakterze administracyjnym, wymienionych pod lit. a, (które w ocenie Trybunału mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, jako usługi zarządzania funduszami), z czynnościami wykonywanymi przez depozytariusza, nie może prowadzić do tezy, że czynności depozytariusza mają wyłącznie charakter „administracyjny” czy „techniczny”, tzn. że są mniej istotne i specyficzne niż np. usługi obsługi prawnej czy rachunkowo-księgowej funduszy, korzystające ze zwolnienia z VAT.

W ocenie Wnioskodawcy taka teza byłaby nieuprawniona i krzywdząca. Czynności podejmowane przez depozytariusza, wymienione w stanie faktycznym (pkt 4) mają bowiem immanentny związek z powierzeniem pieczy nad aktywami funduszy, której podstawowym przejawem jest prowadzenie rejestru aktywów i ich przechowywanie. Jeżeli zatem prowadzenie rejestru i przechowywanie aktywów będących instrumentami finansowymi korzysta ze zwolnienia z podatku VAT w oparciu o przepisy art. 43 ust. 1 pkt 40 i 41 UVAT, czego dowiedziono wyżej, zwolnieniu podlegają również pozostałe czynności wykonywane przez depozytariusza w takim zakresie, w jakim stanowią one element ww. usług zwolnionych (art. 43 ust. 13 UVAT). Jeżeli natomiast aktywa funduszy nie mają formy instrumentu finansowego i tym samym ich rejestrowanie i przechowywanie nie korzystają ze zwolnienia z VAT, wtedy dotyczące ich dodatkowe czynności wykonywane przez depozytariusza powinny być konsekwentnie traktowane jako podlegające opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że depozytariusz należy do grupy podmiotów posiadających szczególny status instytucji zaufania publicznego. Jego działalność została bowiem podporządkowana interesowi publicznemu, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa obrotu i przestrzeganie reguł uczciwego obrotu oraz ważnemu interesowi jednostek - uczestników funduszu inwestycyjnego lub emerytalnego. Ze względu na doniosłość roli depozytariusza w zakresie ochrony interesów uczestników funduszu - ustawodawca wprowadził zamknięty katalog podmiotów, które mogą wykonywać zastrzeżone dla niego obowiązki. Należą do nich: bank krajowy posiadający siedzibę na terytorium kraju, oddział instytucji kredytowej oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.

Podkreślenia wymaga okoliczność, iż celem zwolnienia z opodatkowania VAT w Dyrektywie 2006/112 i poprzedzającej jej Dyrektywie Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom (konsumentom) inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania poprzez zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe (obarczonym większym ryzykiem inwestycyjnym) a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania (tj. za pośrednictwem podmiotów profesjonalnie zajmującymi się zarządzaniem aktywami). Tym samym czynności banku depozytariusza jako podmiotu zaufania publicznego pełniącego dodatkową rolę zabezpieczającą interesy inwestora powinny być analizowane pod kątem właśnie tych celów wprowadzonych regulacji. Należy mieć na względzie, iż bezpośrednio wszelkie koszty podatku VAT wpływają na wartość aktywów netto funduszy, a tym samym wartość jednostek czy też certyfikatów inwestycyjnych posiadanych przez inwestorów.

W dniu 20 września 2013 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający z upoważnienia Ministra Finansów, wydał dla Wnioskodawcy interpretację indywidualną znak: IBPP2/443-575/13/IK uznając stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej usług depozytariusza polegających na prowadzeniu rejestru aktywów oraz wykonywaniu pozostałych czynności, o których mowa w pkt 4 stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i których przedmiotem są instrumenty finansowe za nieprawidłowe.

Pismem z 30 września 2013 r. Wnioskodawca wezwał tut. organ do usunięcia naruszenia prawa poprzez zmianę indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 20 września 2013 r. znak: IBPP2/443-575/13/IK, tj. uznanie w części, że prowadzenie rejestru aktywów, których przedmiotem są instrumenty finansowe korzysta ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

W odpowiedzi na ww. wezwanie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach pismem z 31 października 2013 r. znak: IBPP2/4432-61/13/IK podtrzymał swoje stanowisko przedstawione w interpretacji indywidualnej z 20 września 2013 r. znak: IBPP2/443-575/13/IK.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z 20 września 2013 r. znak: IBPP2/443-575/13/IK złożył skargę z 19 listopada 2013 r. (data wpływu 27 listopada 2013 r.), w której wniósł o uchylenie zaskarżonej interpretacji w części, w której organ uznał, że usługi depozytariusza polegające na prowadzeniu rejestru aktywów, których przedmiotem są instrumenty finansowe, nie są zwolnione z podatku od towarów i usług i w konsekwencji podlegają opodatkowaniu i zasądzenie na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z 28 maja 2014 r. sygn. akt III SA/Gl 2057/13 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną z 20 września 2013 r. znak: IBPP2/443-575/13/IK, w części dotyczącej uznania za nieprawidłowe stanowisko strony skarżącej.

W związku z uchyleniem przez WSA w Gliwicach interpretacji indywidualnej z 20 września 2013 r. znak: IBPP2/443-575/13/IK dotyczącej podatku od towarów i usług w części dotyczącej uznania za nieprawidłowe stanowiska strony skarżącej, Minister Finansów, złożył skargę kasacyjną od ww. wyroku.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 16 grudnia 2015 r., sygn. akt I FSK 1539/14 oddalił ww. skargę kasacyjną Ministra Finansów.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, naruszenie przepisów postępowania przez Ministra Finansów, w związku z wydaniem zaskarżonej interpretacji polegało na tym, że organ w zaskarżonym akcie dokonał odmiennej oceny przedstawionego stanu faktycznego nie odnosząc się do wskazanych interpretacji - jednej z 29 sierpnia 2013 r. i drugiej z 2 września 2013 r.) i nie zajmując jednoznacznego stanowiska, która z wydanych interpretacji w jego ocenie jest prawidłowa i dlaczego zmienił pogląd. Zdaniem Sądu w ponownie prowadzonym postepowaniu Minister Finansów, dokonując oceny stanowiska skarżącego, odnośnie przedstawionego przez niego stanu faktycznego winien wydać interpretację indywidualną, odnoszącą się stricte do tego opisu, bez pominięcia jakichkolwiek jego elementów i z uwzględnieniem wcześniej wydanych odmiennych rozstrzygnięć.

Naczelny Sąd Administracyjny podzielił stanowisko WSA w Gliwicach, wskazując jednocześnie, że gdy na gruncie tego samego stanu faktycznego i prawnego Minister Finansów wydając kilkanaście dni wcześniej inną interpretację odmiennej treści niż ta, która jest przedmiotem kontroli sądowej w niniejszej sprawie, w żaden sposób nie wyjaśnia wnioskodawcy przyczyny tego postepowania, sprawia, że zasada zaufania określona w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej jest naruszona. Brak bowiem wyjaśnienia zajęcia odmiennego stanowiska powoduje, że Wnioskodawca może mieć uzasadnione przeświadczenie, że organ wydający interpretację działa w sposób dowolny i uznaniowy. Zwłaszcza, że poprzednio wydane interpretacje nie zostały zmienione, czy też uchylone.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718), ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Mając na uwadze ocenę prawną wyrażoną przez Sąd obu instancji oraz stan prawny mający w sprawie zastosowanie, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest:

• prawidłowe w zakresie opodatkowania podatkiem VAT prowadzenia rejestru aktywów funduszu w ramach wykonywania czynności depozytariusza,
• nieprawidłowe w zakresie świadczenia usług wymienionych w przepisach art. 72 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych i art. 159 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
  
  

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejszą interpretację wydano na podstawie przepisów prawa podatkowego obowiązujących dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz na podstawie przepisów prawa podatkowego obowiązującego w dniu wydania interpretacji uchylonej, bowiem Wnioskodawca wskazał, że sprawa dotyczy zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, a niniejsza interpretacja została wydana w wyniku ponownego rozpatrzenia tej sprawy i zastępuje w części uchyloną interpretację.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Co do zasady stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy stawka podatku wynosi 22% z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić także należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 i 41 ustawy, zwalnia się od podatku:

• usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług;
• usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 131, poz. 763), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
  
  

Stosownie do art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

W myśl art. 43 ust. 16 ustawy zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1. tytuł prawny do towarów;
2. tytuł własności nieruchomości;
3. prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4. udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5. prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
   
   

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawiera z funduszami inwestycyjnymi i funduszami emerytalnymi umowy o prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, jak i umowy o przechowywanie aktywów funduszu emerytalnego i wykonywanie obowiązków depozytariusza, o których mowa w art. 72 ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz.U.2004.146.1546 ze zm., dalej: UFI) oraz art. 159 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U.2010.34.189 ze zm., dalej: UOFE).

Usługi świadczone przez Bank na rzecz funduszy na podstawie zawartych umów można podzielić na te, których przedmiotem:

1. jest prowadzenie rachunków pieniężnych funduszy (na których przechowywane są środki pieniężne funduszy) oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na tych rachunkach;
2. jest prowadzenie rachunku zdematerializowanych papierów wartościowych funduszy, na których takie papiery przechowywane są w formie zapisów elektronicznych w celu odzwierciedlenia prawa własności oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na takich aktywach funduszy,
3. jest przyjmowanie do depozytu i przechowywanie papierów wartościowych mających postać dokumentu oraz innych aktywów funduszy niebędących środkami pieniężnymi oraz instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U.2010.211.1384 ze zm., dalej: UOIF).
4. są działania wynikające z narzuconych na depozytariusza obowiązków, o których mowa w art. 72 ust. 1-5 UFI (prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, w tym aktywów zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawartych na polecenie funduszu przez depozytariusza; zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa lub emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu; zapewnienie, aby wartość netto aktywów funduszu inwestycyjnego i wartość jednostki uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu; wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego) i art. 159 pkt 1-6 UOFE (do obowiązków depozytariusza należy: prowadzenie rejestru aktywów funduszu zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty uprawnione do tego na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawieranych za zgodą depozytariusza, zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu była ustalana w sposób pozwalający funduszowi na wykonanie obowiązków określonych w rozdziale 17 UOFE; zapewnienie, aby umowy obejmujące nabywanie i zbywanie aktywów funduszu były zgodne z przepisami prawa oraz statutem funduszu; wykonywanie poleceń funduszu, chyba że są one sprzeczne z przepisami prawa lub statutem funduszu albo w ocenie depozytariusza zagrażają bezpieczeństwu aktywów funduszu; zapewnienie, aby aktywa funduszu były lokowane zgodnie z przepisami prawa oraz statutem funduszu, zapewnienie terminowego rozliczania umów dotyczących aktywów funduszu; wykonywanie poleceń likwidatora dotyczących likwidacji funduszu; wykonywanie innych obowiązków przewidzianych ustawą.).
   
   

W pierwszej kolejności odnosząc się do stanowiska Wnioskodawcy należy zauważyć, że w opisie sprawy Wnioskodawca wskazał, że wykonuje czynności depozytariusza wymienione w art. 72 ust. 1-5 ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz w art. 159 pkt 1-6 UOFE. Tymczasem czynności te są zawarte w przepisach art. 72 ust. 1 pkt 1-6 ustawy dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) oraz w art. 159 ust. 1-6 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 34, poz. 189 ze zm.). Powyższe błędne oznaczenie przepisów organ potraktował jako oczywistą omyłkę i przyjął w rozstrzygnięciu prawidłowe oznaczenia przepisów zgodne z ww. ustawami. Powyższa omyłka Wnioskodawcy pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie.

Przechodząc zaś do uzasadnienia należy wskazać, że, usługi będące przedmiotem zapytania wykonywane przez Bank - ujęte w pkt 4 - stanowią obowiązki wskazane bezpośrednio w UFI lub UOFE będące konsekwencją powierzenia depozytariuszowi aktywów funduszu, tak więc podmiot pełniący tą funkcję jest zobowiązany do wykonywania wszystkich z nich. Bank-depozytariusz ma wynikający z ww. ustaw obowiązek prowadzenia rejestru takich aktywów, tj. ewidencjonowania ich stanów na dany dzień sprawozdawczy, natomiast nie wszystkie aktywa funduszy muszą być przechowywane u depozytariusza (np. część aktywów może być na podstawie odrębnych przepisów przechowywana przez domy maklerskie lub za zgodą depozytariusza w innym banku powierniczym - sub-depozytariuszu). Prowadzenie rejestru aktywów i ich przechowywanie są rozłącznymi czynnościami wykonywanymi przez różne jednostki organizacyjne w ramach Banku i przy wykorzystaniu odrębnych od siebie systemów informatycznych.

W tym miejscu należy wskazać, że w myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
   
   

W stanie prawnym obowiązującym do dnia 1 kwietnia 2013 r. definicja zarządzania była zawarta w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem przez zarządzanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 12, rozumie się:

1. zarządzanie aktywami;
2. dystrybucję tytułów uczestnictwa;
3. tworzenie rejestrów uczestników i administrowania nimi;
4. prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;
5. przechowywanie aktywów.

Powyższy przepis został uchylony na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 35).

Celem zmiany było dostosowanie przepisów ustawy o podatku od towarów usług do orzecznictwa TSUE.

W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National sąd wskazał, że art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (art. 135 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2006/112/WE nie zawiera żadnej definicji pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje – pkt 59 tego wyroku.

Trybunał w ww. wyroku orzekł, że pojęcie „zarządzania” funduszami powierniczymi, o którym mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EEC w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej, jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie – (…) o ile występuje niejasność co do zakresu stosowania tego przepisu w wersji angielskiej i niderlandzkiej, o tyle z wersji duńskiej, niemieckiej, francuskiej i włoskiej wynika w szczególności, że art. 13(B)(d)(6) szóstej dyrektywy zawiera odesłanie do definicji państw członkowskich jedynie w odniesieniu do pojęcia „funduszy powierniczych” (pkt 41).

W świetle powyższego państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania w prawie krajowym pojęcia „zarządzania funduszami inwestycyjnymi”, dlatego też uzasadnionym było usunięcie przepisu art. 43 ust. 8 z ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o FI”, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy o FI, towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.

W myśl art. 9 ww. ustawy, depozytariusz wykonuje obowiązki określone w ustawie, w szczególności polegające na prowadzeniu rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego.

Stosownie do art. 46 ust. 9 ww. ustawy, towarzystwo nie może zlecić zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią depozytariuszowi funduszu oraz podmiotowi, którego interesy mogą być sprzeczne z interesem towarzystwa lub interesem uczestników funduszu inwestycyjnego.

Zgodnie zaś z art. 72 ust. 1 ww. ustawy, obowiązki depozytariusza wynikające z umowy o prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego obejmują:

1. prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, w tym aktywów zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawartych na polecenie funduszu przez depozytariusza;
2. zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa lub emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;
3. zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu;
4. zapewnienie, aby wartość netto aktywów funduszu inwestycyjnego i wartość jednostki uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;
5. zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu;
6. wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego.
   
   

Regulacje dotyczące funduszy emerytalnych zawarte są w ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 34, poz. 189 ze zm.) zwanej dalej „ustawą o FE”.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy, Fundusz jest osobą prawną. Przedmiotem działalności funduszu jest gromadzenie środków pieniężnych, ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego, i wypłata okresowych emerytur kapitałowych, o których mowa w ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. Nr 228, poz. 1507, z 2010 r. Nr 254, poz. 1700 i Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 75, poz. 398), z zastrzeżeniem ust. 3.

W myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy, organem funduszu jest towarzystwo emerytalne, zwane dalej „towarzystwem”, utworzone zgodnie z przepisami ustawy. Towarzystwo tworzy fundusz oraz, jako jego organ, zarządza nim i reprezentuje w stosunkach z osobami trzecimi.

Stosownie zaś do art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, utworzenie funduszu wymaga zawarcia przez towarzystwo z depozytariuszem umowy o przechowywanie aktywów funduszu.

Zgodnie z art. 157, Fundusz jest obowiązany wybrać depozytariusza, któremu, na podstawie umowy, powierza przechowywanie swoich aktywów.

W myśl art. 159 ust. 1 tej ustawy, do obowiązków depozytariusza w zakresie przechowywania aktywów funduszu należy:

1. prowadzenie rejestru aktywów funduszu zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty uprawnione do tego na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawieranych za zgodą depozytariusza;
2. zapewnienie, aby wartość aktywów netto funduszu była ustalana w sposób pozwalający funduszowi na wykonanie obowiązków określonych w rozdziale 17;
3. zapewnienie, aby umowy obejmujące nabywanie i zbywanie aktywów funduszu były zgodne z przepisami prawa oraz statutem funduszu;
4. wykonywanie poleceń funduszu, chyba że są one sprzeczne z przepisami prawa lub statutem funduszu albo w ocenie depozytariusza zagrażają bezpieczeństwu aktywów funduszu;
5. zapewnienie, aby aktywa funduszu były lokowane zgodnie z przepisami prawa oraz statutem funduszu;
6. zapewnienie terminowego rozliczania umów dotyczących aktywów funduszu;
7. wykonywanie poleceń likwidatora dotyczących likwidacji funduszu;
8. wykonywanie innych obowiązków przewidzianych ustawą.
   
   

Z cyt. powyżej przepisów wynika, że depozytariusz to podmiot, który jest wybrany do wykonywania ściśle określonych w ustawie o FI i ustawie o FE czynności, a w szczególności do prowadzenia rejestru aktywów funduszu przy zastosowaniu właściwych rachunków oraz przechowywania tych aktywów. W ramach obowiązków związanych z tym zakresem czynności depozytariusz wykonuje również inne czynności, jak np. czynności zapewniające prawidłowe, zgodne z przepisami ustawy oraz statutem funduszu, rozliczanie umów dotyczących nabywania i zbywania aktywów, lokowania tych aktywów czy też sposobu ustalania ich wartości.

Ponadto do obowiązków depozytariusza należy wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, w przypadku funduszy inwestycyjnych, oraz wykonywanie poleceń likwidatora, w przypadku funduszy emerytalnych jak również wykonywanie innych obowiązków nałożonych ustawą.

W wyroku z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National TSUE jednoznacznie rozstrzygnął o braku możliwości objęcia zwolnieniem od podatku od wartości dodanej, o którym mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, a więc zwolnieniem dotyczącym usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, czynności wykonywanych przez depozytariusza funduszu inwestycyjnego w zakresie przechowywania aktywów oraz zapewnienia zgodności działalności funduszu z przepisami prawa oraz dokumentami założycielskimi funduszu. Zwolnienie powyższe nie ma zastosowania gdyż czynności wykonywane przez depozytariusza stanowią bowiem jedynie kontrolę i nadzór nad działalnością funduszy inwestycyjnych, których celem jest zapewnienie, aby zarządzanie funduszami odbywało się zgodnie z prawem.

Jednakże powyższe nie oznacza jednoznacznego i ostatecznego wykluczenia niektórych usług ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, których przedmiotem są aktywa funduszy w postaci środków pieniężnych bądź zdematerializowanych papierów wartościowych.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie opodatkowania podatkiem VAT m.in. jest wykonywanie pozostałych czynności w ramach wykonywanej funkcji depozytariusza nałożonych przepisami art. 72 ust. 1 pkt 1-5 ustawy o funduszach inwestycyjnych i art. 159 ust. 1 pkt 1-6 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Do zadań Wnioskodawcy należą czynności polegające na rejestrowaniu aktywów funduszu, dokonywaniu rozliczeń zawartych przez fundusz transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych oraz realizacji praw do tych papierów. Czynności te w zakresie, w jakim dotyczą instrumentów finansowych, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, stanowią usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe i będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Natomiast w sytuacji, gdy aktywa funduszu nie stanowią instrumentów finansowych, usługa prowadzenia rejestru takich aktywów nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT i podlegać będzie opodatkowaniu wg stawki 23%.

Tym samym więc stanowisko Wnioskodawcy odnośnie opodatkowania prowadzenia rejestru aktywów funduszy należało uznać za prawidłowe.

Kolejną grupę usług świadczonych przez Wnioskodawcę w ramach wykonywania obowiązków depozytariusza stanowią czynności objęte przepisami art. 72 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych i art. 159 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a polegających na: kontrolowaniu terminowości rozliczania umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego/emerytalnego; zapewnieniu aby umowy obejmujące nabywanie i zbywanie aktywów funduszu były zgodne z przepisami prawa oraz statutem funduszu; zapewnieniu, aby wartość netto aktywów funduszu była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu bądź była ustalana w sposób pozwalający funduszowi na wykonanie obowiązków określonych w rozdziale 17 (fundusz emerytalny); zapewnieniu aby dochody funduszu inwestycyjnego (aktywa funduszu emerytalnego) wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i statutem funduszu; wykonywanie poleceń funduszu, chyba że są one sprzeczne z przepisami prawa lub statutem funduszu albo w ocenie depozytariusza zagrażają bezpieczeństwu aktywów funduszu.

Do przedstawionych wyżej czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę nie może mieć zastosowania art. 43 ust. 13, bowiem ww. usługi, inne niż polegające na prowadzeniu rejestru aktywów funduszy nie stanowią odrębnej czynności, stanowiącej jednocześnie całość, która jest niezbędna i właściwa do wykonania usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41. Zauważyć należy, że w istocie czynności te mają charakter nadzoru i kontroli sprawowanej przez Wnioskodawcę, jako depozytariusza funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Tym samym więc grupy ww. czynności nie można odnieść do żadnej ze świadczonych przez Wnioskodawcę usług finansowych korzystających ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT. Trudno bowiem uznać za usługę pochodną korzystającą ze zwolnienia od VAT /element świadczonej usługi finansowej właściwy i niezbędny do jej wykonania/ np. czynność polegającą na zapewnieniu aby dochody funduszu inwestycyjnego (aktywa funduszu emerytalnego) wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i statutem funduszu czy też polegającą na wykonywaniu poleceń funduszu, jak również każdą inną z ww. wymienionych.

Zatem tut. Organ nie może zgodzić się z Wnioskodawcą, że cały katalog usług , które świadczy Wnioskodawca jako depozytariusz a wymieniony w przepisach art. 72 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych i art. 159 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych korzysta ze zwolnienia od VAT na mocy art. 43 ust. 13 ustawy. W konsekwencji powyższego usługi te będą podlegały opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 23%, gdyż zarówno przepisy ustawy o VAT jak i przepisy wykonawcze do ustawy nie przewidują stawki obniżonej.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w tej części należało uznać za nieprawidłowe.

Zmiana któregokolwiek z elementów opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego powoduje, że interpretacja traci ważność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.