Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB1/4511-145/15-2AG
z 3 czerwca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 6 marca 2015 r. (data wpływu 9 marca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w przypadku wypłaty pierwszej raty odszkodowania na podstawie ugody sądowej - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 marca 2015 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w przypadku wypłaty odszkodowania na podstawie ugody sądowej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Pracownik, z którym została rozwiązana umowa o pracę, wystąpił do Sądu Pracy z wnioskiem o odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej. Sąd pierwszej instancji wyrokiem z dnia 6 listopada 2012 r., sygn. akt …., przyznał pracownikowi zadośćuczynienie w wysokość 10 000 zł oraz odszkodowanie w wysokości 40 000 zł. Jednocześnie w uzasadnieniu wyroku Sąd Pracy wyraźnie wskazał, że „odszkodowanie obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W niniejszej sprawie tymi kosztami, zdaniem Sądu, są utracone dochody silnego, produktywnego mężczyzny, licząc 20 miesięcy od utraty pracy, do dnia wyrokowania”.

Od powyższego wyroku została złożona przez Wnioskodawcę, jako pozwanego, apelacja, którą Sąd uwzględnił i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Na tym etapie procesu doszło do zawarcia ugody pomiędzy Wnioskodawcą - jako byłym pracodawcą, a pracownikiem. Protokół sądowy z dnia 24 czerwca 2014 r. stwierdza zawarcie ugody w sprawie o odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej w wysokości 20 000 zł (dwadzieścia tysięcy zł), w dwóch ratach po 10 000 zł, pierwsza rata płatna do 31 grudnia 2014 r. a druga do 30 czerwca 2015 r.

Oznacza to, że ugoda dotyczy odszkodowania za utracone dochody byłego pracownika, ale tylko do wysokości 20 000 zł. Wypłacane kwoty będą stanowiły przychód pracownika.

Wypłata pierwszej raty została dokonana w ustalonym terminie, a od kwoty zasądzonej na rzecz podatnika pobrano podatek i wpłacono na rachunek Urzędu Skarbowego.

Kwestia tego typu ugód sądowych jest uregulowana w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten wyłącza ze zwolnienia od podatku te odszkodowania, które dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przychody wypłacone przez płatnika z tytułu ugody opisanej w punkcie 68 wniosku ORD-IN podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, do którego pobrania i przekazania na rachunek Urzędu Skarbowego zobowiązany jest Wnioskodawca jako płatnik?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest kwestia istnienia obowiązków płatnika w przypadku, wypłaty w 2014 r. pierwszej raty odszkodowania na podstawie ugody sądowej. W pozostałym zakresie, odnoszącym się do drugiej raty ww. odszkodowania, która wypłacona zostanie w 2015 r. wydana zostanie odrębna interpretacje.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku opisanym powyżej nie ma zastosowania zwolnienie od podatku, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b, ponieważ zwolnienie to nie obejmuje sytuacji, w której odszkodowanie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przepisy dotyczące zwolnień od podatku są przepisami szczególnymi w stosunku do ogólnej zasady powszechnego opodatkowania, wyrażonej w art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz w art. 9 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym „opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku”. Wszelkie zatem odstępstwa od tej zasady muszą być rozpoznawane precyzyjnie, zgodnie z treścią przepisu umożliwiającego zwolnienie podatkowe.

W tym przypadku oznacza to, że nie każda ugoda sądowa podlega zwolnieniu od podatku, lecz jedynie taka, która bezspornie mieści się w warunkach ograniczających stosowanie przepisów zwalniających od podatku.

Ugoda opisana w punkcie 68 niniejszego wniosku ORD-IN wyraźnie nie mieści się w granicach normy prawnej, pozwalającej na zastosowanie zwolnienia, zgodnie z art. 21 ust. l pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym bardziej, że gdyby pracownik rzeczywiście pracował, każdy pracodawca od jego przychodów potrąciłby podatek dochodowy.

Takie rozumienie ograniczeń stosowania zwolnień podatkowych z art. 21 wynika również z dotychczasowych interpretacji podatkowych, np. interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, Nr …., który analizując istotę zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3b stwierdził, że „zakres zwolnienia wynikający z analizowanego przepisu obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych strat i odszkodowanie z tytułu utraconych zysków. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem podatkowi dochodowemu”.

Wnioskodawca uważa, że kwoty ustalone w ugodzie sądowej opisanej w punkcie 68 wniosku ORD-IN w całości podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, do którego pobrania i przekazania na rachunek Urzędu Skarbowego zobowiązany jest jako płatnik.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Według art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty w cytowanym wyżej art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Oznacza to, że przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych może być każde przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, tj. wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, jeśli mają one swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Oznacza to, iż przychodem z innych źródeł będzie każde przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne. Przychodem z innych źródeł będą więc także otrzymane przez osoby fizyczne tytułem odszkodowania

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

W przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Nadmienić należy, że w prawie podatkowym przyjęło się, że przez użyte w art. 21 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określenie „inne” rozumie się odszkodowania lub zadośćuczynienia, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to inne zwolnienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest, aby te inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane były na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Ponadto należy mieć tu na uwadze, że użyty w powyższych przepisach termin „odszkodowanie” oznacza świadczenie, jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie może pokrywać rzeczywiście wyrządzoną szkodę, czyli straty, które poniósł poszkodowany, bądź również utracone korzyści, które poszkodowany mógłby uzyskać gdyby szkody mu nie wyrządzono. Odszkodowanie nie może być wyższe od wyrządzonej szkody, jego rolą jest tylko jej wyrównanie.

Przy czym, na podstawie ww. przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają – jako wyłączone ze zwolnienia – odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie tego rodzaju odszkodowań wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W myśl art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Z przedstawionego we wniosku opisu wynika, że Wnioskodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę. Pracownik ten wystąpił do Sądu Pracy z wnioskiem o odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej. Sąd pierwszej instancji wyrokiem z dnia 6 listopada 2012 r. przyznał pracownikowi zadośćuczynienie w wysokość 10 000 zł oraz odszkodowanie za utracone dochody silnego, produktywnego mężczyzny, licząc 20 miesięcy od utraty pracy, do dnia wyrokowania, łącznie w wysokości 40 000 zł. W wyniku apelacji wyrok tego Sądu został uchylony. W toku ponownie prowadzonego przez Sąd pierwszej instancji postepowania w sprawie o odszkodowanie z tytułu choroby zawodowej Wnioskodawca zawarł z byłym pracownikiem ugodę, na mocy której zobowiązał się wypłacić byłemu pracownikowi odszkodowanie za utracone dochody byłego pracownika, w wysokości 20 000 zł, w dwóch ratach po 10 000 zł, pierwsza rata płatna do 31 grudnia 2014 r. a druga do 30 czerwca 2015 r. Wypłaty pierwszej raty odszkodowania dokonał w terminie ustalonym w ww. ugodzie.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121), przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Przy czym, jeśli w ugodzie zawartej pomiędzy stronami, na podstawie art. 917 Kodeksu cywilnego, nie powołano żadnych przepisów prawa, to brak jest możliwości sprecyzowania na gruncie przepisów Kodeksu pracy podstawy ustalenia wysokości przyznanego odszkodowania. W takiej sytuacji przyjmuje się, że świadczenie to ma charakter umowny, a jego wysokość uwzględnia interesy obu stron. Ugoda zamyka spór, jaki powstał pomiędzy stronami na tle łączącego je uprzednio stosunku pracy i zaspokaja roszczenia pracownika rozstrzygane przez sąd.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że skoro przyznana na mocy ugody sądowej kwota stanowi odszkodowanie za utracone dochody byłego pracownika, tj. świadczenie, które ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego spodziewane korzyści, to odszkodowanie to stanowi dla byłego pracownika przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, wyłączony ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Wnioskodawca jako płatnik, był zobowiązany obliczyć, pobrać i odprowadzić do Urzędu Skarbowego zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych od pierwszej raty ww. odszkodowania, wypłaconej byłemu pracownikowi w 2014 r.

Zauważyć należy, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Stanowisko oparte zostało na zawartym we wniosku oświadczeniu, że Wnioskodawca na mocy ugody sądowej zobowiązał się wypłacić byłemu pracownikowi odszkodowanie za utracone dochody byłego pracownika.

Jednocześnie Organ podatkowy wyjaśnia, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego się będzie od okoliczności, które wystąpią w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie rzeczywiście zaistniałych zdarzeń.

Interpretacja dotyczy przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …., ul. …., …., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.