Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-2-1/4515-130/15/DP
z 16 września 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 7 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U., poz. 643) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 10 lipca 2015 r. (data wpływu do Biura – 14 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych ustanowienia, przy udziale obu stron czynności, nieodpłatnej służebności osobistej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 lipca 2015 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn m.in. w zakresie skutków podatkowych ustanowienia, przy udziale obu stron czynności, nieodpłatnej służebności osobistej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć związek małżeński.

Przed zawarciem małżeństwa zostanie zawarta pomiędzy przyszłymi małżonkami – w formie aktu notarialnego – umowa majątkowa, ustanawiająca rozdzielność majątkową.

Po zawarciu związku małżeńskiego przyszły małżonek Wnioskodawczyni zamierza ustanowić na jej rzecz nieodpłatną służebność osobistą (w formie aktu notarialnego: przy udziale jednej ze stron, tj. właściciela nieruchomości bądź przy udziale obu stron, tj. właściciela i nabywcy służebności), polegającą na zamieszkiwaniu i korzystaniu z budynku mieszkalnego wraz z działką gruntu, na której budynek ten jest usytuowany. Przy czym przyszły małżonek Wnioskodawczyni jest właścicielem zarówno budynku mieszkalnego jak i działki gruntu, na której jest usytuowany ww. budynek.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy nabycie przez Wnioskodawczynię nieodpłatnej osobistej służebności będzie korzystało ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn?
2. Czy do tak nabytej nieodpłatnej służebności osobistej będzie miał zastosowanie art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. czy brak będzie konieczności zgłoszenia nabycia tego prawa właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni nabycie przez nią prawa majątkowego w postaci nieodpłatnej służebności, ustanowionej po zawarciu małżeństwa przez jej małżonka, będzie korzystało ze zwolnienia w podatku od spadków i darowizn. Dla skorzystania ze zwolnienia bez znaczenia jest bowiem zawarcie przedmałżeńskiej umowy majątkowej ustanawiającej rozdzielność majątkową.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że bez względu na fakt czy sporządzenie umowy przez notariusza będzie miało miejsce przy udziale tylko jednej strony (właściciela nieruchomości) czy też przy udziale obu stron (właściciela i nabywcy służebności) będzie miał zastosowanie art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. nabycie przez Wnioskodawczynię prawa majątkowego w postaci nieodpłatnej służebności nie będzie podlegało zgłoszeniu właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawczyni wskazała, że zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Wnioskodawczyni zaznaczyła, że w treści art. 4a ust. 1 ww. ustawy wskazano, iż zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 – udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Wnioskodawczyni podkreśliła, że stosownie do art. 4a ust. 4 pkt 2 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawczyni jedynie w zakresie skutków podatkowych ustanowienia, przy udziale obu stron czynności, nieodpłatnej służebności osobistej.

W zakresie skutków podatkowych ustanowienia jednostronnie, tj. przy udziale tylko jednej strony czynności (właściciela nieruchomości), nieodpłatnej służebności osobistej zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2015 r., poz. 86, ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 8 tejże ustawy obowiązek podatkowy powstaje – przy nabyciu w drodze nieodpłatnej służebności, renty oraz użytkowania – z chwilą ustanowienia tych praw.

Na podstawie art. 13 ust. 1 cyt. ustawy, wartość świadczeń powtarzających się przyjmuje się do podstawy opodatkowania w wysokości rocznego świadczenia pomnożonego:

1. w razie ustanowienia świadczeń na czas określony co do liczby lat lub ich części – przez liczbę lat lub ich części;
2. w pozostałych przypadkach, w tym w razie ustanowienia świadczeń na czas nieokreślony – przez 10 lat.
   
   

Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do obliczenia wartości prawa użytkowania i służebności, natomiast stosownie do ust. 3 tego przepisu roczną wartość użytkowania i służebności ustala się w wysokości 4% wartości rzeczy oddanej w użytkowanie lub obciążonej służebnością (art. 13 ust. 2 ww. ustawy).

Jak z powyższych przepisów wynika, ustanowienie nieodpłatnej służebności osobistej (np. zamieszkiwania – korzystania z budynku mieszkalnego i gruntu, na którym budynek jest usytuowany) co do zasady podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast stosownie do przepisu art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych dokonać należy na formularzu SD-Z2 zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie wzoru zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (Dz.U. Nr 243, poz. 1762, ze zm.).

W przypadku niespełnienia warunków, o których mowa w ust. 1 i 2, nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych podlega opodatkowaniu na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej (art. 4a ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Stosownie do art. 4a ust. 4 ww. ustawy obowiązek zgłoszenia nie obejmuje przypadków, gdy:

1. wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat, poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, nie przekracza kwoty określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1 lub
2. gdy nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego.
   
   

Wyżej wymienione zwolnienie stosuje się, jeżeli w chwili nabycia nabywca posiadał obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miał miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa (art. 4 ust. 4 cyt. ustawy).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni zamierza zawrzeć związek małżeński. Przed zawarciem małżeństwa zostanie zawarta pomiędzy przyszłymi małżonkami – w formie aktu notarialnego – umowa majątkowa, ustanawiająca rozdzielność majątkową.

Po zawarciu związku małżeńskiego przyszły małżonek Wnioskodawczyni zamierza ustanowić na jej rzecz nieodpłatną służebność osobistą polegającą na zamieszkiwaniu i korzystaniu z budynku mieszkalnego wraz z działką gruntu, na której budynek ten jest usytuowany. Ustanowienie zostanie dokonane w formie aktu notarialnego przy udziale obu stron, tj. właściciela i nabywcy służebności.

Służebność jest ograniczonym prawem rzeczowym, uregulowanym przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121, ze zm.).

Przepisy prawa cywilnego, z uwagi na odrębność charakteru jak i funkcji, rozróżniają służebność osobistą i gruntową.

Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych (art. 298 ww. Kodeksu).

Stosownie do art. 300 Kodeksu cywilnego służebności osobiste są niezbywalne. Nie można również przenieść uprawnienia do ich wykonywania.

Źródłem powstania służebności (ograniczonego prawa rzeczowego) jest co do zasady czynności prawna (umowa), stanowiąca wynik uzgodnień stron i w takim przypadku, jeżeli umowa ta jest zawierana w formie aktu notarialnego dla skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, nie ma wymogu złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych.

Odnosząc powołane powyżej przepisy do przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, wskazać należy, że nabycie prawa majątkowego w postaci ustanowienia nieodpłatnej służebności osobistej nieruchomości podlega regulacjom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przy czym, w przypadku, gdy ustanowienie to następuje na rzecz osób wymienionych w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – może być zwolnione z opodatkowania. W przedmiotowej sprawie służebność na rzecz Wnioskodawczyni zostanie ustanowiona przez jej męża, czyli osobę wymienioną w treści art. 4a ust. 1 ww. ustawy. Tym samym będzie istniała podstawa do zastosowania zwolnienia podatkowego przewidzianego w powołanym wyżej art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Dla zastosowania omawianego zwolnienia nie ma znaczenia, że wcześniej zostanie zawarta przedmałżeńska umowa majątkowa ustanawiająca rozdzielność majątkową.

Ustanowienie służebności zostanie dokonane na podstawie umowy, sporządzonej w formie aktu notarialnego. Jeżeli zatem przedmiotem tego aktu będzie umowa (a nie jednostronne oświadczenie woli złożone tylko przez męża Wnioskodawczyni), tj. akt notarialny zostanie sporządzony przy udziale obu stron czynności – właściciela nieruchomości oraz nabywcy służebności, to Wnioskodawczyni – dla celu skorzystania za zwolnienia – nie będzie zobowiązana do zgłoszenia tego nabycia naczelnikowi urzędu skarbowego, stosownie do treści art. 4a ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.