Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB1/415-703/14-2/MM
z 25 lutego 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 1 grudnia 2014 r. (data wpływu 4 grudnia 2014 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji do źródła przychodów wynagrodzenia z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez kuratora z urzędu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 grudnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wykonuje zawód adwokata w ramach Kancelarii Adwokackiej oraz jest jednocześnie podatnikiem wykonującym jednoosobowo pozarolniczą działalność gospodarczą, zaś wyłącznym przedmiotem tej działalności jest działalność prawnicza (PKD 69.10.Z.).

W ramach przynależności do samorządu zawodowego adwokatów, na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2014 r., poz. 635, z późn. zm.), jest zobowiązana do świadczenia pomocy prawnej na rzecz osób, którym sąd przyznaje pomoc prawną z urzędu.

Sąd Rejonowy … powołał z urzędu Wnioskodawczynię do pełnienia funkcji kuratora w procesie. Po zakończeniu postępowania sądowego, w postanowieniu kończącym postępowanie, Sąd zasądził na Jej rzecz wynagrodzenie w oparciu o przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461).

Zgodnie zaś z § 2 pkt 3 ww. rozporządzenia, sąd zobowiązany jest podwyższyć zasądzaną opłatę o podatek od towarów i usług.

Na podstawie prawomocnego orzeczenia Sądu, Wnioskodawczyni wystawiła w dniu 1 września 2014 r., dla Sądu, jako Kancelaria Adwokacka, fakturę VAT.

Wynagrodzenie wykazane na fakturze, zgodnie z ogólną interpretacją Ministra Finansów z dnia 21 listopada 2013 r., Nr DD3/033/181/CRS/13/RD-90955/13 (Dz. Urz. MF z 2013 r., poz. 42), zostało zaliczone przez Wnioskodawczynię jako przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W listopadzie 2014 r. Sąd Rejonowy … wypłacił wynagrodzenie wynikające z tejże faktury, pomniejszając je ponownie o zaliczkę na podatek dochodowy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wynagrodzenie adwokata wykonującego zawód w ramach Kancelarii Adwokackiej, osiągającego przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (PKD 69.10.Z.), w zamian za świadczenie pomocy prawnej z urzędu, powinno stanowić źródło przychodu z tytułu działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 6 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), czy też powinno być rozpoznane jako źródło przychodu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)?

Zdaniem Wnioskodawczyni, wynagrodzenie adwokata powołanego przez sąd z urzędu do pełnienia funkcji kuratora w procesie powinno zostać potraktowane, jako przychód z tytułu pozarolniczej działalność gospodarczej.

Za powyższym stanowiskiem przemawia okoliczność, że świadczona pomoc z urzędu mieści się w zakresie prowadzonej przez Wnioskodawczynię działalności gospodarczej, wynikającej z definicji art. 5a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak również zawiera się w podstawowej formule wykonywania zawodu adwokata. Ponadto, w przypadku świadczenia pomocy prawnej z urzędu, adwokat nie działa na zlecenie sądu, lecz wyłącznie w wykonywaniu ustawowego obowiązku korporacyjnego.

W konsekwencji należy przyjąć, że w niniejszym przypadku nie może być mowy o zastosowaniu regulacji przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaś osiągnięty przychód z tytułu świadczonej pomocy prawnej z urzędu powinien zostać potraktowany wyłącznie jako źródło przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej. Stąd, pobieranie zaliczki na podatek dochodowy przez sąd wypłacający wynagrodzenie, powinno zostać potraktowane jako bezprawne.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), odrębnymi źródłami przychodów są m.in.:

• działalność wykonywana osobiście (pkt 2),
  

• pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3).
  
  

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera w art. 5a pkt 6 własną definicję pozarolniczej działalności gospodarczej. W myśl tejże definicji, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej oznacza to działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

W przytoczonej definicji działalności gospodarczej ustawa o podatku dochodowego od osób fizycznych wylicza pod literami a)-c) różnego rodzaje aktywności uznawane za działalność gospodarczą. Jest to wyliczenie wyczerpujące, a nie przykładowe.

Zarobkowy charakter działalności oznacza, że działalność ta jest nastawiona na osiągnięcie zysku, dochodu, co odróżnia ją od działalności społecznej. Zorganizowany sposób działania w obrocie gospodarczym to prowadzenie tej działalności w sposób metodyczny, zaplanowany, systematyczny, uporządkowany. O zorganizowanym charakterze działalności zarobkowej może świadczyć ponadto wyodrębnienie istnienia pewnych składników materialnych i niematerialnych służących prowadzeniu tej działalności, czy też przyjęcie przez ten podmiot określonej formy organizacyjno-prawnej i dopełnienie wymogu rejestracji w ewidencji działalności gospodarczej, choć tych okoliczności nie należy uważać za element decydujący o zorganizowanym charakterze prowadzonych działań. Wykonywanie działań w sposób ciągły to prowadzenie jej w sposób stały, nie okazjonalny. Ciągłość działania wiąże się z jej planowanym charakterem i realizacja poszczególnych zamierzeń. Działanie we własnym imieniu oznacza, że podmiot prowadzący działalność gospodarczą występuje jako podmiot niezależny prawnie od innych podmiotów, a podejmowane przez niego czynności rodzą bezpośrednio dla niego określone prawa i obowiązki.

Z kolei w myśl art. 5b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
   
   

Mając na uwadze powyższe regulacje prawne, należy uznać, że w przypadku, gdy działalność spełnia warunki wskazane w art. 5a pkt 6 ustawy, a nie spełnia warunków określonych w art. 5b ustawy, to przychody osiągnięte z tytułu określonej działalności stanowią przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zaliczenie przychodów do prawidłowej kategorii przychodów wymaga kompleksowego ujęcia szeregu unormowań rzutujących na właściwą kwalifikację podatkową tych przychodów. Przede wszystkim uwzględnić należy korporacyjne regulacje w zakresie form zawodowego działania adwokatów.

Świadczenie pomocy prawnej z urzędu regulują przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.), ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.), ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2014 r., poz. 635, z późn. zm.).

Z artykułu 4 ustawy Prawo o adwokaturze wynika, że zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Zaś z treści art. 4a wynika, że adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce: cywilnej lub jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej.

Powyżej wskazane formy są środkami pomocniczymi do prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu pomocy prawnej. Jednakże adwokaci są ograniczeni w wyborze formy prawnej prowadzenia działalności zawodowej.

Ponadto adwokaci są zobowiązani do świadczenia z urzędu pomocy prawnej. Wynika to z treści art. 21 ust. 3 ustawy Prawo o adwokaturze, zgodnie z którym adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym wyznaczył swoją siedzibę zawodową.

W przypadku adwokatów, kwestie wypłaty kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461). Zasądzając opłatę za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia (§ 2 ust. 1 ww. rozporządzenia).

O wyznaczenie adwokata sąd zwraca się do właściwej władzy korporacji zawodowej (okręgowej rady adwokackiej), a w sprawach karnych obrońcę z urzędu wyznacza prezes sądu właściwego do rozpatrzenia sprawy.

Umocowanie do świadczenia pomocy prawnej z urzędu obliguje adwokata (kuratora) do podejmowania stosownych czynności procesowych na rzecz strony (oskarżonego), dla której został ustanowiony adwokatem (kuratorem) z urzędu i jednocześnie stanowi zobowiązanie Skarbu Państwa do wypłaty ustanowionemu w tym trybie wynagrodzenia nieopłaconej pomocy prawnej.

Zawodowa działalność adwokata w formach określonych powyżej, jest bowiem ściśle związana z kwalifikacjami zawodowymi tych osób (profesjonalny charakter działalności). Ponadto cechuje się ciągłością (powtarzalność podejmowanych działań) oraz zorganizowaniem i podporządkowaniem regułom rynku, jako realizowana w obrocie gospodarczym, w celu uzyskania zysku.

Mająca zatem te przymioty zawodowa działalność adwokata spełnia kryteria uznania jej za działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 5a pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

O kwalifikacji określonej działalności, w aspekcie podatku dochodowego, decyduje zasadniczo jej przedmiot oraz sposób funkcjonowania w obrocie prawnym, a nie podstawa jej realizacji, czyli tryb ustanowienia pełnomocnictwa.

Kwalifikacji jako przychodu z działalności gospodarczej wynagrodzenia kuratora ustanowionego z urzędu, którego działalność zawodowa ma charakter działalności gospodarczej, nie sprzeciwia się także okoliczność, że wynagrodzenie to nie ma charakteru umownego, gdyż sposób określenia i zapłaty wynagrodzenia nie ma jakiegokolwiek wpływu na klasyfikację przychodu w podatku dochodowym, dla którego kryterium istotnym jest przedmiot, z którego przychód ten jest uzyskiwany oraz – w przypadku działalności gospodarczej – sposób jego pozyskiwania, wskazany w art. 5a pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (we własnym imieniu oraz zorganizowany i ciągły) oraz niewystępowanie przesłanek negatywnych określonych w art. 5b ust. 1 tej ustawy.

Wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez kuratora ustanowionego z urzędu, zależy od formy prawnej wykonywania przez niego zawodu. W przypadku, gdy pomoc prawną z urzędu kurator wykonuje prowadząc działalność zawodową w formie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 5a pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wówczas przychód z tego tytułu należy kwalifikować do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni wykonuje zawód adwokata w ramach Kancelarii Adwokackiej. Jako adwokat została powołana przez Sąd Rejonowy do pełnienia funkcji kuratora w procesie. Po zakończeniu postępowania sądowego, Sąd zasądził na Jej rzecz wynagrodzenie za czynności adwokackie. W listopadzie 2014 r. Sąd wypłacił wynagrodzenie, pomniejszając je o zaliczkę na podatek dochodowy.

Podsumowując, mając na uwadze powołane regulacje prawne oraz zaprezentowany stan faktyczny stwierdzić należy, że Wnioskodawczyni wykonuje działalność zawodową w formie organizacyjnej, w ramach której osiąga dochody kwalifikowane do źródła przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, wynagrodzenie z tytułu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu należy zaliczyć do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej i opodatkować na zasadach właściwych dla tego źródła przychodów.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.