Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB1/415-212/14-2/MT
z 7 maja 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 15 lutego 2014 r. (data wpływu 18 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 lutego 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

1. W dniu 17.04.2011 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy Zygmunt K. syn Ludwika i Anny. Nie pozostawił testamentu.
   
2. Spadek po nim na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 31.08.2011 r. sporządzono w formie aktu notarialnego nabyła żona Sabina K. oraz dzieci Małgorzata Z. i Bogdan F. po 1/3 części każdy z nich. Zygmunt K. wraz z Sabiną K. był na prawach wspólności majątkowej małżeńskiej właścicielem stanowiącego odrębną własność lokalu mieszkalnego nr 29 o pow. użytkowej 47,60 m², dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą wraz z udziałem wynoszącym 476/84215 części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi działka gruntu oznaczona nr 6172 o pow. 12.805 m² oraz części budynku i urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokalu – o łącznej wartości 199.920,00 zł. Sabina K. jest macochą Wnioskodawcy, a Małgorzata Z. siostrą przyrodnia Wnioskodawcy.
   
3. W dniu 21.02.2012 r. Wnioskodawca złożył do Urzędu Skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) z określeniem udziału 1/6 o wartości 33.320,00 zł w ww. lokalu mieszkalnym. Jednocześnie tj. 21.02.2012 r. Wnioskodawca złożył do Naczelnika Urzędu Skarbowego podanie o wydanie zaświadczenia o uregulowaniu podatku od spadku po zmarłym Zygmuncie K.
   
4. W dniu 22.02.2012 r. naczelnik Urzędu Skarbowego wydał zaświadczenie, że od nabycia majątku spadkowego, tj. - 1/6 lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość o pow. użytk. 47,60 m², podatek się nie należy, w związku z czym ze strony Naczelnika Urzędu Skarbowego nie ma przeszkód na ujawnienie nabytych praw na spadkobiercę.
   
5. W dniu 2 października 2012 r. na wniosek Małgorzaty Z. oraz uczestniczki Sabiny K. Sąd Rejonowy przyjął, że wniosek o dział spadku po Zygmuncie K. z jednoczesnym zniesieniem współwłasności jest wnioskiem zgodnym. Sąd dokonał działu spadku po Zygmuncie K. z jednoczesnym podziałem majątku wspólnego małżonków Zygmunta i Sabiny K. w ten sposób, że nieruchomość przyznał na wyłączna własność Małgorzacie Z. nie orzekając o spłatach z tego tytułu.
   Ponieważ siostra Wnioskodawcy Małgorzata Z. złożyła wniosek do Sądu Rejonowego bez wiedzy i zgody Wnioskodawcy, Wnioskodawca wniósł apelacje od postanowienia wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej wniesienia.
   Wnioskodawca zaskarżył postanowienie w części dotyczącej rzekomego zgodnego działu spadku po Zygmuncie K. wnosząc o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasadzenie od Wnioskodawczyni – Małgorzaty Z. na rzecz uczestnika Bogdana F. (Wnioskodawcy) kwoty 33.320,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem spłaty jego udziału w spadku.
   Jako ewentualny Wnioskodawca sformułował wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia. Wnioskodawca wniósł także o zasądzenie od Wnioskodawczyni – Małgorzaty Z. na Jego rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.
   Po uchyleniu przez Sad Okręgowy na skutek zażalenia postanowienia z dnia 27.06.2013 r., Sąd Rejonowy przywrócił uczestnikowi – Wnioskodawcy termin do wniesienia apelacji od postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 2.10.2013 r.
   
6. Dnia 26.11.2013 r. Sad Okręgowy wydział I Cywilny zasądziła od Wnioskodawczyni – Małgorzaty Z. (siostry przyrodniej Wnioskodawcy) na rzecz Wnioskodawcy tyt. spłaty kwotę 33.320,00 zł, płatną w terminie 2 tygodni z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia. Ponadto zasądzono od siostry Wnioskodawcy na Jego rzecz kwotę 1500,00 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania w instancji apelacyjnej.
   
   
   

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy spłata uzyskana przez Wnioskodawcę od Jego siostry przyrodniej Małgorzaty Z. w związku z działem spadku i zniesieniem współwłasności podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w sytuacji, gdy spłata ta była ekwiwalentna (równa) wartości udziału spadkowego i czy wymagane jest złożenie przez Wnioskodawcę zeznania podatkowego w tym zakresie?

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymanie przez spadkobiercę od drugiego spadkobiercy w wyniku działu spadku kwoty ekwiwalentnej do wartości posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Z 2012 r. poz. 361 ze zm.). Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, ze spłata nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a czynność prawna, tj. postanowienie sądu została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji na spadkobiercy, który uzyskał spłatę nieprzekraczającą przysługującego mu udziału w spadku nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu. W związku z powyższym nie jest wymagane złożenie zeznania podatkowego w tym zakresie.

Uzasadnienie

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Z 2012 r. poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochody, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłami przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz Nr 16 poz. 93 ze zm.) spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucja działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy staja się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących od chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia tej współwłasności. Stosownie do art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosowanie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku dokonania działu spadku dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Stanowisko wraz z uzasadnieniem Wnioskodawca przedstawił w oparciu o:

• Interpretacja Indywidualna IPTPB2/415-590/13-4/Akr. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi 4 grudnia 2013 r.
  

• Interpretacja Indywidualna IPTPB2/415-508/13-2/JR. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi 15 października 2013 r.
  

• Interpretacja Indywidualna ITPB2/415-714/13/KK. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy 27 września 2013 r.
  

• Interpretacja Indywidualna ITPB2/415-523/13/DSZ. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy 23 sierpnia 2013 r.
  

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 5 marca 2013 r. I SA/Po 918/12
  

• Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpretację nr 9106 w sprawie podatku od spadków i darowizn. Podsekretarz stanu Maciej Grabowski, Warszawa 12.10.2012 r.
  
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wobec powyższego odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), spadek to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

W myśl art. 924 powyższej ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego).

Oznacza to, iż dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

W myśl art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, iż własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Stosownie do art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Mając zatem na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż zniesienie współwłasności nie stanowi nabycia rzeczy tylko wówczas, jeżeli mieści się w ramach udziału jaki przypadał byłym współwłaścicielom w rzeczy wspólnej i odbył się bez spłat i dopłat. Natomiast jeżeli udział danej osoby ulega powiększeniu (nawet bez spłat i dopłat) to traktowany jest w kategorii nabycia, ponieważ w ten sposób ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad rzeczą (nieruchomością), jak i stan jej majątku osobistego. Tak więc co do zasady, zniesienie współwłasności jest formą nowego nabycia wówczas, gdy w wyniku tego zniesienia podatnik otrzymuje nieruchomość, która przekracza udział jaki pierwotnie podatnikowi przysługiwał.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 17.04.2011 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. Spadek po nim nabyła jego żona oraz dzieci: Wnioskodawca i jego siostra po 1/3 części każdy z nich. W skład majątku spadkowego wszedł lokal mieszkalny stanowiący odrębną własność z udziałem części w nieruchomości wspólnej, którą stanowi działka gruntu oznaczona oraz części budynku i urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokalu. Następnie został przeprowadzony dział spadku z jednoczesnym zniesieniem współwłasności, w wyniku którego siostra Wnioskodawcy nabyła wyłączne prawo własności przedmiotowego lokalu mieszkalnego, a Wnioskodawca otrzymał spłatę w kwocie nieprzekraczającej wartości Jego udziału w spadku.

Uwzględniając powyższe oraz przyjmując za Wnioskodawcą, iż wartość otrzymanej przez Niego spłaty w wyniku działu spadku (zniesienia współwłasności) mieściła się w udziale jaki przysługiwał Wnioskodawcy w spadku uznać należy, że Wnioskodawca nie uzyskuje w związku z ww. czynnością działu spadku/zniesienia współwłasności żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonego udziału.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, iż otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności spłaty nieprzekraczającej wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty otrzymanej spłaty oraz złożenia zeznania podatkowego w tym zakresie.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych oraz wyroku WSA należy stwierdzić, że zarówno interpretacje jak i wyrok WSA te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.