Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/436-315/14-4/MZ
z 8 sierpnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 9 czerwca 2014 r. (data wpływu 18 czerwca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymanego odszkodowania - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 czerwca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymanego odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Katarzyna W. (zwana dalej: „Wnioskodawcą”) w styczniu 2014 r. otrzymała od Skarbu Państwa odszkodowanie dotyczące wywłaszczonej przed laty nieruchomości. Wyrokiem z dnia 6 czerwca 2013 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację dotyczącą wyroku Sądu Okręgowego z dnia 6 czerwca 2013 r., w którym Sąd zasądził od strony pozwanej – Skarbu Państwa – Wojewody, na rzecz powodów odszkodowania, w tym dla Wnioskodawcy: Katarzyny W. na kwotę 1.856.129 zł, (w tym z tytułu utraconych korzyści 1.025.047 zł) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 6 czerwca 2013 roku do dnia zapłaty. Sprawa dotyczyła odszkodowania za wywłaszczoną przed laty nieruchomość, której współwłaścicielami byli m.in. spadkodawcy Wnioskodawcy: Janina W. oraz Zbigniew W. W wydanym wyroku zasądzono również zwrot wydatków poniesionych na opinie biegłych oraz zwrot kosztów procesu od strony pozwanej na rzecz powodów m.in. Katarzyny W. kwotę 63.374 zł.

Przedmiotowa nieruchomość to parcele I.kat.63 oraz I.kat.379/1, objętej Iwh 204 K., o pow. 8.985 m2, której współwłaścicielami byli: Jan W.(poprzednio K.), Ignacy K., Stanisław K. oraz Maria (Marianna) z K. G. – każdy w udziale po 8/32 części. Na podstawie decyzji Prezydium Rady Narodowej miasta z dnia 7 października 1965 r. n orzeczono o wywłaszczeniu tych nieruchomości na cel budowy kąpieliska. W dniu wywłaszczenia współwłaścicielami nieruchomości byli Ignacy K. i Maria (Marianna) z K. G. oraz spadkobiercy Stanisława K. i Jana W. Bronisława K., Wiesław K. Albin O., Stanisław O., Maria O., Janina W. (babcia Wnioskodawcy), Zbigniew W. (ojciec Wnioskodawcy), Mieczysław W. i Stanisława U.

W wydanym wyroku w sprawie przyznanego odszkodowania Sąd ustalił porządek dziedziczenia po wskazanych wyżej osobach i ustalił, że udziały powodów w wywłaszczonej nieruchomości wynosiłyby: Genowefy G. -256/3072 części, Wiesława K. – 288/3072 części, Elżbiety S. – 144/3072 części, Katarzyny W. – 384/3072 części, Marii K., Szczepana U. oraz Melanii C. – po 64/3072 części, Grażyny W., Olgi W. oraz Agnieszki W. – po 12/3072 części oraz Adama W., Anny W. i Joanny K. – po 36/3072 części.

Przed wydaniem wyroku o odszkodowaniu, w sprawie doszło do wydania nieruchomości nieuprawnionym podmiotom. Zdaniem Sądu bezspornym w sprawie jest, iż na wniosek Marii K. (z domu M.) Kierownik Urzędu Rejonowego decyzją z dnia 4 grudnia 1997 r., wydaną w trybie art. 69 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomościami, orzekł o zwrocie na jej rzecz w całości działek nr: 41/27 o pow. 0,4247 ha, nr 41/29 o pow. 0,1282 ha, nr 48/41 o pow. 0,2145 ha, nr 48/37 o pow. 0,0761 ha, nr 48/38 o pow. 0,0072 ha i nr 48/35 o pow. 0,0478 ha, obr. 16 D., jedn. ewid. K., powstałych z wywłaszczonych parcel I.kat.63 i I.kat.379/1, ustalając, że działki objęte decyzją stanowiły własność Franciszka K. i Marii K. (powyższa decyzja stała się ostateczna z dniem 20 grudnia 1997 r.).

Sąd wskazał jednak, że Maria K. nie należała do kręgu byłych współwłaścicieli ani następców prawnych byłych współwłaścicieli wywłaszczonej nieruchomości, w związku z czym nie była legitymowana do wystąpienia z wnioskiem o zwrot nieruchomości i nie było podstawy do dokonania na jej rzecz zwrotu działek. Sąd stwierdził, że prowadzenie postępowania administracyjnego i wydanie decyzji o zwrocie działek na rzecz Marii K. było rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 kpa. W przedmiotowym stanie faktycznym, ze względu na nieodwracalne skutki, jakie wywołała ta decyzja, wynikające z faktu sprzedaży ww. nieruchomości, nie było możliwe jednak stwierdzenie jej nieważności. Sąd pierwszej instancji ustalił bowiem, że Maria K. sprzedała Januszowi Cz. nieruchomość, składającą się z działek zwróconych decyzją z dnia 4 grudnia 1997 r., po czym nieruchomość ta była przedmiotem dalszego obrotu.

Powódka Genowefa G. w dniu 10 lutego 2006 r. w związku z informacjami uzyskanymi na początku 2006 r. zleciła Krzysztofowi H. sprawdzenie stanu prawnego wywłaszczonej nieruchomości oraz przeprowadzenie stosownych postępowań administracyjnych zmierzających do jej odzyskania; a także upoważniła go do reprezentowania jej interesów przed organami administracji państwowej i sądami. Wówczas Krzysztof H. ustalił, że przy zwrocie nieruchomości na rzecz Marii K. doszło do popełnienia przestępstwa i zawiadomił Genowefę G. o istnieniu podstaw do wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 4 grudnia 1997 r. oraz ustalił krąg spadkobierców wywłaszczonych właścicieli, których poinformował o sprawie. Przed wystąpieniem powódki Genowefy G. z wnioskiem w tym przedmiocie żaden organ administracyjny nie zwracał się do niej i pozostałych powodów w sprawie zwrotu ww. nieruchomości. Wnioskiem tym, wniesionym w dniu 2 marca 2006 r. do Wojewody, powódka Genowefa G. wniosła o uchylenie decyzji z dnia 4 grudnia 1997 r., natomiast w piśmie z dnia 23 czerwca 2006 r. powódka wniosła o przystąpienie do działań związanych z wypłatą odszkodowania dla pokrzywdzonych wydaniem ww. decyzji. Powyższe skutkowało tym, że Wojewoda, działając z wniosku Genowefy G. złożonego w dniu 2 marca 2006 r., decyzją z dnia 28 lipca 2009 r. orzekł, że decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w Krakowie z dnia 4 grudnia 1997 r. została wydana z naruszeniem prawa. Osoby odpowiedzialne za podjęte z naruszeniem prawa decyzje zostały skazane prawomocnymi wyrokami Sądu Rejonowego.

Wojewoda orzekając, że wskazana decyzja została wydana z naruszeniem prawa, stwierdził w decyzji z dnia 28 lipca 2009 r., że osobami uprawnionymi do złożenia wniosku o zwrot wywłaszczonej nieruchomości, która stała się zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, byli spadkobiercy poprzednich współwłaścicieli, a to: Genowefa G., Marian G., Stanisław G., Wiesław K., Albin O., Stanisław O., Maria M., Eleonora K., Halina G., Ryszard K., Janina W., Zbigniew W., Maria K. z d. U., Melania C. z domu U., Szczepan U., Lidia W., Joanna K., Adam W., Dariusz W., Anna W. i Skarb Państwa, jako spadkobierca po Bronisławie K. a również zwrot nieruchomości mógł nastąpić wyłącznie na rzecz wymienionych osób.

Na podstawie opinii biegłej Sąd pierwszej instancji poczynił szczegółowe ustalenia w zakresie cech przedmiotowej nieruchomości składającej się z działek ewidencyjnych o nr 41/27, 41/29, 48/35, 48/37, 48/38 i 48/41 oraz ich wartości według stanu z grudnia 1997 r. i cen aktualnych, a także ustalił możliwy do uzyskania czynsz dzierżawny tych działek za okres od 4 grudnia 1997 r. do 11 kwietnia 2011 r.

W tym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo powodów, w tym Wnioskodawcy – jest uzasadnione. Jako podstawę odpowiedzialności pozwanego Skarbu Państwa Sąd pierwszej instancji wskazał art. 160 § 1 k.p.a., z uwagi na to, że odpowiedzialność ta może być odniesiona do decyzji z dnia 4 grudnia 1997 r. o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości na rzecz osoby nieuprawnionej, która uniemożliwiła spadkobiercom odzyskanie nieruchomości, pomimo że stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, a zatem zgodnie z art. 69 ust. 1 (w zw. z art. 47 ust-4) ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomościami (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 ze zm.) podlegała zwrotowi byłemu właścicielowi lub jego następcy prawnemu. Sąd Okręgowy podkreślił, że był to obowiązek o charakterze bezwzględnym, skoro, zgodnie z tymi przepisami, brak zwrotu mógł być usprawiedliwiony tylko odmową przyjęcia nieruchomości przez uprawnione osoby, a wobec tego Skarb Państwa zobowiązany był podjąć we własnym zakresie działania, które miały umożliwić byłym właścicielom lub ich spadkobiercom realizację ich roszczenia, czego jednak nie uczynił i to w sytuacji, gdy znany był mu brak realizacji celu wywłaszczenia.

W konsekwencji Sąd stwierdził, że uniemożliwienie powodom odzyskania nieruchomości związane z jej zwrotem na rzecz osoby nieuprawnionej, było działaniem bezprawnym, rodzącym po stronie pozwanego Skarbu Państwa odpowiedzialność odszkodowawczą, o czym przesądzała ostateczna decyzja Wojewody z dnia 28 lipca 2009 r. w której jednoznacznie i w sposób dla Sądu wiążący stwierdzono, że prowadzenie postępowania administracyjnego i wydanie decyzji o zwrocie działek na rzecz Marii K. było rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. i tylko ze względu na nieodwracalne skutki, jakie wywołała decyzja z dnia 4 grudnia 1997 r., nie było możliwe stwierdzenie jej nieważności.

W wyniku powyższego Sąd orzekł na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie.

Pismem z dnia 17 lipca 2014 r. Nr IPPB2/436-315/14-2/MZ i Nr IPPB4/415-480/14-2/MS wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, poprzez:

• jednoznaczne wskazanie, którego stanu faktycznego (podatku) dotyczy wpłata w wysokości 40 zł, dokonana przez Wnioskodawcę na konto Izby Skarbowej w Warszawie, w dniu 12 czerwca 2014 r. lub wniesienie dodatkowej opłaty w wysokości 40 zł.
  
  
  

Wnioskodawca dokonał w terminie dodatkowej opłaty w kwocie 40 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy otrzymane odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn?
2. Czy otrzymane odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
3. Czy w przypadku, gdy wypłacone odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zastosowanie znajdzie zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lub w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Niniejsza interpretacja dotyczy podatku od spadków i darowizn, w pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy, w ocenie Wnioskodawcy odszkodowanie nie zostało nabyte w drodze spadku, ponieważ w dacie nabycia spadku odszkodowanie to nie istniało. Odszkodowanie, które zostało zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni Pani Katarzyny W., nie jest przedmiotem spadku na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.). Tym samym przyznane odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego;
   
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
   
3. zasiedzenia;
   
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
   
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę
   
   - darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
   
   
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Spadek definiuje natomiast art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, przechodzące z chwilą śmierci na jedną lub kilka osób. Zatem spadkobiercy de facto wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkobierca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki. W tym zakresie warto wskazać, iż stopień skomplikowania sprawy powodował, że aż do momentu rozstrzygnięcia sądu Wnioskodawca nie posiadała racjonalnych przesłanek pozwalających uznać, że do wypłaty odszkodowania faktycznie dojdzie.

Ponadto w myśl § 2 powołanego artykułu Kodeksu cywilnego przepisu nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

W obrębie zakresu pojęcia praw ściśle związanych z osobą spadkodawcy, znajdują się prawa mające służyć zaspokojeniu określonych interesów konkretnej osoby ze względu na jego indywidualną sytuację, np. roszczenia alimentacyjne czy uprawnienie do renty. Natomiast w zakresie praw i obowiązków przechodzących na określone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami chodzi o sytuacje, w których istnieje wyraźny przepis przewidujący taki skutek śmierci osoby uprawnionej lub zobowiązanej.

Wobec powyższego należy uznać, że odszkodowanie uzyskane przez Wnioskodawcę nie zostało nabyte w drodze spadku, gdyż w dacie nabycia przez Wnioskodawcę spadku odszkodowanie to nie istniało (prawo do odszkodowania nie zostało prawomocnie orzeczone).

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy odszkodowanie, które zostało zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni, nie stanowi przedmiotu spadku i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistniałego zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.