Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/443-432/14-2/AS
z 10 czerwca 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 249, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 10 kwietnia 2014 r. (data wpływu 15 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości anulowania faktur VAT w sytuacji braku wprowadzenia ich do obrotu oraz możliwości uzyskania zwrotu nienależnie wpłaconych do urzędu skarbowego kwot wynikających z anulowanych faktur – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 kwietnia 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości anulowania faktur VAT w sytuacji braku wprowadzenia ich do obrotu oraz możliwości uzyskania zwrotu nienależnie wpłaconych do urzędu skarbowego kwot wynikających z anulowanych faktur.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W czerwcu 2013 r. Wnioskodawca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Zdarzenia gospodarcze związane z tą działalnością Wnioskodawca ujmuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, natomiast dochody uzyskiwane z tej działalności opodatkowuje na "zasadach ogólnych". Zainteresowany jest czynnym płatnikiem podatku VAT. Przedmiotem działalności gospodarczej jest sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca wystawił następujące faktury:

1. FV 15/2013 z dnia 19 września 2013 r. na kwotę 41.820 zł brutto (w tym 7.820 zł VAT), której kontrahentem była firma I. S.C. Jakub M. i Mateusz M.
   
2. FV 16/2013 z dnia 19 września 2013 r. na kwotę 82.071,75 zł brutto (w tym 15.346,75 zł VAT), której kontrahentem była firma I. S.C. Jakub M. i Mateusz M.
   
3. FV 19/2013 z dnia 24 września 2013 r. na kwotę 97.754,25 zł brutto (w tym 18.279,25 zł VAT), której kontrahentem była firma FIRMA HANDLOWA K. O.
   
   

Na podstawie wystawionych faktur Wnioskodawca odprowadził podatek VAT do Urzędu Skarbowego w wysokości 41.446 zł, w deklaracji VAT za III kwartał 2013 r. Powyższe faktury VAT dokumentowały zawarcie transakcji, które faktycznie nie miały miejsca. Faktury VAT nie zostały wprowadzone do obrotu, gdyż kontrahenci, czyli firmy: I. s.c. Jakub M. i Mateusz M. oraz Firma Handlowa K. O. nie odebrali wystawionych faktur oraz towarów wyszczególnionych na tych fakturach VAT.

Faktury dokumentowały sprzedaż ciągników siodłowych:

1. z 19 września 2013 r. ciągnik siodłowy X., została wystawiona faktura na sprzedaż w/w ciągnika, auto czekało na odbiór klienta, który w wyznaczonym terminie nie odebrał towaru i faktury, klient wycofał się z transakcji,
   
2. z 19 września 2013 r. ciągnik siodłowy Y., została wystawiona faktura na sprzedaż w/w ciągnika, auto było w naprawie, klient nie odebrał faktury i towaru ze względu na długi okres oczekiwania.
   
3. z 24 września 2013 r. ciągnik siodłowy Z., została wystawiona faktura sprzedaży na w/w ciągnik, klient po obejrzeniu auta zrezygnował z zakupu ze względu na zły stan techniczny, nie odebrał wystawionej faktury i towaru.
   
   

Za w/w faktury nie zostały uiszczone zapłaty, ani nie zostały wpłacone zaliczki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w przypadku sporządzenia faktur dokumentujących czynności, które nie doszły do skutku Wnioskodawca ma prawo anulować takie faktury pod warunkiem, że nie zostały wprowadzone do obrotu prawnego?
   
2. Czy Wnioskodawca ma prawo do uzyskania od Urzędu Skarbowego zwrotu nienależnie uiszczonego podatku VAT w wysokości 41.446 zł?
   
   

W odpowiedzi na pytanie 1 Wnioskodawca uważa, że ma prawo anulować faktury VAT, które dokumentują zaistnienie określonych transakcji sprzedaży, które faktycznie nie miały miejsca. Ta argumentacja jest zgodna z aktualnie obowiązującą interpretacją przepisów prawa podatkowego - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 3 września 2013 r. sygn.: IBPP1/443-485/13/LSz stwierdza, że "w przypadku sporządzenia faktur dokumentujących czynności, które nie doszły do skutku, Wnioskodawca ma prawo anulować takie faktury pod warunkiem, że nie zostały wprowadzone do obrotu prawnego. Anulowanie faktur dotyczy tylko takich przypadków, gdy faktura dokumentuje czynność niedokonaną".

W odpowiedzi na pytanie 2 Wnioskodawca uważa, że Urząd Skarbowy ze względu na sprawę będącą przedmiotem interpretacji indywidualnej jest zobowiązany do zwrotu w/w kwoty tytułem nienależnie uiszczonego podatku VAT. Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktur, nie później jednak niż w 7 dniu licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. W przedmiotowej sprawie nie doszło do wydania towaru – towar nie został wydany kontrahentom, a co za tym idzie nie został wprowadzony do obrotu (potwierdzają to oświadczenia kontrahentów), zatem nie mogło dojść do powstania obowiązku podatkowego.

Co więcej, zgodnie z art. 5 ust.1 w/w ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów, a jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. W powyższej sytuacji nie doszło do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel – towar nie został wprowadzony do obrotu, więc nie ciążył na Wnioskodawcy obowiązek podatkowy z tytułu odpłatnej dostawy towaru – zatem nie doszło do skonkretyzowania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług powstałego na skutek braku dokonania określonej czynności (wydania towaru) i przekształcenia go w zobowiązanie podatkowe, które zgodnie z art. 5 Ordynacji Podatkowej nakłada na podatnika obowiązek zapłaty podatku na rzecz Skarbu Państwa.

Reasumując w ocenie Wnioskodawcy ma on prawo do uzyskania od Urzędu Skarbowego zwrotu nienależnie uiszczonego podatku VAT w wysokości 41.446 zł brutto, gdyż nie ciążył na nim obowiązek podatkowy, który uprawniałby Urząd Skarbowy do zachowania pobranego podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…) – art. 8 ust. 1 ustawy.

Z kolei obowiązek podatkowy w świetle art. 19 ust. 1 ww. ustawy, powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego. Powyższe przepisy formułują zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje w dniu wydania towaru lub wykonania usługi, natomiast jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone wystawioną fakturą obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury, ale nie później niż siódmego dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W myśl art. 15 ust. 1 ww. ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Jak wynika z treści przytoczonych przepisów, podatnik wystawia fakturę w przypadku sprzedaży towaru lub usługi oraz w przypadku otrzymania zaliczki przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Faktura VAT jest zatem dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia gospodarczego (potwierdzeniem nabycia określonych towarów i usług lub też otrzymania zaliczki) i nierozerwalnie związana jest z powstaniem obowiązku podatkowego.

Wystawienie faktury należy rozumieć jako sporządzenie ww. dokumentu oraz jego przekazanie innemu podmiotowi (nabywcy), a przez to wprowadzenie faktury do obrotu prawnego. Faktura VAT sporządzona, a nie wprowadzona do obrotu prawnego (nie została doręczona adresatowi), nie jest zatem fakturą wystawioną w rozumieniu wyżej cytowanego przepisu prawnego i nie stanowi podstawy do zapłaty podatku w niej wykazanego w trybie art. 108 ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że ani przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, ani przepisy rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, nie regulują kwestii dotyczącej anulowania wystawionych faktur. W praktyce jednak – w drodze wyjątku – jest dopuszczalne anulowanie faktury, sprowadzające się do przekreślenia oryginału i kopii faktury oraz dokonaniu na nich adnotacji uniemożliwiających ich powtórne wykorzystanie. Należy jednak w tym miejscu podkreślić, że anulowanie faktur powinno dotyczyć wyłącznie tych dokumentów rozliczeniowych, które nie zostały wprowadzone przez podatnika do obrotu prawnego.

Anulowanie faktury VAT powinno być traktowane w sposób wyjątkowy i wykorzystywane tylko w przypadku zaistnienia takiej konieczności. Ponadto, podatnik powinien dołożyć należytej staranności przy dokumentowaniu zaistniałych zdarzeń gospodarczych. W przypadku anulowania faktury sprzedawca (wystawca faktury) winien posiadać w swojej dokumentacji zarówno kopię, jak i oryginał dokumentu sprzedaży z dokonaną na nich adnotacją unieważniającą fakturę, która uniemożliwi ich powtórne wydanie i wykorzystanie. Zatem, anulowanie faktury dotyczy tylko tych przypadków, gdy faktura dokumentuje czynność rzeczywiście niedokonaną.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca będący czynnym podatnikiem podatku VAT, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wystawił trzy faktury, dokumentujące sprzedaż towarów. Faktury te dokumentowały transakcje, które faktycznie nie miały miejsca, gdyż kontrahenci nie odebrali wyszczególnionych na fakturach towarów oraz nie dokonali zapłaty, ani też nie wpłacili zaliczki. Jak wskazał Wnioskodawca, faktury nie zostały wprowadzone do obrotu, gdyż kontrahenci nie otrzymali oryginałów faktur.

W analizowanej sprawie istotne jest, że opisane transakcje nie doszły do skutku (kontrahenci nie odebrali towarów), a jednocześnie faktury nie zostały wprowadzone do obrotu (kontrahenci nie odebrali oryginałów faktur).

Zatem dopuszczalne jest w tym konkretnym przypadku anulowanie dokumentów (oryginałów i kopii faktur). Dokumenty ww. operacji księgowych powinny być opatrzone odpowiednią adnotacją i powinny być zachowane w dokumentach firmy Wnioskodawcy.

Należy zaznaczyć, że anulowanie faktur powinno być traktowane w sposób wyjątkowy i wykorzystywane tylko w przypadku zaistnienia takiej konieczności. Ponadto podatnik powinien dołożyć należytej staranności przy dokumentowaniu zaistniałych zdarzeń gospodarczych.

W konsekwencji, w przypadku sporządzenia faktur na okoliczność transakcji, która nie doszła do skutku Wnioskodawca ma prawo anulować przedmiotowe faktury (oryginał i kopię) pod warunkiem, że faktura ta nie została wprowadzona do obiegu prawnego. Anulowanie faktur dotyczy tylko tych przypadków, gdy faktury dokumentują czynności rzeczywiście niedokonane.

W odniesieniu do prawa do uzyskania zwrotu nienależnie uiszczonego podatku VAT z faktur dokumentujących transakcje sprzedaży, które faktycznie nie miały miejsca należy wskazać, że zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133.

Według generalnej zasady zawartej w treści art. 99 ust. 12 ustawy, zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1, przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego określi je w innej wysokości.

W myśl art. 103 ust. 1 ustawy, podatnicy oraz podmioty wymienione w art. 108 są obowiązani, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 33 i 33b.

Stosownie do art. 109 ust. 3 ustawy, podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 i 82 ust. 3 oraz zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą: kwoty określone w art. 90, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, 134, 138 – dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

Podatek od towarów i usług należy do grupy podatków powstających z mocy prawa, który pobierany jest w trybie tzw. samoobliczenia. Dlatego też szczególnie istotną rolę w tym podatku odgrywają deklaracje podatkowe. Przy ich pomocy podatnik określa i zgłasza organowi podatkowemu (deklaruje) wysokość zobowiązania podatkowego.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) zawiera ogólne zasady korygowania deklaracji, także dotyczące deklaracji składanych dla potrzeb rozliczenia podatku od towarów i usług, niezależnie od regulacji zawartych w samej ustawie o VAT.

Zgodnie z art. 81 § 1 jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty (art. 81 § 2 Ordynacji Podatkowej).

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu. Może ona dotyczyć każdej pozycji deklaracji, np.: określenia wysokości zobowiązania podatkowego, wysokości kwoty zwrotu podatku oraz innych danych zawartych w treści deklaracji (np.: adresu, nr NIP) – o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym – poprawnym już – wypełnieniu jej formularza, z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej już deklaracji. Skorzystanie przez podatnika z wprowadzonej przez ustawodawcę instytucji korekty deklaracji powoduje, że złożona przez niego deklaracja korygująca zastępuje pierwotną (korygowaną) deklarację i pociąga za sobą skutki prawne, pozbawiające jednocześnie pierwotną deklarację mocy prawnej.

Z wniosku wynika, że Wnioskodawca na podstawie wystawionych faktur odprowadził podatek VAT do Urzędu Skarbowego. Wymienione faktury dokumentują transakcje, które w rzeczywistości nie miały miejsca. Wnioskodawca posiada ich oryginały i kopie, tym samym nie weszły one do obrotu prawnego.

Z uwagi na fakt, że Wnioskodawca ma prawo do anulowania pierwotnie opisanych we wniosku faktur, nie powinny one zostać wykazane w rozliczeniach z tytułu podatku VAT.

Zatem w celu usunięcia błędu Wnioskodawca powinien dokonać korekty deklaracji VAT za kwartał, w którym przedmiotowe faktury zostały rozliczone, poprzez obniżenie odpowiednio kwoty zadeklarowanej podstawy opodatkowania oraz podatku należnego, a także skorygowania rejestru sprzedaży.

Końcowo należy zwrócić uwagę, że analiza dokumentów dołączonych do wniosku nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z tym Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny prawnej załączników dołączonych przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.