Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-219/14/ASz
z 9 października 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) − Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 1 lipca 2014 r. (data wpływu do Biura − 8 lipca 2014 r.), uzupełnionym w dniu 2 października 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia mieszkania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 lipca 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia mieszkania.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych w piśmie z 18 września 2014 r. znak: IBPB II/1/436-219/14/ASz wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 2 października 2014 r.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 23 sierpnia 2013 r. notariusz, na wniosek Pani A.M., sporządził testament, w którym zostało zawarte, że w chwili otwarcia spadku Wnioskodawca staje się właścicielem mieszkania w (…). Obecnie mieszkanie warte jest 160.000,00 zł. W tym samym miejscu i czasie, poświadczona przez notariusza, została sporządzona umowa o opiekę, w której Wnioskodawca zobowiązuje się opiekować Panią A.M.

Wnioskodawca wskazał, że nie łączy go żadne pokrewieństwo z ww. osobą. Wnioskodawca nie jest właścicielem żadnej nieruchomości, nie przysługuje mu lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, nie jest też najemcą żadnego lokalu. Wnioskodawca jest zameldowany na pobyt stały w ww. mieszkaniu od 5 lutego 2013 r. Wnioskodawca wskazał, że mieszka w przedmiotowym mieszkaniu oraz w ciągu 5 lat od złożenia zeznania podatkowego nie ma zamiaru go zbyć.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Jaką kwotę podatku Wnioskodawca zapłaci, jeżeli otwarcie spadku nastąpi po dniu 23 sierpnia 2015 r., przy założeniu, że jest jedynym spadkobiercą?

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie to 2 % wartości nieruchomości.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje.

Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja – zgodnie ze wskazaniem w części E.2 pkt 58 wniosku ORD-IN − dotyczy podatku od spadku i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w spadku mieszkania.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego.

Z uwagi na fakt, że ustawa o podatku od spadków i darowizn nie zawiera definicji pojęcia „spadek”, należy w tym zakresie odwołać się do ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121). W myśl art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast, stosownie do przepisu art. 925 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. W świetle natomiast art. 1025 § 1 Kodeksu sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę, zaś notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. W związku z tym istnieje domniemanie, o czym mowa w § 2 ww. artykułu, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.

Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 cytowanej ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawa opodatkowania określona została w art. 7 ust. 1 ustawy. Stanowi ją wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4.902,00 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie – art. 9 ust. 2 zdanie pierwsze cyt. ustawy.

W myśl art. 14 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ww. ustawy do III grupy podatkowej zalicza się innych nabywców.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku według skali. W przypadku nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej podatek oblicza się według następujących zasad:

• kwota nadwyżki: do 10.278 zł – podatek wynosi 12%,
• kwota nadwyżki: ponad 10.278 zł do 20.556 zł – podatek wynosi 1.233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10.278 zł,
• kwota nadwyżki: ponad 20.556 zł − podatek wynosi podatek 2.877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł.
  
  

Przy ustalaniu wysokości podatku przyjmuje się kwoty wartości rzeczy i praw majątkowych określone w art. 4 ust. 1 pkt 5 i w art. 9 ust. 1 oraz skale podatkowe określone w ust. 1 obowiązujące w dniu powstania obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 4 (art. 15 ust. 3 ww. ustawy)

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w dniu 23 sierpnia 2013 r., na wniosek Pani A.M. sporządzono testament, na mocy którego − w chwili otwarcia spadku − Wnioskodawca stanie się właścicielem mieszkania w (…). Obecnie mieszkanie warte jest 160.000,00 zł. W tym samym miejscu i czasie została sporządzona umowa o opiekę, w której Wnioskodawca zobowiązał się opiekować Panią A.M. Umowa została poświadczona przez notariusza.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że nie jest spokrewniony z osobą, nad którą sprawuje opiekę i która zapisała mu w testamencie mieszkanie, zatem będzie zaliczał się w stosunku do spadkodawczyni do III grupy podatkowej.

Wątpliwość Wnioskodawcy sprowadza się do kwestii, jaką kwotę podatku zapłaci, jeżeli otwarcie spadku nastąpi po dniu 23 sierpnia 2015 r.

Jak już wskazano powyżej, podatek od spadków i darowizn oblicza się według zasad określonych w art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. z uwzględnieniem kwoty wolnej podatku określonej w art. 9 ustawy oraz przy zastosowaniu skali określonej w ust. 1 art. 15 cyt. ustawy. W przypadku Wnioskodawcy kwota wolna wynosi 4.902 zł, a więc − przy założeniu, że wartość nabytego lokalu mieszkalnego będzie wynosiła 160.000 zł − podatek będzie obliczany po odjęciu od wartości nabytego majątku w drodze spadku (lokalu mieszkalnego) ww. kwoty wolnej i zastosowaniu wzoru: 2877 zł 90 gr + 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł.

Jednakże podkreślić należy, że z uwagi na przedstawiony opis zdarzenia przyszłego w przedstawionej sprawie może znaleźć zastosowanie ulga, o której mowa w art. 16 cyt. ustawy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 3 powołanej powyżej ustawy, w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie − w drodze dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza − nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Wskazana ulga, zgodnie z ust. 2 powołanego przepisu, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, z których wynika, że w chwili nabycia nabywca winien posiadać obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub mieć miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo na terytorium takiego państwa,
   
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
   2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
   
   

Celem norm zawartych w treści ww. art. 16 jest nieobciążanie spadkobierców znacznymi, pod względem finansowym, skutkami podatkowymi z tytułu przyrostu majątkowego w postaci nieruchomości bądź lokalu, gdy nie dysponują budynkiem lub lokalem mieszkalnym i zamierzają zamieszkiwać w nabytym lokalu lub budynku przez 5 lat. Ulga ta przysługuje wyłącznie osobie, która łącznie spełni wszystkie warunki wymienione w omawianym przepisie. Naruszenie chociaż jednego z nich powoduje utratę prawa do ulgi, co skutkuje ustaleniem przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego podatku od spadków i darowizn.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca nie jest właścicielem nieruchomości, nie przysługuje mu lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, nie jest też najemcą żadnego lokalu. Wnioskodawca jest zameldowany na pobyt stały w przedmiotowym mieszkaniu, mieszka w nim oraz w ciągu 5 lat od złożenia zeznania podatkowego nie ma zamiaru go zbyć.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że skoro Wnioskodawca będzie ponad dwa lata sprawował opiekę nad wymagającą takiej opieki spadkodawczynią należącą do III grupy podatkowej na podstawie umowy notarialnie poświadczonej w dniu 23 sierpnia 2013 r. (jeżeli istotnie otwarcie spadku nastąpi po dniu 23 sierpnia 2015 r.) oraz w chwili nabycia mieszkania nadal będzie spełniał wskazane powyżej warunki, to będzie mógł skorzystać z ulgi na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, w związku z nabyciem w drodze dziedziczenia lokalu mieszkalnego.

W świetle przywołanych przepisów oraz przedstawionych przez Wnioskodawcę okoliczności należy stwierdzić, że z tytułu nabycia lokalu mieszkalnego podatek winien być obliczony według zasad określonych w art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a zatem nie według stawki 2% wartości mieszkania, jak uważa Wnioskodawca. Jednakże, jeśli Wnioskodawca spełni warunki, o których mowa w art. 16 ustawy, to w jego przypadku będzie miała zastosowanie tzw. ulga mieszkaniowa.

Z uwagi na fakt, że zdaniem Wnioskodawcy będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 2% wartości nieruchomości, a jak wskazano powyżej podatek obliczany jest według skali określonej w art. 15 ustawy o podatku od spadków i darowizn, przy uwzględnieniu ulgi mieszkaniowej, stanowisko Wnioskodawcy należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo należy zauważyć, że obliczanie konkretnej kwoty podatku dokonywane jest przez uprawniony do tego organ podatkowy, tj. naczelnika właściwego urzędu skarbowego po złożeniu przez podatnika (nabywcę rzeczy) zeznania podatkowego. Organ interpretacyjny takich uprawnień nie posiada. Jego kompetencje ograniczają się jedynie do wykładni przepisów, czyli wskazania zasad, jakie stosowane są przy obliczaniu podatku.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.