2014.06.27 - Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/436-85/14/MK
z 27 czerwca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 marca 2014 r. (data wpływu – 31 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na skutek przeprowadzonego z wniosku C.B. postępowania Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 15 marca 2000 r. stwierdził nabycie spadku po J.B. na podstawie ustawy przez męża C. B. oraz synów R.B. (Wnioskodawcę) i K.B. w 1/3 części spadku każdy z nich.

W wystawionym w dniu 31 lipca 2000 r. przez Urząd Skarbowy zaświadczeniu stwierdzono, że spadek po zmarłej dnia … J.B. dziedziczą na podstawie ustawy: mąż C.B. oraz synowie R. oraz K.B. po 1/3 części każdy z nich. Ponadto, jak wynika z zaświadczenia, został zgłoszony według wartości przyjętej przez Urząd Skarbowy majątek spadkowy obejmujący, zgodnie z pkt 2 ppkt 3 zaświadczenia, udział 6/8 działki o powierzchni całkowitej 727 m2 wraz z 6/8 budynku mieszkalnego o powierzchni 220 m2, 6/8 lokalu użytkowego o powierzchni 16 m2 i 6/8 komórek o powierzchni 90 m2 o wartości udziału 108 618 zł 80 gr. Zgodnie z pkt 3 zaświadczenia, podatek od nabycia praw do spadku został uiszczony w całości, na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Niniejsze potwierdza również zaświadczenie wystawione przez Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 21 grudnia 2004 r. wydane na podstawie art. 306a Ordynacji podatkowej.

Natomiast w dniu 2 października 2008 r. został zarejestrowany w Sądzie Rejonowym wniosek złożony przez pełnomocnika Wnioskodawcy o założenie księgi wieczystej dla nieruchomości stanowiącej działkę ewidencyjną 4511. Postanowieniem z dnia 30 września 2009 r. Sąd postanowił oddalić przedmiotowy wniosek z uwagi na brak dokumentów wskazujących na następstwo prawne prawa własności do nieruchomości, które to prawo można wywieść z prawa poprzedników.

Z uwagi na powyższe R. oraz C.B. wystąpili do Sądu Rejonowego z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia. Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 17 sierpnia 2012 r. stwierdzono nabycie z dniem 5 listopada 2010 r. w drodze zasiedzenia przez C.B., K.B. oraz R.B. udziału w wysokości 2/8 części każdy we współwłasności zabudowanej nieruchomości, składającej się z działki gruntu oznaczonej w wypisie z rejestru gruntów i na wyrysie z mapy ewidencyjnej jednostki ewidencyjnej Ż. – obręb 4 nr 4511, dla której nie ma założonej księgi wieczystej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym i prawnym, z uwagi na fakt, że Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 17 sierpnia 2012 r. stwierdził nabycie udziału w opisanej we wniosku zabudowanej nieruchomości w drodze zasiedzenia, Wnioskodawca będzie zmuszony zapłacić podatek od nabycia własności w drodze zasiedzenia, gdy w stosunku do przedmiotowej nieruchomości został już uiszczony podatek w związku z nabyciem własności w drodze dziedziczenia?

Zdaniem Wnioskodawcy, obowiązek podatkowy jest sytuacją prawną i faktyczną zobiektywizowaną, która powstaje w sytuacjach przez prawo przewidzianych i w sposób niezależny od woli podmiotów podlegających obowiązkowi podatkowemu. Obywatel nie może być dwa razy za to samo opodatkowany. Przedmiotem opodatkowania było już nabycie własności w drodze dziedziczenia. Wnioskodawca nie utracił własności nieruchomości, tak więc w związku z orzeczeniem przez Sąd nabycia własności tej samej nieruchomości przez zasiedzenie, nie powinien podlegać obowiązkowi podatkowemu, gdyż w przeciwnym razie stanowić to będzie podwójne opodatkowanie nabycia własności, raz z tytułu dziedziczenia, następnie z tytułu zasiedzenia. Nie należy również abstrahować od okoliczności, że procedura związana z nabyciem własności w drodze zasiedzenia spowodowana była zamiarem uregulowania stanu prawnego nieruchomości, w tym założenia księgi wieczystej. W sytuacji, gdyby okazało się, że Wnioskodawca byłby zobligowany uregulować podatek z tytułu nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie, stanowiłoby to, w jego opinii, rodzaj niesprawiedliwej, wręcz swoistej sankcji finansowej za działania zmierzające do uregulowania stanu prawnego nieruchomości, co wydaje się nie do pogodzenia z zasadami państwa prawnego, jak również zasadami współżycia społecznego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (j.t. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
darowizny, polecenia darczyńcy;
zasiedzenia;
nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci (art. 1 ust. 2 ustawy).

Stosownie zaś do art. 2 przytoczonej ustawy nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą podlega podatkowi, jeżeli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub miał miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jak wynika z zaprezentowanego stanu faktycznego, na skutek przeprowadzonego postępowania Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 15 marca 2000 r. stwierdził nabycie spadku po zmarłej J.B. na podstawie ustawy przez męża oraz synów, tj. Wnioskodawcę i jego brata w 1/3 części spadku każdy z nich.

W wystawionym w dniu 31 lipca 2000 r. przez Urząd Skarbowy zaświadczeniu stwierdzono, że został zgłoszony według wartości przyjętej przez tenże urząd majątek spadkowy w postaci, udziału wynoszącego 6/8 działki o powierzchni całkowitej 727 m2 wraz z 6/8 budynku mieszkalnego o powierzchni 220 m2, 6/8 lokalu użytkowego o powierzchni 16 m2 i 6/8 komórek o powierzchni 90 m2 o wartości udziału 108 618 zł 80 gr. Zgodnie z pkt 3 zaświadczenia, podatek od nabycia praw do spadku został uiszczony w całości, na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Niniejsze potwierdza również zaświadczenie wystawione przez Naczelnika Urzędu Skarbowego z dnia 21 grudnia 2004 r. wydane na podstawie art. 306a Ordynacji podatkowej.

Z uwagi na powyższe Wnioskodawca wraz z ojcem wystąpili do Sądu Rejonowego z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia. Postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 17 sierpnia 2012 r. stwierdzono nabycie z dniem 5 listopada 2010 r. w drodze zasiedzenia przez Wnioskodawcę, jego ojca i brata udziału w wysokości 2/8 części każdy we współwłasności zabudowanej nieruchomości, składającej się z działki gruntu oznaczonej w wypisie z rejestru gruntów i na wyrysie z mapy ewidencyjnej jednostki ewidencyjnej ... – obręb 4 nr 4511, dla której nie ma założonej księgi wieczystej.

W związku z tym, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „spadek” czy „zasiedzenie” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zatem z przytoczonej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

W myśl zaś art. 172 § 1 Kodeksu cywilnego posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od dwudziestu lat jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Dobra wiara posiadacza istnieje wtedy, gdy posiadacz jest przekonany, że posiada rzecz zgodnie z przysługującym mu prawem, a to przekonanie jest uzasadnione okolicznościami danego przypadku, przy czym dobrą wiarę wyłącza nie tylko pozytywna wiadomość o braku uprawnienia, ale i brak wiadomości spowodowany niedbalstwem. Dobra wiara w powyższym rozumieniu i będąca jej przeciwstawieniem zła wiara pełnią tę samą funkcję we wszystkich stosunkach prawno-rzeczowych.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Uregulowane zostało generalnie w art. 172-177 k.c. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Podłożem instytucji zasiedzenia jest taki stan faktyczny, który w swej istocie nie opiera się całkowicie na prawie własności. Jego istotnym elementem musi bowiem być posiadanie określane mianem „posiadania samoistnego”, polegające na faktycznym władaniu rzeczą „jak właściciel” (art. 172 § 1 w zw. z art. 336 k.c.). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza wszelkich czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niczym nie skrępowany stan władztwa, bez jednoczesnej legitymacji prawnej w postaci prawa własności.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku). Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości nie będącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez Sąd w sytuacji gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości.

Zatem skoro nabycie tytułem dziedziczenia (art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem zasiedzenia (art. 1 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy) i każde z nich podlega odrębnie opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, to w sytuacji gdy Sąd orzekł nabycie przez Wnioskodawcę własności udziału w nieruchomości tytułem zasiedzenia, jest on zobowiązany – zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 3 przytoczonej ustawy – do zapłaty podatku od nabycia tytułem zasiedzenia. Z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jasno bowiem wynika, że podatkowi temu podlega, zgodnie z wolą ustawodawcy, nabycie własności rzeczy i praw majątkowych z określonego w ustawie tytułu.

Powyższe oznacza, że powoływanie się na zapłacenie podatku od spadku i darowizn od nabycia nieruchomości tytułem dziedziczenia (spadku) nie może mieć wpływu na obowiązek zapłacenia podatku od spadków i darowizn, w sytuacji, gdy Sąd orzekł, iż nabycie nastąpiło tytułem zasiedzenia. Ustawodawca wyraźnie bowiem wskazał, że tego rodzaju nabycie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn i nie przewidział żadnych uregulowań, na podstawie których możliwym byłoby stwierdzenie, iż w przedmiotowej sytuacji takie opodatkowanie miałoby nie występować. Orzeczenie Sądu o nabyciu tytułem zasiedzenia nakłada konkretny obowiązek na podatnika. Zatem powoływanie się na fakt zapłacenia podatku od spadków i darowizn nie może być podstawą do stwierdzenia, że nabycie nieruchomości tytułem zasiedzenia nie wywołuje skutków podatkowych w postaci obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ww. ustawy nabycie własności w drodze zasiedzenia podlega opodatkowaniu w wysokości 7% podstawy opodatkowania, przy czym art. 9 ust. 1 nie ma w tym wypadku zastosowania.

Jednocześnie informuje się, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Oznacza to, że niniejsza interpretacja została wydana wyłącznie w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy i nie wywołuje skutków prawnych dla pozostałych współwłaścicieli opisanej we wniosku nieruchomości. W związku z powyższym osoby te, chcąc uzyskać interpretację indywidualną, winny wystąpić z odrębnymi wnioskami o wydanie interpretacji przepisów podatkowych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin