2016.11.10 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPP1.4512.587.2016.2.MS
z 10 listopada 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.) oraz § 2 i § 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 26 lipca 2016 r. (data wpływu 1 sierpnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z 28 października 2016 r. (data wpływu 3 listopada 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług oraz przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie dokumentowania fakturami VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług zastępstwa procesowego oraz przedawnienia zobowiązań podatkowych z tytułu świadczonych przez Wnioskodawcę usług zastępstwa procesowego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2016 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług oraz przepisów Ordynacji podatkowej w zakresie dokumentowania fakturami VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług zastępstwa procesowego oraz przedawnienia zobowiązań podatkowych z tytułu świadczonych przez Wnioskodawcę usług zastępstwa procesowego.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z 28 października 2016 r. (data wpływu 3 listopada 2016 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu nr 2461-IBPP1.4512.587.2016.1.MS z 21 października 2016 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Strony łączyły umowy zlecenia z dnia 22 kwietnia 1998 r., l grudnia 1999 r., 8 czerwca 2001 r., 8 czerwca 2001 r. Przedmiotem tych umów zlecenia było prowadzenie spraw przez Kancelarię osobom fizycznym korzystającym z usług zleceniodawcy bez uiszczania wymaganej opłaty za przejazd w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych.

Zadania powierzone ww. umowami do 1 października 2002 r. prowadzone były przez Kancelarię Wnioskującego poza obowiązującą umową o pracę, na której był zatrudniony na stanowisku radcy prawnego Wnioskujący u Zleceniobiorcy.

Od 1 października 2002 r. po rozwiązaniu umowy o pracę Wnioskującego na stanowisku radcy prawnego przez M. podstawie umowy zlecenia z tejże daty Zleceniodawca zlecił Zleceniobiorcy – K. pełną obsługę prawna, która obejmowała nie tylko prowadzenie dotychczasowych spraw sądowych w postępowaniu cywilnym przeciwko tzw. gapowiczom, ale również prowadzenie spraw w postępowaniu sądowym w sprawach gospodarczych, pracowniczych oraz innych czynności jak wydawanie opinii prawnych, porad prawnych, uczestnictwo w negocjacjach, itp.

Wszystkie umowy zawierały jednakowe zasady wynagrodzenia za wykonane zlecenia oraz od 1 października 2002 r. również za pełną obsługę prawną Zleceniodawcy. Wynagrodzenie dla Zleceniobiorcy za wykonane prace w ramach zlecenia zastępstwa procesowego, jak i w postępowaniu egzekucyjnym, na podstawie wszystkich umów włącznie z umową z dnia 1 października 2002 r. miało być wypłacane przez Zleceniodawcę po wyegzekwowaniu zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego od dłużników i powiększone o podatek VAT, na podstawie wystawionej faktury VAT przez Zleceniobiorcę. Dodatkowo strony ustaliły comiesięczne kwoty ryczałtu, za kompleksową obsługę prawną, który płacony był przez Zleceniodawcy Zleceniobiorcy na podstawie wystawianej faktury VAT. Natomiast wskazać należy, że wynagrodzenie za zlecone i wykonane przez Zleceniobiorcę czynności w postaci uzyskania prawomocnych i zaopatrzonych w klauzulę wykonalności orzeczeń sądowych zasądzających należności główne Zleceniodawcy, jak i koszty zastępstwa procesowego dla Zleceniobiorcy, a następnie przyznane koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu egzekucyjnym Zleceniobiorca otrzymywał zgodnie z treścią tychże umów dopiero po ich wyegzekwowaniu na podstawie wystawianej przez Zleceniobiorcę faktury VAT.

Sporna kwestia dotyczy należności niewyegzekwowanych, co do których wynagrodzenie nie zostało uiszczone.

W związku z niekorzystnymi uregulowaniami dla Zleceniodawcy, gdyż zapisy umów zawartych pomiędzy stronami nie gwarantowały pełnomocnikowi procesowemu, zapłaty za wykonaną przez niego pracę i uzależniały wypłatę wynagrodzenia Zleceniobiorcy od sytuacji od niego niezależnych, a to w szczególności od wyegzekwowania należności przez Komornika czy też samej chęci ze strony Zleceniodawcy do prowadzenia egzekucji, strony podpisały aneks z dnia 18 lipca 2008 r. do wszystkich umów, którym to aneksem zmieniły zasady wynagrodzenia. Strony w tym aneksie ustaliły, że w wypadku rozwiązania umowy przez którąkolwiek ze stron Zleceniodawca zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Zleceniobiorcy zasądzonych w prawomocnych i zaopatrzonych w klauzulę wykonalności orzeczeniach (nakazach zapłaty i wyrokach) na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego oraz przyznanych kosztów w postępowaniu egzekucyjnym, które nie zostały przez Zleceniodawcę zapłacone i które nie zostały wyegzekwowane od dłużników. Oznaczało to, że w trakcie trwania umów między stronami obowiązują zasady wynagrodzenia w nich zawarte, a po ich rozwiązaniu zasady w zawarte w aneksie.

Zleceniodawca wypowiedział łączące strony umowy w dniu 1 sierpnia 2011 r. za sześciomiesięcznym okresem wypowiedzenia, w wyniku czego rozwiązanie wszystkich umów Zleceniobiorcy z Zleceniodawcą nastąpiło z dniem 31 stycznia 2012 r. i od tego też dnia zaczęły obowiązywać strony postanowienia wyżej cytowanego aneksu z dnia 18 lipca 2008 r.

W związku z rozwiązaniem umów przez Zleceniodawcę ze Zleceniobiorcą, wnioskujący o interpretacje prawną wystawił, zgodnie z treścią ww. aneksu, faktury VAT za sprawy prowadzone w latach 1998-2012. Ponieważ spraw tych było setki tysięcy Zleceniobiorca - powód sukcesywnie występując do Sądów wystawiał faktury VAT od 2012 r., między innymi fakturę z dnia 1 sierpnia 2014 r. na kwotę brutto 117,415,80 zł - obejmującą podatek VAT.

Według wnioskującego nie miał on obowiązku wystawić faktury tuż po zakończeniu obsługi prawnej, gdyż nie zobowiązywały go do tego przepisy prawa. Powód zdecydował się na wystawienie faktur, w tym i tej będącej przedmiotem niniejszego wniosku, jedynie w celu dochodzenia roszczenia na drodze sądowej, gdyż pomiędzy stronami powstał spór o ważność zapisów zawartych w ww. aneksie i zapłaty całości wynagrodzenia po rozwiązaniu umowy, a więc spór dotyczący terminu zapłaty za wykonaną pracę.

Według Wnioskującego o interpretację prawną w stanie prawnym obowiązującym w roku kiedy strony rozwiązały umowę o obsługę prawną, miał on obowiązek wystawienia faktury VAT nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Natomiast obowiązek podatkowy dla powoda powstawał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Tak więc w stanie faktycznym, kiedy pozwany M. odmówił zapłaty, Zleceniobiorca - powód zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami nie miał obowiązku wystawienia faktur, gdyż nie uzyskał ani części ani też całości należnej mu zapłaty, zgodnie z cytowanym wyżej aneksem. Wnioskujący wystawił faktury VAT aby mógł dochodzić swoich roszczeń przed Sądem i od daty jej wystawienia, Sąd powinien liczyć przedawnienie podatku VAT od daty wystawienia przez Wnioskującego faktur, a zaś zdaniem Wnioskującego uczynił to przedwcześnie, gdyż na dzień wnoszenia pozwów, Wnioskujący - powód w dalszym ciągu nie otrzymał wynagrodzeń zgodnie z treścią cytowanego wyżej aneksu.

W czasie rozwiązania umowy obowiązywały przepisy podatkowe tj. ustawa o podatku od towarów i usług, art. 19 ust. 13 pkt 4 oraz § 11 obowiązującego wówczas rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, (Dz.U. z 2011 r. Nr 54, poz. 535, ze zm.) oraz (Dz.U. z 2011 r. Nr 68, poz. 360).

Dodatkowo wskazać należy, że również przepisy ustawy podatkowej obowiązującej w chwili obecnej i w chwili wniesienia pozwów, tj. po nowelizacji w styczniu 2014 r. nie nakazują wystawienia faktury VAT tuż po rozwiązaniu przez strony umowy. Powód jako prowadzący obsługę prawną obecnie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Artykuły, które mają zastosowanie do powoda to art. 19a ust. 5 pkt 4b oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług.

We wskazanych przepisach wyraźnie wyłączono stosowanie ogólnych przepisów dotyczących obowiązku podatkowego i wystawiania faktury dla osób prowadzących stałą obsługę prawną i biurową. Przepisy te wyraźnie wskazują, że Wnioskujący - powód miał obowiązek wystawienia faktury najpóźniej z upływem terminu płatności, a obowiązek podatkowy dla powoda powstał z chwilą wystawienia faktury. W stanie faktycznym, który zaistniał pomiędzy stronami, kiedy strony nie są zgodne, co do terminu płatności za świadczone przez Wnioskującego usługi, i kiedy pozwany kwestionuje zapłatę według zasad uregulowanych w aneksie z dnia 18 lipca 2008 r., dla Wnioskującego według obowiązujących przepisów nie powstał obowiązek podatkowy, gdyż brak jest zapłaty wynagrodzenia przez pozwanego, a kwestie terminu zapłaty musi rozstrzygnąć Sąd. W stanie faktycznym zaistniałym pomiędzy stronami, mamy do czynienia z konkurencyjnymi terminami płatności. Dodatkowo Wnioskujący chcąc dochodzić swoich roszczeń przed Sadem, zdecydował się na wcześniejsze wystawienie faktur, co spowodowało, że w chwili wystawienia faktur i określenia terminu płatności dopiero wówczas powstał dla Wnioskującego obowiązek podatkowy. Ponieważ wcześniej podatek VAT przez Wnioskującego nie musiał być odprowadzany, może domagać się go on od pozwanego zgodnie z łączącą strony umową i obowiązującymi w tym zakresie przepisami dopiero od dnia wystawienia faktury VAT. Dlatego też nie można przyjmować, że podatek VAT jest przedawniony, w sytuacji, gdy faktury objęte pozwem zostały wystawione w roku 2014 i 2015, a nawet 2016, licząc zatem od daty wystawienia faktur okres 2 letni przedawnienia, to nie sposób zgodzić się z twierdzeniami, że podatek VAT mógł ulec przedawnieniu, ponieważ skoro należność netto nie uległa przedawnieniu, to również nie może ulec przedawnieniu doliczony do tej należności netto podatek VAT. W przypadku osób świadczących stałą obsługę prawną i biurową o rozliczeniu z podatku decyduje moment wystawienia faktury, a nieprzekraczalnym momentem wystawienia faktury jest termin ustalony pomiędzy stronami. W razie sporu, co do terminu ustalonego pomiędzy stronami, Wnioskujący nie może zostać obarczony negatywnymi konsekwencjami w postaci przedawnienia podatku VAT.

Zatem w dalszym ciągu Wnioskujący o wydanie interpretacji może skutecznie dochodzić zapłaty podatku VAT od swojego kontrahenta.

Dodatkowo wskazać należy na kwestie związaną z faktem, że w 2012 r. nie istniał obowiązek podatku VAT dla osób prowadzących obsługę prawną. Jednak powód był zarejestrowany jako podatnik VAT od dnia wejścia w życie ustawy o podatku VAT. Wziąć pod uwagę należy, że Wnioskujący rozlicza się metodą kasową od 1 kwartału 2013 r. Również kontrahent Wnioskującego, tj. MPK - Rzeszów Sp. z o.o. był i nadal jest czynnym podatnikiem VAT.

W uzupełnieniu wniosku z 28 października 2016 r. Wnioskodawca wskazał:

1. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Z wniosku wynika, że Wnioskodawca wystawił w latach 2014, 2015, 2016 faktury VAT na koszty prowadzonego zastępstwa procesowego. Jednocześnie Wnioskodawca nie wskazał o jakie konkretnie faktury VAT chodzi. Proszę zatem o wskazanie faktur VAT wraz z datami ich wystawienia, dokumentujące świadczone przez Wnioskodawcę usługi, które mają być przedmiotem interpretacji?” Wnioskodawca podał, że w latach 2014, 2015 i 2016 wystawił następujące faktury VAT dla M.:

rok 2014:

00033/2014/MPK z dn. 01/08/2014 r. na kwotę brutto 117.415,80 zł;

rok 2015:

00015/2015/M. z dn. 13/04/2015 r. na kwotę brutto 48,855,60 zł;
00016/2015/M. z dn. 13/04/2015 r. na kwotę brutto 47.035,20 zł;
00017/2015/M. z dn. 13/04/2015 r. na kwotę brutto 38.788,05 zł;
00018/2015/M. z dn. 13/04/2015 r na kwotę brutto 40.01 1,90 zł;
00019/2015/M. z dn. 13/04/2015 r. na kwotę brutto 22 221,18 zł:

rok 2016:

00001/2016/M. z dn. 04/01/2016 r. na kwotę brutto 52.521,00 zł;
00002/2016/M. z dn. 04/01/2016 r, na kwotę brutto 118.449,00 zł;
00003/2016/M. z dn. 04/01/2016 r. na kwotę brutto 76 825,80 zł;
00004/2016/M. z dn. 04/01/2016 r. na kwotę brutto 50.554,23 zł;
00005/2016/M. z dn. 04/01/2016 r. na kwotę brutto 128.559,60 zł;
00008/2016/M. z dn. 08/02/2016 r. na kwotę brutto 59.358,48 zł;
00009/2016/M. z dn. 08/02/2016 r. na kwotę brutto 180.810,00 zł;
00010/2016/M. z dn. 08/02/2016 r. na kwotę brutto 54.727,62 zł;
00011/2016/M. z dn. 08/02/2016 r. na kwotę brutto 218.414,36 zł;

2. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Jakie konkretnie usługi (czynności) dokumentują wskazane przez Wnioskodawcę faktury należy się odnieść do każdej faktury oddzielnie? Wnioskodawca podał, że wszystkie wymienione wyżej faktury zostały wystawione przez Wnioskodawcę za koszty zastępstwa procesowego (zarówno przed sądem, w postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym) zasądzone w prawomocnie zakończonych sprawach sądowych i egzekucyjnych z powództwa M. przeciwko jego dłużnikom z tytułu niezapłaconych mandatów za jazdę bez biletów środkami komunikacji miejskiej

3. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Kiedy usługi udokumentowane wskazanymi przez Wnioskodawcę fakturami zostały wykonane?” Wnioskodawca podał, że usługi objęte ww. fakturami były wykonywane w latach od 1998 r. do końca 2011 r. Zgodnie z treścią aneksu z dnia 18 lipca 2008 r., zapłata za usługi stała się wymagalna po rozwiązaniu umowy o obsługę prawną zleceniobiorcy, tj. 31 stycznia 2012 r.

4. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Kiedy uprawomocniły się i kiedy zostały zaopatrzone w klauzulę wykonalności orzeczenia (nakazy zapłaty i wyroki), których dotyczą faktury mające być przedmiotem interpretacji?” Wnioskodawca podał, że przedmiotowe orzeczenia, tj. nakazy zapłaty, jak i wyroki uprawomocniły się w latach od 1998 r. do końca roku 2011r.

5. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Zaistnienie jakich okoliczności, od momentu rozwiązania umowy, na podstawie zawartego aneksu, Strony uważały za wykonanie przez Wnioskodawcę usługi w danej konkretnej sprawie? Czy było to uprawomocnienie się wyroku, zaopatrzenie w klauzulę wykonalności, przyznanie kosztów w postepowaniu egzekucyjnym, inne - jakie?” Wnioskodawca podał, że istotną okolicznością wykonania usługi w każdej ze spraw objętych wyżej powoływanymi fakturami było rozwiązanie umowy o obsługę prawną, w wyniku czego Wnioskodawca został pozbawiony możliwości ich dalszego egzekwowania.

6. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „W jaki sposób przyznawane były koszty w postepowaniu egzekucyjnym, które miały być Wnioskodawcy zapłacone i jaki moment (np. wystawienie/uprawomocnienie jakiego dokumentu) strony uznawały za przyznanie tych kosztów? Wnioskodawca podał, że po wniesieniu spraw do egzekucji przez komornika sądowego, komornik sądowy każdorazowo postanowieniami w każdej ze spraw egzekucyjnych przyznawał koszty zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym dla Zleceniobiorcy tj. obecnego Wnioskodawcy.

7. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Czy faktury mające być przedmiotem interpretacji obejmują także miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe za stałą obsługę prawną (jeśli tak to za jaki okres) czy wyłącznie koszty zastępstwa procesowego?” Wnioskodawca podał, że wymienione wyżej faktury nie obejmują miesięcznego wynagrodzenia ryczałtowego za stałą obsługę prawną lecz wyłącznie koszty zastępstwa procesowego, w postępowaniu sądowym, jak i koszty zastępstwa w postępowaniu egzekucyjnym.

8. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „W jaki sposób ustalono najpierw w umowach, a później w aneksie termin płatności z tytułu wykonania usług?” Wnioskodawca podał, że w umowach termin płatności z ww. tytułów dla Zleceniobiorcy - obecnego Wnioskodawcy został ustalony po wyegzekwowaniu, czy też dobrowolnej zapłacie tych zasądzonych kosztów dla Zleceniobiorcy tj. obecnego Wnioskodawcy przez dłużników M. Natomiast w aneksie do umów łączących strony, termin płatności z tytułu wykonanych usług nie został określony, lecz wynika on z treści art. 751 pkt I k.c.

9. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Kiedy w odniesieniu do usług udokumentowanych wskazanymi przez Wnioskodawcę fakturami powstał obowiązek podatkowy w podatku VAT na mocy przepisów obowiązujących w momencie wykonania usługi?’ Wnioskodawca podał, że w odniesieniu do usług Kancelarii, udokumentowanych wskazanymi przez nią fakturami, obowiązek podatkowy w podatku VAT powstał po wystawieniu ww. faktur VAT przez Wnioskodawcę.

10. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Czy kwoty należności wynikające ze wskazanych przez Wnioskodawcę faktur zostały przez nabywcę usług zapłacone na rzecz Wnioskodawcy, jeśli tak to kiedy oraz w całości czy w części?” Wnioskodawca podał, że kwoty należności wynikające z powoływanych wyżej faktur przez Wnioskodawcę, w ogóle nie zostały przez nabywcę usług, tj. M. , zapłacone Wnioskodawca dochodzi zapłaty tych faktur z należnym podatkiem VAT na drodze sądowej.

11. W odpowiedzi na pytanie tut. organu „Czy podatek należny wynikający ze wskazanych faktur został przez Wnioskodawcę rozliczony w odpowiedniej deklaracji dla podatku VAT, jeśli tak to za jaki okres rozliczeniowy?” Wnioskodawca podał, że należny podatek wynikający z wyżej powoływanych faktur nie został przez Wnioskodawcę rozliczony z uwagi na przepis art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego wystawienie faktur za koszty zastępstwa procesowego w roku 2014, 2015 i 2016 było prawidłowe?

Czy w świetle obowiązujących przepisów podatnik miał obowiązek wystawić fakturę po rozwiązaniu umów pomiędzy stronami tj. po 31 stycznia 2012 r.?

Czy mogło dojść do przedawnienia podatku VAT, w sytuacji, kiedy podatnik nie miał jeszcze obowiązku wystawienia faktury?

Zdaniem Wnioskodawcy: wobec odmowy zapłaty przez M. wynagrodzenia Wnioskującego o interpretację na podstawie aneksu z dnia 18/07/2008 r., wnioskujący nie miał obowiązku wystawienia faktury VAT, ale musiał to uczynić, aby mógł skutecznie wystąpić na drogę postępowania sądowego przeciwko Zleceniodawcy - Spółce M.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż roszczenia Wnioskującego w stosunku do Zleceniodawcy z ww. tytułu ulegają przedawnieniu po 2 latach od daty rozwiązania umowy na obsługę prawną, dlatego też, jak już wyżej podkreślono, aby uniknąć przedawnienia roszczeń Wnioskodawcy wystąpił on z zawezwaniem do próby ugodowej w stosunku do Zleceniodawcy, który nie przystąpił do tej próby, a zaś czynność ta przedłużyła Wnioskującemu możliwość dochodzenia swoich roszczeń o kolejne dwa lata. Nieprzystąpienie M. do próby ugodowej było odmową zapłaty należności Wnioskującego.

Podatnik nie miał obowiązku wystawić faktury VAT po rozwiązaniu umów pomiędzy stronami, tj. po 31 stycznia 2012 r., gdyż nie otrzymał od kontrahenta żadnej przysługującej mu należności. Zdaniem Wnioskującego nie mogło dojść do przedawnienia podatku VAT, skoro należności netto Wnioskodawcy nie były przedawnione, zaś wystawienie faktury VAT mimo braku takiego obowiązku podyktowane było koniecznością dochodzenia należności Wnioskodawcy jak już wyżej podkreślono na drodze sądowej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 710 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy o VAT, sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…) - art. 7 ust. 1 ustawy.

Natomiast na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług, to – co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11 poz. 50 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1999 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania (dostarczenia), przekazania, zamiany, darowizny towaru lub wykonania usługi, o których mowa w art. 2, z zastrzeżeniem ust. 2-9.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1999 r. jeżeli sprzedaż towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą lub rachunkiem uproszczonym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury lub rachunku uproszczonego, nie później jednak niż w 7 dniu od wydania towaru lub wykonania usługi.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2000 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania (dostarczenia), przekazania, zamiany, darowizny towaru lub wykonania usługi, o których mowa w art. 2, z zastrzeżeniem ust. 2-10.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym od 26 marca 2002 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania (dostarczenia), przekazania, zamiany, darowizny towaru lub wykonania usługi, o których mowa w art. 2, z zastrzeżeniem ust. 2-10 oraz art. 35 ust. 2a-6.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2002 r. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania (dostarczenia), przekazania, zamiany, darowizny towaru lub wykonania usługi, o których mowa w art. 2, z zastrzeżeniem ust. 2-10 oraz art. 6b i art. 35 ust. 2a-6.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2000 r. jeżeli sprzedaż towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu od wydania towaru lub wykonania usługi.

Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 156, poz. 1024 ze zm.) obowiązującym do 31 grudnia 1999 r. obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności - z tytułu świadczenia w kraju usług najmu, dzierżawy lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej, z zastrzeżeniem pkt 6.

Zgodnie z § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 109, poz. 1245 ze zm.) obowiązującym do 25 marca 2002 r. obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności - z tytułu świadczenia w kraju usług najmu, dzierżawy lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej, z zastrzeżeniem pkt 5 i 6.

Zgodnie z art. 6 ust. 8b pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym od 26 marca 2002 r. obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności - z tytułu świadczenia w kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej, z zastrzeżeniem pkt 5 i 6.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 i 5 ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do faktur za częściowe wykonanie usługi.

Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze – z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej.

Generalna zasada wynikająca z brzmienia powołanych powyżej art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wskazuje, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi.

Zgodnie z tymi regulacjami podatek staje się wymagalny w miesiącu dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi i co do zasady powinien zostać rozliczony za ten okres rozliczeniowy.

Ustawa o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym i ustawa o podatku od towarów i usług nie definiują tego momentu, ani w żaden sposób nie precyzują jakimi kryteriami należy posługiwać się dla jego określenia.

Wskazać jednak należy, że o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter. Dla celów powstania obowiązku podatkowego dokonanie czynności następuje z chwilą faktycznego jej dokonania, za wyjątkiem przypadków, w których przepisy ustawy o VAT określają wprost ten moment.

Ustawodawca w odniesieniu do niektórych usług wprowadził procedury szczególne co do momentu powstania obowiązku podatkowego. Do usług takich należą m.in. usługi stałej obsługi prawnej. W przypadku takich usług zastosowanie znajdzie § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, art. 6 ust. 8b pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym zgodnie z którymi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności oraz art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 1999 r. podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2, obowiązani są wystawiać fakturę lub rachunek uproszczony stwierdzający w szczególności sprzedaż towarów, jej datę, cenę jednostkową bez podatku, wartość sprzedaży, kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2000 r . podatnicy, z zastrzeżeniem ust. 2, obowiązani są wystawiać fakturę stwierdzającą w szczególności sprzedaż towarów, jej datę, cenę jednostkową bez podatku, wartość sprzedaży, kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT obowiązującym do 31 marca 2011 r. podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Przepis art. 106 ust. 1 ustawy o VAT obowiązujący od 1 kwietnia 2011 r. określa, że podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zatem faktura jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonej transakcji sprzedaży dokonanej przez podatnika podatku VAT.

Szczegółowe zasady wystawiania faktur w tym faktur korygujących, dane, które powinny zawierać, oraz sposób i okres ich przechowywania wynikają z przepisów:

rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 97, poz. 971 ze zm.).
Zgodnie z § 16 ust. 1 ww. rozporządzenia fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 17 i 18.
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 95, poz. 798 ze zm.).
Zgodnie z § 13 ust. 1 ww. rozporządzenia fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 14 i 15.
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 212, poz. 1337 ze zm.).
Zgodnie z § 13 ust. 1 ww. rozporządzenia fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.
rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 68, poz. 360 ze zm.)
Zgodnie z § 19 ust. 1 ww. rozporządzenia fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym podatnicy są obowiązani bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek właściwego urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem art. 11.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym do 3 września 1999 r. podatnicy są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym do 25 marca 2002 r. podatnicy są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym w brzmieniu obowiązującym do 30 kwietnia 2004 r. podatnicy są zobowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 1a-1g.

Jak wynika z art. 103 ust. 1 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2013 r., podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 33 i 33b.

Stosownie do art. 99 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133.

W myśl art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Istotą przedawnienia uregulowanego w art. 70 Ordynacji podatkowej jest to, że na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa, zobowiązanie podatkowe bowiem przestaje istnieć.

W komentowanym przepisie określony jest jeden termin przedawnienia - wynoszący 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Termin ten nie może być ani odroczony (art. 48 Ordynacji podatkowej) przez organ podatkowy, ani też przedłużony przez Ministra Finansów (art. 50 Ordynacji podatkowej).

W związku z powyższym należy przyjąć tezę, że jeżeli przedawnia się zobowiązanie podatkowe, to wraz z nim przedawnieniu ulegają także inne elementy danego stosunku prawno -podatkowego.

Zgodnie z art. 48 § 1, 2 i 3 Ordynacji podatkowej organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może odraczać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego, z wyjątkiem terminów określonych w art. 68-71, art. 77 § 1-3, art. 79 § 2, art. 80 § 1, art. 87 § 3 i 4, art. 88 § 1 i art. 118.

Przepisy § 1 stosuje się odpowiednio do terminów dotyczących płatników lub inkasentów.

Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, właściwość rzeczową organów podatkowych w sprawach, o których mowa w § 1, uwzględniając właściwość organów w zakresie czynności, dla których przewidziane są terminy, oraz termin udzielanego odroczenia.

Zgodnie z art. 50 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, przedłużać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego z wyjątkiem terminów określonych w art. 68-71, art. 77 § 1, art. 79 § 2, art. 80 § 1, art. 87 § 3 i 4, art. 88 § 1 i art. 118, określając grupy podatników, którym przedłużono terminy, rodzaje czynności, których termin wykonania został przedłużony, oraz dzień upływu przedłużonego terminu.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca (Kancelaria Radców Prawnych „Sojka i Partnerzy) jest zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT od dnia wejścia w życie ustawy o podatku VAT.

Wnioskodawca prowadził obsługę prawną M. (Zleceniodawca).

Strony łączyły umowy zlecenia z dnia 22 kwietnia 1998 r., l grudnia 1999 r. i 8 czerwca 2001 r.

Przedmiotem tych umów zlecenia było prowadzenie przez Wnioskodawcę spraw w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych wobec osób fizycznych korzystających z usług Zleceniodawcy bez uiszczania wymaganej opłaty za przejazd.

Usługi w ramach zastępstwa procesowego obejmowały czynności w postaci uzyskania prawomocnych i zaopatrzonych w klauzulę wykonalności orzeczeń sądowych zasądzających należności główne Zleceniodawcy jak i koszty zastępstwa procesowego za które wynagrodzenie Wnioskodawca do 31 stycznia 2012 (tj. do rozwiązania umów ze Zlecającym) miał otrzymywać po wyegzekwowaniu zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego od dłużników.

W związku z rozwiązaniem umów przez Zleceniodawcę Wnioskodawca wystawił w latach 2014, 2015 i 2016, zgodnie z treścią ww. aneksu, faktury VAT za sprawy prowadzone w latach 1998-2011 za które nie otrzymał zapłaty.

Wnioskodawca podał, że wszystkie wymienione faktury zostały wystawione na koszty zastępstwa procesowego (zarówno przed sądem, w postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym) zasądzone w prawomocnie zakończonych sprawach sądowych i egzekucyjnych z powództwa M. przeciwko jego dłużnikom z tytułu niezapłaconych mandatów za jazdę bez biletów środkami komunikacji miejskiej.

Wnioskodawca wskazał, ze wszystkie orzeczenia, tj. nakazy zapłaty i wyroki uprawomocniły się w latach 1998-2011.

W świetle powyższego Wnioskodawca ma wątpliwości czy zobowiązania podatkowe z tytułu świadczonych przez niego usług zastępstwa procesowego uległy przedawnieniu.

Odnosząc się do powyższego stwierdzić należy, że termin przedawnienia zobowiązania podatkowego zaczyna biec od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności, czyli z pierwszym dniem następnego roku, a kończy się z upływem 5 lat. Zatem, termin początkowy i końcowy przedawnienia wyznacza termin płatności tegoż zobowiązania (z zastrzeżeniem instytucji zawieszenia i przerwania biegu przedawnienia, które wpływają na końcowy termin przedawnienia).

Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego czasu od momentu powstania zobowiązania podatkowego zobowiązanie to wygasa, a organ podatkowy, po upływie terminu przedawnienia, nie może domagać się uregulowania (nie ma możliwości wyegzekwowania) należnego świadczenia, nie może tym samym ocenić całego rozliczenia (w tym podatku należnego i naliczonego) mającego wpływ na powstanie zobowiązania podatkowego w takiej czy innej kwocie. Należy przy tym zauważyć, że przedawnienie następuje z mocy prawa.

W ustawie Ordynacja podatkowa wskazano także okoliczności które zawieszają, bądź też przerywają bieg terminu przedawnienia.

W myśl art. 70 § 2 powyższej ustawy, bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

od dnia wydania decyzji, o których mowa w art. 67a § 1 pkt 1 lub 2, do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej;
od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu.

Bieg terminu przedawnienia, zgodnie § 3, przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o ukończeniu postępowania upadłościowego. Bieg terminu przedawnienia, zgodnie z § 4, zostaje również przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

W myśl art. 70 § 6 powyższej ustawy, bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem:

wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;
wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania;
wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;
doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 33d § 2, lub doręczenia zarządzenia zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Z opisu sprawy wynika, że na podstawie zawartych umów Wnioskodawca wykonywał dla Zlecającego dwa rodzaje czynności:

stałą obsługę prawną, za którą otrzymywał miesięczne ryczałtowe wynagrodzenie, oraz
prace w ramach zastępstwa procesowego.

Przystępując do rozstrzygnięcia w analizowanej sprawie należy odnieść się do treści przepisów ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 233 ze zm.).

Zgodnie z art. 22 ust. 2 ww. ustawy o radcach prawnych Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Naczelnej Rady Adwokackiej, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego, mając na względzie, że ustalenie opłaty wyższej niż stawka minimalna, o której mowa w ust. 3, lecz nieprzekraczającej sześciokrotności tej stawki, może być uzasadnione rodzajem i zawiłością sprawy oraz niezbędnym nakładem pracy radcy prawnego.

W § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. Nr 154, poz. 1013 ze zm.) obowiązującego do 4 października 2002 r. określono:

opłaty za czynności adwokackie oraz za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiące podstawę do zasądzania przez sądy kosztów zastępstwa prawnego, zwane dalej opłatami (wynagrodzenie adwokata),
stawki minimalne opłat, zwane dalej stawkami minimalnymi,
zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nie opłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez adwokata lub radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Z kolei § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu określa

Opłaty za czynności radców prawnych przed organami wymiaru sprawiedliwości, zwane dalej „opłatami”,
Stawki minimalne opłat za czynności radców prawnych, zwane dalej „stawkami minimalnymi’,
Szczegółowe zasady ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

W myśl art. 734 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.

Zgodnie z § 2 ww. przepisu w braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.

Z powyższych przepisów wynika, że umowa zawierana pomiędzy klientem, a prawnikiem jest umową zlecenia, na podstawie której klient zleca prawnikowi wykonanie określonych czynności w jego imieniu i na jego rzecz, czego wyraz zazwyczaj stanowi udzielenie prawnikowi pełnomocnictwa do reprezentowania klienta.

W myśl art. 98 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 101 ze zm.) strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Zgodnie z art. 98 § 3 ww. ustawy do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy (art. 98 § 4).

W myśl art. 99 ww. ustawy stronom reprezentowanym przez radcę prawnego zwraca się koszty w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.

Z art. 108 § 1 ww. ustawy wynika, że sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.

Zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania cywilnego sąd ma obowiązek objęcia orzeczeniem końcowym wszystkich kosztów. Koszty postępowania sądowego są definitywnie rozliczane w tym postępowaniu i nie mogą być dochodzone w odrębnym procesie.

Obowiązek zwrotu kosztów procesu zależy od ostatecznego wyniku „sprawy", a nie od wyniku postępowania w poszczególnych instancjach.

O tym, czy stronie przysługuje od przeciwnika zwrot wynagrodzenia za prowadzenie sprawy, nie decydują przepisy prawa materialnego regulujące jej stosunek do pełnomocnika ani też fakt wypłacania mu wynagrodzenia, lecz przepisy prawa procesowego, te zaś zapewniają zwrot kosztów za prowadzenie sprawy tylko ze względu na zastępstwo przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego.

Koszty związane z działaniem pełnomocnika obejmują wynagrodzenie i wydatki pełnomocnika będącego radcą prawnym.

W tym miejscu należy wskazać, że przedmiotem wniosku nie jest kwestia przedawnienia zobowiązań podatkowych w związku ze świadczeniem usług stałej obsługi prawnej dla których moment powstania obowiązku podatkowego określony został w § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, w § 6 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, w art. 6 ust. 8b pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym zgodnie z którymi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności oraz w art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze lecz w związku ze świadczeniem usług zastępstwa procesowego dla których moment powstania obowiązku podatkowego powstał na zasadach ogólnych tj. z momentem wykonania usługi, lub też w poprzednio obowiązującym stanie prawnym – nie później niż 7 dnia od wykonania usługi.

Dla prawidłowego określenia momentu powstania obowiązku podatkowego istotne jest zatem zdefiniowanie momentu, w którym usługa została wykonana. Z powodu braku stosownych regulacji tego zagadnienia w ustawie, przyjąć należy, że momentem wykonania usługi jest moment faktycznego wykonania wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę.

„Wykonanie usługi” następuje w momencie faktycznego zakończenia wszystkich czynności, do których zobowiązany był świadczący usługę prawną. Ustalenie zakresu świadczonej usługi i w konsekwencji momentu jej wykonania powinno następować w sposób obiektywny.

Wnioskodawca wyjaśnił, iż wszystkie wymienione faktury zostały wystawione przez niego na koszty zastępstwa procesowego (zarówno przed sądem, w postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym) zasądzone w prawomocnie zakończonych sprawach sądowych i egzekucyjnych z powództwa M. przeciwko jego dłużnikom z tytułu niezapłaconych mandatów za jazdę bez biletów środkami komunikacji miejskiej. Usługi objęte ww. fakturami były wykonywane w latach od 1998 r. do końca 2011 r. jak również wszystkie orzeczenia uprawomocniły się w tym okresie.

W tym miejscu należy podkreślić, że w analizowanej sprawie, dla ustalenia powstania obowiązku podatkowego istotne jest wykonanie usługi, bez znaczenia natomiast pozostaje okoliczność otrzymania zapłaty za wykonaną usługę, a więc w okolicznościach tej sprawy – wyegzekwowanie należnych zasądzonych już prawomocnym orzeczeniem kosztów zastępstwa procesowego (stanowiących wynagrodzenie Wnioskodawcy – radcy prawnego).

Mając na uwadze powyższe oraz okoliczności sprawy, należy stwierdzić, że w przypadku, gdy sprawy, w których Wnioskodawca świadczył usługi zastępstwa procesowego zakończyły się prawomocnym orzeczeniem (w postepowaniu przed sądem, w postepowaniu klauzulowym i egzekucyjnym) zasądzającym zwrot kosztów zastępstwa procesowego, stanowiących dla Wnioskodawcy, na podstawie zawartych umów, należne wynagrodzenie, obowiązek podatkowy powstał zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, z chwilą wykonania usługi (lub najpóźniej 7 dnia od wykonania usługi), za którą należy uznać dzień uprawomocnienia orzeczeń zasądzających zwrot kosztów zastępstwa procesowego. Powyższe ma zastosowanie w każdej sprawie zakończonej prawomocnym orzeczeniem (nakazem, wyrokiem) natomiast bez znaczenia pozostaje faktyczne wyegzekwowanie zasądzonych kwot, czy też umorzenie ze względu na bezskuteczność egzekucji.

W konsekwencji zgodnie z powołanymi przepisami art. 32 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, art. 106 ust. 1 ustawy o VAT oraz rozporządzeń Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r., z dnia 25 maja 2005 r., z dnia 28 listopada 2008 r., z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, Wnioskodawca obowiązany był wystawić faktury VAT na usługi zastępstwa procesowego nie później niż 7. dnia od dnia wykonania usług, t.j. od moment uprawomocnienia się i zaopatrzenia w klauzulę wykonalności orzeczeń (nakazów zapłaty i wyroków).

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie dokumentowania fakturami VAT świadczonych przez niego usług zastępstwa procesowego należało uznać za nieprawidłowe.

Jednocześnie mając na uwadze powyższe obowiązek podatkowy powstał, w odniesieniu do usług zastępstwa procesowego wykazanych przez Wnioskodawcę w wystawionych w latach 2014, 2015, 2016 fakturach, zgodnie z art. 6 ust. 1 i 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz zgodnie z art. 19 ust. 4 i 5 ustawy o podatku VAT, tj. w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się i zaopatrzenia w klauzulę wykonalności orzeczeń (nakazów zapłaty i wyroków).

Zatem Wnioskodawca zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym oraz zgodnie z art. 103 ust. 1 ustawy o VAT był obowiązany do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług zastępstwa procesowego wykonanych w dacie uprawomocnienia się i zaopatrzenia w klauzulę wykonalności orzeczeń (nakazów zapłaty i wyroków).

W konsekwencji przedmiotowe zobowiązania podatkowe z tytułu usług zastępstwa procesowego wykonanych w latach 1998 – 2011, zgodnie z dyspozycją art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej uległy przedawnieniu w zakresie w jakim upłynęło 5 lat, liczone od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku dla danej usługi.

W związku z powyższym zobowiązanie podatkowe za miesiące do listopada 2010 r. włącznie uległy przedawnieniu. Nie uległy jeszcze przedawnieniu zobowiązania podatkowe za okres od grudnia 2010 r. do grudnia 2011 r.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, również w tym zakresie należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo należy stwierdzić, że zobowiązanie podatkowe przedawnia się zgodnie z postanowieniami art. 70 § 1 Ordynacji podatkowej z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, zatem uregulowania na gruncie prawa cywilnego pozostają bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Jednocześnie przedawnienie obowiązujące w prawie cywilnym nie może być przedmiotem interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego zdarzenia przyszłego lub zmiany stanu prawnego.

Tut. organ pragnie również zauważyć, iż granice szczególnego postępowania podatkowego, którego celem jest uzyskanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, określa Wnioskodawca występując z konkretnym pytaniem prawnym, wyłącznie w odniesieniu do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę, co wynika wprost z przepisu art. 14 b § 1, 2 i 3 ustawy Ordynacja podatkowa. Natomiast na podstawie art. 14c § 1 i § 2 tut. organ dokonuje oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego tj. nie przeprowadza dowodów oraz nie analizuje załączonych do wniosku dokumentów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego.

Tym samym dołączony do wniosku dokument nie był przedmiotem merytorycznej analizy.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz.U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin