Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/2/4511-85/15/ŁCz
z 17 kwietnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z Nr 112, poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 17 stycznia 2015 r. (data otrzymania 19 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 stycznia 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca na podstawie testamentu notarialnego z 11 lipca 2012 r. nabył wraz z bratem stryjecznym spadek po zmarłym 17 listopada 2012 r. dziadku po ½ części z dobrodziejstwem inwentarza i stał się współuprawniony do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w ½ części. Nabycie tej współwłasności zostało zgłoszone we właściwym terminie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego, który potwierdził zwolnienie z podatku od spadków i darowizn w zakresie wyżej opisanej nieruchomości. Spadkobiercy 18 czerwca 2014 r. przed notariuszem przeprowadzili dział spadku w ten sposób, że brat stryjeczny Wnioskodawcy stał się wyłącznym właścicielem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w zamian za spłatę. Czynności te zostały dokonane za zgodą sądu rejonowego. Spłata Wnioskodawcy jest ekwiwalentna do posiadanego przez niego udziału w spadku, a zatem nie przekroczyła udziału spadkowego, a co za tym idzie Wnioskodawca nie uzyskał żadnego przysporzenia – przyrostu majątkowego względem odziedziczonej części masy spadkowej. Notariusz pobrał należny podatek od czynności cywilnoprawnych. Wartość udziału Wnioskodawcy i jego spłata odpowiada wycenie nieruchomości sporządzonej przez biegłego.

W związku z powyższym stanem faktycznym zadano następujące pytanie:

Czy spłatę uzyskaną przez Wnioskodawcę należy traktować jako odpłatne zbycie określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych i przychód ten opodatkować zgodnie z tą ustawą, czy też zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, odpłatne zbycie udziałów jest naturalną konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku, zwłaszcza rzeczy, której nie da się podzielić. W opisanej sprawie trudno jest mówić o odpłatnym zbyciu jako co prawda przenoszącym prawo własności, ale nie w zamian za korzyść majątkową. W sytuacji, która nastąpiła nikt ze spadkobierców nie uzyskał korzyści majątkowej, a jedynie została unormowana sytuacja prawna – zniesienie współwłasności na rzecz brata stryjecznego na skutek braku możliwości podziału mieszkania, z obowiązkiem spłaty Wnioskodawcy. Dział spadku, który nastąpił jest konsekwencją postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Przepisy prawa podatkowego nie nakładają obowiązku działu spadku ani nie wprowadzają terminu na jego dokonanie.

Wnioskodawca uważa, że nie do przyjęcia jest objęcie opodatkowaniem na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych w dziele spadku jako spłaty, zwłaszcza że nie nastąpił przyrost majątkowy – żadne wzbogacenie.

Ponadto Wnioskodawca uważa, że sąd rejonowy dbając o dobro i słuszny interes małoletniej nie zezwoliłby na dokonanie działu spadku przed upływem 5 lat od śmierci spadkodawcy, gdyby kwota spłaty miała się uszczuplić o kwotę podatku dochodowego. Zgodnie z postanowieniem sądu kwota ze spłaty udziału małoletniego ma być w całości przeznaczona na jego potrzeby z obowiązkiem wpłaty na rachunek bankowy lub książeczkę oszczędnościową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) – podlegającym opodatkowaniu źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw do dnia odpłatnego zbycia upłynęło 5 lat, zbycie nie podlega w ogóle opodatkowaniu. Przy czym pod pojęciem „odpłatnego zbycia” należy rozumieć każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem.

Stosownie do treści art. 924 i art. 925 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Zaś postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego – jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w drodze spadku po zmarłym dziadku Wnioskodawca wraz ze stryjecznym bratem zostali współwłaścicielami lokalu mieszkalnego w udziale po ½ każdy. Obaj spadkobiercy zawarli umowę działu spadku, na mocy której Wnioskodawca przeniósł na rzecz brata stryjecznego własność przypadającego na niego udziału w odziedziczonym lokalu mieszkalnym, a brat stryjeczny spłacił go kwotą ekwiwalentną do posiadanego przez niego udziału w spadku.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku kwoty nie przekraczającej wartości posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W tym miejscu należy jednak wyjaśnić, że bez znaczenia jest podnoszony przez Wnioskodawcę argument, że o braku opodatkowania ma przesądzać zgoda sądu na dział spadku. Małoletni jest takim samym podatnikiem z tytułu osiąganych przychodów jak osoba pełnoletnia. To że bez zezwolenia sądu opiekuńczego ani on, ani jego przedstawiciele ustawowi nie mogą dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego nie oznacza, że małoletni może być wyłączony z opodatkowania. Takiej mocy nie ma orzeczenie sądu. To że sąd zezwala na dokonanie określonych czynności w majątku małoletniego nie daje podstaw do domniemania, że czynności te są automatycznie wyłączone z opodatkowania. Będą zawsze podlegały opodatkowaniu ilekroć ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz inne ustawy podatkowe będą wiązały z określonym działaniem lub zaniechaniem powstanie zobowiązania podatkowego. Na małoletnim będzie wówczas spoczywał obowiązek zapłaty podatku tak jak na każdym innym podatniku, z tą jedynie różnicą, że pobranie środków na zapłatę podatku może ponownie wymagać od przedstawicieli ustawowych zgody sądu. Z pewnością jednak małoletni nie może czuć się zwolniony z opodatkowania, jeśli takiego uprawnienia nie będą dawały mu ustawy podatkowe.

Na koniec odnosząc się do pytania Wnioskodawcy o to czy spłatę należy traktować jako podlegającą ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy ustawie o podatku od spadków i darowizn można powtórzyć za Naczelnym Sądem Administracyjnym (wyrok z 8 maja 2013 r., sygn. akt II FSK 1905/11), że źródłem nabycia przez Wnioskodawcę udziału w lokalu mieszkalnym było dziedziczenie, które mieści się w katalogu przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Z chwilą nabycia spadku powstał u Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn. Rozpatrywana sprawa nie dotyczyła jednak przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wnioskodawca jest już bowiem na kolejnym etapie. Mamy w nim do czynienia z sytuacją, kiedy Wnioskodawca dokonuje rozporządzenia swoim udziałem w masie spadkowej na podstawie działu spadku, z którego przychód – na co wskazuje analiza art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn – nie podlega przepisom o podatku od spadków i darowizn. Brak opodatkowania spłaty nastąpił wyłącznie z przyczyn wskazanych przez Organ w uzasadnieniu interpretacji.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, ul. Kraszewskiego 4a, 35-016 Rzeszów, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie – w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.